?s
z
re re a
n. b*
)T rb
0 O
TO O
1 i'
b'
Ci 671 T)
3
s e-
S - o
E ago,
re sr n
a CX n> -;
tc
re
5 D n-
B
3 -
2 3"
3" c re o.
a LL
o
E.
O* re
2 £C
a: o o
E O s
s S. g- 1
2 to S
2 3
5- g 3
- 2.
r* n> 5
r 3 N
2 2.
o- E
B S.
o
TO 'TC5
a: a re u ra a re n
2 S
S W S
2.
S -a 3-,
2.
a o
TO
H
TO re -
CL D*
re re
b re
3- C
re 3
H* D - Q.
re ren»
C. ft
o b -
N
-2,
ft. 2. -
t> 9- c. T
rr
£L re
re O.
- O
re E -
re c
Q.
re a
9 t. re
2
to re
o 5
t. -a n
g-
no TO 2
S "5 S
r; a
I
re
a. a u
re re
li» w £L n
n a
cr
re C-
SH
n I»
*i f°
E c 2
o
B 5 r H
O 2
n C/;
re q V. S
o
re C/> a
W P3 S
sc: s
z n
z o
o
c -
w
w s
In
£5
r1
gs
w 2
pi
-e s r
s"2 5r
a o o o o --
- re a. to re
O re
s s. -
2 TO
if
B *0
re re
re: ce fc
re re re
S .2
s
g S. 5 I
re re o
TO p;- o.
re re
a N
re n re
re D
2.
- a
2 B
TO
re
o-
a
pr to o b
ét n
«X o sx
B O JJ
re a
B o
t**
re
cr
re co
B S D
f-i re
P er
5 8 5
B
N O
«n; -»
a o
re O
S o cr a
s g: s 2 N
IT w CL O
gr
6S
a.
re oq
II
s3
S» CT
a cil
a. re
re
o w -a
S
S o
re o JZ
2, C O. re'
Q- re c
rr reTO
a 1 5 o.
O. «J 5
Si
N o
to_ re o
EE 3- cr
2 5?
O -
re 2 5
O. O O
a. o a
a r»
re
N n
o cr n
B -
c a
«o o
U. -I
re
tB
•s
2
i
2. Vej
re
9- 2
- 2 re
O TO
2 a
B g S-
^3 re
S-
u a
W O TO
Bore
u- r- M
M c re re
re a
<2
B
o
o
a.
o cr ni N
o o
D
Q. 2.
re to o
f" 3" C3 re
w 2. 2.
c d, 2
5% fQ
S- a 2
O 2- Q, N
to_ a; n, a:
CX ct a
cl re cr
re PT to
0TÜ P- I
re re c
5"° g-
5 - 2
CL B
2 n re n D
o. o n ct
JT' No
ren sl a; n.
S 5 re O N
*r e
2 <r
E S
TO Z
a 2
J*
- B K-
2 tt b
TO tq 2
a; TO
re a N 2
O c,
re rt rr
r>' -< re
g*?S 2,
re n>
If 5 I
re to to -
N re re
- O S™
S s -S 8 I s
~t O O- -» O
a "X i
"o. 5 1
s» £- r*
f' g
S a H 2 3
J35S°
S,<
3 B
D
cx
re D. Q.
ré re
2 O
n i; o
r-i
O re <J
a 2
re ra o
MENGELINGEN.
Dc5 RaaJpenfionaris van dïR SPIEGEL."
Zes eo dertig jarea b^joa beeft deze mso het Vader
land, en fchier altoos in Ms'&ieeerieie betrekkingen
gediebd. Uit eeo deftig geflacbt gefprotenwaa
bem dit eene groote aanbeveliog. welke ecbter door
•SQn'e letretoefeoiogen en bekwaamheden oveftrolFen
werd. Eerst als Regent van eene Stadf daarna als
Secretaris en vervolgens als RaadpeDflonaris van Zee
land toonde bg zicb een Qverig en ftandvastige Voor-
ftander van de toenmalige vrijheid des Lands, eeceo
Vriend van bet buis van Oranje eo betErfftadhotiderljjk
beftuar, volgens de regiementeo van Staat. was
echter niet zoo bevooroordeeld, te beweeren, dat de
toenmalige Regeeringsvorm boven all« gebreken verhe
ven was5 doch hield zich, te regt, overtnigd, dat,
om goede StaatsverhetervDfien te maken, tQd, bedaard
heiden r^p overleg noodig is. Maar de r^d fcheen
hem daar toe niet guosjig, eo de menfcben ongefcbikt.
Volksenlusten hadden de hoofden verhit, ftrödige
panflen doen octllaan en denkbeelden doen geboren
worden welke boe fchoon iD befpiegeling voor de
uiroefeaing onmogeHjk waren. Bekend als een voor»
ftaoder der oode kooftitotie, mogt de vnige laster eene
blaam op zQn karakter werpen, zijne deogd wederfprak
dezelveo en werdeo z^ne bekwaamheden zeiven van
zQne v^anden erkend. Na de omwentellog van den
Jare 1787 werdt bQ tot Raadpenfionarii van Holland
geroepen.
Hoe moegelijk was deze roepftemdie hij volgde t
boe gevaarlek de loopbaan, die bij ftond in te treden.
Tweedragt tusfeben alle de Provintiendie tevens Hol
land befchuldigdeodoor deszelfs overwigt, oorzaak
van al de gewezeoe onlusteD te zQn: langgevoerde ge-
!cbillen over de Quotaass de Laodmagt In eenen jammer-
ïgken ftaatde Zeemagt b^oa tot niets: defchulden der
Admiraliteit onbetaalbaar: de Oost-Indifche Rompagnie
werdt met den gebeelen val bedreigd, de West-Indlfche
febeen afgeleefd: de vrede dreigde de Republiek gebeel
re verlaten i fchrikkelijke tgdingen van vgandeljjke
legers baarden onrust: eene vreemde kr^gsmsgt was id
bet laod: vrees voor derzelver vermeerdering bjj de
uitbarsting eenes ooflogs; partflen nog tegen elkander
inhei harnas: de eene, ter nedergeflagen doqr den neder
laag, maar nog niet geheel ontmoedigd: de andere fier
op de zegepraal maar nóg niet geheel van dezelve
zeker: onbetaalde Staatsschuldende kasfen ledig; de
draog. om door ongewone middelen, de zaken te doen
Voortgaan; de vlugt van vele Ingezetenen naar elders:
de bedteiging en de vrees van buitende wraak en
wederwraak van btonen: ziet daar, den ontzettenden
uaat van ïiscu M a o 5 i n t. iot b*t
bekleeden van zgnen hoogeo post geroepeD werd.
Van deb. spiegel is niettblind voor de gevaren en
rampen: maar bQ weet ook, dat eeo Zeeman weinig
verdieoften beeft een febip te beduren, als de Zee kalm
is, maar wel als de ftormen brullen en orkanen op bet-
zelve woftden. Hg begon zgoe taak met het edele oog
merk om de twistende en hollende parken te bevredigen,
te vereenigen en op nieuw te verbroederen. De Erf-
ftadbouder en alle verftandige Regenten fiemden in zjjn
oogmerk, maar de beetboofdigbeid van aoderen, eo
zelfs van veleo der onderliggende partg e wilde van geene
vergeving hooren: de eerfteom dat zg doordrift ver
voerd, nog niet bedaard waren: de laatfte. om dat zg
hunne daden goedkeurden en geene vergeving behoefden.
Dé mislukking van dit zgn oogmerk kon bem niet ont
moedigen maar opende veeleer voor bem een uitgebrei
der werkkrlDg. Hg poogde voor altoos de bron van
alle inlandfche twisten en verdeeldheden te floppen, ten
mlnfte de mogeigkheid daarvan te beproeven. Derzelver
oorfprong meende bg was gelegen in bet verfcbillend
denkbeeld, hetwelk men voedde van de noodzakeigk-
heid of onnoodzakeigkbeid van bet Erffttdbouderfcbap.
Was dit gefchil eenmaal beflist, dan was ervoor den
inwendigen rust van den Staat niet te vrezen. Er was
een Stadhouder en wel met bet regt van erfeigke opvol
ging. Men moest deze inflelling niet alleen eerbiedigen,
maar aan dezelve eene duurzame vastheid geven, om
voortaan alle twisten en bet gevaar van nieuwe omwen^
telingen te verhoeden. ZQn oogmerk was, om hét
Stadbouderfcbap tot deo band te maken, welke de zeven
vereenigde Provinciën onverbrekelijk te zameo fnoer
de: welke bet middelpunt van bare verëenigiDg, niet
als een bgwerk van de Konftituiie maar als een onaf-
fcheldeigk gedeelte van dezelve, zoo dat nietgelflk
voorbeende eene Provincie bet Erfftadhouderfchap
niet en bet andere hetzelve wel zou verkiezen. De
droevige ervaring had maar al te dikwgis bewezen, boe
deze vröheid fteeds de oorzaak van twist, tweedragt en
rtmpfpoed was geweest. Van der spiegel oorwierp
de akte van Guarantic waar door de verfchillende Pro-
vintiën elkander het Stadhouderfch&pop de beftaande
reglementen verzekerde en werd zfjn ontwerp met alge-
meene ftemmen aangenomen. Vetgenoegd over het wel
gelukkea van deze zgoe poging, eo bet vooruitzigt,
dat de inwendige rust daardoor bcflendig zon bigveD
was bg werkzaam tot het fluiten van twee dtfenfive
alllanticn met de Kroonen v*o Engeland en Pruisfen
bekend onder den naam vao triple alliantie welke ook
in 1788 toi flaod kwam. Steeds geneigd tit bewaring
vaa den vrede, en niets zoo verderfeigk voor een®
Republiek, op den Koophandel gevestigd, befchou-
wende, dan de oorlog, was hg fteeds ijverig f om den
Staat buiten de gefcbiJlen te boqden eo bet is kenbaar,
dat bg moedig, beeft gewerkt tot het dempen dec
gerezene twisten tusfeben den Keizer en den Koning va«
PruisleD bQ het verdrag van Rcichenbacb ia 1790
de bemiddeling tusfcheD deo eerfteo eo de Porte bg dea
vrede van Siftovi ter voorkoming van eeneD oorlog
tusfcheD Engeland eo Rusland de verzoening met
Eogeland eo Spanje over eenige ooordwesteigke landen
vao Ameiiin, en zeer vele andere beiangrgke daden»
Er ootftondeo onlusten 10 de Oostenrgkfcbe Neder*
landen. Zg wilden vaa het Keizerigk juk zgn oor*
Hagen en een v»g gewest uitmaken. Hetj was voor oozeè
ftaat gevaarlgk partg te kiezen. Eene openigke tegcower*
king kon bem met de Hoven van Londen en Berigo»
indien zg daar toe ongenegen waren, in oorlog ftortcn* j
Van der Spiegel raadde, dat de drie verbonden Mogend*
beden een Obfervations- armic van dertig of veertig
duizend mao in Staatsbiabaodzouden verzamelen, omeea
wakend oog op de omwenteling in de Oostenrgkfcbe
Nederlanden te houden, en daar van aan bet Hof van
Weeneo kennis geven, met aanbod, om den opftaod te
dempen: doch dit plan werd niet aangenomen, ter*
wijl de zaak, waar op bet doelde, in rook verdween»
Hielden de buitenlaodfcbe belangen zgnen werk.J
zamen geest onvermoeid bezig niet minder wu bg
arbeidzaam voor de inwendige. De toeftaod der
financiën wekte inzonderheid zgoe aandachtbemoeging;
en waakzaamheid. De Oost-Indifche Rompagnie vooral
eisebte eene dadeigke hulp, zoo men haar beflaan hier
te lande niet wilde zien floopen to hare buitenlandfcho
kostbare bezittingen ten prooi geven. Niet minder dan
dertig miliioenen guldens werd daar toe vereischt. Na'
rgp onderzoek, of de Rompagnie, door zoo groots J
opoffering te berftelien w«s bleek de noodzakejgkbeid
hoe min voordeelig dan ook voor de deelhebbers, echter
bevordeigk voor den Koophandel. Verfchillende warea
deswegens db oordeelvellingen. Sommigen wilden da
Rompagnie aan baar lot overlaten: aoderen drongen op
eep nienw, maar bezuinigend Beftnnr aan. Maar hec
was reeds zoo verre gekomen dat de Kompagoie haar
krediet miste, en het was Diet mogeigkdat zg zonder
geld eenig Schip kon uitrusten en bare werkza'ambedes
doen voortduren. Met hare vernietiging echter zon,
z-co kort oa eene omwenteling v nieuw onheil zgn opge
rezen, dewgi daar door duizeode menfeben buone kost*
winning verloren en met armoede bedreigd werden.
Na menigvuldige beraadflagiogéo over eene vrflwillige
voordeeiige Negotiatie of gedwongen geldhefBng, werd,
tlrwgi de eerde onzeker was, ÏOi de I.ttft» Uflou.
en eene beffing van den vgf en twintigfleo penning ge*
vorderd, op te brengen in Zoodanige teringnen, dis
elkander vervaogen, zoo dat reeds bfl den opbrengst vaa
den volgenden de eerfte weder in omlooD was.
Na deze moegeigke poging tot berftelwaar van de
uirflag, helaas! mislukt is, kwam het gefebil over de
Quótaas der Provintien en de gemeeoe lasten, ter tafel.
Vele konferentien en vergaderingeo werdeo gehouden,
vele plannen beraamd en verworpen, docb bleef Holland
de groote lasten torfcheo, en ftonden de verfcbillend#
gevoelens nieuwe bronnen van rampen te openen;
Vele tegenwerking moest van der Spiegel verduren
doch zg boD bem den moed niet beoemen. De vernieu
wing vsd het Oktrooi der Westiodifche Rompagnie werd
een onderwerp van overweging. Hier kreeg bg gele
genheid om zgoe gedachten vrg uit te kunnen open
baren. Hg kende onze Klooien en die van andere
Staten meer dan bg naam eo oppervlakkig, eo was
bedaebtzaam tot derzelver uitbreiding en verbetering
vooral in Amerika; docb bg zag tevens io, datditonmo-
IQk was onder een beftuur., hetwelk alleen door dea
geest van koophandel was bezield, en fleebts naar dea
fleur bcfcbikte. Een coder plan werd door beta be
raamd, om daardoor den grondflag te beproeven vaa
zoodanigen vorm vao Beftuur, naar hetwelk ook bec
groote Ligchaam van dep ftaat, cj vooral de Admirali
teit en de Oostiodifche Rompagnie kon iagerigt worden-»
Hg befebouwde de Republiek, als bgeeogelapc trie
ftukkeo van onderfebeideoen aard en belangenwaar
door it; dezelve nooit had kunnen worden hgeeogebrigt
die eeDbeid kracht en klem van beftunr «vooral in de findn-
tie waarvoor anders ons Land vatbaar was. Moege
lijk echter was de uitvoering van dit piao, vooral, om
de (leden, daar de kamers waren, eo die gewoon waren
Bewindhebbers te beoocmeo ,gelök ook om de deelhebbers
te overtuigen, dat zg döor deze iorigting niets zouden
verliezenmaar veel eer winnen. Hg flaagde echter ia 1
zgn oogmerk. Zgo plan werd aangeoomeo hec nieuwe
Beftuur gevestigd en bg mogt de heiligke gevolgen
daarvan zieo in den fpoedigen aangroei van de Kolonie
Dcmeraryen wel zoo, dat dezelve io de rieo eeifte
maanden van het jaar 1794 reeds het dobbel hadden' op-
gebragt van bet montant van het beste jaarhetgeen de J
Westicdifcbe Korogtgnie ooit genoten had.
Vele plannen vdor het algemeen belang vooril dit
der droogmakerijen van uitgeveende plasteneo daar
Het vervolg op de Kant van deze Bladz.
