m
LEYDSE
A". 1820
N°. 24.
ct u. w O'
V R. IJ D A G
0 0 ST - I N. D I E N.
BATAVIA den. £6 Jung 1319. Extract uit ten
Briff, gejchrevtn van Rijswijk bij die S'tad.
DeBataviafche Nieuwspapieren beginnen vol te
wordgn met de gefchillen die tusfchen het Neder*
landsch etT Engelsch Gouvernement alhier zgn
ontftaan met verwondering vernam ik, inde afgelopen
•week, uit eenen Rotterdamfche Courant, dat zich de
JavaDen zo gaarne aan het Nederlandsch Gouvernement
wilden onttrekken, en ik moet daaromtrent de tegenwer
ping van den Sc|irgver van deze particuliere Brief ten
volle onderfteunen. Immers bevindt zich deze Colonie
in de bloegendfte: welvaart, en worden alom de vruchten
onzer wijze en zachte Regeering ondervonden. Wel is
vair, d2t er eenige onlusten zgn ODtftaan doch hoedanig
beginnen en hoe fpoedig e.iodigeD die; een dweepzuchtige
Javaan werpt zich tot ep.n hoofd op, verzamelt: eeoige
aanhangers, en zij dwingen afcfdan de vreedzame inwoners
bun voornemeo te onderfteunen, doph dit is kort van
duur, .terwijl alle, Javanen 2elve een afkeer en vrees voor
dergelijke rustveijftoorders hebben en hunne hoofden
io^anig bewijzen-» aan ons Gouvernement te zijn geatta
cheerd dat niet de minfte twijfel doet geboren wor-
den,, omtrent het vertrouwen dat men in dezelve ftelt;
wasT Z^n thans de oproermakers va* iMolukko's Cheri-
bon enz. immers komen zelve hunne hoofden aan het
Gouvernement zic-h onderwerpen, fmeken om vergiffenis,die
bun niet geweigerd wordt en leveren de wapeneD waar
ine de 25 tegen ops wilden ftrgden, in onze handen otfer,
«overtuigddat de Regeering in alle hare handelingen
iiets zo zeer dan hunne welvaart behartigt. De Javanen
worden ook met alle zachtmoedigheid behandeld elke
beleeöiging die hun wordt aangedaan al gefchiedt dit
door een Europeaan of niet wordt naar billijkheid ge-
ilraft, terwijl alle dwang ten eënemale uitgeroeid- eb de
flavenhaodel ten ftreogfte verboden is en voor de.uitoe.
feping van dit laatfte* ten naauwfte-wordt gewaakt-; in
jfeén' WQpVdzij ondervinden eene vaderlijke-zorg in ónze
Regeering; gaarne wil ik echter., gelovendat dit. ónze
naburen kwelt, die raogelgk zonder partijdigheid ge
sproken, onze welvaart benijden. De Britten beroemen
3ich over de talrijke bevolking van<-Java onder hun rbe-
jftuurenz. het iware moeite gefpaard zodanige punten
op te halen, daar ik mij verzekerd houdedat deColanre
nimmer in een ivolkrgker 'fin bloejjender ftaat kan zijn
jgewaest dan tegenwoordig hetgeen nog dagelijks meer en
xneer toeneemt* Ook prótefteëfen dé EDgelfchée tegen
de bezitneming van Palémbapg doöt het Nederlandfche
Gouvernement, doch maken "geen gewag van het regt
der Nederlanders, dat tegen hunne handelingen Tufrn zo
veel-konde prorefteerenmet ter zijde fteliiflg' van ons
Tegt op Palèmbang, waarin het mg Diet past om als een
bemiddelaar te fpreken. heeft immers de Luit. Gcmverneur
-te Bencooleo, Sir Thomas Stamfoft Raffles, niet alleen
geweigerd de Refidentie Padang aan het Nederl. Gouver
nement over te geven, maar Zich ooTT'veföörlóöfd e'en
inbreuk te maken op de goede verftandboudingdie wij
vertrouwen dat tusfchen bet Nederlandsch en Groot Brit-
tan-nisch Gouvernement be'ftaatmet het grondgebied des
Lampoongsons wettig eigendom, te fchenden, door
aldaar eene militaire bezetting te leggen niettegenftaande
wij reeds bezit van deze Provinciën hadden genomen
zo als dezelve almede beeft getoond door een aanval
te 4oen op ons grondgebied, ,te Lipga- Riouw. De Ne-
derlandfche Regeering heeft alle deze handelingen met
geduld afgezien eo zich daarover beklaagd bij hetBritsch
öpperbeftuur iD BeDgalen, waarvan dan ook het ,gevoig
is geweest de oyergifte vaB.Pj_d.ang aan het Nederlandsch
Gouvernement, en de ontruiming der Engelfchen van
Palèmbang en de Lampoongs, terwgi men alhier betzelfde
omtrent de landing op Linga-Riouw. te gemoet ziet.
Immers blijkt bet uit dit een en ander dat de pritfche
Gouverneur-Generaal, Lord Hastings zelf dekaqdelingeo
van den Luitenant Gouverneur van Bencooleo Sir Raffles-,
afkeurde, en wat hiervan ook nog moge zijn, ik durl
gerustelgk zeggen dat de Nederlaodfche Regeering ten
duidelijkfte heeft getoond, niet ten doel te hebben om
Zich buiten hare grenzen, voor zo-verre dit het grond
gebied hunner naburen tekent, te willen begeven, waar
toe ik alleen tot bewijs zal aanvoeren de handelingen
door het Nederlandsch Gouvernement gehouden ten tijde
dat de Nederlandfche Refident op Timor zich zoude
veroorloofd hebben h?t Porcugefche grondgebied te fcheo-
den. Zodra waren niet de klagten van den Portugefchen
Kapitein-Generaal op Timor ontvangen of Commisfarislën
Generaal beraamden dadelijk' de nodige maatregelen om
geen inbreuk op de goede verftandhouding tusfchen het
Nederlandsch en Portugeesch beftuur te maken, omlloe-
gen bij die gelegenheid den Nederlandfchen Refident op
Timor, en zonden dadelijk een Commisfaris derwaarts,
nm den ftaat van zaken aldaar op zich te nemen en te
herftellenj en alhoewel zich dit gefchil naderhand in een
ander daglicht heeft voorgefteld werd het echter toch
klaarblijkelijk uit den aard der behandeling dezer zaak,
hoe sfkeerig o.os Gouvernement is om een inbreuk op
de regten hunner naburen te maken, en hieruit zoude ik
dan ook onbefqhroomd durven afleiden dat de bezitne
n.ing van Palèmbang door ons Gouvernement niet zonder
wettige aanfpraak is gefchied; te meer, daar zelve het
protesteeren van den Luitenant-Gouverneur Ralliesdoor
den Britfch.en Gouverneur - Generaal in Bengalen, is
afgekeurd geworden. Dan alle deze gefchillen daargela
ten het is genoeg, Nederlandsch Oost-lndië is in de
yolmaaktfte rust, bloeit alom, hare welvaart neemt da.
gelijks tóe hare rijke Koffij- en Specerij - teelt en in h£t
geheel baar Landbouw wordt door het Gouvernement ap
het hracbtigfte aangemoedigd en haar handel ftrekc zich
»l meer en meer uit. Hare vlaggen vertoooen zich thans
ook wederom op de Westkust van Borneo, alwaar op
daartoe' gedane aanzoeken door de lnlandfche Vorttcn
drie Etablisfementen j namelijk: te Ponturvak, SamBas
en Manpawa zijn gevestiCfV, ^eo het Nederlandsch gezag
wordt alom 03'ar wensch geëerbiedigd; worden WQ daarin
gedwarsboomd, dit belemmert weinig-4$-*lgeraeeue wel
vaart onzer bezittingen.
COURANT.
DEN 25 FEBRUAU. IJ.
T3 -O
CJ
no <u o
o 41 O-»
»- T3 -0
H
:0
B •y
tssSSfii
IT 3 g -
«j - Q a
a *-* no
O 00 c
cic's a
t»C be c c O CJ
■- ïLc
CJ rs Q O
j) o n
O S .5
O a .S3
5" ,xi "n
S:;ÏSÏ»o_
-2 -n s s V,
g-§sg«
O SJ W
u -A 4, g CJ C
B.® O. <3 "3 'J
a-U 2 o S S s
a o c.
S'S'S'H-S S N
O -3 O E O
*2 O g üJ
a S»r
o a o c ri 0
fci O
PS. Ik heb gedacht, een verhaal, zo als hier'hoven,
ul. niet onaangenaam Zoude zijn daar ik weet, gijlieden
ook ware Vaderlanders zijl, die rijkelijk deel neemt in
de welvaart ven ons Land en in bet genoegen van onzen
geëerbisdigden Koningdie reden heeft om over Hoogst-
deszelfs vertegenwoordigers athier, voldaan te zijn,
S P A N J E N.
KADIX den eerften Februarij. De Generaal der Roning-
ljjke Troepen Don Manuel Frey.rebeeft twee Proclama
tion" uitgevaardigd-, die heden in ons'Dagblad ftaan. Een
•derzc-lve aan deOp'ftandelingen geadresfeerdis van dezen
inhoud
Uitgeweken Soldaten te Sr. Fernando toen her Spaan-
fche Volk de regten van hunne gefchondene vrijheid
wilde terug roepen, wist her edelmoedige pogingen in te
fpannen ter affchudding van het juk der dwinglandij. Het
flaagde ten koste van de heldhaftigfte opofferingen, om
-zgnen Koning op den Troon te herftëilen het eenige voor*
werp van eene zo bloedige worftelingen vernieuwde hem
tevens-het verbond'van zijne trouw eo'van zijne gehoor
zaamheid. Zijo ru&tig en beftendig caracter heeft het
zelve die voordéelen waardig gemaaktdie ni'emant immer
ftraffeioos zal aanranden-/ 'l)e Wetrco en dé' Zeden 'hunner
Voorouderen fcheenen. voor hetzelve genoegzaam achting
waardig en verkieslijke^ dan de nieuwe inftellingën. De
Monarchale Re'gèering^1 beftuurd door het rêgéerend Stam
huis is de band welke de Spanjaarden in maatfchappQ
vexeenigd en het is eene. ijlhoofdigheid om veranderin
gen in deszelfs wetgevend fteizel te wiMen invoeren waa'r
tégen ten anderenzicb de meèrderheid der wenfehen verzet.
Onlusten to verwekken is •noodlortigeUiitwerkzeis te VeV-
oorzaken* De tampfpoeden door het Moederland geleden
hebben het niet ireêrgeflagen/ Het is bedroefd zich door
.eigen.Kinderen gekwetsr te zien.'*'
Neemt het imgedachte-, verraste en verdoolde Solda
ten; hg die U vergiffenis aanbied van eene misdaad;, welke
ga dóór overUlrmg-begaan he'bt, wil U'niet bedriegen. En
g&, Officieren ,fl die oovoorzigtigltjk eenikè' oproerige
hoofden gevolg.t zijtweer, dat de-g&edèrtierenbeid de's
Konings eene edelmoedige hand naar uitftrekt; He bë-
"loof U -in zijnen /naam de vergiffenis- en andefe'welda-
:denwelke uwe onderwerping" ovef U zal uitlokken.
Vliegt allen naar mgn Camp, waar men U vergeving', in
.plgatS vaó bloedftorting toebereid.*' c v1r:r.*
Hoofdquartier te -Xëres de" la' Frontèra;; den
29 JanuarQ 1820C
CgeteekendM a n el F it e yr
Ipte tweede Proclamade luidt'aldus
Ingezetenen' der Stad Kadi*, uwe GetróUwbeid en
.uw#.Standvastigheid hebben Udënbgha^rti van énverwhi'
neJijkcn verworven, toen gfl voor het oog van geheel
E»ropa-de magt>van Bonaparte hebt ontzenuwt. - In uwen
.kleinen omtrek hebt gij de eer van deh Spaanfchon naam
wüten te bewaren, toen geheel liet Schier - Eiland aan
neepen vreemden Monarch--telf dffdergenragfen'ondorwor-
"pên was; gg hebt'de zwakke en weiflfelende hoóp 'obder-
febraagt in de grootmoedige harren-, welke de-verleiding
wisten te wederftaan, en gij hebt de dapperen aangemoe
digd, die in de Provinciën* verfpreid eenen onfterflöken
roem voor onze wapenen verworven hebb'eb. Spaufen zal
in het gedenkftuit der Gefc-hiedenis dé erkèntènis v^rwér*
ven, en aan de vetftceeuwen overdragen dié het aan U
van deszelfs. vrijheid verfchutdigd is; het zal met ver
bazing den nagalm van uwen* naam:, tot aan de einden
der -aarde doen wedergalmen."
Doqr de keuze van onzen Doorluchten Soüvcrein, tot
den post verheven van Opperhoofd der* heldhaftige Verdedi
gers van het Vad'erlandVdié'in'wanhopige ordftattdighftden,
blijken van rustigheid én trouw gëgëveA hébben zou ik een
oogenblik kuönèn twijffelen aan uwe ftandvastigh'eid om
getrouw te blijven aan den Koning, aan de uitvoering
mijner bevelen aan de zaak welke gijzult omhelzen
én van den tegeeftand aan dé mfsdatHgè' verleidingen der
opftandëlingen Kan men denken dat Radix in alle lijden
gewapend om Spacjen tegen de vreemde vijanden te ver.
"óédigen Welke het van den Zeekanc zochten te verwel-
digen, hare poorten openzet voor eene ópföerfge factie?
Het minfte vetmoeden waar dé gerrngfte der büfgëreh grond
toe zoude geven zou uwen ouden roem doen taanen. Het
edele van uwe Vaderlandlievende gevoelens Is dè waar
borg van deze ondernemingen cfe waakzaamheid van
uwen Gouverneurvermeerdérd m$n verfróuwen."
M Ik zal de getrouwe getuige zijn, van het ftaarkundig
gedrag van allen, en de onzijdige Befchermer om van
oDzen Souverein de belooningen aan eeD iegelgk verfohul-
d'igdy te erlangen, zbhder cfaf het ^ionelops gedrag van
eenige loskdp^eb'/^elké'de^tfbHeke-rust hebben willen
ftooren, het kenmerk" Vin onfeëtróu'wheid'-niilokke over
hen welke- zich die beloonib^en Zirlleu waardig maken-;
en de handhaving in uwe'H"aaVdftëdë^ van de vreedzame
orde der famenleving',- zal voof U 'eenen nieuwen roem
zijn."
Hoofdquartier te Xeres de la Frontera, den 29
Januarij 182O4"
geteekendmanuel F r e y r e.
Z W E E D E N.
STOCKHOLM den 8 Februarij. Thans is bet'alhier
officiëel bekenddat er in .dezen Zomer, tusfchen den
2. en 24. Julg een -lost-Leg'er in het Veld van de Lidu-
gards-Garclenabij deze Refidentie zal bgeen komen.
Behalven de ons Garnifocn uitmakende Troepen zullen
de in den omtrek liggende Regimenten, te fameo: bijna
4QC0 Man, zich derwaarts begeven, V001 het ov.erige
zal de geheele zogenoemde ingedeelde Armée de Natio
nale Regimenten), gedurende veertien dagenv.AR*. ha>e
Wapehplaatfen, ter verrigting der exercitiën, b^ëenkomen.
De Cpnitjöiff^risfenwe-lk.e Zr M. naar de NoordelgUe Pro
vincie van het Koningrijk gezonden had, om te informeren
naar de. plaatfen alwaar eene Scheurzieke Secte> bertaat
faamgelleld uitf de Boeren van eenige .Parochiën'-, voo-r-
natp^lijk u-it dia vaa Lulco-en Skelesftio hebben 330
Utt vétvolg op de Ka^t tan iw SÜ&dz
d G. a
- -^3
B M
Ëip
O cj
-v
«..CC
fï"
m
5 -
D. w tn
0 u ta «J
■S o ï's.-s- s.^o-5
•rj c3 CJ -v
-O "J
a o *-
<3 c
0 C C - Q .ïi
ia
E dj
q,
;-3-S:|Sl.S«5;
- O O m
rus n 0
w u
co-a-o
c g-a .tui
I'S
o.
Z> tx 5 -o CU
eo
Eo»
5 £- .5 v
bo E*„ü eo
a> i: «j >- ti-ui!.- w o
-rO c 5=
a V *c "O
'O S J3 - O -
02 2
S U .5 a
a (u cx cj_
g;3-3-S-S.MZ
I g =-°
a a:
jb 5^o
- - -u Q- CJ
F5-N- o °"5
5 o
-£ -
fa 5
- - s
g s-s
■■g S O "-■£
ex-c -C--S
OJ-ïcxj.P :0
-P -a -•"* bo
s-° z,
|'T c S O
'SjS 1 g -
C O n
a u u2 c p q
*0 n 0j-a-oj QJ
Ci-o J3 ex eo
nE»SS
2 -tl-= a
^=:S-2Ü
§'T s|5
eo o
o 0
L t) D M
w iz v I
c o
- 3
cdo— w
-a-S-
B
5 «o
fa 2-5 "Sfe -
>-0
co - -
bx rt
«td
a
«J CJ
S 2
0 U
o
O
„S ig
y '5
g
g -~z
o s
P n SS
o a> cj
éi
of i
O O fco
T3 CJ. ox
f
s S
b. fg
•g
C>
E-°
- O <-»
p u>
J OJ p
3 M Q
p CJ
j ^5
g -S'S*
2
- er
.2 o
Z c. C- - *-
J O s
A O-K
2C
PTJR»
-ui - JC
J3
n
??-S
c,|a;
A
X! O fe
2 0 P
g Z* 0
u is a
Z -a» C o
fï o O
- B<!.. - -
a a
- - ra 1
e.
u a - e-.t; ^4*3»
a 3 o '3 m a -»
-a t- <u- <u - «fco-o"3 -r* c i
Q K CJ CJ 3 .h
2 «'T?3 tlü
g -,p aq £.-Q
H ra*o 3 -a ■U'-a-S' 3 c
•O'S 2
!ör"> A rtvx r' g;3o
w a br cj, cx" -c ju n
a c-> 'a .2 *S<^P*° O
s. - "s S o S o '-A
16Zz*es°"S-s5iij
5 s« ■■5. >s S3, s 1 a
a 'Ma V.OJ co - A'
S1-®;». g Ë.2 E -.-0'ö"o 5 -a- J-ar 0"
:-|"g s s> «r -
5> Pi.2 -a.— cj to oj'-o f t. o a' C|
.1 ai'^-p-a Ü-ü-O t*. c -3- o a t- -
*-*■ c nj ex- d c- -p qj fli o
o q o o p4 cj 11 3'o <u"t3- 'o
-o o p o aj -k. j? _«j ^3 3*
c o t. jj Q
,.p w> CJ Cj'i- H -S *2
<u CJ ÏJ 0 wc-2 -g *0 w
"bcj co «j -c gr 'a *3 -0 m
•g £=2o g 'ij CJ TO
S Sllg-ë
CJ O r*--*" 'T-' oi f
-O
1 JjTJ y.B .1-4^
n -paix) cj .oa
-o n -*3
.-o r TU *-" 'o -
ro -CJ -E -«=-'5 53 A-O hr,
.S o p jj jj
-o 7,.oTfA.
n <U S3 CJ -y ja bo
n. ;t? CJ fe- -a ps> .S o p •V-'Ü,
cj -o rP S r, -C-o .O s o -P:
:2, u - cj "S -a iP'CJ .'CJ--^.^
«s a 2. g o
«•- S e-üvpJfï-'ifcï o-^'S.A
*2 2 o -o r
2 rcr> - -CJ «J -CJ '4-.
- .2 '2 S-7Ï -5 r=-$ S
*»ï8,5i -J .CÏÏ.O - *5 S
•S'§ï-s~-S «f*
u!2-jö" o-
w>£j CJ x: 1 a c
CJ Vu «J -S3 .- - S«_r ,_.aj
•o ^ij o •- ej -^j 4^.*!,-p
s-g;-o€^atsrs) c
ex aj "f? c - °-
■2 o s|5|"S
CuO jS Ö'2 S.o
c Q CJ -i a s.C t_. C
cj
O
Tï Cy
a -o
o n
-
a
-a o
S
U n m o
6*J O. S-
a P
w hn CJ c 73-3J X»
kj M «-<• J? ta O w «i ai'' P. Q --
»- IJ-O CJ r- F u_ a
-Ss s~ .Sï-a-O?-
xz - 4, c cj
A'fi T - - w
g
Q
S
'5
c a o --
J u M K. N 5
sisw: 2 -2 -a ^4
