Leydse Courant | 1819 | 6 augustus 1819 | pagina 1

LEYD S E

COURANT.

c

W Z

A% i319:

V R. 0 A B

XVTT ivn.r <f l;> ie Gratie Gods, Koning der
Neder I- nrins van Oranje-Nas fanGroot-
Hirt'og v.;/ fuXtmburgenz., enz.

Willende ingevolge de wet van 21 Augustus
3816. en O c Refluivan £9 Maart 1817, N®. 17, m
bet een h r v--v- - tigen der Nederlandfche Ellen betreft

op hpf rappoi» onzen Minister van binnenlandfche
Z-'k.-n '*n 'c c6 T'rij 1819, B. 72, N°. ïio;

Den R.'aJ van State gehoord, hebben befloten en be.
fluiten:

Art. 1. De Nederlandfche Ellen (metre) ten algemee-
ner ge*>rui*e gefchikt* zullen zjjn houten of ijzeren
of kopeien El'en, n-jar ieders keuze,

2< Die Nederlandfche Ellen welke bepaaldelijk zullen
dienen om Stof en te metenzullen de gedaante mogen
hebben welke men tot nu toe aan die foort van maten
op vele plaatfen gewoon is te gevenre wetenvan
boven naar onderen eenigzins fchnins toeloopende met
een handgreepen bij de handgreep met een opftaaod
ftuk, het begin der E lie aanwijzende, voorzien.

3. De houten Nederlandfche Ellen bepaaldelijk tot het
meten van Stoffen beftemdzullen uit zoodanig hout
vervaardigd mogen worden als men tot nu toe voor Ellen
gebezigd heeft; doch ten einde eene fpoedige flijdtaadje
en de verkortingdie daaruit raogt ontftaan zoo veel
mogelijkvoor te komen zullen z|j van onderen niet
«enen vlakken koperen of anderen metalen fchoea voor.
zien worden, hare dikte en breedte zullen naar de hard
heid van het hout, waaruit de Ellen vervaardigd zijn,
Tworden geregeld en in het algemeen boven tusfchen de
35 en 20, beneden tusfchen de 8 en 12 Nederlandfche
Grepen millimetres zijn.

4. De Nederlandfche Ellen, bepaaldelijk tot bet meten
van Stuffen beftemd, zullen verdeeld moeten worden in
tien gelijke deelen of Nederlandfche palmen (decimetres)
to de eerfte palm dat is die, welke de digtfte bij de
liandgrepen is, daar en boven in tien deelen, dat is, in
tien Nedertaodfche duimen (centimetres). De palmen
sullen met de cgffers 1,2,3 e°z. aan bet opftaand
ituk beginnendeaangeduid worden en op het einde
van de vijfde palm zal een teeken gefteld wordenom
«Ie helft der El gemakkelijker kenbaar te maken.

5. Men zal ook in dezelfde gedaante mogen maken
Jhalve Nederlandfche Elleninsgelijks met een handgreep
opftaand ftnkjeen voor de houten halven Ellen, van
onderen met een gefloten fchoea voorzien, verdeeld in

pa Imen en de eerfte palm in-tien deelen of Neder
landfche duimen.

6. Het zal echter vrijftaan ook Nederlandfche Ellen
Of halve Ellen zonder handgreepin de gedaante van
«ten houten lat, aan beiden einde met een vlakken fchoen
Voorzientot het meten van Stoffen te gebruikende
ifcreedte en dikte n*! xQn tusfchen dc ia en 15 Neder
landfche ftrepen millimetresde verdeeling zal zijn
»ls in de vorige artikelen is gemeld.

7. De Nederlandfche Ellen, tot gewone lengte-maten,
©f zoogenoemde Maat/lokkenbeftemd zullen wanneer
izij van hout vervaardigd worden, beftaan iü eene bouten
lat, uit droog peerobomen-hout of uit die foort van
gekloofd palmhóutwaaruit men tot nu toe gewoon ge
weest is, maatftokken te maken, of uit zoodanige foort
Van hard bout als men zal verkiezen. De breedte en
dikte dezer latten zullen naar de hardheid van het hout
geregeld worden, en tusfchen de 12 en 15 Nederlandfche
ftrepen (millimetres) in het vierkant houden, zij zullen
met een gefloten fchöen welke te» mlnfte vijf ftrepen
Jang is, aan beide de einden voorzien zijn.

8. Zodanige Ellen moeten verdeeld worden in tién deelen
©f nederlandfche palmen decimeters iedere palm in
tien deelen of nederlandfche duimen (centimeters), en
ten minft'e de lastfte duim in tien Nederlandfche ftrepen
millimetre* De infnijdingen der vefdeelingen zullen
-tot op bet uiterfte van den kant komen; bet midden van
iedere palm, zal door een langer ftreep dan de overige
verdeelingen of duimenaaneewezen worden,en insgelijks het
»idden van iederen duim die in ftrepen verdeeld wordt.

Het zal een' iegelijk vrijftaan de geheele elle in ftrepen
te laten verdeelen.

9. De verdeeling der Nederlandfche Ellen als maatftaven
©f maatftokken befchoütvd, zullen aangewezen worden
©aar de keuze van een ieder op de volgende wijze.

Of de palmen met groote cijfers 1 2, 3, enz., en de
duimen vsn iedere palm met kleine cijfers 1, 2, 3. 4.
S,6»7»8,9,ofde palmen met de cijfers io2030
tot 90en de duimen met kleinere cijfers 1, 2, 3, dui
dende dus de grootere cijfers ook duimen aanof de pal
men het zij met grootere cijfers I, 2, 3, enz., hetzij
vet de cijfers, 10, 20, 30, enz:, enz., en de duimen
tonder cijfers zullende alsdan iedere palm de 5de duim
met eene langere lijn aangeduid worden.

10. Het ïzal geöorlonfd zijn Nederlandfche Ellen van
liout of rotting te gebruiken, in de gedaante van wandel-
<ftok vervaardigd, mits ïldan dezelve eene middellijn heb
ben boven van 15 h aovan onderen van 12 k 15 ftrepen
©n voorzien zijn van boven met een knop en van onderen
meteen fteunftuk, die beide éfgefchroefd kunnen wor
den, opdat, deze afgenomen zijnde, het overige de juiste
lengte der Elle zij; men zal kunnen volftaan met zodanige
Ellen te verdeelen in tien palmen de eerfte palm alleen in
tien duimen, en de eerfte duim, die, welke het digtst bij
4en knop is, in tien ftrepen, en met de verdeeling der
palmen en duimen enkel met koperen of andere fijne inge-
flagene pennetjes aan te wijzen mits tot gemak van de tel
ling de vijfde palm met drie, en de vijfde duim met twee
pennetjes ter onderfebeiding voorzien zijn latende het
verder ter keuze van »eh ieder over om die ftokken ook
geheel in duimen te laten verdeelen, en dezelve alzo ver
ieeld, ook tot bet meren van ftoffen te gebruiken.

11. Er zullen onk Nederlandfche Ellen gemaakt worden,
ten gebTUike als maatftokkenV die, uit verfcheidene ftuk-
Iten met fcharnieren aan elkander vérböndefa, beftannde,
gevouwen kunnen worden, om minder ruimte te bcflaan.
Deze echter zullen hechtsof in tweeën, of in vieren,
•f io vijven gevouwen mogen worden, dat is, zij zulleo

N'. 94

DEN 6 AUGUSTUS.

P C w
rj tic K [2
p a) o

4» Q

ra «j

O-Ox,

- ON
C <u

.T>

3 S 5* -

iitsSs staags „1-3

-3 cj. c f 2 a

c°B°^tó£:-^.co5

'■&»>a8eg ss^css-Sf

i O M

Ei S-

O 13 "l

TJ OJ 'Z? T3

'^Ssso0£,afv a?-
K - S j

1 r T N n

bsftasn uit twee, of iiit vier, of uit vijf ftukken vsn 5
palmen, vao i\ palm, of 25 duimen, en'uit ftukken vau
2 palmen of 20 duimen, en uit geene andere.

12. De gemelde gevouwen Ellen uit hout gemaakt
wordende zullen gemaakt worden uit die foort van ge
kloofd palmhout, waaruit men gewoon is maatftokken
te vervaardigen, of nit ander hard hout, en aan beide de
eindeo, met een fchoen voorzien zijD. Zij zullen verdeeld
moeten worden in palraeD. duimen en in ftrepen; en die
verdeeliogen zullen door cijfers worden aangewezen die
het getal der duimen zullen aanduiden gelijk in art. 9
gezegd is.

13. De gevouwen Nederlandfche Éllen, in art. 11 en
12 vermeld, zullen niet tot meten van ftoffen mogen ge
bruikt worden.

14. Geene andere onderdeelen van de Nedérlandfche EUe
zulleo mogen gebruikt worden dan de volgende:

i°. Halve Ellenbetzij uitijzer, koper of hout. hetzij
uit een ftuk, hetzij gevouwen in twee ftukken (doch niet
in meerdere), ieder van 25 nederlandfche duimen. Indien
gemelde halve Ellen van hout zjjn zullen zij uic zeer
droog of hard hout, en de gevouweneuit gekloofd palm
hout vervaardigd, en aan beide einde met fchoeneo voor
zien zjjn. De verdeeling zal zijn die der heele Éllen.

2°. Dubbele palmeD (of dubbele decimetres), hetzij uit
een ftuk, hetzij gevouwen in twee ftukken, ieder vaii
eene palm, door een fcharnier aan elkander verbonden.

3°. Enkele palmen uit een ftuk.

De dubbele of enkele palmen zullen vervaardigd worden
uit koper of uit paimhontof uit ivoor; de verdeeling
zal z^jn in duimen, en alle de duimen in ftrepen, de
cijfers zullen de duimen aanduiden in iederep diiim zal
de vijfde ftresp langer zjjn dan de overigen,: ter betere
onderfcheiding.

De dubbele of enkele palmen, uit een ftuk gemaakt,
zullèn de gedaante hebben, of van een liniaal, of van
eene driekantige prisma of zuil.

15. Geene andere veelvouden der Nederlandfche Ellen
züllen iü gebruik mogen zijn dan de dubbele Elleu en
het vjjfvoud der Elle.

De dubbele Ellen mogen gemaakt worden uit ijzer
uit koper of uit hout, het vijfvoud der Elle zal uit
hout gemaakt worden.

De dubbele Elle en het vijfvoud der Elle, beide in
hout, zullen vervaardigd worden üit goed hout, behoor
lijk geverwd, of geöliedten einde minder door vocht
te worden aangedaan.

De gedaante voor beide zal zijn die van een lat, voor
de dubbele Elle tusfchen de i8 20 ftrepen dik, en
tusfchen de 25 k 30 ftrepen breedvoor het vijfvoud
van de Elle, tusfchen de 25 k 30 ftrepen dik, en 35 ^40
ftrepen breed. Beide zullen met een open fchoen aan
beide einden voorzien zijn welke voor de dubbele Élle
twee Nederlandfche duimen of 20 ftrepen en voor het
vijfvoud der Elle 40 ftrepen lengte zal hebben.

De dubbele Elle zal verdeeld zijn in ellen, palmen en
duimen het vijfvoud in ellen en palmen doch de eerfte
el ook in duimen, de verdeelingen zulleo behoorlijk in-
gefneden zjjn, cn de infnijdingen met andere verwen,
dan waarmede de maat zelve overtogen is, kennelijk
gemaakt worden.

De verdeelingen zullen door cijfers aangeduid worden
te weten op de dabble El: de ellen door grootere cijfers
I en 2de palmen door kleiner i, 2, 3 enz. en voor de
duimen zal de vijfde duim door eene lange l|Jn aangeduid
worden; voor het vijfvoud der Éllenzullen de élle
door grootereen de palmen door kleinere cijfers worden
aangewezen. In beide de veelvouden zullen de verdée.
lingen op de twee tegenovergeftelde vlekken der breedte
ingefneden worden.

16. Óp iedere lengte maatuit welke ftoffe ook ver
vaardigd zal de naam ingefneden, iogeprentof mge*
brand worden op volgende wijze:

Nederlandfche Elle (metre). Dubbele Nederlandfche
Élle (2 metres). Vijf Nederlandfche Ellen (-'5 metres).
Nederlandfche of bij verkorting Nederlandfche Palm
(decimetre) Dubbelde Nederlandfche Palm (2 decime
tres. Nederlandfche (of bi) verkorting, Nederlandfche
halve El f metre

17. Geene Nederlandfche Ellen veelvouden of onderdee
len Van dien zullen in eenigen handel hoegenaamd gebruikt
mogen worden, waarop tevens eenigeaodere iengte maten,
van welken aard ook, mogten geplaatst zijn, of zelfs
eenige teekens, die dezelve aanduideogevonden wordèn.

18. Geene lengte-maten zullen mogen worden geijkt,
en in eenigen handel gebruikt, die zouden beftaan uit
eeoe halve, of uit eene geheele. of uit twee, of uic vijf
Nederlandfche Ellenen daarenboven uit eenige onder
deelen hoegenaamd vao dezelve, óf uit palmen, dubbele
palmeD, en daarenboven uit eenige duimen, ftrepen, of
duimen en ftrepen.

19. De Landmeters Ketting zal voortaan dé lengte hebben
van twintig Nederlandfche ellen, dat is van tweemalen
tien ellen of, volgens art. 3 van Ons beflnit van den
30 November 1817 van twee Nederlandfche roeden
decametres

Die Ketting zal beftaan uit veertig ijzeren Schakels
zameogevoegd met koperen of gegoten ijzeren ringen,
zoo dat elke fchakel met de halve middellijader ringen
lang zal zjjn vijf palmen of eene halve Nederlandlche elle.

De tweede fchakel zal met de derde de vierde met de
v|jfde, en zoo voorts om de twee fchakelswelke te
zamen eene el uitmaken, door eenen grooteren ring ver
bonden wordeB om te gemakkelijker het getal der ellen
te kunnen onderfcheiden. Van vijf toe vijf ellen, en dus
van tien tot tien fchakels, zal de gemelde riog met een
dwars balkje voorzien zijn; doch de grootere ringa die de
tiende el met de elfde el, of de twintigfte fchakel mee-de
een- en - twintigfte verbindt, zal met een veefige haak
voorzien zijn, om den ketting aldaar te knonen afbreken,
en tot eenen KetciDg van tien ellen, of eene Nederlandfche
roede te kunnen verkleinen.

De handvarteo die aan beide de einden van den Ketting
lijn t zullen ir> het midden met een ring voorzien zijn f
^Het vervolg op at Kant van deze llladzji

•- O

ïcSil

ti r* Tso CJ

br-"~ SZ f >- 2 C W tUD

Cfl C SZ V) C C 0 JC3» N U

aö o 5W P "-S? -

-a -c g a

:c> c -s

5

X a

a>
a o

>*-3

a
W N N 2

y -<Z U*

-8 Si

.5» o 3

o
w

N -o -o

0 O I

Si
a §-5 e °"2'°

-t Q ,s a o 2 o .ï3-
oU;?°-sU -t
- si; „-o s

S ti

nj= ËJI-O Oi

u-U i<--

w> B N rt o

w-s S S 2^*5

xi 6 w

gsslssil

i H =5 .E

D OJ

«j S a
S c a

J— ISO -*■ C O T3

2

O -7- a o o.

s

osio» a

^>01. ss
a

2 o a

-U3 S

W C

A -s

M a -

aj G cj iz

o 5 S

Z 2 w

Si o

T3 a

M O -

O O
X3 OJ rt

t>
V O 8
CJ C w

-3 Tun c

«-o w a
O. P 00

«j u. WK.

o M 4J a P

p o O

a a,
C

0 2S

o 00 tsP a 2 5s

CJ C P QX1

O

o ti p> p r-

p.2 p

O

P o N jj T3
B X3 c> O P
M" O

•r> Z «3

i..*i O

S Z i?"
s S -S is-s s

w

■a i S.

■sja^fa a

•5-jsst-ë 5

SC'Z 0 u 2 J

'5

bo -

1x04 ao

°l> S
5 ;:ïj'e-N -

op-- r, E

5

O w tuj w

•C J3

ca r, P O Pa
(4 U N U C

5

'i5*2 J-q
e

s s

s'

a»

a

et S*

•3-°
C

p o

-
•T3

fss

D 2

a <u g

<u g H

3 w

<u PQ

c

OJ «J

3 u -

li rj

a a

J a

y OJ CJ

0

N OJ 2

01

P»

c-1:

"X

x> CO

w 01

N M

1

•a cj.

rS,,-0 a>'

.a s g

•E w'u O

O,

c
P 3

c 'Sc

.f

"Eéa -0 -

-a

<U h4

gfS
S-

C bi

Sc»
5 o-e

U-l V

O u"

vO *-j

ra a c

2 E

OJ
O

8

c re a 1

i o 8 0 2

3 Cu w

a
3 P- o W

ÏC

cj
ON"

Ëö'5

bO
P

u. 'u.

oj .bo u
oj .bj} ao

«J C

a

,s>2o

c C

■o - 3
S

iSï

"O Pl CJ

z .5
-

o»

r—t V

z

"T 13

Z 2

z

C—t a>

H

I

-y -

2* 3

bi

O 9
o

t-i

w

S4 0

e

cj

•o

a w
-a
o c

OJ

aa
"2 oj

n a

c :t>
cj n

a c «J a> - o v

s-=ï

3 p cxi p w m cj 'êc "3

Ü*iT UslEf

7-ê Z a 2 0 - e -

■ssnb 1 ats:c-"2

-aco,P -A> „«J N CJ

s' o s-s

a "2 k ]z ^"2 w S

s.s«f 3

- -a 3 (U-J 5 G 2 51"0

g JI - ,wr

r,

-a Ui u— VJ r- "Xs P i_

g ®T3 o c u

B u C e'i

O 11) d c

w U lm

O «2 ÏÏEx.,

p -3 rj

cj cl qj

- - N a OJ

B w v j w C a jj r c u

(gS5'=^=-sS£^S.Jg'1-§=-s£S

M 2 c O - cx- a .-o 2

°c^ n 3 t- "p u- vSJ - c«

5 c

cj

.2

fc. O
rt

Et

v

p *- 3

o p" p w 5 c "-S -

U -I H P VJ P - v "3

«iucS *?Jé

-i-o-JP -uj sr-o -r N'wS

"OCn a co

,5crf"S "^3,

91», I Ru - Mw

o '-3 v. - -a <5 -J S tr

«jdfNGoTï'-'CJt.c" ^«1
OJ tl -J O Cl ly --y O Ï-J ">3 ~m Q

2 9

3 5-S

o v_