ét
ht
IE
ffl
fc --- c
:£<z
l<:r
A-. tSiS.
LETDSE
V R. Y n a e
Nil
NOORD - AMEBIC A.
IN*. It2.
E -
6
COURANT, il
3ïN I NOVEMUI,
O
TIEUW-YORK den 17 September. Mem kan zich
raauwelijks een denkbeeld maken van de veran-
Xf
I deringen welke federt eenige jaTen m Pcniy.
JL vanie en in den Staat van Nieuw-Y«uk hebben
plaatsgehad. 'Bebouwde Londen hebben fchrik-
Verwekkende Woeftijnen vervangen, waar menniets anders
hoorde danher gehuil der Wolven groote wegen loepen
er thans door een Land waar de Krijgsman zich ntanw.
lijk? dwars door de Bosfchen een voetpad kon banen.
Voor zes" jaren voud men- nog gene Brug om over de
Susquehanna, van de grenzen van Penfylvanie af tot aan
den mond dier Rivier te gaan. Nog een j«aren d- Sus
quehanna zsl met even zo véle Rruggen\voorzieo zijo als
denRJiijn, die federt duizend jaren de Keizerlijke Ste
den befpoelt. De Architect Wernwag. de Romvmeefter
van dé fchoone Brug over de Schuijlkili, tegen over de
Stad Philadelphia zal eene andere., in deze S'sd nver ae
Susquehanna bouwen, volgens het model van deBrug van
JSIew-'Hope over de Delaware waar van hij uitvinder is.
Deze Brug, die dadelijk zal begonnen worJeU en den
eerden November 1817 bruikbaar zal zijn zal vier bogen
kebben, eik met eene opening van 1S5 voeten.
i
1
E N.
ROME den 6 October. De aanfpraak door dén Paus
op dén 23 September laatstleden aan her heilig Collegie
gedaan t. bij gelegenheid den bevordering van'Cardinalen
bevat vcrfcheide gewigtige narigten van den (laat des1
Godsdicnsts in China waarvan die de voornaamfte zin
sneden zijn:
Onder de grnote en talrijke gernigeoisfen welke deti
Jiemelfchen oorfprong van den Christelgkert Godsdienst
*n het fchoonfte daglicht dellen telien wij mijne eer
waardige Broeders met billijken grond die bewonde
renswaardige en onverwinlijke kracht van geest, met
^relke de Christenen gehoorzamende aan de voorfehrif-
ten en zelfs aan de raadgevingen van het Euangelium
de aardfche dingen verachten en met eenen heiligen ijver
ter voortplanting van het geloof, dè verst afgelegen én
door barbaren bewoonde landen bezoekeD ongelooflijke
vermoeijenisfen doorftsan en alle gevaren rrotfeeren en
liever verkiezen de wreedfte marteling te lijden, ja,zelfs
den dood te ondergaan, dan zich va;n dé liefde van Jezus
Christus te laten aftrekKen of den ijver re laten verkoe-
Jen, welke hen aanfpoord om de eere van zijnen naam te
verbreiden. Die gedenkwaardige voorbeelden van ziels
kracht, welke de Christelijke Kerk dikwijls in China
heeft opgeleverd zijn nog zeer onlangs vernieuwd ge
worden."
Op het oogenblik. dat aldaar een ijsfelijke florhi over
<V Apostelen van hqt En»,ngeli.vch geloof uitbarstte, héb»
ken zij cn htione bekeerlingen de ballingfchap het ver
gif de foltering doorgedaan zonder den Godsdienst
va den Christus te verraden. Onder deze uitverkorenen,
zuilen wij bovenal onderfcheiden onzen eerwaardigen
Broeder, Gabriel TanGnus Dufresne, Franfche Zende
ling, Bisfcbop van Tabraca, en Apostolifche Vicaris der
Provincie van See-Tchuen die gedurende negCc- en-der
tig jaren met den loflijkftcn yver de functien van arbeider
in den wijngaard dek Heeren vervuld beeft. Voorheen
uit China gebannen, keerde hij door eene godsdienstige
vuurigheidweder in dat zelfde land waaruit het hei»
densch bijgeloof hem verjaaed bafl; Aldaar niet onbe
kend kunnende blgven wierd hij weldta naargcvorschtge
vat, geboeiden voor den Recbtftoel gekeept. De Manda
rijnen bejegenden hem met zeer onverwachte betoonin
gen van vriendfehap, gebiedende dat zijne boegen oogen-
bliklljk moesten geflaakt worden, en overtlolpten hemmee
liefkozingen edoch die belanpftelling was enkél geveinst;
»ij wilden hem alleenlijk «anfpoorc-n om- zijn geloof af te
Zweeren. Hij van zijnen kant fprak over de nietigheden
van deChineelche Godsdienst gebruiken, van de onfchuld
der Christenenen van de waarheid hunner leerftclzels."
De Listige Mandarijnen den honing in den mond
«aar de galle in het hart voerende, hadden agter een be.
fchot een paar mannen geplaatst met last om het ge-
fprek van den Bisfcbop op te fchrijvea en met dit on.
getwijfFeld vervalscht proces-verbaalwierd de Bisfchop
voor den Onder-Koning gevoerd die een gezworen
vijand zijnde van de Christeneo, den Bisfchop op ftaao-
den voet ter ftraffe doemde. Oogenbliklïjk wierd aan dan
ach'baaren. Grijsaard zijn tabbaard uitgetrokken en hij
ter ftrafplaats heen gevoerd, alwaar eene verbazende me
nigte Volks was toegevloeid. Drie en dertig Christenen,
welke geenerlei folteringen hadden kunnen overhalen om
het geloof te verzaken wierden mede derwaards ge,
bragt, insgelijks van beulen en fortertuig.'omgeven. Een
Mandarijn zeide hun aan, dat zij oogenblikljjk den Chris-
r.eljjken Godsdienst moesten afzweeren zo zij de draf
v?n de koord niet wilden ondergaan. De Christenen
verachten die bedreigingen, verklarende, dat zij bereid
waren «m voor Jezus Christus te flerven, en zij fmeek-
ten op de knieën den Bisfchop,. om h«n de vrijfpraak
hunner zonden en zijnelastfle zegening te verleenen. De
Bisfchop, aan hunne bedè. voldaan .{(ebbendevermaande
hec hartelijk om zijn voorbeeld met fiaDdvnstigheid te
volgen, en bood z$n hoofd den beul atndie het met
iféncn flag van het ligchaam fcheidde."
„De Christenen, die men enkel aangebragt had om
hen bevreesd te maken wierden weder naar de gevange
nis gebragt e» vervolgens" gefcannen. Order dezelve be
vonden zich twee Vrouwen, welke, onverwacht de vrij
heid bekomende om te huiswaards te keeren verre, van
sich daar over re verblijden, overluid en met bitterheid,
de voorgekomen gelegenheid betreurden van de eeuwige
glorie te verwerven. Evenwel om de draf van den Bis-
febop van Tabraca voor eeuwig tenfehrik voor de Chris
tenen te maken wierd zijn hoofd op een paal vastge
maakt. met bet 'opfchriftApostelsan den Chriitelijken
Godsdienstsan Europa. Die zelfde woordci
las men ook op cSekist, welke, met des Bisfchops afbeel
ding vercierd, eji er het hoofd vpn befiuitendepubliek
rond gedragen wierd, in alle plaatfenwaar door hem
orderwezen Chiistenen woonden. Met bloed van dei
Bisfchop wierd door de Christenen opgevangen f en 00
der de gelovigen der (leden en dorpen des Lands ver
deeld welk-e het met de grbntfle eerbiedigheid bewaren.
Het lig-chaam drie dagen lang op d« jlrafplaats gelaten
m&ar dag en nagr- door de Christenen bewaard, wierd
verre van daar, met cenen Godvruchtigea eerbied ter aarde
gebragc
Ik twijfel niet, mijne zeer eerwaardige Broeders, dat
gij met mij de llandvastigheld bewonderende met welke
de Bisfchop van Tabraca zijn leven voor Jezus Christus
heeft opgeofferd U in den hoogden graad zult verblijden
over deze nieuwe zegepraal vau de rechtzinnige Kerk.
Het.i; niette min welvoeglijk om de verdere en nperechte
befcheiden aftewachten alvorens wij het martelaarfchap
van dien evenZo Godvruchtigen als flandvaacigen Man,
ingevolge dc wetten dóór den Apostolifchen Stoel voor*
gefchreven, uitfpreken.
Het is om die zelfde reden, dat wij oók meenen voor
dit QOgenDlik met ftilzwijgen te kunnen voorbijgaan de
gefchiedenis van andere Christenen in China, voor het'ge-
loof géilorven. Alleenlijk zullen wij gewag maken van
den Priester Augullyn Tabar, welke middeo in de folte
ringen de grootfté rustigheid betoond heeft, Dé Rechter
vermaande hera zijnen ouder.doti te bedenken, om zich niet
bloot te Bellen aan folteringen diehij niet zou kunnen
verduuren: hij was 73 jaren oud. Daar Augustyn even
wel onwrikbaar bleefwierd hij vvreedeljjk tegen de voet
zolen geilagen, Alstoeo zeide de Réchter: Wel nul
Augustyn Uw Jezus verlaat U dan'geHeclen alO
neen, antwoordde de Godvruchtige Priester, vermits hij
mij de krséht verleeüd.om dat alles te verdragên/' De Rech
ter blakende van gramfchab gelastte toen hem ouwaardig,
lijk iu het aangezicht re (laanen wei zodanig dat hij
weinig dagen daarna van ftlerf."
Den 2. dezer is alhier door de-Guillotine onthalst,-it
kere Thomas Forfoni van hier geboortig, Diake'n en
Geestelijken na alvorens door dén Heer Fratttni deti
nacHc te voréh van zijne .kerklijke waardighéid ontzet én
a6n deti wereldlijken arm overgeleverd te zijnter zake
van een afgrijsfelijlcen moord aan deti Priester Valdatn-
brini, een Grijsaard van 90 jaaren en deszelfs dienst'
maagd oud 80 jaaren mitsgaders aan een' ti'jaarig
kind, ildaar in de kost, door hem gepleegt; wordeh.le,
ten aanzien der twee c'erffede volgende fcijzönderhcdén
öpgegeven't» - 1
ForfQni, orn dieverij gebannen^ ea zich in armoede
bevindende, vormde het ontwerp, om die drie ongeluk.»
kicen te vermoordenen zich meestér te maken van het
geld, hetwelk hij hoop,te te vinden. Hij begaf zich daar
toe, met een Dolk gewapend, bij den Priester, van wien
hij vcele weldaJen had ontvangen; vertelde herii dat hij
gebannen was door de Dienaars vervqlgff wiprd, en bad
hem den nacht te herbergen, zullende dan Romen verlaten.
Dit toegedaan zijnde ftaat hij des nachts op om zijn fchelm-
ftuk uit ce voeren, d-ich de ftem van menfcbelykheid ea
der vrieBdfchap wederhout! liem hij gaat weder (lapen
en vertrekt des morgens met dankbetuiging aan zijn edel.
moedigen Gastheer; maar berouw vanzijne zwakheid krij
gende, kogit.bg des avends weder, doet hetzelfde ver
zoek, odder verfcheide voorvvcndzelsen wordt hem we
der toegedaan den nacht te verblijven. Nogmaals wierd
zijn arm duor de ijslijkheid van de misdaad terug gehou
den en hij verlaat des morgens het huis zonder hec bloed
van zgnen weldoender te (lorren, doch daag daaraan, zich
door veel (lerken drank moed ingeboezemd hebbende,
komt hij des avonds weder bij .dén Priester, die wel ver
wonderd ftond van hem nognia'ajs te zien, maar zich lig-
telijk liet bedriegen, door ceni Man van wien hij meende
niets te vreezen te hebbèn. Des nüddt-rnachts (laat hij op,
ontffeekt de lamp, zet deielve in de Kamer van zjjn Gast
heer die hij de keel affnijd en een tweede (loot In dq
borst geeft, zonder dat zijn flagtoffer een enkele fchreeuw
kon doen. Toenbegeeft hij zich naar *t, bei van de Dieti'str
ïnaagtbrengt haar verfcheide dolkftrkea tqê doch n\
reeds vijf wonden bekomen te hebben ontworsteld zij
den Moordenaar vlugt na des Priesters kamermaar zien
de denzeiven in zijn bloed gewenteld, ^verberg^e zij zich
onder het bed, van waar de Moordenaar haar bij de hairen
uittrok en onbarmhartig verder afmaakte. Daarna maalR
hij zich meester van de bebloede klederen zijnar flagtof-
fers (hapt ceuige oogenKUkken op een (loei, gaat ver
volgens bij een vriend, dien hij zegt de geltolen zaken
gevonden te hebben en wordt bij denzeiven gevat. Zijn
Rechtsgeding heeft (lechts zeven dagen geduurden mee
eenparige Hemmen is hg ter dood verwezen^
GROOT-BR1TTANK1EN.
LONDEN den 25 October. Op heden treedt Zijife Ma»
jefteitonze oude Koning, in her 57fte jfar zijner Rege.
ring. Uit hoofde zijner uiillekende gezondheid is er illé
reden te verwachten dat zijne Regering langer zal duren
dan die van Hendrik III. of vin eenfgen' anderen Sou se
rein federt bet begin der Engelfche Mona chie. Hec kan
niet onbelangrijk zijniets van dezen oh^elukkigen Mo
narch te verneemen, die nu reeds een aanial jaren het ge,
bruik zijner rede mist. Men weet, dat Z. M. oog bij
zijne vermogens zijode fteeds zeer Godsdienstig i)vas,
ln den Zomer van 1814 had hij eenige heldere oogen.
blikken; de Koningin lipt zich berigt geven waaneer dit
weder plaats had; zij ging bcm toen bezoeken, en vond
hem op het Klavier (pelen, en daerbij een geestelgkLied
zingen. Xoe" dit uit was, knielde hij neder, en bad
met luider flemvoor deKoningin, toén voor zijneFuniilie
en de Natie en eindelijk voor zich zelve, dat het Gode
behagen mogt hem V3n deze zware bezoeking te verlos-
fenof zo niet, hem dan onderwerping te geven, oni
dezelve tc dragen. Hij barstte toen fn tranen uit; én hé?
Met servile of) de k*}*/. yun atze
03
T ci
•c SJ 'u
C N
--3
a
«5 it 'O
.C='T3 Cl
c "V
t C
Oi 5 w c
C w r V r»
O "O •-
_T O - E .--
«u 4* L t? i
f® c: O*13
S'=. «V -Ej'-r
O N C y,
2 1
c c
f
z: ~i
'C
O
0,5
ei «O
¥i '1/
"J
O -•*
c o w -a v - k.
^•o 2 J
ï-.%
M
.2
5-
o T3 0\
O»
c! Sol»"" E
"TJ-t U»u
re
S .5
H-a
a 2 s
S-S j M.
•«aan
Z w v
v
*a .J
os a> a>
*-
c 3 3 J»
<U et
o -a
Ï- "S o
S 50 o
O M
0S05
1 V 'C. •-
E
-ïi N
s 5 SS.*
o o c «2 i
M c S
o V
e» a
p <U 9J
W V s
NS O
- S"?
5 «_0
l4|ll5
J- f tv
-
1 li
-ês
•3
it
- 35 ïss-o-S'wSïg
c£ë|s^%:-s
ï-Se-S?J= e'G
o *Z a Si ,üS S V
J Z
Sr.-"
r* a» o
3 J e
-G q o a
fi s w
2r-5^c,=j»wP" c
JJ vj o ^2 Q m Q
3 .t- r, 'T -
e?
- t- v
ti to
•s 3
C "3
O.
.Ja
Z
■S*
1
w «J
52 to c
g P 0
-j
t! 1.
5 c N
•3 3
"5 jé! ,2 i/
2 5 O - C-
O c-3
Si
sa-5
>3 -
i-'S-0
s
j=
r >- - ca
asêI.Si.5-S£a-c
c «o c c p
-ar*Jh -v
t K -O O 3
t- u ie- u-j: c J
c:=>r:-£ c N--
.M' --X
.---3 -
c 2 S-S^a 5 53
s I
Q ff *n N M ;c u -ï, c
C u O "3
o *a P u w t. a -
-!"0cteS°iBo-5'S5:
"«■H.c'S. 871-8
c N i_ aj t-' M jc r- v k z3
- 3 O t» ..1'" v-''
52 - S A
>-
c
;rv
-- 'u
e
-r:
t>J
C"! IA
s s
»"3 5 «1 '4 u 'I C -• -
u. 5> U OÈ -O. 3 -ci 7 .5
O <u C -a .0 V os M M
o, 0X1 e.ü 5 .rf
■a'Ea^u
c< X G s w V w
C
a c c o rzt ^2 a
c. J <u r
s*'■■«üsf.i»
3»^ ót g5
s o - £3
fc:.S 0 OT -2.-2 Sr -S
.i-" - L
C *- r-w r—* r- c f2 <u
Ï-5 5U ¥7^5 r
*- T3 »- -7 "f
§,w-«
T. fA
-?,?
c'
3 <-
3 T3
1 £;p3 tx~
o-o-gw.p
"s°9-. cE.;n .3,o;iO.
v O 1- 0^0®i Coo^-r'c. c.,
*0 -O 'VD U -** T3 TJ Ofcr^, ofc
