Omtrent hei einde des jaars 1814 kondigden de Botupar-
tisten luid tie naderende terugkon st van den Dwingeland
aan; en hunne Opperhoofden hielden onimddehjkc b.icf-
wisfeling met het eiland Elba. De Hertog van Angou-
liroe deed. bij zijne aankomst ie Nines in het, begin
des jsars 1815, eene oproeping aan de getrouwe Onder
danen des Konings en binnen 24 uren boden zich 5"öfc
Man aan. De Prins koos daaruit aocö, ivaai-ipder ziclt
17 Protestanten bevonden. Dit Corps- verzeUle den I'ngs
naar Dauphiné, én deszelfs moed tlottd gtlijk met zu-.ie
trouw. -
Maar de tegenpartij werd rterker, naar'mate de afwe
zigheid dier brave mannen den opllattd fé Ni.nes heguns
sigde en den 3. April wapenden zich- 1200 ö-ieren uit de
Protestantl'che valleden eti volgden den verraderlijken
Generaal Gilly, die, met de Linietroèpenen de Officie
ren op halve betaling,,itaande, Poiit St. Esprit bezette,
waar de Prins niet ntéer dan too man.had achtergelaten.
De Hertog van AngoiiUme kon, zonder eenig gevaar,
jn per loon doof de gebergten zijn teruggetrokken: maar
zrjn'e grootmoedigheid deed hem wenlchen, om ook den
aftogt der brave mannendie hém gevolgd warente
verzekeren. Dus teekende hij den 9. April, de over
eenkomst van La Palud. De geheele wereld weet, hoe
fchandelijk dat verdrag gefchonden wierd doch velen
zijn onkundig van de barbaarschheid-, waarmede de Ko-
lilnsflijke Vrijwilligers van het Departement du Gard door
hunne medeburgers behandeld zijn. Zij werden ifi allé
Protestantfche Gemeenten,, die jsij ongewapend doortrok-
kenaangevallen. Op Hunnen aftogt plunderde rnls-
handelde men hen, en fommigen wierden zonder genade
vermoord, 7
Diegenen, welke te Nlmes woonden, vonden bö hun.
tien terugtogt den ingang der Stad deor de ftedelijke
wacht bezet. Zii moesten de onmenfchclijkfte hehande-
ling ondergaan. Hunne Vrouwen en Dochters wierden
héleedigd, hunne Huizen geplunderd, hunne Wijngaar
den vernield en al hun eigendom vérwoestin perfoon
vervolgd tot de naburige Gemeenten waar hunne Wa-
penbroeders het zelfde lot ondergingen, moesten zij op
het laatst in bosfehen en moerasfen eene fchuilplaats
zoeken.
Het aantal hunner 't welk in deze vervolging (die
ZO lang geduurd heeft als de Regering des Overweldi-
gers is omgekomenlaat zich niet wel bepalen; maar
dit is zekerdat er 400 Man van het Go.-ps des Hertog»
van Argaulême vermist zijnen dat er geene too in de
vlakte der, Dróme en Ifère gefneuveld zijn. Het meeren-
deel der overigen moet dus in deze Vervolging het levari
verloren hebben.
Alle deze gruwelen werden door de Bontpariisten ge
pleegd, die bijna -,11e Protestanten waren. Den r. Juli)
namen de Koningsgezinden bezie van Aigueraorte en Beau
caire de Koitinglijke Standaart wierd uitgelfokenen
alle de Kouingljjlce Vrijwilligers., die (lechts gelegenheid
vinden konden kwamen weldra te Beaucaire bijeen, ten
getale van 30C0 Man. Het bevel wierd aan een Pro.
festantfchen Koningsgezinden Generaal opgedragen, eene
.oniitandtgheid die geen twijfel overlaat omtrent den
geest, die toen ;de Hoofden der Koningspartij bezielde.
Het Koninglijke Corps van Beaucaire bijna ontbloot
'van Wapenen en Krijgsbehoefteniloeg met «en goed ge
volg den vereenigden aanval dér Generaals Gilly en Cas-
fan af, en belette hunne vereentgirig.
Daar de Hoofdenylc ongeregeldheden wenschten voor te
konisndie uit het gewapenderhand bezetten Van Nimes
moesten voortkomen i floegen zU aatf de Regeringsleden
'voor om de Stad weder onder het wettig gezag te (tel
lende (tedeljjke Wacht, die zo wreedelqk omtrent-dé
Koninglqke Vrijwilligers was te werk gegaan, te ontbin
den, en dezelve in pvereenftemmipg triét den Municipa-
Jen Raad te reorganiseren. De OmwenteliogsgezindeQ
verwierpen dien voorflag. Er verliepen acht dagen in be-
driegelijke onderhandelingen, en men ging voort, de Ko*
-cingsg'ezinden te Nlmes te kwellen.
In den nacht tusichen den 16 ep 17 Julq trokken 300
Vrijwilligers van Beaucaire naar Nlmes zonder vergun
ning, en. ongewapend. Het Volk voegde zich bij hen,
en de Stedelijke Garde iwierd ontwapend. Zq verlangde
voorts tot bewaring van het Gefchuc te worden aange-
fteld, vreezende, dat het den Generaal Gilly mogt wor
den Overgeleverd die met zqne Ruiterij was terugge#
trokken, cn omtrent twee uren van'Nlmes had post ge
vat. Men fcheen dit verzoek intewilligen doch. toen
de Vrijwilligers aan de Barakken kwamen, om het Canon
te ontvangenwierd er op hen gefehoten»
Dadelijk wierd de Alarmklok gekiept in de Stad en de
naburige Gemeenten en niettegenrtaande den hévigen te-
genftand der Troepen én Ge-federeerden y wterden de Ba
rakken overweldigd. Van-da-Mairie wierd toen een Cou
rier naar Beaucaire om hulp gezonden; hq kwam te mid
dernacht terug, en den volgenden morgen Kwam de on-
deriland, doch het was te laat om de wanorde te {luiten.
Tien duizend Boeren waren in den nacht te Nimes aan
gekomen de raasfa des Volks had zich tegen de Bona*
partisten gewapend. Zrj waren verbitterd door al 'tgeen
zij geleden hadden, en door de bevraging in de Proteftaot.
febe Gewestendieaangemoedigd door de tegenwoor
digheid van den Generaal Gilly, ieu aanval op Nimea
dreigden- Oe wanorde was van duur. Ei wierden
zo wel in de Stad 'Is op het Land Kaizeri vernielden
in den Kop van zes weken kv~'men er 30 Perfonén om;
maar die alléén c'e flagtoffers wat en vanb'tjn onvoorzigtig
gedrag, hr.nne Oproerkretenof de onzen de re wraak var»
hun die zq nog onlangs mishandeld hadc. n. Het getal
héftond uit 13 Roomschgezindca en 17 Proteft'antenalle
van delaagfte kliste, er, l ekejddoor Revolutionair geweld
Uit dit even getrouw, ais treurig tafereel van de onge
lukken en misdaden van weike het Dépirtement du Gard
federt het begin der Omwenteling het flagnffer, geweest
is z'l men zien dar de Koningsgezinden federt dat tijd-
ftip altijd- wreédelqk zijn verdrukt gewordenda,t de bui-
tenfporiebcden wusr aan zij na hunne ontbinding te la
Palud wvren blootgeuteiades te msdadiger waren, daar
men van hunne 7#de daartoe gee;ie aanleiding gegeven had
dat zij dus wree Jelijk gehandeld wierdenom dat zij
hun lïven en bezittingen gewaagd, hunne Vrouwen en
Kinderen verlaten haddenom 'sKcnings zaak te verde
digen*,. dat de vervolging meer regtttreeks op die talrijke
klasle der lagere (tan dén viel, die dezelve n.ret' ontfnap
pen konden door Landverhuizing; dat die ongelukkige
Menfchen nimmer Recht bekwamen voor de-op hen ge
pleegde Moorden, en det het dezc'Rechtsweigering was
die verbittering en wreedheid voortbragt. en hen tot eene
weerwraak aanfpoord#, die zeer ftrafbair was, hoewel
tere kleinigheid in vergelijking der vervolging die zij
hadden doorgedaan.
JRar.in boven moet men niet vetgeten datde Proteftan-
ren tot den 25. Augustus toe, in een rtaac van vijunde
tukheid bleven; dat zj) zelfs diea dag nog tegen de Ko
*5 it
TJ U X
a
«pi
i*
j 3 5 s
C O H' j
2 C- c l
.ff r
fia bo
Z
ë'.i-é'S
•JwC 5
x
c't Sr o
- S 2'
ning?troepcn vereenigd met de Oostenrtjfeersvoentea
en dat iedere Volksoploop of beweeging der yrijwilligenfr
was v roarzaakt door vijandelijkheden tergingen of" bp-
roerur.eeien van de zqüè der Boaaparti$ten -
(.)p den R d.'Zer Maand nep de Kru ingiijkeNatióhale
Garde, c!e.Staa Calvifon doortrekkende, om een» gedeelte
der T.roepeij uit te maken, die^bijeenrrekken inofisteo am
den P.rins te ontvangen: Lcit dc KunthgI'otmpartc
onderZij wierdèn beantwoord door het.gelchreeuw van:
de Tloovcrs onder cn wij zuilen U san asond wel -vinden
Öp hunne terugkomst wier dep zij door het Gemeen aan
gevallen De Alarmklok klepte, en-wierd herhaald door
de Klokken van het omliggende Land». Éen Koningsge
zinde wierd ..gedood., en verfcheidépen gewond; maar
geene Autoriteit verklaarde de Stad Qalvisfpn fchiildig
aan deze wanorde, of llelden de Inwoners daar voor ver-
aniwoordelqlc. Dit geval bragt nogtans de grootfte gis
ting te Nlmes voort, waar het hier van ontvangen berigt,
gevoegd bq de terging van foramige Vrouwen die Lau
riertakken droegen ;.-ter viering van deze overwinning
van Calvisfon tot de gebeurenif van, den ia. 'geleidde.*
Wij .willen deze ongeregeldheid- .niet verbloemen-». De ge
weldige belemmering van den Proteilancfchen Eetediensc
was eene ernstige misdaad en, fchoon alleen gepleegd
door een' hoop Wqvén en Kinderen, verdient niet té
-minder eene voorbeeldige ilraf.i'
De moord v$n den Qraaf La.garde wis bét werk van
eenèh onverlaat, aan w:ien de-mpnigte gelegenheidvgaf
om eene misdaad plegen, die' hq zonder twijfel laag.
hartig overgelegd*-had. ^q verfpreidde outrteltenis door
den geheele Stad. De deugden en uitftekende,hoedanig
heden van den Generaal L*,garde hidden hem'de liefde
van allen, die hem kenden«,-en deo algemeeoeii eerbied
van het Publiek vérfc.ba)ft- Toen de Generaal Ram él te
Touloufe omkwam was hjj het llagtoffer eener volksbe
weging; maar een enkel peVfoon veihief zljiie hand tegen
den Genèfaal-Lagarde. Niemand ftondden Moordenaar bij,
niémand befchermde hem hij was de eenige man op de
plaats waar' hij de misdaad pleegde', en de Vrouwen die E w a:
hem omringden zoudëo,"hem ongetwijfeld hebben vast- 0
gehouden 4 zonder zqne fnelle vlugten den échrik
dien haar eene zo ontzettende ca onverwachte gebeur
tenis inboezemde*^ -
Eene Ordonnantie des Koningsgedagteekend den ai No»
vember, gelast, cm zonder verwal het F.ebhtsgeding
tegen de bew.erkeré van den moord van Generaal Lt-
'^arde, en de aanhttfers en medepligtigen van den oploop'
'die te Nimes plaats had-, té beginnen, 'j£r wier den ook
fchikkingen gemaakr> 'om een genoégzaaift aantal Troer
pen bij de Inwooners vin Nimes in te "kwarCiêfèff, oni,
op hunne kosteti te leventot de Moordenaar en zijné
medepligtigen Voor het. Regt zuilen gebragt zyri Ook
verlangde men een herige-van de namen v*n zulke Iüge-..
zetenen die verzochten geen deel vatr de Nationale
Garde uittemaken. Eene naauwkeurige kennis-van den
toeftand en de gezindheid dér Inwoneisn kanr alleen: .dé
toepasfing van billijke en algemeenê maatregelen befturén,
Een verzuimde vonk kan een algemeenen brand dooriheg.
«geheele Zuiden verwékk.en én den' Koning van dfe hülp'v
middelen yan allerlei aard berooven welke de volkomen
gehechtheid van dat Land aan zqn perfndn hein in dé
tegenwoordige, omdandighedeu zou verfchafFen. De hé,
woner van het Zuiden is vurig, hartstogrelijk maar vol
gevOel, edelmoedig, van een vast befluiten geré,ed
«lies voor zqn Koning Opieofferen": Hq' hcêft het Sp'aanscfx
karakter^ toegepast;óp. één Franschman. Het is nood-
zakel^kdat men hem met bekwaamheid were te leidcm
én te belluren en dan kan men alles van hem gedaas
krijgen; Hij wordt geheel door zijn hart befluurden
zijn hart is geheel voor zijn Koning. Laat de Vertegen
woordiger van den Vorst hem door zqne gevoelens rége
len en hij zal meer unrigten eLn met 100,ooó Bona*
partistep.
De Koningsgezinden van het Departement du Gard,»
geleerd door 3^ jaren ondervinding van de wreedheid hun
ner tegenftanders hebben befloten, lievergeheel uitge
roeid te worden dan'onder hun juk te vallen. *Zq wil
len niet langer onderdrukt Wordenmaar het i^ noodig
te belettendat zij op hunne beurt r.erdrukkers worden;
hen tot bedaren te brengen en tot de fedc te heTroepènf
Dit zal gemakkelijk kunnen gel'chifden wanhéer het
Bettuur, hun volkomen vertrouwen inboezemten hét
Recht tevens mét vastheid en' onpartijdigheid uitdeelt
door eene Amnestie te- verleenen voor hunne, voormalige
dwaliogcn ep l^unre .toekoVstige-.-.misdaden ft.rengelij<k té
ftralfen. Men moét het voo>r geene ftaatkundigé Ketter^
achten -te bèweèrendat waar twee partijen id lqnregj
tegen elkander overftaan, het niet billijk is wéder-*
werking je ftrafFeneer d|e genen geit ra ft zijn, welk$
door h.uiMie mishandeling gelegenheid daartoe gegeven
hebben. Het is omdat deze eeuwige waarheid uit het
oogvertoren is dat de wanorde in dirLand voortduurt.
Met dit Ferhual;^moet men nogtajis vergelijken het vol
gend Extract uit eenparticulieren Brief ivan een Hervormd
Leeraar uit het Zuiden vaé FrafTkrqk, omtrent denzelf-
r1f»rr riifl ffprrhrpv>n -ft
-O
*p w
S':
P 1 u u 7
Sc-t'Se-?-
lïÏÉ'J
O U. 3 4J
•y O n O (5
rgw'lü g.Üfg-S 5 is f a 5 L' c'ïf-5
f s s
ü-"5 55^»'??
- d w A. c O
- -■v y Sr M
_c «X N u 8>
win •- T3 w - c _c i: fcp
-Cf A -c 9 J* ^5
Cl f-
- V
3 '4
-SS tnêF'-i"
bx 0 -X— -.ÏT HDp. 4-0
"S s i o ^'3
i. Cri Xt
44 y. ta
*tJ *2 »rt O" XTÏ
"r 2 .2? - ai wo -
s
o O
1 ;S u 3 S
-1
•J=IJ
u
s »s K -a
5 Sl .S-a-S -itr?,
-ié'EJ li^l" f
P '&-Ï3
i> w 41 C
6 w a OJ 744
h-s
Za«.0 £"3 N c|ï
•3 g.H S-^-i
1,0 m 'Z Ï2 c 5f
'je S s.*s S o
c
L o
P l> Yi.Zjij
r
t M «si Jp o:£ 0 4»
•fa-ss6- O 5 «i-p <1-2 -a "2
-i.
't. -C pÖ tae
v 5T3-0*3* 'e
O 44 L-
*D «r- 4» PI tr 04 I
"-■ Stf s
1 11
"O o
ec a> 1;. c v .'O
4> «O 04 4> "3 y f -j» W.>" C
C 00 1, IJ C vjy Jj. w 4) O -r «r-r O
O g O 3 e; r- V r -f.n S
•O d R-S w <L>T& >v i~ ti? -~ OJ
bi 3 .5 5»'C 4> to
Sï8o^5!4 sSS?g?8-E28.
.«-s? T;°Ï'c-^S
'd c?tl 2 'F «,i' 5 b «s
,..S.'-o w"k^ E'oTé a-'-c
tl
c ■- -= J - Sc»
2 9 5 0 o -ï s. i W 'S -3 -
♦cue Wuf- v -r-,
- K :t>— 4é' 04 ct- ru 4 5J
w p» [S J4 um "3 <-* a oe 44 N m
deir tijd gefchrevén
Na de rustdie wij hier federt langen tijd gefmaakt
hebben, wordt heden alles vervolgd, of is razend van
dweepcrij. Sedert de terugkomst der Bourbons is er geen
dag omgegaan, of op de Hoofdplaatste Limette Sf.'
Gillé^, te Sommières, erf op her geheele platte Land,
wordt ér geplunderd, vernield, vertrfoord; Grijsaards.,.
Mannen.» Vtoitfven Kinderen* Vee t alles is weg öf
moet wegmen" fpreekt Hechts van vernieuwing der af-
grqsfelqke Parjjsfche Bloedbrüiloft! hét Bonapaftismus
is ilechts het yoorwendfel en het. masker daarvan'; het.
is de. Godsdienst, het Proteftantendom,* 9,t. welk tnen b.e-
doelr,. De Kerken te Nimes zqn ontheiligd, en blijven
federt her bovengenóemde. tjjdilip gefloten*, drie Predi»,
kanten -zijn gevlugt, en een heeft zich acht wéken fchuiL
gehouden; bjjna alle onze KeYken zijn verlaten en zon
der eerediénst, de Kerk te PignanA in het Departement'
der Herault,. is verbrand, en.fdé Leefaar vastgezet op
de hatelqke aantijging, dat hq er zélf doa biand ie ge-,
(loken hadi Die te -Sp. Afrique Is afgebroken, dié te
Mqntagna'p oudé ftartdplaatsis onbruikbaar ge
maakt zonder." Predlkftoe! zorider Doophek, zonder
Banken zonder Stoelen eu zonder Klok. De Maire heeft
I20.CCO francs verloren en is op de vlug'. Alle Gezag-
hebhers zijn afgezet, alle. fatfoenlijké liéd^n Zijn ontwa
pend én ^ondér verdediging.; de Cé vennes1 Ly oh en^
Zwitferland krielen van onze nahyren en dedVVijn'gaar-*'
den onzer beste' eigenaars zijn. afgeplakt v»>ór da: de
vrucht rijp was. die zo hoog in prijs lUatdat onze
Wjjnen reeds* 50 3 60 kroonyn jret mudtTe doen. Hier*
heeft Gods goedheid ons bjjzon.fer gefpa»rd; wij hebt-n
echter onrust op onrust gehad; des nachts moesten wij
onze lumen en de Itraten 'verlichten dé alarmklok k! -ue
v;n alle kanten men vyaarfchuwde elkander -dagelijks
f Hst -crftl Jé veXn •it. ce SLVr
Z C 7
•a
55".' g-5 oé-a'
2 '5 P •- B «3 dS <n ca
3"a Q. ba-^ -a .S o 5* 2
c v- .44 C Z c •- ^1 *- -
SlA
Ii£ u S M «e c
!gS&k8ï-S.Aiff:|a?£li|*
a <u a r--' ti. c o
Ca öc 1
O t
rO c w
C4 4»
2 ry z. IJ- w! 2 -
SM e - ai =1? 22
- - >a
N M- O Kï ca
«..A O fsl 4»
zz z; o, jo 'JZ
T? -C J ao
lï 2 f-5S g E 5
y CU
- gfe. a Ti i ?r> e a "-a a -5
a 5* c. - Bi VB
5 2 5 2 r U O f 22-g
:ê.-« Sa<3 ;ÏS-ry 5°r
ia S EiJ"2 S'S
'-Ï 3"e| 5 Si 8 8 5 a a'!''
I?;? sSjJSI5W.
D "d. 4» p M. u v C u. 44
a u u L - h«
o j
f ?i
r ca O N O M f £=-3 •- r? -C jj
8 rt - i -3 a i« di w
