G
A". 1815.
LE YDSE
COURANT". I
g|ffIslJ 5
1 mn
52 -
3 xc
s
Isi
x:3*,0S"41l',BS,sls'"'-sa
4 V i
V1
maandag
N°
124
Vq
OEN 14 OCTOBER.
&-"0 U tl
O 2-'«ffJla»
(Bg deze Courapt wordt,een dubbeld Bijvoegfel uitgegeven.)
Koninglijk Bejluit nopens de organifatie van
hei hooger Onderwijs
W^j WILLEM,, bij de gratie?GodsKoning der
Nederlanden /Wiw Oranje-Na'sfau Groof-
tlertog ran Luxemburg *«z.
cëxajDfneerd hebbende het rapport van de Cam-
misfle by Ons befluftvan den 18 January 1814,
No 66 belast met het ontwerpen eener organi
fatie van het Hooger Onderwijl zynde hetzel-
ve Rapport vergezeld van-een daarop gebafeerd
Concept-Befluit en" van de bedenkingen fub. dato 31
Mejj 1814, by de Comraisfie ingebragtzo door derzei-
ver Medeleden Muntinght en Camper gezamenlijk, als
door laatstgenoemde afzonderlijk;
Gezien de con.fideratien van Ónzen Secretaris van Staat
Voor de Binnenlaudfche Zaken;
Den Raad van State gehoord;
Hebben befloten en befluiten
Art. 1. Onder den naam van Hooger Onderwijs -wordt
verrtaan zodanig Onderwijs., als ten doel heeftden Leer-
ling, na afloop van het lager en middelbaar Onderwijs,
tot eenen geleerden Rand in de Maatfchappij voor te
bereiden.
Het flaat.ieder, die zich daartoe gefchikt voelt,
Vrij In onderwerpen van dit Onderwijs aan ènderen
1 ©nderrigt te geven, doch by. de tijdsberekening der Stu
diën, zal alleen in aanmerking komén het Onderwijs
genoten van inrigtingen, door algemeen openbaar gezag
gevestigd en erkend.
3. Als zodanige inrigtingen wordeft erkend de by dit
Befluit bevestigde Latynfche Scholen Athenaen ep Hooge
Scholenen znlks naar gelang der bepalingenomtrent
dezelve respectivelyk in de volgende HoofdRukken voor-
itomende.
Eerste Hoofdstuk.
Latijnfche Scholen
4. De Latynfche Scholen moeten befchouwd worden
ah de eerRe trap vin het hooger Onderwijsen als in-
zonderheid beRemd voor die gene, welke., na aanvanke-
Jijk door het lager en middelbaar Ondèrwys te zijn be
fchaafd geworden, na verder tót eenen of anderen ge
leerden Rand in de Maatfchappij zullen worden opgeleid.
5* Geen Leerling kan tot de Latijnfche Scholen worden
toegelatendan van Wienbjj een voorgaande examen zal
gebleken zijn, dat hy wel bedreven is in het Lcécu
Schrijven, Rekenen, de gronden derHollandfche Taal
en de beginfelen van de Aardryks- 'en Gefchiedkunde.
ïn gevallen echter waar in de vordering der kennis van
lastsgemelde begihfelen fchijnen. mogt eenige hardheid te
"hebben, wordt aan de Curatoren vryheid gegeven daar
Dimrent naar billijkheid te handelen.
Tot het afnemen van dit Examen' Zal tweemaal
•sjaars, en wel kort vóór het begin van eiken halfjarigen
curfusmoeten gevaceerd worden door eene Commisfie
te dien einde door de Stedejyke Regering benoemd of
gequalificeèrd.
7. Deze Commisfie eenen Leerling hebbende bekwaam
bevonden, zal aan hejm daar tfan een getuigfehrift afge-
sfgeeveri', ten einde hy zióh daarmede voorzien, bij den
'Rector1 der Latynfche Scholeé als Leerling op dezelve
kunne do'en infehrijven.
8. In alle plaatfén» waar op hoog gezag'Scholen van
middelbaar onderwijs zullen worden opgerigt of erkend
lijnkan het bovengemeld Exameft of Getuigfchrift ver
vangen worden door eene fchïift'elyke verklaring van den
Opziener of Beflu»wder dier Scholen1,' omtrent de genoeg
zame bedrevenheid van eenen Leerling, inde zaken, by
Art. 5 vermeld.
9. Op de Latynfche Scholen zal Onderwijs gegeven
Wórden, vooral gelijk de naam zulks aanduidt, in de La-
tijnfché, en ook aan meer gevorderden, in de Griekfche
Taaldoch zo veel mogelijk indiervoege dat de Leer-
lingen daarby tevens andere voor hen onmisbare kundig
heden opdoen: en Zal daarètibóvén., na derf afloop van.
het dagelijksch onderwijs der oude talenook opzettelijk
in die overige kundigheden onderwijs gegeven worden.
10. De kundigheden, in welke voortaan op de Latijn
fche Scholen, behalve Ae oirdë talen, onderwijs zal ge
geven moeten worden, zijn: de beginfelen der Wiskunde,
de nieuwe en oude Aardrijkskunde, de nieuwe en oude
Gefchiedkunde ,'de Griekfche en Latynfche Fabelkunde-
11. Op de Lltijnfche Scholen zal, buiten de Vacantier.,
onderwijs gegeven en Schóól gehouden moeten worden,
alle dagen van de week, uitgenomen op Zon- en freest
dagen, de»^morgens vaó negen tot twaalf uren, en des
namiddags iü de drie wintermaanden van twet? tot vier»
an In de overige maanden van twee tót vyf nren, met
uitzondering alleen vart den Woensdag en Zaturdag ni-
demiddag op welken in geenen tijd van het jaar,
School zal gehouden worded.
12. Er zal eene groote Vacantia zijn van zes weken,
1n den Zomer, op zodanigen tijd.' als met de plaatfelij.
ie omflandigheden best overeenkomt. Buitendien zal er,
tn de Kersweek, en in dd week, die op elk der hieron
der ta vermelden halfjarige Examina en Promotien volgt,
geen Sehool gehouden worden.
13. Het onderwijs ln de oude talen zal moeten gege-
ven worden des morgens gedurende de eerfle twee
üren van den fchooltijden des namiddagsgedureude
den geheelen fchooltijd, in de drie wintermaandenen
gtdurende de twee eerRe uren van den fchooltijd, in de
overige maanden van bet jaar. Het laatRe uur van den
ochtend-fchooltijd gedurende het geheele jaar, en h:t
laatRe uur van den namiddag - fchooltydgedurende ne
gen maanden van hetzelvezal aan het opzettelijk on
derwijs in eene of andere van de bij Art. 10 vermelde
kundigheden worden toegewijd.
14 De Latynfche Schooljeugd zal verdeeld worden in
zes klasfen; ten zij Curatoren, uit hoofde der plaatfe-
lij.ke omüandighedeheene apderè verdeelinj; noodzake
lijk achten. Aan het hoofd der hooglte zal de Rector
aan het hoofd'der daarop volgende de Conrector Jlaan;
de lagere zuilen door Praeceptoren bcflfiurd worden. De
Rector, en bij des zelfs afwezendheid of ziekte, de Con
rector, heeft, het toavoorzigt over. allen.,
15. In Steden, wier bevolking niet zeer groot is, zul
len twee of meerdere klasfen door eenen Praepep.tor
Conrector of Rector mogen onderwezen en beftuurd
worden. -
'16. Niemand zal als Praeceptor op eenige Latynfche
School aangefteld worden., zonder dep graad van Candi-
daat in de Letteren bekomen te hebben.
Z-Z-Z *g «S
e ta
V 0 d! u c
o
S .S«o Sf
c 4s o Si -C 22 ,SJ wo .fj H k "-i
n H M C'V: ^4 W W O O Mhr S
t .5 »-5- c v 0
D QJ
E'S
c -e-—c e -2 c
n n •- «1 O
C N N *4 V Jd
3
o a
Sal
14 S W-° fct»
<3J 44 j, (J It
sif«J $>-•>
S?S SS S
17. In Steden^, wiec beyolking grooter is dan. 20,000
'Zielen, zal hfemand 'Conrector of Rector mog«n zijn,
zonder den graid van Doctor in de Letteren bekomen te
hebbeja.
18. In Steden wier bevolking geen 20,00c Zielen be
loopt, zal dit véreischte van. den.Doctoralen titel alleen
op den Rector toepasfelijk zijn..
jf9. Tot het geven van onderwijs in de bij Art. 10
vermelde kundighedenzullen, indien zij er de bekwaam-
\y».A tAt - by voprker
l geê'vendigde »-
woon tractement, door Curatoren aangeReld wordende
•xi fe-
»Niïï
r „w O
0 S s
04 V,
i: <5
3 te c
N 04
Jé O 1
o :s?
0 'n :P
v «u e
ca O 2
x:
J Crv u Z?
c V IS N «2
r c r o n *-t
9
04 k.
- d VST3
c sn
E n
o c n 3
T3 om"' fc-ns
,Sf p. c 2 E
5 - iz
"O
4>uncu int
heid toe hebben, bn.yoprkeur, tegen eene, aan. den
roeerderen arbeid geevendigde, verhooging van hun ge-
woon increment, door Curatoren aangelleld wordende
Onderwijzers en Beftunrders der klasfenWaarvan mel-
ding gemaakt is ia Art. 14, doch, zo het dezen aan de
vereischte bekwaamheid ontbreken mogt, zullen, toe het
geven van het voormeld onderwijs andere bekwame per.
lonen, op een behoorlijk tractement, worden aangebeld.
20. Deze perfonen zullen geen deel hebben in h«t
mtnerval of fchoolgeld, dat dn0r de Leerlingen on de
Latgnfche Scholen betaald wórdt; maar zal dit minerval
alleen (trekken ten behoevp va0 Rector., Conrector en
Praeceptoren.
ai. 'Het onderwas zal bjj alle de kiasfen ih het alge-
meen in diervoege worden ingerigt, dit alle de Leerlin
gen tevens op eene nuttige wgze wotden bezig gehouden.
a2 Het oefenen des geheugens bij de Leerlingen wordt
niet allMn nier verbodenmaar zelfs ten fterkile aanbe-
volen; doch zal het van buiten
buiten den 8chonaéfwijzef niets aan zy-
ne Leerlingen doen van buiten leeren dan het geen hy
hun té voren duidëlyk verklaard en beyattelyk gemaakt
zal hebben.
23. De oefeningen in iedere klasfe der Latytifché Scho
len, en de .in dezelve re veftalen Auteurenzullen worden
aangewezen in een reglementten dien opzigte door het
Departement van bipnenlandfche Zaken uit te vaardigen.
24. Ter behandeling van hetgeene tot het toezigt .op de
Latijnfche Scholen betrekkelijk is-, zal het hnof.J van dat
Departement worden geadfilleerd door eenen Ambtenaar,
onder den titel van Commisfaris.voor- de Latijnfche Scho
len op zodanige inrtrucfie als nader zal worden he «aal d
zullende hem ook h?t infpecteeren dier Scholen kunnen
worden opgedragen.»
1 25. Overal waar het kleine getal van Onderwijzers of'
andere plafltfelyke beletfelen te-* weeg brengen, dat niet
al de bepalingen van het Reglement omtrent bet onderwijs
in de kllsfen Volkomen en ftiptelijk kunnen worden nage
komen, zal men dezelve echterzo veel mogelijk in het
oog houden en achtervolgen.
26. In alle .Stedenalwaar zich Latijnfche Scholen be
vinden zal van wege tie Stedelijke Regéting een Colle-
gie van ten minRen drie perfoonen onder den'naam van
Curatoren of Schoolarchenhet beduur over deze Scho-
lerf hebbenen bepaaldelijk zorg dragen dat het onder
wijs op - dezelve ingerigt zij en Blijve op den voet, als
bij het Reglement zal worden'voorgefchreveri.
27^ DitCollegie zal met de Stedelyke Regéring deTrac-
temetitén van den Rector, Conrector en verdere Onderwij
zers gelijk ook het minerval door de Schooljeugd te be-
talen naar gelangder plaatfelijke omflandighedenregelen.
28 Curatoren of Scholarchen zullert-dók o'p het zede
lijk gedrag en de vorderingen der Schooljeugdzo veel
mogelyk, acht geeven en bepaaldelijk tweemaal in het
jaar daartoe een plegflg Examen houden -'bij Het welk
hun door de Onwyzérs verflag zal worden gedaan van de
raaïstikheid'4 het gedrag en de vorderingen van eiken Leer*
li'hgY mer opgave ook van het géSal der fouten, door hen
indeThemata en Explicatien gemaakten voorts door de
Leerlingen zelve, ten flieneinde ondervraagd zijnde-, proe*
ven zullen worden gegeeven van hunne bekwaamheid,, in
de onderfcheidene deel en van het onderwijs.
29. Nx den afloop van dit Exarfienzuilen Curatoren
dè Leerlingen, welke Zij wegens hunne vorderingen daar
toe gefchikt oórdeelen, van eene lagere naar eene hoo»
gere clasfè bevorderen-en a»n die der hoogde cl a sfe bij al 4
dien zij dezelve bekwaam achten om tot het Academisch
Onderwijsbevorderd tó borden hun oncflag van de.
Scholen en daarbij een loffelijk getuigfchrift in. de La-
tynfche taal verleenen.
30. Zonder gewigtigc redenen echterzal niemand de
hoogfte of Rectors* clasfe mogen verlaten, dan pa een
jaar op dezelve té hëbben doorgebra^t.
131. Leerlingen van buiten komende, die„zonder de
lagere clasfe door te gaan, dadelijk op eene der hoogere
wenfehen geplaatst te'worden, zullen vooraf bij eene
Commisfie, benoemd zo ais die, waarvan meldine is ge
maakt by Art. 6, een Examen ondergaan, waaruit blij-.,(
ke dat zij de vereischte bekwaamheid hebben 0111 tot
die hoogere clasfe te worden toegelaten.
32. Het openbaar afkondigen van deze eh an re be*
//et vervolg* 0» dè kant van deze jt
£32
è"5 g:
?ss
5 o
-
•N -
u. Ta
X
2 z
n 13 T3 w
-
r» c
w w
a-Z >*g
44
JS w
c -T
B. -
c
*- a e a
«4 E ctf
■ö-°-S
O 3
"o S Ci 'T" <-
r— O 4» 2? o
t X o
„O O gjg
c _v" m Tj
■Sl-t - z
*3 5 w Sia-
- ***-
O k ,5
n *2 00
S S2«s;r o
e£J
4j M—
3
s
jQ *K*
"S o
5^
,ja
'C c
aj o
!L"S O
a
■n
oS-o
o
'c 1 5
5* H-
tc
'O
c
o C
44
•5 C ."J,
'o
K CJ
vi Tj
c
"5
t
0
Oc D
bD 'g - at 5 O
o -S,"
4^-
,_9 .-z
C4 -3
O C -O
Co
2 c
^5 O 5 5 5
exc o
i ~t> O "B C,j
2 w c
11 O tf
O V-
n 5 e
y> T3
ls,*S-
3 J c 2
G va
P* g <u
z - -
ZZ c <a
C4 .04 -c*
t;..
c c s:
•-« «t;-o r
w a
A*
-2
U4
8b l' c
1
<4 - r 7,1 a
c.-° 5 3 o
Z - s C *-g O g
ei S 3 S
f, J c C c
O F 14 O C 3 o CJ J
W 5^ C. CO «C <5 «P
-,'« -
V3 "3 tfl,
tn sc
rj TJ
o
c SJ3
c U !S !- M
c o
ÈM
c c ,<z T, r'
rt C4 a
E - -t-%
Z V g .O"
x
TJ JH
Mfl
«gsi
f3 CJ JS "3 »- 2
-v O 2
Urn P C
CS C o »J 3
c cjt;
r_ ca m 'r ts
O a
- C ,1 t8
S» 5d s c 0
te c o v.
o e 0 s
O D
L M 5 -2
'5 1^5
u vj3
- c o O
*- a n
li-ï. 55
•C o c
«5 t 1
c;
3 -O ,C
r-> f?
O X G
nn
S s".
C.5.S 0.2 2
e N s
ai« J"=>
-
C c o C«
r" es u i-
3 «r 13 -r
.i tIN
2 w- c
o
*X3 ♦-»'
o 5^^ n
O.ir-XC*-'.
a PiS1
l! j ,u u 1
0 Fr a-. o.1
O c gbr
w c ,5 >-+o.gpa»o
4-CCCC33>cn-.Swt.«— cno-p^
O C4 44 44 V. 3 O 4J OJ 44 *4 «4 14 C 44
,Q W4 G N r-« tc "O
