m
leydse
courant.
-zs5os>ée.2-sa|>5r^
P R O G R A M M A.
•fcr. 102
10 r
A", I 30p.
■y R Y D A e
De MAATSCHAPFY TOT NUT FAN 'T ALGE
MEEN hieldop den 8ftm en 9den dezerhare
Jairlykfche Algemeene Vergadering, en vierde
revels by deze gelegenheid, overeenkomstig het
daaiömtrént vastge'ftelde in hare Algemeene Ver-
dering des voorledenen Jaars, hecTeestvan haar Fyf- en-
litilig Jarig beftaan.
Op den eerden der genoemde dagen werd dit Feest des
eigens ten 9 uren geopendin &t Lutberfcbc Oude Kerk
tl eene Redevoering van den Voorzitter den Heere
OJNRAAD'WERTZbehelzende: eene Schets van de
éidende oorzakenoor ff ronglotgevallen, verrigtin-
i m invloed der Maat[chappyTot nut van V Algemeen
ie zedclykc btfebaving der minvermogende Folks-klasfe
«aders eene aanmoediging om yverig voorttcgatn op ie
Slaan door haar ingejlagen.
leze plegtigheid werd vereerd door de tegenwoordigheid
1 Zyne Excellentieden Heere Minister van Eerdienst
ilnncnlandfche Zaken, Zyne Excellentie den Heere
I tg/mcester-, eene Commisfie uit het Achtbaar Collegie
f iHeeren Wethouieren den Wel -Edelen Geftrengen Heer
\fd-Officier en eene Commisfie uit het Achtbaar Collegie
Heeren Sbhepentn dezer Stad; mitsgadert'van Com-
ifiën uit de Eerwaardige Kerkenraden der Lutherfcht en
tenigde Doopsgezinde Gemeentenbinnen deze Stad,
lie beide derzelver Kerkgebouwen tot het honden der
tgadering, gunstig verleendhadden.; en eindelyk van den
!te InfptSettr-Generaal tot het lagere Schoolwezen en
ierwys, en eene Commisfie uit Heeren Curatoren van
ar Stads Armen-Scholen.
files werd voorgegaanafgewisfeld en béfloten met een
(lekend fchoon en groot Vocaal ehlnftrnnientaal Concert,
omponeerd en gedirigeerd door den Heer L. P. L.
.EUBËL, Orchestmeester van den Keninglyken Schouw-
rg binnen deze Stad, en bevattende inzichecn' aandoen-
ien Tusfcben-Zang van een aantal geoefende Kinderen
dezer Stads Armen-Scholen. Het Orchést zelve, in
ie halfronde orde opgerjgt, was eenvoudig, doch fmaak-
behangen, naar het ontwerp van en dóór den Heer
WEENINK, Behanger van 'sKonings Huis.
les namiddags te» één uur, in de Groote Kerk der Ver-
ligde Doopsgezinde Gemeentede eigenlyke werkzaam-
ieo der Vergadering begonnen zynde, werd, na hetvöor-
tn van den zakelyken inhoud van het Algemeen Verflag
in het afgeloopener.Jaar voorgevallen zaken door Hoofd-
lum ders voorgelezen het volgende berigt wegens ingeko-
ae Prysverhandelingen, en daar over gevelde btoordee
lt n als
)it op de Prysftoffe
I. In boe verre is bet geoorloofd den naasten in deszelfs
daden en handelingen te beSordeelen Wanneer is het
geoorloofdzyne overwegingen deswege aan anderen
viede te deelen —tin hoe verre is men verpligtdaar
toe verzocht wordendeaan dit verzoek te voldoen
Wat behoort men verder in acht te nemen als mep
den naasten beoordeeldom niet tot kwaadfpreken
te vervallen? En eindelyk welke zyn de gèfehiktfe
hulpmiddelenom deze ondeugd aan anderen af te
wennen
Ie Verhandelingen waren ingekomen, waarvan aan die,
Ike geteekend was met de Spreuk:
f die liefdeloos en ligtvaardigover anderen oordeelttnz.
ot de meerderheid van Beoordeelaarsde Gouden Eere-
was toegewezen.
In bleek by de opening van het daartoe bekoorendNaam-
:fje'daar van'Schryver te zyn de Heer JAN VAN DEN
HGte Amflerdam.
lat op de Prysftoffe
Welke zyn de genoegensverbonden aan de tevreden-
heii met den Jlaatwaarin de Fporzienigbeid den
mensch geliefde 4e plaat Ten? en welke middelen zyn
niet alleen voor hem geoorloofdmaar ook lofwaar
dig om in dczclven de verbetering van zyn lot en
dat van zyn Huisgezin te bevorderen
ie Verhandelingen waren ingekomendoch dat geène
jelve door Beoordeelaars cenige Eereprys waren waar-
fekeurd geworden,
lit op de Prysvraag
'Welke zyn de gevolgen der onmatigheid in het ge
bruik van fpys en drank
tr Antwoorden waren ingezonden, edoch dat ook hier
egeene door Beoordeelaars der bekroomng waardig, ge-
rdeeld was.
Prt, der Vergadering reeds bekend zynde dat op dë'Prys-
fler
In hoe verre is fehtrts en losfe boertin de verkee- g
ring met elkandergeBorloofd? Hoe ver kan en mag
dezelve gaan
J. Eene Befchryving van de metst nuttige en aangena-
me Spelen, welke tot oefening van den geest tin het
Ugcbaam der Kinderen kunnen dienen, en tot eênegt-
noegzanit afwisfelihg en verpozing by desi arbeid
wcartoe men hen bepaalt'kunnen verftrekken. en
Welke zyn de Kundigheden die onontbccrlyk zyn voor
alle /landen in de menfehelyke zamenlitoingWel-
ke bekwaamheden zyn nocdzakelyk in eiken byzohdo-
ten fland der menfehelyke bedryven
"[e Antwoorden ingekomen zynde, op
l Een biknept en bevattelyk Ver-toog over het htilzapie
oogmerk, derdoor 'sLands Hcoge Magten, veror
dende bepalingenter verbetering der orde en letrmy-
ze. in de lagere Scholen.
*'e Stukken waren ingekomenwaarvan dat, geteekend
,ei de Sprenk
Een goede Boom kan geent kwade vruchten voort-
brengen. 'JEZUS.
rt"«e meerderheid van Beiordeelaarsden GcndenEere-
'vswas waardig geoordeeld. Het Naambriefje hier toebe-
JMjn.de gt öpend zynde bleek daarvan Schryver té zyn
®el-FerwVajd:ge Heer H. W. C. A.VISSER, Leeruur
Hervormden te Warns. Eindelyk
DEN 25 AUGUSTUS.
-E-ySA
►e -j> C O fet
".Jf p S wy- 5 «Ttf
«|.f
■Sgge
*5 L'Ö
f u, c «-• 5!
v O
■mg fc-fe Ce C;
fe '-w. 6é3 O 'p*
£s3 o p> a dj
S,"ï-Ïï-S?;
-l5"'S'=iSc«
/-■H.cs c v u
v J;QS
-y 13 utAS1 fj s
S,a •- p S S "Sg-oy
r£ J2r ».£jj o a ivr* <j
'44-.
Si "-5 2 aoatd £0
Rs-rs t -S><CI
d'S's h w ej o-,gt
•2.S e f> ^5
a. f-g
,e»\
s
o 9
antToobrddyke en gïvaarlylre getefrn in bet raadple j o 5 J J
gen van Kwakzalvers Olykoopcn en dergilyk'tn of O
voor zich zeiven (ff voor de zynen als mede ïn het
'pg eb ruiken van geneësmiddelen
naam van algemeen
Drie Verhandelingen waren
teèfcend met <Je Spreuk
c
-v-r,.
f? S N s«o i« *r *r: o.u?
I' Leur crédjtlité j*.»v»»e jnnito» *v»ï*
Dopr de meerderheid van'Beoordeelaars den Gouden Eere-R'"2?S't»vS
S v'E g g co Sc
ii/^:£"2 i? Q R
2üm ïpoQ
prys was waardig geoordeeld, blykendc by het openen van »o w.5 o
hét hiertoe hehoorende Naambriefje, daarvan Schryver te 5^®^ 3
5 S1® f1»
g
W M 5 Ai t. o c ff V W cW
5"° .1 5PS-Ö g.
zyn de HeerJ. T. C. SEBASTIAN", Med. Do'E en dirigee-|-S B-S jSf Sg5'g
rende Cbirurgyn - Major by het groot Koninklyk Militaire 5"NS"?«g -W2 g S1» g 2
TfncrhitAMi .f* r^-éUmto, .c isp sïïe- S 5 1
Hospitaal -tt Lepten
Dat op de eerfty'der buitengewone Prysfloffen
9. Een Zcdekvniig LeeHoek, dienende tot onderwys in
den Natuuklyken Godsdienst en Zedekunie. S 3
Twee Verhandelingen waren ingekomen. Jf»35ï5S"jËS^^z2s&ë4!r
Op d«f tweede Buitengewone: 3 c 5 6 K 2 5 w >1 3
10. Welke zyn de Letrwyzen, „WFfeSTALOZZIOLI- «3 g-'"4j SQ.Ü g S
VIER, STBPHANI en PöHLMA'N voorgefteldom =-f =g Sc 5 fe
'Kinderen in de eerjle beginfelen -van het Ltzèn te on- a's*0 j! «jci c zi f- j E
dsrwfzen. Watr in zyn die Leerwyzen onderfcheiden S "5 ft" 5 fi "Jh-S «ScS h: 5
- - - g SA! O Bgü 6 - o
D
C
van die, welke in ons Land in gebruik zyn Entg.'l
welke is de meest verkielblyke Leer-wyze in-hst leeren J's3 S 3 c «3 S
r-.—s pa- i w"ï'ïl J-S ;M S iêoi
n 1) w
lezen Eén en
Op de derde Buitengewone:
I -o'-3 -
S>
gerigt moeten si/orden En wat is er noodig om 'de- g ö'XJ 3 v 5 3 Zjo 6'r-3*
zelve op eenen goeden voet en duurzame» grond op te ïj So ^j'2 5 2 S >ter o S'5 S M - Z'
rigten en in fland te houden? Welke werkzaamheden'Bj 5^ S J .5 J -2 - S
zouden -in zoodanige Scholen ten meesten nutte. «i-o5 "^atiSS.c'®"3 33 5 2 »f
gemeen beiiooren te worden geleerd en geoefend? EnZ%^. p o M 3 5 2
welke zyn de middelen cmop de beste wyzeheiver- a u o CE
tier der in die Scholen vervaardigde voprtbrengfelen S 8 w S k - u «2 mS
te bevorderenten einde' den Kinderen cmig voordeel 3
van humen' arbeid te doen genietin, en de. kost en jen* g g S g S S
■Sa.MSë.SSrRE
S O
inrigting gözd te maken
insgeiyks een antwoord was ingekomen e^cch dat deze 'vier
Stokken alle door Beoordeelaars der bekroning'onwaardig
geöordeeld warer., hebbende échter dezelve zeer veel lofs
gegeven aan de Verhandeling, geteekend: en nu blyft Gé-
love. Hope en Liefde, enz.; doch geöordeeld, dat .dezelve
te veel in eenen Wysgeérigen en verhevenan toon geliefd
was, om tbt een Leerboek voor die Klasfe vanMenfchen te
dienen, waartoe het door de Maatfchappy gêvraagtfis.
De Naambriefjes der trnbekroonde Prysverhandelingen i
hierop openlyk verbrand zynde werden door den Secretaris mvÈq 2 *2 o -5 Z «.fMröS öh"
t.-_,j i-ji--- rhentl .t.ïï 1:13 o c-3
pJ-g
4e Prysftoffen héFinuerd, opfègeven om te beaqtwoordenc sSH g ï?g
voor den eejftcn van Louwmaand 1810, als-volgt: S S"0
v 'TTit-aaila .Cat*-. 'TooAA. S3 W ra* ft
G.
p d c
Korte Uilrekfels van merkwaardige Land- en Zie-, '3 o o S Sf 5
reizen. 5.|11* 'S'S"S 5 -^«S.5 i*
Ezn nadrukkclyk Beioag-van dc voortriftlykhtid vènT
den Mensch. r
3. Eene duidelyke en tref en de Verklaring 'van dat deel t* c*d
der Euansilien 'het'-ia tik onder den naam Van Berg-, eZïï.S
A TT7VI7C 7,abi„A 4? ft S C
<33 54
:-s
Sc a
4-
.85
ketykst en zekerst de-karakters der Kinderendie on
der hun ''beftuur en cpzigt ftaan leeren kennen En
"hoe kunnen zy Van: dié virkregeiie kennis hit beste ge
bruik maken ten'dienste van de zanten lev lag?
'*5. Voorhei'&n der oude IVyzfinin* den fjnadk van het
Boek ondtr dezen titelin vroeger en tyd uitgegeven-jo 2
door JOHs. DUCER'IUS: doch gefdhikten bewerkt 9 a °-
naar de behoeften van den tegenwoordigen tyd. S cC SgS" 5 05 j m
6. Welke zyn de oorzaken dat de. verfiandsverltchting O wS P-
.cs»z'2«^8S«s.iSf2Bo5w
Oo - -"B otr a*° v -
cv-n K (d g.=o S n -o
doch ge fdhikt en bewerkt s 3i d
at:.. -
p. «J-
- - .o
S'
FF ClK.tr Z.J Tl ftk UUJsC.UK.G7ly UU!> WO. V6/JHk»»JVP7 HOütrrtg L J> - fi> r- 2
en zedenverbetering by den zoogènaamden gemeenen J* a t w0?
r. ..J. j" TAT A'rTT -4 V. B éi CO 'S
Man,y beide door de Maatfchappy /.TOT'NÜT VAN o d-S fe g c'a'S S 'S
*T ALGEMEEN bedoeld zoo weinig' uitwerking ba- O 5 a B jafZo w
ren? Zyn.er hulpmiddelen om dit gebrek te verbeteg B - - n -- -
y J ten-l Zoo je, welke? én hoe xyn dezelve best in wcr-Z, .9 Sj
'king te brengen g 2 s
Voprts werd door den Secretaris berigt, dat uit de inge-/"g o <u
komece Stemmen der Departementen gebléfcén was» dat,< n
om te beantwoorden vóór den eerften van Lpuwmaind 1811
gekozen waren de volgende PrysftoiFen
o 9 m a co O
O o V >- fcvO 4A
S-B jpo?ZM.3 ka
:S5s .2«-ff54i.-J;>-s
2 a o*
- 2 -
I» Eene verzameling van leerzame Spreukenzedekun- uj
voorkomende in het dageljkfcbe leven
Ts'JH r «et? a .jj, so
■S
T«. 1
1 !f .c!2-8'=:a3 S.°° 3p
tFtlke behoeften zyn Ouder' en Opzieners verpligt S'Sg S
'hunne Kinderen en 'Kweekelingcn te ,döen kennen a
dat is: welke regelen moeten zy in acht nemen, om ,M ^.gg p-3 Sa 2."^ S
hunne Kinderen en Kweekdingen .in derzelver «frgj «j c o "9 r--* r S55 S.S
- rl?-v|2S.3Sa:|t^a5.
33 .;r.S 5: 5; t3
kontstigen fland'vér genoegden gelukkig te doen "zyn? '2 o'Z'Z
4» i/otf ij» onder welke'bepaling,enregel: Waty c: U -
gy wilt dat U de m enJch en zullen doen, doe hun pok^,0 g 1 j
a.lzo<j,wordcv opgevat en welke 'dratbgHdenen behoo-Sj$ g'-jgj'.S, g C-> ;''"s ->« -
r«j» eeniegelyk te b&wcgen ow dezen regel optevolgen .'g 2 5'ft S C S S
5. Handleiding voor Ouders en O-vderwyzersom de Kin*'3* jj g-^ t." ij
déren met meerder nut dan wel vaak gefchiedtK e'-3 ■^'§'5''2.
met-ware vrucht voor hun vtrftand en harts in.d*nfjó JT-S.Ë? «o bM'h S'W
Bybcbte.doen lezen. 5 e c 5 u u: o
6. Een Handboek pf -Handleiding voor Schoolondtrwy••xró S o F Ü- p-S 2 i
zeresfen-, S
•- ■*-- - »- -- 3Ox&a'JZ vJ 2* 0,»^ w.-fi -J
tbt
f'2 V* dcir. naarfle verfchilUndeb'-boif en enilaaif'lyiê gt>
enkert en b.ondtg betoe.g vaii het Jtbcdelykb y fnier~ Mg enkedén van'ons fader land zocdanigchehóhn in*
buitengewone Prvsftoffen andermaal werden opgegevenias-> B*o - ï- c-3
gelyis 'om te beantwoorden vóór .den eerften van Louw- 9
.maahd 1811, en dus: O jSgS'üg 3
7* Een Zedekuiidig Leerboek dienende tot onderwys in ©<s«K h&-"»
den Natuurlyken^Gödsdienst in Zedekunde.
8. Wtlkc zyn de Leenoyzen door PESTALOZZI, OLI
VIER, STEPHANI en PöÜLMAN voorgefleld om*
Kinderen in de eerjle.beginfelen van Lezen te onder*
wyzen? Waar in., zyn deze Uer wyztn onderfcht idt»
van die in ons Land, in,.gebruik? En w.elki. is den.
meest 'verkiesfelyke lutwyzt-in het leeren Lezen? -K
9. Wat zyn Industrie - Scholen Op welk eene wyze zcu*;!.