IK*
ïtn
SsS'l|<§l|5
j. IS- By Iedere dér corpóntiïtlóp den voer van deze
wet ingefteld of beftaande, zullen fungeeren commisl'aris
fen of overlieden, uit de leden derzelve te benoemen dooi
de relpeétive gemeente-belluren, en welke belast zullen
zyn met het roezigt over het bedryf der leden, en fpeciaai
'»f door dezelve en hunne werklieden, knechts of gezellen
'worde voldaan aan alle de verpligtingenaan hen in hunne
voornoemde betrekking, by 'slands wetten en ordonnan
\icn op het ftuk der gemeene middelen die óp het klein-
'zegel en op de patenten daar onder expresfelyk begrepen,.
Voorgcfchreven.
Zy zullen mede toezien en verpligt zyn te letten, 'óf aan
"jde by de plaatfelyke ordonnantiën en keuren, zoo tot voor-
Jtóiïiing en redding ,of blusftng van brand, als andere t'ot
^zekerheid van perfonen en eigendommen geftelde orders
'mitsgaders aan de Vastgeftelde orders van politie. Zoo veel
hunne corporatiën aangaat, ftiptelyk worde voldaan.
16. De commisfarisfen en overlieden zullen gehóuden
'y,yn, zonder verzuim of achterhoudendheid, van al betgene
jnet 's lands wetten of zpodanige plaatfelyke keuren en re
glementen lTrydig is, voor zoo verre dezelve die corpora
tiën betreffen, en ter hunner kennis mogt komen, aangifte
te doen, tiaar en waar zulks refpectievelyk mogt behooren;
zullende dezelve by verzuim of nalatigheid in de voldoe
ning aan hunnen pligt, deswegens by het gemeente-beftuur
xvorden gecorrigeerd of gemuicteerdnaarbevindvanzaken.
17. Iemand, tot commisfaris of overman benoeipd
wordende, zal voordien post niet mogen bedanken, tenzy
alvorens door hemten behoeve van de JkaS van de corpo
ratie eens eene boete zal zyn voldaangelyk aan een jaaf
zyner contributie^ doch zal iemand, drie jaren 6f langer
gefungeerd hebbende, aan deze boete niet kunnen wórden
onderworpen.
18. Het zal desniettemin aan de plaatfelyke beduren
"-vryflaan, om de opterigtene of beftaande corporatiën, of
Zoodanige gedeelten daarvan als zy hier voor vatbaar mog
ten oordeelerite dellen onder een meer byzonder opzigt
en directie van een of meer daartoe te benoemen directeurs
of commisfarisfenbuiten de leden der corporatiebyzon
der ook met de magt, om uit de leden der corporatie zelve
zoodanige perfonen als onder-commisfarisfen te qualificee-
len als zy noodig mogten oordeelenwel verftaande dat
Zoodanige opper-directeuren of generale commisfarisfen,
dan ook gehouden zullen zyn te zorgen, dat de verpligtin-
gen aan de particuliere commisfarisfen van de corporatiën
hv deze wet opgelegd, behoorlyk nagekomen en vervuld
worden.
19 Overalwaar de aanleg der kasfen-by de refpecties
ver corporatiën eenige ftrekking heeft, om dezelve mede
te doen dienen tóf otfderfteuning van verarmde of ongeiuk-
lig gewordene medeleden of derzelver huisgezinnenwordt
deze inrigdng Zoo veel mógeïyk behouden en verbeterd.
Aan alle gemeente-beduren wordt by deze fpeciaai enten
ernftigften gelast, «m zoo veel mogelyk te zorgen, datder-
gelyke in Hellingen ook by die corporatiën worden ingevoerd,
■waar zulks tot nu toe geen plaatsgehad heeft, en om te zor
gen dar geene anderen dan nuttige en noodzakelyke uitga
ven uit de kas der corporatie worden bedreden.
Échter zullen by alle de corporatiën de uitgaven worden
'geregeld naar den effectieven daat van de kas, en nooit ver
der dan hare jaarlykfcite inkomden 'mogen gaan.
20. Het beduur der voorfchreven kasfe wordt toebe-
tronwd aan de perfonen, die met de directie der corporatie
helast zyn, of wel aan byzondere leden der corporatiedaar
toe door de plaatfelyke beduren het meest'gefchiitt geöor
deeld wordende, eu gefchiédt onder toezigt van gezegde be
duren, die zich deswegens jaarlyks behoorlyke rekeningen
verantwoording laten doen.
Wanneer door eene geheel® opHnudtgg..of y(?J7ij,eti
ging van eenige bedaan hebbende corporatiën, het fonds4
liy dezelve behoorendemedé bulten bereik zoude gëfteld
■werden zal hetzelve aan de plaatfelyke kas tnet het geven
van fubfidie tot onderdand der behoeftigen in het generaal
belastvervallenbehoudensdat aan de overblyvehde
perfonen leden van zulke corporatiën geweest zynde., uit
dergelyke fondfen, dezelfde voordeden zullen blyven uit-
j»:deeld, waaróp zy aanfpraak zouden gehad hebben, indien
de vernietigde of vervailene corporatiën in wezen waren
gebleven, immers zoo veel de voorhanden zynde penningen
of fondfen zulks komen toetelaren.
5. 22. Indien 'er gefchillen of onëenlgheden tusfehen,de
ze onderfcheidene corporatiën of tusfehen de leden onder
ling of met de corporation zelve mogten voorvallen raken-
Me alleen de corporatiën en derzelver regten of pligten als
Zoodanigzullen deze onëenigheden door de plaatfelyke be-
ïturen worden verëffend of gedecideerd by politieke voor
ziening, en op eene onkostbare wyze; en zullen de gemel
de befiuren voorts in het generaal bevoegd-zyn, om nopens
dcrinftelling .inllandhouding en dire&e van alle de voörfz.
corporatiën mitsgaders de afzondering of inëenfmelting van
derzelver kasfen, daar dit noodig mogt zyn, en het rigtig
emplooi van de daarby behoorende gelden, zoodanige zorg
te oefenen en voorzieningen daarteftellen als ter voldoe
ning tan bet oogmerk dezer wet meest overëenkomftig be
vonden mogten worden.
5- 23. De gemeente-beduren zullen, door den Ürosi
«n den Land-DroSt van hun departement, vóórdeu 1 Jan.
JS09, eetie lyst van alle de corporatiën in hunne gemeenten
Inzenden deZe' zal dezelven aan den Minister van Binncn-
iandfche' zaken doen toekomen.
24. Alle fpurnisfememenwelke, in conform'itèit van
deze algemeené' wet, ky de refpective gemeente ibefturen
voor de vcrfchillcndc corporatiën mogten zyn of verder wor.
ien gearresteerd, zullen, voor zoo verre de betaling daar
van achter biyft. worden ingevorderd by parate excecutie,
en zulks zoo na mogel-k- op gelyke wyze als ten aanzien
■yan het invorderen der ge'meenelands-middèlen is geftatueerd.
2.3. Alle keuren, 'ordonnantiën, tgildebrievén en re
glementen wblcer voor onderfcheidene gilden corporatiën
en dergatyke; gemaakt, worden by deze wel expresfelyk
verkiaard'voor vervallen, vopr en in zoo verte zy met den'
inhoud dezer eigémcehe wet ftfydig beVondeti mogten wor-
depzullende dus, alleen voor het overige, voor ieder
dej-zcive in krapht blyven, tot dat het nieuwe reglement
ioor die corporatiën zal zyn gearresteerd.
Art. II- liet tegenwoordig decreet zal worden gepifbli-
ceefd en in bet bulletin der wetten geïnfereerd.
Art. 111. Onze Minister van Binnenlandfche zalpgU è'n
van Juftitie en Politie zyn belast met de executie van het
tegenwoordig decreet.
Gegeeven te UTRECHT, den 30 Januafry van hét Jaar
1808 en van Onze Regeering het Derde.
gtieckcndy I, O D E W Y K.
onder fl uid Wegens den Koning,
De Minister van Jujlltie Cf"-) De Raad-Se
en Politie. crctaris
C. F. VAN maanen: j. h. appelius,
Het otitwerp'van de vorenftaandeWet is, dén 6 January,
door den Heer Staats-Raad Hulr.nan by het Wetgevend
Ligchaamnamens Z. M. ingehragt, en heeft welgemelde
Deer, by die gelegenheid, gedaan her volgend discours:
B'E'E RF. N! Jé |L| E 5 5 A
Ondër d«i gevngtige onderwerpen j, welke Zyncr Mijefteits,c w. g g o f* S
•/aderlyke zorjjvaidi^heid ,oin a Ikdi ewer o r d e n i v. genwelke.
C
a
o 1»
w d '2
£d?
L5 5
ot heil van Zyp volk inoefen ftrekten daarteftellen, héb--s g.O 5; -S «t ji P v». C g E IE 1
ten getrofifen was geene 'der niïSstbelangryke het wérk a»c'gg^«-S>.t;glS!öS
der gilden en corporatiën, 3 x g m v o
Deze matérie was,_federt lang, eên twistappel ondef «fcygoJé 5"S-g£ u* 5 -5-opu
kunJigfte en verlichtfte ftaatsmanneh; 'fómmigeu befchouw-«^|^ -N-5
den derzéiver beftaa'n als hoogstnadeelig en drukkend voór^ S.ü j-"-ë W t,g
den iftndel in het algemeen en de nvverheid van den ar-Q'f J
beidzamea.ingezetenen ih het byzonder, en ten eenomaalb "Jg c
ftrydig met die gelykhéid van regten, waarop in eenen wel-2 o Cgt£-„ |*-c^ c
geordefiden ftaat elk lid van dezelve ianfpraak nfoet kunnetv^, '.o jjs
maken anderen da'Stêntegen meenden in dezelve te vinden W ju S ,V 'i
een rykc bron vin welvaart voor dp inwonersvooral der a 5<! I'w.-g P «8
fteden vermeerdering vin gerieftykheid voor allenende«g v^ae sH
verzekering van goede en bekwame werklieden zich te zien .§"2 5U
vormen in de onderfcheiden ambachten en neringen; dat ook-^ni^ «soSjtyf
door derzelver inftandhouding de.zoo noodige centrale ad- JTD s'aS-gO r 6 "eé"»*'
miniftratie wierd bevorderdtn dat zonder gildons en cpr- cS
poratiën ge'èn Bloei óf welvaart te wachten was. eó ^s5°iso oajg o s ,2
Beide gevoelens, tot het üiterfte vastgehouden; waren «U
óverdrevenen fleepten daaróm zeer nadeelige gevolgen na g o 'E §"3 o
zich: wenfcHelyk ware het dus geweest, dat ook hierin de eig I »&24i - "Z et
gelukkige middenwég Was betreden geworden.
Toen, in de latere tydenopgeklaardere denkbeelden
voorfchyn tradenen eene liberale denkwyze omtrent t
bevordering van ware industrie én welvaart itteef en 'meer 5
in de ftaatkuóde véld wonèn
de iïgemeene moesten wyken
dat men zich door dén ftroopi
flepenén tót een ander uiterfte v,. <1,.hmm mts -
en corporatiën met alle derzelver'gevolgen en aankleven e o"S é.ïo'ï
aftéfchaffen en te vernietigen, oï ze teD minsten als zoo- S™'^*~"-=S2cisil::'-a!5c b
danig aantemerken. S H 5 S 51 ..- g 2
Ook dit gefchiedde in ons yaderland: By het 53fte art. "S -m e e 5 S>. g'o S5
der ten jare 1798 aangenomene Staatsregeling; werden de-u^ >,«5; u Suïï
zelve afge'fcbaft verklaard; dan de ervaring, welke toch "2 mTi§ 3 o155 v
altyd de beste leermeesteresfe in alle burgerlyke en ftaatc o si-mo. -
de publicatie van dên 25 Mey deszelven jaars gearresteerd. tS,.=
By de pliblicatie van den 5 Oftobér 1798 werd wel deyoor-,g^o C ^5 g o
gaande van den 25 Mey daar te voreningetrokken ,en
O (Ja». «9 Ph -
4J (fl eaCo>
taid -S? - a M
if.O
'Gal "u 0 o .2r
-1 w-, J >.u
«5^^S8 8->B§sr^s s-a-.JJ
alle gevolgep en aankleven van dien wierden ontbonden "S e^ceji,
echter draalde in dezelve eene volkomene overtuiging doof E g o .53
dat er omtrent neringenambéchteri en fabryken algemeené jü ;;S S ci'°
voorzieningen van politie nóödzakelyk waren ^ondër g H v r c g Jp1? S S Si
welken niet alleen liet wëzenlyk belang der maatfehappy uit g
het oog zonde worden verloren, maar ook 's lands finan-
tiën aan het gevaar bloot geftèld-vari, door dit geheele vér.
nietiging, in hare inkoniften aanmerkelyk benadeeld te
worden.
En fchood deze publicatie by eerte nadere, van dên
16 July 1800,.is gerenoveerd, zoo'draagt en die renovatie
en de modtficatiën by de respeftieve publicatiën van 24 De
cember 17.98, 28 Maart etl 28 July 1799, vóons de pub'li-
cgtlën van 31 January en 16 Augustus 1799, omtrent de
ventjageryën en de intrekking der beide iaatfte, den 12AU-
gnstus 1802, de duidelykftë fpóorort, dat omtrent dit ge-
ivigrig onderwerp en de volkomen daarftelling van die af- £t et-,
tcbaffing, vele inconveniënten overbleven.
fEn daar deze maatregel by vëïeri, by dezen uit óvertui-3 o 3 m '3
ging, by geóeh Uit mirt edele bégihfelën, doof een niet prys -g "u
felyken geest van tegeiawerking werd helemmerd, en dus ^3.o'g
dezelve gildelis in forttrtllge 'fteden en piaatfép afgefchaftp ri-ff jf 5
waren of werden,, bleven zy in eenige der vóornaamfte en - S.2>2
aanzienlvke lieden .zoo al niet met fegt, echter me-t 'er daad f-, SR ïx O
'S"2 S
Ti
at-
ci r o a ai
A 41 t m
•o o o
«O - •-
Cs* -CS
fi4J W
c-d
fcj e -
i: r se c
<u o)
S ?-o
to. O S>
,0
O
JU -7
l
d" <u 0 U cü 4® 06 3
3 a S -
S 2
S f. c.
*1 cis f—- >0 w ert
M -2°>C
g _"R 5?
-o o
K
]£D.
voorkomende. Wist elufoir te maken. «O 1 S
Heftbleef das voor eene meer geconcentreerde regering3 m ,E u i£?
welke door eenheid en vastheid aan hare bedoelingen kracht g a S5 v §S
en klem weet bytezettenbewaardaan deze allezins nadee-
lige onzekerheid en ongelykheid paal en perk te (tellen en o j «1
verordeningen te beramengefchikt om bert voordeelige z =5 ""S"
van de corporatiën te behouden en al hec nadeelzoo daar tp a '5.'^ a g
uit kon ontdaan te voorkomen. 2 O g1-"
Onder de eerfte zorgen van den Koning, by Hoogstdes- 2'togSS
zelfs komst tot den troon, was dan ook dit gedeelte der 3 0
ftaa'rs-oeconomie een voorwerp van ernllige deliberaiie
worden, en niet alléén aan het onderzoek van den Stans- -
worpen, en waarvan
de daarrtoe behoorende
'-ï'üï Sw°^g
c o a> j, r(< o r
S 2 .-aE0 ".E O
- c» v T «l r o u n
beftaan En de cmrusttge tydeii, welken wy hebben beleefd, efm
en deafwisfeling van de regeringsvormen, ontrtanen aan 'net g E -S1? «'S-"
gouvernement de genoegzame klem, om deze ongelykheid 3 S ^34
te doen opbonden:, overal het eigenbelang te doen zwygen, g g
en het algemeen belang te handhaven; en werd daar door t* S S2 |>c
ook het invoeren van eenen gelukkigen en marigenden mid-g test; Sj,
denweg, zoo al niet on mogelyk, ten minften hoogstmoeije- 2 S 2 o g
lyk gemaakt. S E
Ja, de ervaring leerdedat dé verordening:n zelfs ten j* „-o u
dien opzigteiu latere tyden gemaaktongenoegzaam waren, - >u co 3 3
daar men de bepalitigën, by de wet op de patent van deny^^ g c
.O'- -1- —ii»1™ .P-O .•VSSB'/SHIsv
dy "a uï -2
O 3 se -a j"? 4. -se
go J'5^-3 ag'S
nwAOövoÜ - 5.2?
v- X p» R- r.
c.'5« I «-S-SJ
g.^. --a 2;
L Bi'a'n.oï
Raad, maar zelfs van eene meer. algemeene vergadering van "<.s,S 0 E. 2 a
hoogftdeszelfs.Ministersgewo'one en buitengewone Staats- 2 -1 éi 3 b o R 'rj|
Raden, ten dien einde expresfelvk byééngèroepenonder. 7; «JSs "S £,P^ w,Sc'i»
de verfchillende rapportènmet alleZ<£^gag_gQ£:;E_2|;.mM^£g
membriënen confideratiën aanZyne^ .1 c1*2 «üSs ê"R(j -E c?
Majelleit zyn voorgefteldc»o welkena een onderwerp van mwb e Si 5 5 'E
eraftige en langdurige dêlibcfatiën by des Konings Staats- <4
Raad.,«e hebben j-'--1- a- -»*
welke ik de eer
en op Jast van den
ten gevolge heeft
In een bréedvoe
myne Héeren, over de belangryklifcid van dit werk verder ^Tj E Jö
tn nnrli'i-gniiHi»,, v,l nnnnAdiir rvn Paitf lie 7.aak döor en m"i v> O.
te onder
voor zich
derhpuden, zal onnoodig zyn, daafr de zaak door en
zich zejve fprêékt. g?- 2 S o m 1 «$'5 i
Alleen zal het genoeg zyn ui., m'yne Heereb, onder het (4°^ 5 c Ew
\tf rtx Krunirpn rlor Apt li rara i n cr mpo f CTf aVpr» hehhpnde 33n t'» iï E 23 bCCil F er, F. r*
het nadeeligedmkken'de en naar raónopoiie ovèrhellendé
zofg^tn^'gmoest worden vé'rmyden Van de; corpora-
tiëa.^lleen^'idac behouden het geen of als waaflyk vóor-
deellg vóór het alge (neen of als* min'nadëélig voor parti
culiere tjidiyidü* mo'ëst worden /bófciVomMen'( óit kfóinö;
onfeéringeö móesten wordeif, geleden óm gróó'cerc vóóir-
declcn' tc vefkrygen'; terwyl ook tevens' móet g€2o'r/&
vvoVden dat ömtre'öt den' vryön ui/- en' doorvoer van
ioiandfchó produft'en, de beginfelën by. de wétten van het
ÏÉyfc, vsistgeifeld1, bewaard, en ter/.elfder cyd. de particuiier»
ea aV^iü^eué betangen', g^plyVffreé"»!Wib
7- w.S
