Tiift
N°. 5
VRYHEID. «3
A\ 1797-
LEYDSË
tr c>, N s v a
,r4m
^SiM
BROEDERSCHAP.
..o> £3
-O C.»
V r*
s\©|
<y jm W ES?
COURAN T
E W i i! ET
MET DERDE %AAR DE'k BATAAF'SCHÈ VKTlïETt).
2-M 0P
«u_.it»
Jh N
!«j c A>
H) f
o
S s«
x m
5 5 -
Er.^
U> O N.
'aigj N t>
■o
B
,JU. <U <u
w d
'"2 5?
".•-<»- - s ii v. rt
of van welken by Bedienaar trasinaar on den ftsiit van«B«
Oorlog tegen de Blaatl'chappyih welken hy zich zoude vei-je tc.-il
kl aaren te zyn. "2 g 5
Wat aangaat de meerdere of mindereplegt igheden enftatie ,5"J
-die elk-en Godsdienft vorderddaar omtrent moet men zich o ©"J?
■fcliikken; eti zich verftaan-, naar den Staat, waar in menzich E
bevind. "Rr is eene ffeweldipe fchudtltnv nnrftnnm Ftp Bar X c 5-
■o 5: J B £&z £-**0
tl#
ia, 5^ ii - JS o b c$
p,M,js,c «13 n,l3,>
O J1 M O Tv dj c—fï ,5^ J>T 3"^
lEsl-s-s
£k:~ Z -g ag>
-'s> r- e e-o
r-V U' M' C' n ,4>''rt e?
O u o -1 *-* «- 2*^3*- v
Jr5s"-£«fe3==MJS
le|s-SV,0^ rftf'
olgigr- ££-gfx
<-> V al
:S a,!£Oa> -
V. E S K V B n J>
(V O P >1 U r—i £>■-«» X
«-£,«.=-.= «43 3
rr O mJj'n 5J T3 ei
N J5
O '~*-t -W r-
c_ tf> y i
- *4 O*
T -Nil a1
55 5 SP h.
C -
iL Sr C_ fcö N 0» e-> *-
K o o o E:0 C -Q O
cj ei fl,9r»
O
o- tocfe rt, d
vf> g P
sf§||5-8?Ss-*-
S n'oO >'SÖ3 B-bi..
Sse1ia-gg^'2£^&5
O ji ï-' H a S3 es
P^gRRadliS^g.^-f--
uit
g p
o S w S o A; 5 K "p
-I c "-S, Hg=q - g
féEDACHTEN mii dra Berger DUPONT ('era Ne-
■nmv.rs 3 Ltd van clcji RdÈid der Ot'ddert 9 OVER DE
VRYHEID DER GODSDIENSTEN'.
ceds meer dan eens hadden wy gelegenheid démert-
i'chtlykezwakheid op te merken, welke, weinig
ervaren in liet bevatten der waarheid, de mfening
voortfluwd even als
ran O.mgcring in flingering. cn
r-vr den anderenfee enhetgeiy.
Deredén, .de wVahcgeerte
het rccl'it van eeri elk, het belang
langen tyd de l'ryiicid van Gods
gtcuzins de Verdraagzaamheid: zy is veel beter:
De Verdraagzaamheid is 'flegts cent halve dwinglandy-Zy
Is iilleenlyk eene gemaakte Ttqop, ttlllchen ohderdrukten rm ten KUUBI1 v,„ „KlKKU lly mcuB.OUuver«n.» ge eï"M-
cjï oirdcrc.ruikerenter verzachting van eenen vefdfieugen worden.'vafi.een groot Land* en geduitrende eene. Maand ^«Ea ^ac f
ftnac, tot eenen le.clinti.aatjgen te komen. f ia., t:.u. u__r...:.s».ir..wl-u. v—c w a y-.
De Veraraagxaam^eid einderfleid een gezach in den geé-
ne'n,'die verdraagt-; ecöe onderwerping ih hemj -die ver-
driagén Word; Maar. in 't Sak van Godsdienft is ér geeft
gezach als van Gods'wegen- noch geene öndenverpihgdan
van cïcn.mehfeh aan God. Van rnenich tot menfeh is er.niets
dan de wederzydfchc noodzaaltlykezedelyke^ verbintenis-,
om zich onderling niet te ie had en, niet te ilooren.
t>lk menfeh iieeftcen geJ.yk rcckt om te geloven dat zyn
Godsdienft beter is, dan die ven alle anderen;; én hi&manr
heeft recht om te vorderen 'dat een ander zich daar in mih-
der wysen minder vry acht dan hy zelve.
De ivegeeringcnJïebbenten dien opzichfégéerifterker recht
dan blooce ParticulierenZy hebben op zich de vcrpligting'
om niiTchen aJ1e .de Particulieren deze volmaakte gelykheid
van recht en van vrylïeid te handhaven.'
Daar in aJt]jan-s is hef dat de.natuurlyke.gelykheid niet in
twylFel kan getrokken wörden, door den onbefchaamdften
ho,ogmóêd; want aan den eenen kant is GOD en aan den
anderen zyn de r.icnjkh'e.7. Laat hy nu; die onderhen ziet
vgftl .ni^erder verft5tnd xfaTn. jyne broeders zql durven tóe?
fchryyen., en Welke de geringe verfchillenflhedcn-, die zynei-
gcnliêfdë 'daar in fteld, van eenig belang zoiidë rekéileü, de
verinetciheid eens l&bfeen oin te fpreeken!
IJy tins, welke eenigcrléi' Godsdienft voorfchryvendf
dieu-aan eénen anderen onderfchikken Vil, ahd.ers dan in
zyn hart, is een Dwingeland. Hy, die zyneh Godsdienft
hesrjehend durft varklaarencn denzeiven als zodanig vaft-
ftt/leii, is een Dwingeland; ~lE*ri de Regeeying, die ge
noeg meend tehebbei^ gedaanmetlict toelaat én vin Góds-
diehften welke de BeftuurdcrS niet volgen, is eencDwin-
gelands-Regeeri'hg.
jn Vrankrvk be^ft mëh laflgeii tyd.de Pröteftantt^i, de
Jt^ó'den en 'dé Jan(Tón'iïï.èn'm-ét dwingelandy bénandeïd. De-
ze. wcderom hebben, tyrannifch gehandeld iiiet deMöliniften;
cup aljccn >v«Kre Ruimfc-h-Catkolxken zyn.
jlotzou er zelfs by die ondeifche:de Chrilleneh, fceeö
ordêrlirïgc Geeft Van Chriftelyke onderfteunlhg en broedef-
fclijp zyn overgebleven? Hoe'! zqtidgn eenigen hunner te-
gcar.dvó anaerep zeggen: Ik wil iii de oogeh. der Wet be-
tér Chnftén en in de 'Republiek grooter Perfónaadjtftf
jZyi. dsn Gy-. Ik verftadat de Republiek my betaale en
„J@ nié'i.i my huisveftc cn Jj niet; my onderhoudc en
j Dat aandeel, het welk hy er miffchien aanhad, eh.niet
zou kunnenhepaalen, is getreden in
ringen; ten koften van Welken hy tócdc-L_.rah -v w w r
i JU wC-
i van het jaar het recht kan-uicdeflenen :van alle zyne Magi- c J 5 i®,
ftraatcn -te beoordeclen eh te benoemen. De Gcdsdienllen^ 2 .5 ,T^5 1 c*-?
moerea met'de minft mogelyke koftem voortgaan; maar'het ^§-5 7^ 'fp-f S 2*9 2
is tfe zaak van eenen geeft van Bróederfchap, van *0ede ver- •«- 2
'flefndhouding't van bevreedig'ingvan eon Wys bewind-, om"S- 2 ^?,S'SSi /g
dat alles-, naar gelang der overblyVende niidüelen te ver- <^*2^ <2
e (Tenen. g *Z
Er zyn Óèbouwcn, dac voormaals Rarochiale Kerlcén wa- 0 f, >-2 r? *oS-?L-P P rtij-rOv-0
/l1— ..C.W r. N S4 S4 G S:p
J,W 41
'(irii-gehouden 3.11i V-> -3 5 "c S
Hemel aan te,<:3-« óS^-J b Si-fl-B'1'1
tn oorklailinai- i32 *t? O O S £W ~4 t3 - f im U+
renen van welke de meefte nu FUiizen der Gemeente zyn ge- y
worden. Dat dé Gemeente"- Vergadering word""- 'c 1
in eèné plaats .alwaar men gewoon .wasden
roepen, maakt geen beletzei: Zy zïlllen er te eerbiediger'®^ p
en vreedzamer door zyn. Maar ook is tiaar in:geen hinder o a, 2
dat de Godsdienft, bf de oriderfcheide Godfedienftenin de
zelfde Gcmèente werdertde-beleedeti, daar in hunne pleg-«•'T -S
figheden uitoefTeneir. %g g ^%b'Sg - JT£-^
- - - - - ,a 8
Zo er-in die Gemeente aiitféir.Burgets zvn vah'denzefloeii jè :§'.5 ÖS I?*! S i
- - - -*- - - - y»! JR _C Ctgt, !►»- S i
'Godsdienft dan js er'geene lchadufi- zelf vaniwaarigbeid,
7,0 er verfcheide Godsdieiiftcn. en verlcheidé Gcbostwea
zyn, dan kan nieh cr eik éen geevtn, de grootïle vdor hét
talrykil Gemcenfchap uitkiezende. -
7,o cr Verfcheide Gcmecnfchappen 2V!>e'h'maa'r één.Gc
bouw; daar van is hét voorbeeld reeds zedeft eene. eeuw in ~r'
den Ëlzas "gegeevcn; elke Gemee'nfebap maalVt. er op zyn
beurt gebruik van, en'het uur van een-elk is bepaald, door
de Mdhieijialiteit-, met goedkeuiihg Vin het D.epartetnentS-
Beftuur.
Die Ge&outtrcto zyfi zeer-öntramponéerd. Bten kan tjiet
-terug gëeVen, dat nier .neer aanwepzig is.- Van hetgeen
beftaat heeft men -eeltige treurige Magazynea- van wrakke, V ie V4I
verzameld, waar men,gémaklyk zal kunnen wedergeevenJ
dat geen wat uit dit *of dat- Gebouw genomen is, »- a -•
lyfeheidïs om dit te he'ftenneni
'IS
ui,-;4), wil dat men op Uea de Uwen éane belafling
ré feit myhen voovdêole?"
le'ga
10 er moge- g
m
Jit het zeer zeldzaam ge-va-I» dat zulks eeltig, jodenkit uk f 'Sm
2yn zbu,,hel welk de Nationale Opvoeding vórderdedat 5
ïn het „Vu/eKMVan publiek .ÜnSerwysmóeft blyvenwaré het g St g
billyk dat treft er Pleiftcr voor ga'fzo het Standbeelden ,g Jj
'wai-feh, Of goedé 'namaateehzoHït fchilderliukken tnog- e«_g^ 9
ten Zyn. Wy hebben Künftéöaars, Sie niet ofiwaardig fcyn g <»is^
lÉleèrootfie Meefters te trSpieéren.- Z 5 c a
Zie daar hoe ver de geeft vzn Órdê:, ,v»n Gódvrugt. v*n
'ütaare Vaderlaftdsmin Kan en jnoèt gaan; enwaariyk deztlve g;"® g-o
zal ziet biet irtet afdihgen ophóuden. trx g
JJ o
-.afrf b
«-0.N B-
S O >s -B..2
O O g
«Z3C^
2 '.w-
5 2 cv
sas
5f-i-
ai 2
O O
T. J
o
Kr ti
tU. tyj
Meer "te wiilein; te waaneft, datdeGödédieöft mët.zy.eeo'é w
'©nmiddelykeuitfluitende ^.geheiligde 2aak tulfchen Goden gte .gr2;^s.ï
'l3 on A T •Km A.<f m 1i>nr TT A ,,m. vlo'U "l.rit. nit .hn.. '.A T. X» am r* J3 K
u A.' 4. tn -
Vnff S-S.
I- V a [1 rT
a JJ O O
>ï3»
s; - - ni-
H -O r
V a n a v j -n .u. y wiimJiiucx j'Acui Lm
A .Mcn Zjet klaqr, dat het onmöogryk is wivits met efnft te ^en Mefhf^h, "ftra^r in het Beftunr zich."kon ffleilgeh-, 't'éflchen SÖ- o t? J
ccv. ecrcn; en 'dat als men eene belafting uitlchreef voor VAm»fcé «»'C
Ji
tomeh.5 Welkenhet zelve kan begunftigen pf befripeijeftj te e"4i 'SjTS
geloovéti, dat het voorftelb'aar is dezén of dien'G.oasdienftfè g-a.Q-p.^
bevoorrechtende Synagoog te willen doen bethalen .door de éi g-^SJ. g g
Cat-holyken-, -deÏPredikatieèoorde jdoden; en deiVJifte doc-r-a •- w.
de Proteilantendit ware een teftiggaan tot-de Baiibaars-S
hcid, her weder Vervallen tot de Onrechtvaardigheid, het S J[r
ecntvaaroigneta, .iet rj c. -K o-a i 5- 0
bereiden van groote beroeringen, van groote rampen. cj&r' »ao g 5 ®-jg jj.'S'-'S'» 3 S
Frahlchen.l.zo wy in hei toekomende niet.wys zyn; hët 2-éTl:1 ilj? c;^^;^v5Q^<S g.
zal onze fchuld weèzenWy-zyn het niet ten lcoften
anderen geworden. DU -PONT ^.yadtiWshloBrri
IKL B. un - y r- W -- sy,
van J; g o ff ei b 15 K2 5 f
pst^a4s,;=f:eag«
Sen B-S U. «ra ao. r,v B e>
di-n'l.lolinifi - Catholyken Godsdienft er eene andere moeft
gehceven worden Voor den JanffemftiCatholykc.i Godsdienft;
'."■rewedeteenevoor den.Calvinift--Cliriftelyken Godsdienft;
a-cryolgenspenè voor denXuthcrs - Chriften Gódsdienttdaar
naéenc voor den joodfclièo (iodsd-enft; anitsgaciers cène vbbr
i'yn Martimllcn- en vyi.ór den Deïilen Godsdienft &c.
tUoe.Bu afle die.bpiaftinges te heffen van .Iveike de eene
nietereer noch minder rechtmatig is.dan de.andère V
JSr is een zeer eenvoudig.middel pm allen re vo'doen, Öat
DIP elk -fter geenentvcllcein die onder'ic^èi-dene Gods-
diypftenaticljüg, ftéUenjvijlltdmen vryliejd té'liaté.-. oin met
e^Téftjft'l'K «yne geyoelens-.zyn toegedaan, fehj,„ringentè
Tiü>aliciu,.rcrotiderhogdi"$ der,.plegtigheid:, en -r Bedie-
,raa-rs-va:i Hu-irien gemeènzatnen Godsdienft; ihddief'voeg'e
duf elkjdier gelovigen zo veel ea op zodanig wyz'e, als hem
goeddunkt! trvdrage, voor dien Godsdi-nft, ;t\éetkc'o hy de
vporkeur.-geeft, tnaar-tot nidts-igehouden zy, ,dajt ,tQ;.-t"->«ede
rh eerbied voor deft God-ifUenft dien hy' geen voorkeurgeeft.
Wat belangt.de Bedienaars van Godsdienft; h'et is noch
onbilly j. no.tli onr,edfilyk:v.;n dezelve, eene Aélë te Vorderen
van onderwerping-aan .de-Wetten yah de Républiek; eerie taaling aan de ÏTanfchen voortgaat, en door dezen reeds'5 s 1 ha
belofte y.sn: niéts te prediken*datftrekken kan tcr verftoö. verfcheide Diftriflen van denKerklykén.Sfaat, zo als Perugia O O^s, p t
riJtfr-vanihet Beftutir.o Zulks is zeer overéenkomftig met
<'S Ifiergoen gron.dfttiiy.pgen^^"des jChriilendomsv Êina eene
RfiVohitiein,een J,.a^d,,'; ,wagr in verfcheidg óridèrfchéiA'erié
Godfidienften ft,and. grypériis deze voorzorg jegens Men-
fehrji-welke -do«r eene Godsdienftfge leerë. invloed hebben
t^l.d'é-.déhkwyzo.noch tc lia'rdnoch ongepaft. Hét is hc't
grondbeginzel.variidjm ,C$rjiVf;Iyken 'Gods§icsft',' Aae. baKp-
iiingdyk vat' Jezus <ieze.lï-'ite.teldjs; zynê
Bediensars moeten .géenzins vrëeZen de Apoftelen naar te
vfllgeyv, die het'Bqftttrig./mJBi, van de HeidcnfftqJJ'guerseeX 6»,„.,.„t6„. -
hiedigden en nqógt.iict.oproer noch .de ongehoorzaamheid 'misnoegden bebbeft daar 390 ïranfehen en.Cispadaanen die 3
hebben gewettigd. God alleen weet, hóe,, ,ep waarom hy zy invérfcheidc voorValfen gevangen haddén genomen; we--g~ 0 S« ™S
de/lleftuuren toelaat zichrc veftigen. Geen Bèdiaria'ar van der in yryheid gclleld. X .2 g g-a i? re -5
Cóckdienft dat is vSift, vrp'èrfc»'* trir»f»r iïrh .vnArKphntidp^r MhV-r.w«VJ;órin«<a! r* t, cax, i' A jz'P. &wi>
I s: s
0 w- !x-
■3 ^'2>
««Si
.S c vj
v.ji a
- K>.
?r> V
w.c;»
X.. W. 'ir,T3
2 "fTi
B
:.r- V ti
2 QiS
rt Q c 22
-. O CSt'eG,
Jst O o d
W j
«1^
A o M. 22 P'.03 w.r M -
T A L 'I N.'I
-J - I-:-£• et B.*Aei^ O
MIXAAN deft iö April. Giftéren is alhier'één Pétache-g g,* g ®lrt 5
'ment Infapterymitsgaders een ander,, beftaandewp,Gav»l-.'iioè>i'5.ïtü
lery aangekomen welkt fte voorhoede uitmaakten van
een. nieuw Corps van 30,000 Stan, reit do binnen-dëelen van
V-rankryk komende tér verfterking van ietXcger vanltaltén.
VanRomen word gemeld-,'datde Paus met de bepaalde.be g ta-f-jS g.a S
taaling aan de Pranfchen voortgaat, en door dezen reeds's g&ü'-S
en Fogjino zy'ft ontruimd. -,
De nieutveConftitutie def'CTspadasnfclieïLepubliek is dén
27 Maart met de ni eerderheid van vyf zesden
aangenomen doch de Ingezetenen van Romantcn
Hen die der Dorpen%n er geeft voorrtanders v*iim««i «jp
tamÊm
R 3 va rz o
|l
yan:€ispi^^nen[ vin Bólogne. In Hèrtóe^qïh^rbihq S»So«fc4' e 'S-2 3
duür^ de- op ft and ook nog, 'doch mee'fdef geraaatigd-j de 2 2 - e 2'
sA .-«vT» ma c
a ISIa-a ji
1 O 7 c v-r 2? gts
?§-ï So l'Xy g§-
'-S.X5
Godsdienftdgt is,, yaii^Vreede; moet zich voorbehoudèft pJ^jirgyj'ffpneel.Coiriinïtt'S der CikpadaSnfclté!fe.éj)uhlick, 5*3 S'Sn S
wTÜn wanorde te brengen zich te mepgqbpo!jlt;ekc zaï-, heeft èèn yqiipdhïtgèyaaxdigd op voortaan ee-njg^rjei gèl^ jgS 2
*CJ!» e^^e^elve,tenrpijderiWerp zyner P> èdicatie.ilje jftellen, den pa^rRótnente.zendenijer verjryging van dispenfatién 'S
($H SS3|;
1M - H. 2 -v Si
Een Min, een Pricftcr, die. zeggen zptide; Ik. wil my benoemingen, .of "afftaftderi van Benefkieit pn Annaateri,
«jnitt Verbinden om de Wettetl des Lands tip gehoorzamen; tic Welken hoefde en obritcr wat voorwendzel ook.En in-
,/ik ,-tvti tny- niet .onderwerpen, om daar in deft opftand niette gcvalléde paus de voovnoeirfde dingen Itiogt iyjigerén! Zul-
prccken zou in de oogen der yede zelfs zyn eige ban- leri'dë ïfiilcfi'oppen, dé nódige voorzieningen dóen «n de bei
mliement uiifprgyken .het welk; hy. de voorkeur gecveft' hoeften.hunner Sfifcéri ,-behondena gehoorzaamheid aan ket»
fl ll il f fiflVPn 1^ 10 A rósa Iron ston Twn f Tl n v iTit/tow .-Kr 1 ...GA J 1 r1T^v - n*.A 1'. ar. 1 XT'
<5 m
nijde hoven die A&e'Van een braaf Burger; cn. dit zon n
l'ft, tit cörzaat van' dén Códsdicnft, dit ny'jnogt ïcfydi
Zoyd
zy
niet hoofd der Kerke.
fydcB ,"1 iutSoïirattS
Kerke. De Blunicipaliteit vaa Modena,
'fai'het'ge'méöé Coriamhté' geordonneerd héB-