'.17791
L E Y D S E
Vrydagfe Courant.
2 S 2 s
8|0
7t sB&t
SB Sl
nTTERDAMdeni Augufty. HET BATAAFSCH GE
NOOTSCHAP DER PROEF - ON0ERV1NDELYKE
WYSBEGEERTE TE ROTTERDAM hee/t, in des-
zelfs Algemeene Vergadering, gehouden den 9 vanAu-
„=1770na dstdePraefident-Dire&eur, deHeer CORNELIUS
ZEMAN, Remonftrantffch Predikant, van alle de ingekomen
£en en voorgevallene Zaaken verflag gedgan hadgeoordeeld
■t de Vraag Nadien ie toogenaamie vafte Luchtfedert
ree tyd een voornaam onderwerp geworden is van de onder
innen der Natuurkundigenomtrent wslker waren aart en
tibappen zy het egt er tot nog toe niet volkomen tctts zyn
'tmerit het te wenfchen ware, dat er, kit de Ontdekkingen
retlt dezelve gedaan, eenige weztnlyke nuttigheden tot de
ifcbelyke Maatfcheppy voortvloedenzoo feit het Genootfchap
1. Uit de veelvuldige gedane of uit nieuwe Proeven te
ilinof dé vafte Lucht ttne by zondert hoofdftof zy ,dan maar
wie Lucht door bymenging van andere Élementenof door
■heiding van eenige weztnlyke dteltjens veranderd a. Het
ey tent byzondere hoofdftof zyof nietaan te totnen derzsl-
marc en beft endige eigenfchappen en betrekkingen op ar,der e
hamen3. Te verklarenwaar uit dtrztlver onderfchtident
rten voortkomen 4. Jan te wyztn de voordeelen welke de
atfibappy kan trekken uit ie zekere kundighedendit men
frcnt de ware eigenfchappen en vtrfchilltnde foorten van vafte
pt verkregen heeftvoorgefteld den 10 Au^uftns J778, om
ntwoord te worden voor den 1 Maart 1779, het beft voldoend
otwoord isdoor de Verhandeling ten Zinfpreuk hebbende
Take Netur's pathand made opinions leave.
POPE'S Eftay on Man.
dat gevolgelyk de Gouden Medaille moeft toegewezen worden
dit Antwoord, waar van, by het openen van het Billetgeblskcn
sSchtyvers te zyn J, R. BEIMANMed. DoSoren A. PAETS
N TROOSTWYK Leden van bet Provinciale Utrechtfche
totfehap van Konften en Wetetifchapptnwoonachtig te Jm-
1tanwelkein het gezegeld Billetdit Antwoord verklaarden
lUider werk te wezen.
wydershee Kerft e Jucjftt toekomt aan het Antwoord, met de
fpteuk:
Nunc animum nobis adhibe vtram ad rationem
Nam-— nova res moliiur ai aures
Accidere êf nova. ft fpecies ofteniere rerum
LUCRETIUS II: losa.
het Tweede Accept aan liet Antwoordmet de Zinfpreuk
Qui curiofus poftulat totum fu<e
Patere aentiftrre qui non fufftcit
Mediecritatis confcientiam fu<t,
Judex iniftus, aftimator eft malus
Stiique Naturaque, nam rerum Parens
Nos fcirt pauca multa mirari jubet.
GROTIUS.
derhalven aan de Scbryveren dier beide Antwoorden een Ac-
t van ecne Zilveren Medaille zal gegeven wordeDmits dat zy
poe namen binnen zes weken na de AUtemecne Vergadering
het Genootfchap bekend maken en dat deze drie Verhandelin-
tnllen gedrukt worden.
htd: VraagWelke is bet befte Middel of Werktuighet welk
ten Stoom of Vuur-Machine gevoegdbekwaam it om zon-
merkelyk te ontfttlleiigedurende eenige m, ar. den agter, een,
mrkfhen toe allerlei hoogten beneden ie 5 voetenop te
rgen tent hoevtelhcit Waters welkt toeneemtnaar maate
boogie tot welke het moet opgebragt warden vermindert
die overeenkom/lig is aan het bekend vermogen der Machine
verzoek der Heeren Deelnemeren van de hier te Rotterdam opge-
t VUURMACH1NEdoor het Genootfchap voorgefteld den
ly 1778, ingevolge de overgeleverde beoordeeling vaa die Hee-
Itelneceren.het beft voldoende beantwoord, is door de Verhan-
og onder de Ziufprenk: Spero Meliora, en dat dienvolgens aan
Schryvtr Van dit Antwoord (die by, deepening van zyn Billet is
leken te zyn JOHN WRIGHT, Koolmynmetfter en Ingenieur
hnfermline in Schotland') de beloofde Gouden Medaille word
ewezen.
lat het Eerfte Acces fit is toegewezen aan het Antwoord met de
fpieuk:
Quid tandem nott efficient mantis
iet Tweede Atcesfit aan httAotcoordmctdeZiofpreuk:
Een vry géboren Nederlander.
Ëit ingevolge deze uitwyzing aan de Scbryveren dier beide Ant-
den eene Zilveren Medaille zal terhaudgefte'.d worden,inge-
eryzicb binnen 6 wskca na deze Vergadering aan bet Genoot-
ipbekend maken of vryheit geven om hrmnc Billenen te openen.
Tervolgena beeft hst Genootfchap de volgende Vraag voorgefteld
beantwoord te Werden voor öea 1 Maart 1781Hangt bet lig-
itlyk Levtnsbeginfcl (Vita Corporea) der Dieren in zyn be-
1werkingvoortduring of vernietiging ook af van den on-
ielyker. invloed van eer.ig ander beginfelof kragt dér Natuur,
luchthet Vuurde Elt&riciteitde Magncetkrtgt enz.
ja, uit welkt proeven en waarnemingen blykt zulks en wel-
vttige gevolgen of leeringen zyn daar uit te trekken
'vier de Proevendie men ter beantwoording dezer Vrage re-
zal, verlangt bet Genootfchap ook znlkendie met de ver-
llcndc vafie Luchten op dat Levensbegin fel genomen zyn.
IET GENOOTSCHAP VAN KUNSTEN EN WETEN-
1APPEN opgerigtte BATAVIA, aan dit Genootfchap een ge
ts van deszelfs Fonds hebbeode overgezonden, met verzoek om
«nningen,in Contanten of ineere Medaille, ter beantwoording
déne of meer nuttige Vragen te hefteden, zoo heeft dit Genoot-
Pter voldoening aan dat verzoek, de twee volgende Vragen
rgefteld
t.) Door Proeven te loonenwelke Lucbtverhevrlingtn van
werking der Natuurlyke EleSriciteit afhahgbn hoe dezelve
door worden voortgebragten welkt de bekéotamfte middelen
om onze Huizen Schepen en Ptrfonen tegen den fchaiely-
invloed derzelve te beveiligen
a.) Welken invloed beeft de Natuurlyke Elektriciteit en der-
D
C-S r,
J? O rQ
zgf<5
O s
3-S
cc Zi
5
32
g a O
O e i O
-'-ai
tó
W-jp>
N*.97 nu
*Sp«
|«|N
aSs-s
fiir-t O
0 o> O w
a t,e,3
S3 M 5
E5 t> „js
"S "'S
e 8 el
S c'3 o
g**"o
Jstiver verfchillendi Verdeeling in onzen Dampkring op geiondt
en zieklyke Ligbamen In we lie Ongefieldheden" en Ziekten is dt >1?
konftigt EleSriciteit dier.fiig tot genezing of verligtirg fip wat u 3
wyze werkt zy tot dOf einde en welke is de befie mankt snutt g g
zich met dat oogmerk van te bedienen? g_g „o
Deeze Eerfte Vraag, '6m beantwoord te worden voor de&>Maart
1780, en de Tweede ,om beantwoord te worden voor 1 Maart 1781.
Wyders herinnert het Genootfchapdat hette den voorleden
Jare, heeft voorgefteld om beantwoord te worden voor den 1 Maart
1780, de volgende Vraag:
Dtwyl,-voor de invoering van de Cochenillehet Scharlaken
of Karihozyn plagt geverwd te worden m et de in Polenen elders
inNoordeïykc Gtwefien Jaarlyks ingezamelde Karmozvr.gréinsn,
die aan en tuffchen de wortelen van het Polygonum of den Sc'ie-
ranthus zatenen dcviyl de aankweeking en inzameling -wn dit
nuttig voortbrengftl van Vcrwftoffe aldaar verwaarloosd is ge
raakt, word gevraagd, groeit op onze Vadtrlandféhe Heyen,
Geejllauden of zandige Akkeren die fesrtvan Polygonum o/Sele-
ranthus DuizendknoopSteenireckitwtike anders bekend
ftaat met den naam van Polygonum Ccccifernm Vind men in
dt maand Jitny aan de Stoelen en Wortelen der perenne of over
jarige Planten van die foortals zy verdord zynergens hier
ten lande het Karmozyngrein 1 Door wsike middelen kunnen die
Plantin, met de gezegde Greinen kinnen onze Provinciën, in
de gemelde terreinenin eer.e genoeg/name boiveelhcit tot Verw
ftoffe en tot medicinaal gebruik aangekweekt werden
Zydie er zich ago gelegen willen laten leggen,-om deze Vraag
te beantwoordenkunnen de üoodige inlichtingen omrsent hit
onderwerp, ontfangen, onder anderen,uit J P. BP.EINU hifio-
ria Naturalis Cocci Radictlm Tinctcrii, qnod PchniCum viilgo
audit. Gedani 1731uit de AS.", htie-.atis Regia Scientiarure
Up/klienfis, ad annum 174s; uit DE REAUMUR Hifioire des
Jnfeüti(in 4to) Vol. IV. Mairoire a; en uit Dr HOUT-
TUIN'S Nat.Hifi. volgens het famenfiel vau LINNZEUS, ifte
Deel» i ode Stuk, van bl. 484 tot 491?.
Belovende het Genootfchap een Gouden Medaille ter zwaarte
van 30 Dukatenaan het beft voldoende Antwoord op yder der
voorgeftelde Vragen.
Verder zyn in deze Vergadering verkozen
Tot LID DIRECTEUR.
Mr. PAULUS HARTOG, Advoka.it te Rotterdam.
Tot LEDEN CONSULTANTEN.
FRANS VAN LIMBORCH VAN DÉR CRAGHT, Kapitein
ter Zee ten dienfie dezrr Landente Rotterdam
Mr. HENDRIK HERMAN VAN DEN HEUVEL, Grijfttr
van het Ilof van Juftitie te Utrecht.
Tot LID CORRESPONDENT.
Mr. JAKOB KORNELIS MATTHBUS' RAOERMACHSR
Raad Extraordinair van Neerlandfeb Indien enz. enz. te
Batavia.
Tot LEDEN.
BARTHOLOMEWS H2R.MANNUS DE MOORStads Medi
cina Bobter te Gouda.
WILLEM VAN LIL, Mid. DebtorBurgcmtcflcr en Raad
der Stad Schoonhoven.'
GERHARDUS GYSBER.TUS TEN HAAFFMcd. DoSor H
Rolt er dam.
RUDOLPH MEESOud-Schepen in dén Ed. Hove en Hoogt
Vierfchaar van Scbiclandte Rotterdam.
JAKOB KOGEL DE JONGE Koopman te Rotterdam.
JAK03 VAN DER HAAR Stads-Chi'urgyv te's Hen genhofsh.
DIRK SMITSErsbryk en Landmeet er van Sebielar-d te Rot
terdam.
Wordende hier wyders gemelddar bet nade. Antwoord van den
Scbryver op de Vraag wegens de Locpftreek der Stmomcn op Zee,
te laat i» ingekomen om naar vCreifc: beoordeebf te kunnen wor
den: overznlk5 de verklaring van *i Genootfchap daaromtrentuit-
gefield Myfi tot nadere gelegenheit.
Eindelyk is in deze Vergadfring berigt gegeven dat de STICH
TER. be floten heeft het Plan en de Grondwetten van hè'. Genoot
fchap 'te vermeerderen met let voigend Artyke
Dat het dengenen, die yoortaan eenige Verhandeling. Waar-
neming, Berigt, Uitvindrig, enz. aaa bet'Genootfchap zoude
willen aanbiedenom die onder deszelfs Verhandelingen te doen
drukkenvry zal {laan zuiks tedoen i-jtdernaara en mete-eu ver- r3
zegsldBillet, waarinzynnaam eu woonplaatsgefchrevenftaso 2
en dat dit Billet eerft zal geopend worden wanneer 'tet ssngebo-
m den ftuk goedgekeurd isdoctrongcopend zal verbrand worden,
wanneer hetzelveflnkword afgekeurd."
Verders zal het Genootfchap, om hetédocfdetwee Jarch.riaar
goedvindeneen Prys nitdeelen aan htm die. volgens deszelfs oor
deelgedurende dien tvd, de nuttigde Ontdekking of Uitvinding
in eenigen Tak der Proef-Onderv-ndclykc Wysbegeerte gt drt.nz.il i
hebbenmits "dezelve van belang zy, en de Auteur dezelve asnhet ei t5
Genootfchap, om ze door het zelve gemeen te makenmedegedeeld "g,
hebbe. g 2
Iagevslle hydie zoodanige Ontdekking cf Uitvinding zal ge- W
daan en aanhetGenootfchapmedegedeeldhebben.wegensgebrtk g'£
aan geld of tyd,buiten ftaat ware,om de Proeven,dieter beveftl- W
ginge van dezelve vcreifcht worden, in 't werk te (hellen, Zal het Ge
nootfehapznlks goedvindende, zelf de noodwendigheden daar toe
vervaardigen en deonkoftenervinopzich nemen: Voorzoo verre
naamelyk deszilfs Fondfen iu dezen toereikende zyn zullen
De Vragen zullen ook mogen beantwoord worden door de Le-
dendie over dezelven niet geraadpleegd zyn, doch de Prys zal al- g Üjj g
leen toegewezen worden aan het beft voldoend Antwoord van den aljSf
genen,welkegeenLidvanhetGenootfcbapis.
De Antwoorden op de Vragen en de medegedeelde Ontdekkingen g g
moettn niet met den eigen naam der Scbryverenmaar met eene oj -
Zinfpreuk geteekend, en met een verzegeld I.i lier, 'r wdk dezelfde "D 5;
Zinfpreuk tot Opfchrift heeft, en waarin der SchryvereB Naam en
Adres gemeld zynzeer leesbaarin het NederduitfehEranf-.b
EngelfebHoogduitfcb oiLatyn gefchteven, verzegeld en franco,
voor den bepaalden tyd.gewnden worden aan den fiiURtur en
2
a
X g
- "g
JZ»
gj&s
te 23
S
2
te
p§ g
dJ
W S
+$1-
g u
|.a
M S®
«•Sg
>1
rCj
-1
t
te
3
