LEYDSE
1767
Woensdagfe Courant. £fj|f|
iSü-gf*3-8*
WÈm'i
s
Sstss.
i
5
rt 2 u
JNU.
3 t lil 2 5 -3 K|
ïj AS-s^-Sp A
n tfi I, c \*d
b s- C tsc ét Z
0 tr •->
^'&>ar Lr..
- SAG - -
es O r- .r. O
3,-g v E'j?
Q+
o
•3
C»^ï C
O <u
*wJ5'
a <u j£
%j w
L*
P^.O O L E N.
Onder de Pofitike Stukken die het Werknopens de Dis-
itnitcn en Diflidenten op den laatften RYKSDAG
verhandeldgedenkwaardig maakenverdienen die
welke van den kant der Kuamfch - Katholyke Party
wacreldkundig geworden zyn niet minder hun
ne byzondere Opmerkingals die welke men
vaude diflidetrende zyde ingelceverden ter
Overwceginge voorgefteld heeft.
eeds voor dat de RYKSDAG begonnen was heeft de t«-
(5 genwoordig regeereude Paus CLEMENS XIII- een
rC Apojklifch BREVET aan den Vorll Primaat van dit Ryk
JL^w. toegezonden in dato 7 September 1766, waarin zyne
Heiligheid zig hoofdzaakciyk op de volgende wyze uitdrukt
vermits de tyd tot het openen van den Ryksdag naderdop
denwelken de Diflidenten hun uiterfte vermogen zullen aan
dweildendat de tegen hen gemaakte Wetten ofte gamfchclylc
verydclct, of ten minllcn zoodaanig veranderd mogen werden,
dat dezelve een groot gedeelte van haare kragt verliezen zullen
zoo oordeelen wy het belt te zyn by tyd* die Onderneemmg te
keer te gaanDitkan nietgevoeglyker gefchiedendan dat wy
U tn alle andere regtfebaapene Voorftanders van het waare Ce
rt loof vermaanen om de Raadflagen der Vyanden van de Katho-
lyke Leere met Voorzigtigheid en Kloekmoedigheid te ftoorcli.
Derhalven hebben Wy van Uwe voortreflyke Godvrugtuw Ge
loof en brandenden lever willen vorderen, om het Hart van den
Koning Staniflettis Attgnflus tegen alle Aanvallen tc helpen be
rt vci'igen, waar door de betlendigheid in zyn Geloof verzwakt,
ofte Hy omtrent de Aanflagen,waar mede zyne Religie gedreigd
word,onvcrl'chilligzouw kunnen worden.
Uwe Pligt in deze zaak word des te noodwendiger,hoe fterker
de Diilidenten door de hulp van Mogentheedcn die onze Reli-
„gie niet zyn toegedaan, onderfteund, den Koning zullen aan-
wllenWaarlyk niet. alleen de gewigtigheid van de zaak, do
rt wyl het Katholyk Geloef hier door gevaar lóópt, maar ook in
het byzonder de politike Grondenwaar door de Diflidenten dat
Geloof zoeken over hoopte werpen, vereifchcn alle uwe Waak-
zaamheid: Want zy zullen niet in het openbaar verlangen dat
een ieder onverhinderd die Religie beleiden moge welke Hy
aanhangt, maar veel meer zullen zy in het geheim hunne Oog'
merken zoeken te bereiken onder l'cby 11 van de Verbetcring der
n Runden en Weetenlchappen en de Koopmanl'chap verder uit
te breiden, ais mede onder voorwendfeRdat doof eenenmet an
dere Natiën vermeerderden Handelde Welttand van deRepu-
blik tellens bevorderd kan worden.
Alzoo zy nu op die manier het algemeenc Beft enkel en alleen
tot hun Doelwit maakenzullen zy begeeren, dat de Religie-
Ia Vryhcid niet dan aan zulke Liedendewelke e enige Knullen of
Handwerken oefTenen, vergund moge werden: Maar vermits
de Welvaart van een Land vooriiaamentlyk in bet Heil der Zie-
len gegrondveft is durven Wy het Genot der tydelyke
Geliik- goederen in geen grootere Maat begeeren als billy kis.
Gy zult gemakkelyk bclpeuren, dat deze grond van eene
voorgewende Verbetering der Kunften op niets anders zal uit-
loopen, als dat alle Aanhangers van ieder Sede,van w«t Staat of
Beroep zy ook mogen weezen, vrye magt krygen mogen om
hunne ftraftuare LeerftellingeH vry en opcutlyk te bclydén:
Niets zouw voor de Katholyke Kerk en de waare Vroomheid
nadceligcr kunnen zyn, dan zulk eene Nieuwigheid,
Daarenboven, deivyl Gy voor de behoudenis der Vroomheid
s van het Geloof zorg draagteu altoos daar mede bezig zyty ten
«einde hetzelve aan alle Gevaar, waar mede het Geloof door ui-
n lerlyke Vyanden gedreigd wordte ontrukken is het ook nodig,
dat Gy op de verborgene en innerlyke Vyanden een waakzaam
oog houd, dewelke den Glans en de Waarde van onze Kerk trag-
tpn te verminderen in een tyd, daar zy hier op uit zyn om die
Kerk van alle Voorrcgten en Privilegiën tc berooven
Derhalven zult Gy met alle Billchoppen van het Koningryk
ji Poolen, van dewelke Gy liet Hoofd 01'de Leidsman zytU wel
ten aller uiterftcn hier aan laaten geleegen zyn, en alle moeite
en kragt aanwenden dat de Regten der gent. Kerk zoo wel tegen
i, het openbaar Geweld als tegen de Ileimelyke Hinderlaagendcr
Vyanden beveiligden in huune loutere zuiverheid bewaard
werden.Wy ftellcn dan onze vol1'- Hoope op U en Uwe
Mede - Billchoppen om met uwen be eg jn lever te zorgen
n voor de behoudenis van het Geloofw; .oe God door de Kragt
tyncsGecftcs Beftcrdigheid cn Sterkte vcrlecnen wille tnz.cnz.
Naar aanleiding van dit bovenftaande BREVET heeft de Aarts-
biirchnp van Ephcfen, AntoniusEugeniusVifcontials Legaat
van den Apoftolifchen Stoel, den 12 November 1766, tot den
Koningen de Stenden van de Republik op den Ayksdag eene
REDEVOERING gehoudendie niet minder uitvoerig dan
van bet begin tot het einde met zcet fterke Drangredenen op
gevuld isom de Aanzoekingen der Diflidenten gantleh cu al
te verwerpen. Dc Inleiding zyner AANSPRAAK was aldus:
7 0 dikwils ik, Allerdoorlugtigfte Grootmagtigfte Kouing, Edc-
Ie Stenden van de Republik; Zoo dikwils ik cp myop my
zclts bet oog (laa; Zoo dikwils ik myne gantfebeLecftydtotnu
met eenige opmerking onderzoek Zoo dikwils vind tk, dat ilc
;tcn vrolyker; geen gelukzaliger dagen tellen kan als diewelke
ik in dc laatllc zeven Jaaren by uwe voortreffelykcNatie heb door-
jcbragt. Bekleed met dc hovgwigtige Waardigheid vaneen l'uits-
h'ken Gezant,, dewelke ik tot nu toe waargcnoomcnhcb,bcnik
k: een Land gezonden daar niecallcen de GoedheidVriendelyk-
«t'i -, en de Oude Vroemlicidvoor alinlniftertiitmnnten, enin
traardegehouden worden maar nok in het byzonder de Religie
van onze Vaderen boven alle andere Deugden glansryk is; daar
b;t reine Katholyke Geloof cn deszelfs Waarde hooger dan alle
tagen gelchat word en daar een ieder Staud hetzelve meteen
wan denden lever vereerd.
R'itiez r.u deze vooïtreSyke en norit genoeg te pryzene luten-
na y, r s "j J
tign met de heiligde Bezighceden van mynen Heer, en niet minder S fl - w g g cg
Ml nt- d n TJ/\ fdo o rtl.AM te te, - - - - /V 1.,te -*l .te r 1 J M. T" A a
met de Hoofdzaaken van myn Gezantfthap zoo zeer ovetecmf em- 0=^ j
men, verheugdgik myen ltylde het voor een byzonder Geluk op g ■•-■55^ 5»,
zulk een tyd liiet aan te komen, alwaar tot het gelukkig volvoeren
van de gewigtigfte Zaaken de Weg gebaand en geen toegang ge- sjiü -
ilootenwas. Maar ach j hoe is het Goud zoo zeer bezwalkt! ji t:
herfyne Goud belfuctS
Wat voor een dreigend Onweer moet ik niet in de laatfte Wee-
or -
r
"g'ISfsi L a
ken myner Gezantfchap zien en hoorenWat voor duiftere Wol- 7S 3 'k 3 a
ken bedekken tegenwoordig niet den Horizont van Poolen En t s'"_^
wat raazende Golven raazen niet in dezen tyd rondsom het -J5 "a s r -g
Scheepje van Petrus! Alle myne Zinnen, All'erdoorkigtigfteKo S S
ning, Allerwyfte Wetgeevel'alle myne Zinnen beevénen myn c fc -
Ziel verfchrikt,zoo tükwilsikhieraangedenk, datMenl'chen.die So o 3 g ,.,c "S-S'
op andere Lecringen trots zyuen welke door Hoogildcnzelven .(j S S*2 - S
niet alleen met Genade behandeld, maar ook, wat meer is, bir. tien "3 g gis'
deszelfs Muuren onderhouden, onder de fchaduwe van uwe Vleu- "v '5 -g H g
gelsbefchermd, en met de grootfteWeldaaden overhoopt worden, S .a, g-~ d 5
dat deze Menfchen tegenwpordig Nieuwigheeden invoeren alles-s-j 3-3 3 -3 j
I Hl»-. 3V...n - 1 'a>.. i 11 n .1: n-t *-j ■-= >Z p-. 1^5
Allerheiligfte Vader, Clemens XlIIqen zoodanige Tyding opge* g *S Z 2 jï b J
noomen heeft inzonderheid van zulk eene Natie, die hem altoos ScJ.S
voor alle anderen aan 't hart geleegen heeftlk kan de Eére heb- - 5 g -
w- oC(5 -S 04
ben om aan Hoogftdezelve de verzekering te geeven dat deze al- êóo 3fë f c 5
lA)-AnAn«frA»Bnmftn 1} A, J L1i'\1\TT3 - d<! "^e-.' J"1
leronaangcnaamfte Boodi'chap den Opperden Herder van onze "if 5'^
Kerk zoo neerilagtig gemaakt heeftdat flem, by zy nen Yaderlv- TT' S 2-
ken leveren zorgvuldigheid, niets bedroefders dan dit had kunnen "JJ Jï!
ter «oren komen. {Het Vervolg hierna.') g £-a S gs >.5
DUITSLAND en aangrenzende Ryken. <S g^ gqï
WEENEN den 24 December. Op bevel vqn de Keyzerin Ko- "*?X: d
ningin is het volgende PATENT, in dato fVÉENÉNdtrt-5 Nozem- tl g
her x 766, alhier afgekondigd.
p c
„.-Jus q
"S Sfi 2 ij 'l S
TVTARIA THERESIA &c., aan alle de hoogc en mindere Ge- §4.' c «"S 4 "3 j
regtshoven CrimineclcRegters, als ook aan diewelke ,2~ S c'S-S b c
M iÉ'3^v.«|-s§gA
d >-. s a
v o o
•c ee M
dezelve adminltireerenen in 't algemeen aan alle getrouwe ""H
Ondcrdaancn van Ons Koningryk en Erflanden vanBoheemen
11 en Ooftenryk doen wy mits dezen te wecten.
Dat de Hof'Commiflie, die door Ons geveftigd is om een
WET-BOEK opteftcllen en in dewelke onzewerkelykege-
heime Raadde Graaf Johan Miehiel van AkhannRidder van 't
guide Vliesen Vice-Preiident van'tOppcrfte Geregts-Hof,pro- c S c
ii lideerd, ontdekt heeft dat het Artikel't welk op de TOOVER-13 0 g
O u'
KUNST betrekking heeft, en het tweede gedeelte van het Re-
n glemcnt der CrimfrieeleRegts-Oeilenütg-, waar aanwerkelyk -
gearbeid word, uitmaakt, een niet minder teer als gewigtig On- g
n derwerpis En vermits dcMinuufe' van het Vem. Artikel aan 3
,1 Ons ter hand gefield is,ten einde, na dat wy't zelve rvpelyk zon- S c< c£
ii den hebben overwoogen, ons BeflUit over deszelfs Inhoud te '0 "j Z
verklaaren; hebben Wy betonden dat het gem. Artikel, raaken- Z
dedcTOOVERKÜNST, met even veel groud als verftandis
ontworpenWaarom Wy ook in alle deelen hetzelve goedge- Z 2 o
keurd en bekragtigd hebben: En Wy begeeren en beveelen dat rl 5
het zelve tot dat het geheels Wct-Boelc zal voltooid weezen
van nu af aan in onze Erf-Landen ingevoerd, gepubliceerd en 4 2
in agtgeuooraenzai worden als een univerfeele Wet. j|' c
Uit dien hoofde belaften Wy uitdrukkelyk alk onze boven- ^42
1, gem. Gcregtshoven en getrouwe Onderdfianen,datzy, op ftraffe g "1
van zelfs in alle gevallen van TaovcryIfadtzeggery enz. ver- 54
antwoordelyk tc zyn de Wet 'die Wy by dezen voor- t -8
febrvven, in agt neemen, met bevel,dat alle otize hooge eil min- g
dere Regters naauwkeurig pp derzqlver uitvoering en in agt 'g
neemingzullen letten. -
in de eerfle Paragraplte van dit PATENT word gezegtDoor 4- g
de Tuovery, Zv/artekonjly WfietrzeggciySLC. verityxt men in 't al- g
gemeen de Misdaad die begaan word door zulk een, dewelke 3 3
durft bcweeren. dat hy eenigc Verkecring en Ommegang met ^4;^
den Duivel heeft of met hem een uitdrukkelyk of ftilzWygend g
Verbond voorwend te hebben,om doorzyaenlïyftandZaakcn uit*o -o
tc voeren, die boven des Men fchcn Magt zyn, het zy dat dezel- 'gj,
ve aau een ander fchadc veroorzaaken of nietEneindelykzul- 5 At E
kc die cenige andere misdaaden van dezelfde Natuur begaan.e
De Keurvorft van Bcyeron heeft aan den Keyzer veertig zoo-ge- 4^3
naamde Veld-SIangcn entwee Battcry-Scukkcn tot een Prefent ge- c
zonden; De eerftgem. zullen ouder de Regimenten verdeeld, u
maar de laatftgcm. tot eeuwige Gedagtenis in het Arl'enaal dezer ég'fl'Z
Stad bewaard worden. a o
Zeden eetiigen tyd is een groote qaantiteit Meel uit Heugaryen %-p
'herwaards en vervolgens in dc Magazynen gebragt. o .5
Dc Kcyzcrlyke Lyf-MedicusHeer van Störckis als Hof-Me- S - 4
diens van den Groot-Hertug van Töskaanen en Zyne Gemaalin van
o n D? o
S e r. O
0 z- y. m
g s 4 C 5
f <J
S s
xf) rs tr. y
C-* ft? rt
5 C
(1) r sfc 3
teT.E 3 -K
5.3 >*-?
HH O
C«0.5|
c5 'rt ei L,
te- r te
tr
c: ri o
t) o
N5 2
crj 5?
»- y d. tg
oc - X1
1—g W w- bO
w ts
A A H Q y rt
9-SJ3.°ëtei
ZO s£2
g.".a gt o.
O. .5 C 0
o ,c'
r—i O r o S
Z
o Né. H
S -
Pt o te 5
o si
ü.S g
-e SS só
5 3 'S si
D n u a
T5 n O
g 2,
uitlerland, en de VorftPoniatowski uit Poolen alhier terug gel^:)- 'c {j0:5 iA 5-ü 4
men. ,Ji S 2
s a
hier na Florence vertrokken; Daartegen is de ouda Graaf van Taf «4 2
..Is. t„ tel.1 te.. ,3 te l 7--<l n1t» _i.D.:dl" :"i s}
o O
c-°w
y 4 u
^sd5 eet
Under de Mededingers na de vacante Waardigheid van PRI- S S "4
MAAT van Koningryk Ihngaryen worden geteld de nog hier 5 f5
zyade Aartsbillchop Kardinaal en de AansbiffcUop van Cotocza
Graat Bathiany; ,-gter zyn lommigc Lieden van geuagten, dat c >142 2 g
deze Waardigheid niet zal worden begccvcn dan na dat de-Aarts- .4 jj. ^3 ó'SS
htttogin Cbrijtiua in he t Kt liuubedde zal beval!en weezen, oni in .4 4
r— *3 7*
geval dezelve van een MRlNS verloft wierd, dezen daarmede te c 3 4"?- i-t
begiftigen. - ,v< c g
de difli-leetende Prótellantenrn het Rtgt van Vatroanium, waaf 1c
r, vati zy bet bezit hebben zullen gehandhaafd worden met de
it