f
IEYDSE
N*.' IÏ4Ï3S
Vrydagfè Courant,
T
0
aifs-ï
DUITSLAND én aangrenzende Ryken. p
V R A N K R Y K.
A9.17^0.
v -•<- I
PORTUGAL.
nltawi LEERWYZÉ die de Koningvoorgefchree-
ven beeft om voortaan in dit Ryk; in de SCHOOLEN
der LETÏER.KUNOE re houdenin plaats van
'de manier welke de JESUITEN aldaar tot nu
toe ter ondenvyzinge van de Jeugd gewolgdheb-
ben jvj-ai omtrent reeds in Ac Leydfe Courant
No. 4. melding gedaan is j, beftiUlt hoofdzaa-
keiyk in 't volgende
En einde myüe Onderdaancn voortaan met hetzelfde ge-
mak als alle andere befchaafde Natiën door, middel van
eene kiaare en. verilaaiibaare wyze uit hunne Studiën
overvloedige en nuttige Vrugten mogen plukken, het
welk tot nu toe door gebrek aan goede leiding onmooglyk of
ten minden met zoo veel moejelykheid gepaard geweeflis dat
dezelve byna dp Onmooglykheid evenaardeis myne begeerte
dat in de Schooien en omtrent deLerter'oeffeningen een alge-
meene Verandering gefchiede op dat men tot het gebruik van
de oude Leerwyze, waar van de Bewoordingen eenvoudig
klaar en van groote gemakkelykheid zyn wederom *gebragt
werde onder het waarneemen van de volgende Reglementen en
Artikelen
I. Daar zal een DIRECTEUR, van de Studiënvrcczen die
door My benoemd zal worden: Deze zal dienen Zorg te draa-
gen dat dit my ii Decreetin allen deeie agtexvolgd werde, en de
Leeraars (dewelke in deze Ordonnantie den naam hebben van
trcfefn-en) zullen onder zy* Bevel (laan.
II» De ze DIRECTE CR zal telkens met 't einde van ieder Jaar
aan Mygetrouw moetenVerflag doen van hetgedragderLeer-
meeftcren en den voortganghunner Onderwyzingen, ten einde
alle Misbruiken, die ais ongevoelig zouden kuSnen influjpën,
tedelettenzuilende hy ook teffei-is aan My deMiddelen moe
ten voorftellen die aan hem tot bevordering van de SCHOO-
LENde bekwaamde fchynen' zullen.
IIf. Zóo dra maar een vaa de ProfcflorendePligten ,bydit
DECREET voorgefcliieeven en dewelke hun nader zullen
verklaard worden, verzuiraeu mog't, zal de Dirëéteur hem dics-
-wegens waar fchouwen en béfttaflenen by verdere Üvertree-
iding zal men My daarvan moeten Kennisgeeven,om dèn Weer-
fpannigen van zyne Waardigheid af te zecten.
IV Nadien de verfyhiilendheid van gevoelenswelke dik-
Wils onder de ProfefToren ontiban nergens anders toeftrekt
als om hen van derzei ver wezentlyke Verpligtingcn af te wen
den, en dus aan de Jeugd een Geeft van Ilovaardy en Twes-
dragtin te boezemen, zalde DireHeur allé zyne Zorgen moeten
aanwenden om de Difputen te doen ophouden, en doordat
middel niet alleen eén volmaakte Eensgezindheid, maar ook
'een evengelykeEenpaavigheid en Overeenftemai'ngvan hun
ne Oadérregdngen te veftigen en te handhaaven in diervoege
dat zy alle niet dan met een zelfde Oogmerk te wei'k gaan, om
isaamentlyk voor het algemeen van nut te zyn en de Voortgan
gen van die geenen, walke hun zyn toevertrouwd, meer en
meer te doen uitmunten.
V. In elk Kwartier van ddStad LISBON zal zonder tyd-ver-
ïuim een pablik School worden aahgclegtalwaar de Meefter
de Latynfche Spraakkunft onderwyzen zal van d(Declinatien af
tot op de Conftrudie der Phrajïs incluis, en zulks wel in één en
dezelfde Claffe maarnietin verfcheide gelyk tot nutoege-
fchied is 4 want hier uit is "deze nadeelige Misdag voortgeko
men, dat geen der Mecfteren eyn beft gedaan heeftom zyne
Scholieren tot volkomenheid te brengen zig alleen vergenoe
gende met het geen de Jeugd in deSchöol-tyd uitvoerdezoij-
,der de.elve wyders tot bevlytigirig aan te porren om de ge»
wénfehte Voor tga-ngen te maaken,
VI. Zoo dra LISBON meer bevolkt zal worden en men by
gevolg in ieder School meèr dan een Meefter mogt nodig heb
ben, zalik de nodige FOndfen daartoe aan de hand gee ven En
vermits de Ongeregeldheid der Wooningen waar in zig tegen
woordig de Burgers bevinden, tot nogtoe nietwel toelaat een
gefchikte VerdecJing der Kwartieren ie maaken zal menpro-
vifioneelagt a tien Schooien aanleggen, op zulke Plaatfen ,als
daar toè by den DireHeur der Studiën zuilen worden bekwaam
.geoordeeld: Ook zalde Ondefwyzing£;-««h gcfcjiieden doch
Voor den Onderhoud der Leermeelreren, die de Direéteur
Onder Myne Goedkeuring Zal aanftelieo zal Ik zorg draagen.
VIL Ik verbied zoo wel indié'Schooien als; in allé de ande
re, dewelke bereids in myn Ryk g'eveftigdzyn, of. nogaange-
legt zullen wórden, eeniggebruikte maaken van de Latynfchè
Girammei ax, bekend onder den naam van de KUNST van Èma-
■nuelïAlvarez, aan wêlke'alleen ue Oorzaak toetefchryven is dat
de Oeffenibg in de'Latynfche Taai voor de Ingezeetencn in
Itryne Landen zeer tnoejelyk ge worden is.
Otu kort re gaan, Ik verbied in 't algemeen alle die Boeken
Waar van men zig tut nu té'e bediend heeft om de Latynfche
Spraakkunft te leereaen we) uitdrukkelyk de zoogenaamde
Cessmentorla Van Emanuel Alvarez, Antonio Franco Jean Nutte: Frti-
*e enz. als zynde *1 te iangdroadig en met veele onnutte beuze-
Jingen opgevuld.
Maar ik wÜ dat men zig zal bedienen van de nieuwe Leerwyze
opgefteld door Antonio Pereyra of ook van de Grammatica van Au~
tsmUFelix MendfsZullende alle de geene welke buiten dezé
twéé Leerwyzen wilien te werk gaan zonder te vqoren daar
toe twtdrukiyk Verlof gekreegen te hebbenop ftsande voet in
hegtenisgenoomen, en na be vinding van Zaaken geftraft wor
den, behalveu dttt zy Voor altoosuitgefiootenzullensynyan
«oit wederom in eenige rayoerStkatén of Domeinen hoe oo k
jénaamd, School te houden.
s (7/t/ Vtrytlg hierna.
g «S i*
Cl c' 3
j5~ a s
S |-s
■mg-*
fM O g
c ff o
MbS
O g u
so c ai
<§'|o
wa üC
.2 c
ÖQ
V/J
v»ci rzi
■K
I s? në
o
u. U
kJ
c '--o
ba f^n QJ V»
r s
W g o -v
m B s
c <v ;tc.]
3 CQ
ytt
f Ïv;
w A - C 1 ój si
kr 5 i
co h e-
0 s
WEENENden Jzjanjiary. De jo.ngfteBerigtèn Van BRES-
DEN beften alleen'ïyk hier in dat er niets gewigtigs is g S
"voorgevallen nagk'ity aas Leger ufogtt by dat van den Re- g
"ning van Pruiflendat.de.ménigte 'Sneeuwwaar door het K x "f.
"Landbedekris,alle-Krygs-Operar}eh volftrekt onmooglyk g
maakt; endatdePruiffifchd'Trouppes,deweikezigtuftsheri 's
da datnarotma''r\/ïn'üpn ilir dieU HrWvÊde UOg Veel nleci' On~ O,
de Gebergtens ^evindenüit die
gemak lyden als-de onze
X-
•5 9
r, e 5 -m
w E u ff
m J 1 a t
Sua P^O
O 41 i. >- us
O S
el»
S 5c 2® I
a u w .5
O JZ \s>
O i»ot fit
Injk"
tij u o C*
<'z
p, ff
GifteravondisdeLt.'Generaal eft i&ffeéleur der Veld-Aral" ""S
lery Prins Ulriflj van Kinsky uit OnS Leger in Saxen alhierl—g Jp
'aangekomen, *wv*-- - -- §*n<
GIESSEN den January. Dé Wurtembergfe Trouppes S £g,g -w
dewelke tot nu toe.in Grunberg en die Nabuurfchap gelgegen ,g g a, ctT^ g
hebben zyn vandaar weggetrokken zóo dat alles tegenwoor- ~Q 2*5
dig in die ftreet tamelyk in ruft isEenige Patrouilles van de «Séi 2 g y J
Geallieerde Arméckomen hier omtrent nu en dan nog wel eg t.5
eens te vooffchyn doch jnengeloofd evenwel niet, dat die Ar- f 'o
niée wéderbinvoorwaards trekken, maar in tegendeel'op.de g®"" irej .5
Winter-Kwartieren denken zal. r" S :2 *2. •ti
FRANKFORT den i7january. Gifter avondiuflchen vieren 2 t £.e S'-"
-1 v
vyf uuren'is de Pranffe Maarlchalk Heer de Brogiio ce gelyk S-«ïi>rg
met het gantfche Hoofd - K wartier van deszelfs Armée onder nU-sS-c!
Het lóffen van 't Kanon alhier a.aïigekomen. De voorn. Heer 2 0 o £- g
naiA zyn'intrek.in het Hótell van Barckhaufen alwaar een g S ©"S-i
Compagnie van hetRegiment Aoj«/-Dc«*-P<>»tr er, eene van dèg S ff -
Stads-Militie met vliegen de Vaandels 'geporteerd ftend: Kort y' ?v j-
daarna wi erd zyne Doorlu'gti ghéid door een Deputatie van we
eé»s dèn Raad verwelkomt, dewelke hy zeer gunftigontfangen 41 S u
heeft. - ëg.g9
Hedenishet Corps van de Grenadiers At Francebeftaande in "s "H >-< -5
hetgeheel uitvoortreffefyke Manfchaphier aangekomenen tfia g,
1 1 1 o, tf- -i n n CE rm cv'
X o
heeft dé Militiedewelke eenigen tyd hier heeft geleegen, 6 S ?.S
p -g s
e »-
Q o <u
et
V-
v
HAMBURG den 18 January. DefiongfteBerigten Uit SAXEN -
zyu in dato J 3 Januaryvan welker Inhoud men niets anders "2 C* c g "3 g et 6 o
"zeggén.kan, als dat de Zaaken tüfTchen de beide. Lugers toen ^'^'5 .g «j' g. -
nog genoegzaam op den zelfden voet waren doch met dit on-p g g 2-g
;dorf«hêid, "datkorttevöoreueen algemeen gerugtwas, dat g -5 -
"de voorn. tweéiLegers niet elkander b#wyze vaneen CON-
VENTIE beflootéii hadden de Winter-Kwartieren te betrek-
keu, en van wcerszydcti zig tot de aauftaandc raaap i Mey ge-
ruft te houden weshaiven dan ook de Koning van Pruiflea 7 r—
"zynHoofd-Kwartier te Leypzigzouw komen ueemen. p o
In hoe verre dit voorn, gerugt gegrond is moet men door
nadere Brieven afwagten Ondertuffchen word onder anderen o Ij"1* Si E 'T' 01
zig van Mn#.purg aftotaanHomburg zeer voordeeljg geporteerd^7 '5 ,j. -
haddenhebben de Franffe Corpfen die tegen dezelve waven S "3 t C
-zer Maand bereidsAs raeefte Wederom naButzbach en verdere
daar omtrentieggende Plaatfen gemarfcheerd zyn.
&-ar 3£-°< f' a '3.3
.U w R> uj IS, O
PARYS den 1.8 January. De Koning heeftnuhet guhftigbe-es 3
fluit genoomen om ai-Ie de Leden van deszelfsParlement» te g §'-"§•§ 8.5. 550 tmS'
Zitting.hebbende, wederom te vereenigen weshalVen g kj-c g 'S-'v S
z.yne.Majt. den Prins yanChatilJon en den Heer CbiflletPrefi-1» o jl r
dent a Mortier, als mede^^de R'aadsheerenRenard en Peritoneiu ca P
zynde tWeeHgeren van de dertig, die zig zederteenfgen tyd in j3 7 §;S
Ballingfchap bevinden tot CommiflTartifen aangefteld heeft,
om aan de bóvengem. hereeniging te arbeiden. g u-b s'ïcol j
Hetis, zoo als in één myner voorigen gemeld is zeker dat "c c s:''"®
het Dividend der- ACTIËN van onze Oojl-Iniifcbe COMPAGNIE ,.{C -a
vmtagtigop.negrtigea iüthctDividend v»nieder ACTIEyotop 1 ia h f: J}.1- i) -K <5 3
.o„ v„ir. j.r.j .Cjr11-J-- Jfe ff f- W -3' C W ft. CK
a
ti
men daar omtrent voor de volgende Jaaren niets heeftvaftge- {3,c tc ,±'£-
fteld, zynde het in ditRykzoo alsin alle andere de gewoonte g
dat men in het einde van elk Jaar het Dividend 't wclk vuor p E
- S - -
dat zel/de Jaar betaald-móet worden, reguleerd.y
Voorleeden Vrydag vergaderde het Parlament dezer Strid,S xsid,
en op zekere IClagten die toen aldaar hy de Kamers wierden a S AJ g
ingèbi'agc wegens vetfelicide geheimeByeecfeomftyt» die 'n 3 0 3 c~K
dezeSiad vaa;ydtCitv¥don3erketfchoonfchynend Voorweud-g g>a T"- JJ
fel vauöfcvoti.11,Bróederfchappensoz.aangroeien wierdgan
f
c 'Ly.;5fi; Si
- S -S P
Hg «(«"«.J: S'
3 oc-s
r-, rrt x-
dea PrpcureuFGeneraal laft gegeeve^i ym daar omtrent on- p
dei zyek' te doen.
I 5T S
F4--
Oj
•O «C:
leeden Ketting van" SPAN JEN: De Dauphin1, Mesdames di^ a g<S^
T?r«ni's» rlo Drin(Ton ón üvitir>»ir>»i iron rlpn RlnA/Ip Ad» WeAfflii Ji. .1 S U
Den 15 dezer Maand is alhier in de Hoofd-Kerk van N. Dmr.e-
de plegtige Dienft gevierd voor de Ruft der Ziele van den over-H '^X. 3 ,js
■M
jPranc# de Prinflen en Princeffen van den Bloede de Heeren X w
en Dj^es zoo van bet Hof als van andere Souveraine Geregtfc- g K 2=
Hoyfen waren daarby tegenwoordigmaar het was in dien ryd 0 g j
zoo ongemeen koud. dat veek van de Toehoorders by die Pl<?g- a $-5 V W
tigUeidonmooglyk-tot bet eir.de toe konden blyven.. 5 P jfr
Hen ao.var» deze-Maandzal eao dierffelvke.Dienft (réhouden -ö .^4 &.-& ft a
j.cj.rvtv. vui ^.iïuuu^ "Ui .tia.;^uij v«o«, f» KV»V z, v JD-IV 'S 'p
jcxtr.jEnvpyé.en Mitp.lA'r.Pk^ipntïgJtiai'; óbBUftem^ihtefiftic-S! C,C KA
i'"by hsiHof vitu Groot-B'nuastlua. ce gaai» ieUdééres, iuiian- Ac; 5i
D J
