leydse
i A". 175 J-
N°.
'9
Woensdagfe Courant.
T U R K V E N.
3
POOLEN, PRUVSSRN eriz
DUITSLAND en aangrenzende Ryken.
V R A N K. R Y K
Hi
li
VERVOLG»»# KONSTANTINOPOLENden3January. In
den Briefwaar in ik de tyding wegens het overlyden van Sul
tan MAHOMET V. bekend maakteheeft my de tyd niet toe-
gelaaten de Omftandigheeden te meldenZulks doe ik by deze
.jheid; doch om den t'zamenhang van het voorgevallene beter
weetenbegin ik met het geen ik reeds te vooren gezegt heb.
In den Brief van den eerften December laatflleeden fchreef ikdat
"den 19 Novemberzynde een publike Dag van Devotie by de Tur-
"ken, deSultan niet in de Mofquée verfcheenen was,ge!ykals ander-
"fints de gewoonte vereifchtc; dat het Volk dieswegens niet weinig
"verlegenheid had opgevat, en zig niet eerder had willen geruft hou-
.1 "den als na dat men aan 't zelve van binnen het Serail had doen aan-
"k ndigen, dat de Groote Heer niet dan'aan eene Verkou wendheid
«tl
kondigei
eenigfmts
onpaffelyk doch voorneemens was om den volgenden
"Vrydag in het publik te verfchynen.
f)ien dag, zynde den 6 December, kwam de Sultan ook in der daad
"te voorfchyn maar zoo dra men Hem in 'toog kreeg, konde men
«duidelyk aan zyn Gekat befpeurendat Hy geen enkele Verkou-
wendheid, maar een veel zwaarder Ziekte onder de Leden had.
"Op den volgenden Vrydag, zynde den 13 December, openbaarde
"zigde Vrees van't Volk op het fteikfte, en floeg over tot een wezent-
"lyke opichudding en t'zamenrotting voor hetSerrail, alwaar het
Volk luidskeels uitriep te willen weeten hoe het met de Gezondheid
van bunnen wei-geliefden Sultan was.
"Men deed alles, wat immers mogelyk was, om hen tehevredigen,
maaralle moeite was en bleef vrugteloos Dit deed de vooniaamfte
"Bedienden van de Porte, te weeten den Groot-Stalnieefter enden
"Ztvaard-draager van den Sultan, hetbefluit neemen, om denzelven
"tefmeeken, dat Hy toch moedfcheppen, en zig naar écnofande-
redigtft by gelegene Mofqué* begeeven wilde.
"DeSultan die op het einde van zyn Leven niet mindfcr als ia den
"bloei van '/.yne Gezondheid, zyne Liefde voor de Ruft en Vrede wil-
"de doen uitmunten zelfs in zoo verredat Hy deZugt voor zyne
"eigeBehoudenis daaromtrent ter zyde (leldevolgde dearaadop,
die Hein door zyne voorn, twfee Minifters gegeeven was.
Men zette Hem dan te paarden Hy begaf zig dus onder het Ge
volg van zyn geheel Hof,omtrent ten half twaalf naar eene Mofquée,
dewelke het digtfte by het Serrail was.
"Aldaar van zyn Paard afgeftapt zynde'ging Hy zyn Gebed ver-
"rigten ,en dit gedaan hebbende (teeg Hy wederom te Paard, waarin
wi Hy door zynen Groot-Stalmeefter onderfteund wierd.
De toeloop der Inwoonderen om hunnen Keyzer te zien Was byna
"onbefchryflyk; en daar was niemant, dewelke zyne Vergenoeging
dien aaBgaande niet te kennen gaf; doch deze Vergenoegdheid ver-
"anderde wel haaft in een groote Néerflagtigheidwanneer men kort
"daarnazagdatdeKeyzerdooreen flaauwte overvallen wierd, en in
"een zoodaanige Onraagt geraaktedat Hy op 't punt was om van zyn
Paard af te vallen, indien deszelfs Selitbkar Aga, of Zwaard-Draager,
"die het naafte by zyn Perfoon was, en niet één oogenbük zyn gezigt
"van zynen Heer en Meefterhad afgewend, niet aanftonds toege-
fchooten was, en Denzelven in zyne Armen gehouden hadin wel-
011 ken toeftand de Groote Heer een korte poos daar na den Geeft gaf,
en dus zelfs nog eerder als men aan het Serrail komen konde.
Men kan zeer ligt begrypen wat een groote droefheid deze naare
"Gebeurtenis in de Gemoederen der Bedienden van den Sultan ver-
wekte: De Groot-Vizir en de Mufti wierden dien aangaande op
"Baande voet geavaarfchouwd,
"Zoo haaft als deze hunnen zoo fchielyk overleedenen Keyzer ge
ilen hadden, begaven zy zig naar het Vertrek van den Prins OS-
||MAN, welken zy uit bet Vertrek deeden komen om den zeiven óp
"den Throon van zynen Broeder en Voorzaat te zetten.
m "Alledie daarby tegenwoordig warenzoo hooge als mindere Be
dienden, Pages enz.deeden onmiddelyk daar na de Hulde aan hun
nen nieuwen Souverain, te gel.yk met den Mufti en den Groot-Vizir
"De^j« ofte Opper-Hoofd der Jani'zaaren die als na gewoonte den
^Keyzernaeri uit de Mofquée verzelden de tyding van deszelfs
dDood aan denGroot-Vizirgebragt hadmet wien hyook te gelyk
^naar het Serrail te rug gekomen wasdeed mede aanftonds de Hulde
"aan den nieuwen Sultan, en begaf zig vervolgens by zyne Soldaaten,
om dezelve in ruft te houdenen te belettendat er geen de minftc
^Opftand onder hen ofte eenige Wan-Order qnder hét Gemeen ont-
1 'Jo'''d't geen hy ook na wenfeh te weeg bragt.
"i t| 'Alle de Lieden van de Wet, Magiftraats-Perfoonenesz. wierden
ha v °Mtrtu(Tchetrnaar het Hof ontboodenen erkenden OSMAN als
iüe gunnen wettigen Heer en Meefier.
'Dit alles gefchiedde in minder dan drie uuren: En ten vier uu
ren des namiddags hoorde men in de gantfcheStad Heraulten,of pn-
„büke Uitroepers, dewelke aan de Inwoonders het dubbeld Voorval
van de Dood van Sultan Mabometen de Opvolging van deszelfs
Broeder OSMAN tot den Throon bekend maakten.
"!'r .Deze Bekendmaaking wierd gevolgd door een drievoudig Salvo
uit al het Kanon by het Serrail ter zyde en langs het Kanaal &c.
ij h .Dien zelfden dag omtrent ten zes uuren des avonds wierd uit het
r'a'| gebragt het Lyk van den overleedenen Keyzer,- geflooten in
MtiKift, bedekt met een Kleed van koftbaare Indiaanfche Stoffe,
nt,i
IB
Eipl
td
inf
Koop
tere
ui F'
'rof
ecfL
l,va
1 ft*
uft'
:o®|i
'0."
reW
0'
B loggende boven op aan het Hoofd de Ceremonie-Tulband, vergierd
meteen zwarte Reiger-bosZestien Edellieden of Pages droegen
kze Kift; en de verdere Lyk-Statie was in de volgende Order:
I- De Echimhufchi ofte eerfte Lyf-Medicns
De Cbiaux of Kanier-Ileeren
nr ^ea D>ort van Ruitery, genaamd Muteferiba
De Cetichibajfi ofte Bodens
De Gardes du Corps
Andere Ruitery;
Vtit van de Artillery, of Tap Arabagi Baft
vlll. De Tope! 'dafof Intendant van de Ammunitie
z-v De Agavande janitfaarea, gevolgd door een groote menigte
Officieren van het Hof
v De voornaamfte Hoofden der Lieden van de Wet
Ah De Rcti-Efind;of Groot-Kancelier van het Ryk, met Cbi-
y„ ff-Baf, of Groot-Ka merheer
1 DeGroot-Treforierof Tefierdar-Eftndi;
XIII. De Kapitan Pafcld of Groot- AdmlMïl j
XIV. De Groot-Vizir of eerfte Minifter
XV. De Janitfaaren met de Btflaacbi, zynde een foort van Militie
die een gedeelte van de Lyfivagts Uitmaakt
XVI. De blanke Eunuchen of Gefneedenen
XVII. De E'/lar-Aga of Hoofd van de Zwarte Eunneten
XVIII. Het Lyk van den Overleedenen omringd door een groot
getal Imam of Lieden van de Kerk dewelke onder het Jnar-
fchecren alleriey Lof-Zangen zongen.
XIX. Een talryke menigte, zoo Edellieden van 't Hof als andere
voernaame Heeren van de Staden wyders veele Perfoonen
van allerley Rangen Staat.
"De KIJlar Aga, ais zynde het di gtfte by het Lyk, wierp by continua-
"tie voor de Ruft der Ziele van den Overleedenen ter reeteren ter
linker zyde van de Kift een menigte Geld onder de Aanfchouwers,
die zig uitftrekten van het Serrail af tot aan de Kerk of Mofquée, ge-
naamd Genigiamj, alwsitr het Lyk van den Sultan Mahmoud V. in de
Graf-Kelder van deszelfs Voorzaaten Wierd bygezet.
"Weinig dagen na deze Rouiv-Plégtigheid begaf zigdeGROOT-
VIZIR naar het Serrail, om zyn Pligt by den nieuwen Sultan af te leg-
gen, dewelke hem dan óók in zyne Hooge Waardigheid beveftigde,
"tcrwyl Hyaan den zeiven liet nieuwe Keyzerlyh ZEGEL overhan-
digde, en teffens een zeer frany Sabel-bont tot prefent gaf.
De MUFTI, en alle de andere Minifters van de Porte, zoo als ook
"dePaehas ofte Gouverneurs vah de Provinciën, zyn insgelyks itt
"huiineWaardigheeden beveiligd geworden; en de nieuwe Keyzer
heeft ten dien einde de vereifchte Ordres dóen afzenden.
"Dus befpeurd men tot nog tofc geen vvezentlyke Verandering.
waar toe de Dood van Sultan Mabomet mogt gelegenheid gegeeven
"hebben, als alleen dat men dezér dagen drie van de voornaamfte
Hoofden der Janitfaaren gewurgd heéfo, die overtuigd waren dat zy
"indebetaalingderSoldyvan deTrouppes bedrog gepleegden zig
zelve verrykt hadden Daarenboven zyn drie mindere Officieren
"van die ze'fde Militie in baliingfchap gezonden, om dat zy het onbil-
lyk Gedrag van de drie eerft-gemelden niet ontdekt hadden.
"Men begint reeds te befpeuren dat onze tegenwoordige Sultan
een groote Voorrtander van de RELIGIE en niet minder ook een
Handhaaver van eene ftipte GEREGTIGHËID weezeri ZalDe-
zelve heeft bereids zyneerften Divan of groote Staats-Vergaderiog
"gehouden; doch daar is by die Gelecgenheid niets anders voorge-
vallen, als dat op dien dag, als wanneer het debeftemde tyd was van
de betaaling der Janitfaarendewelke alhier in Garnizoen leggen,
men aan dezelve voor die ééne reis een derde meerder betaald heeft
als hunne ordinaire Soldy bedraagt.
"De buitenlandfe Algezanten hebben begonnen hunne Vifttesby
"den Groot-Vizir af te iegften en hem wegens de komfte van deb
nieuwen Sultan tot den Throon geluk te Wenfchen.
WARSCHAUWden 52 January. Den 14 dezer Maand heeft de
Heer RzyszewskiLegations Secretaris der Keyzerinne van geheel
Ruslandwegens de Geboorte van den Grooi-Vorft Part/us Petrowitz
een koftbaarFeftyn alhier gegeeven by het welke alle de hier zynde
Magnaaten van het Ryk dcc. tegenwoordig zyn geweeft.
POSEN den 11 January. Daar is gaen de minfte waarfchynlykheid,
dat de Jooden de in myn uoorigen gemelde Verligting zullen erlangen,
welke zy by de ten dien einde aangeftelde Commifte verzogt hebben
Want de Leden van deze Cemmifte zvn door de meenigvuldige Mani-
feften, dewelke aan hen wegens deze Zaak overhandigden waardoor
zeer groote Verfchillen ontftaan Zyn, genoodzaakt ge worden, om hun
ne Byeenkomften en Overweegingen op te fchorten, ten einde de Te
gen-Party van de Jooden niet nog meer te verbitteren &c.
BERLYN den 4 February. In den nagt tufTchen den eerften erv
tweedan dezer Maand is een Kanonnier, dewelke by de Bus-Poeder-
Molen buiten de Brandenburgfe Poort op de Wagt ftond, als mede een
Man, dewelke in het Paleis van zyne K. H. den Prins Hendrik, Broe
der van den Koning, waaktedoor de felle koude bevangen en dood
gevonden.
Alhoewel in alle Brieven van BrejlnuDresdenPraagWe en en. Pa-
ryt, Hamburg&c. gemeld word, dat de Koude in deze Winter eenige
Graaderi feller geweeft is als in het Jaar 1740word egeer van Sto/r-
bolm berigtdat het Saizoen aldaar veel gemaatigder als in het voorn.
Jaar is, en wel in zoo verredat de Zee langs dé Kuften ja zelfs de
Rivieren tot nog toe in Zweeden vaarbaar gebleeven zyn en dat de
Kapitein van Bolinzonder eenige de minfte zwaarigheid ontmoet
te hebben, van Rouën te Dahleroe is aangekomen. Van den anderen
"■kant is het zekerdat de Havens in de Ooft-Zee aan den kant van
Pommeren en PruilTen ten eenemaal door he t Ys bedekt en gef) noten
"zvn: Waar uit men befluit, dat de Koude in dit Jaar wel heevig,
maar geenfints in 't algemeen zoo fterk is als die van"'t jaar 1740.
De Aftien van de Koningl. Afiatife Compagnie zyn G01.
EXTRACT uit etn BRIEF van TOULOUSE van den 15 January.
Ons Parlement heeft zedert langen tyd de gewoonte ingevoerddat
het zelve by ieder nieuwen Aartsbiflchpp de wélke alhier (s aangeko
men, om dit Stiftte bellieren, een Deputatie heeft gezonden: Inge
volge de bovengem. gewoonte heeft zig gifter de Heer Pugettweede
Prefident A Mortierverzeld door twaalf Leden van dat hooge Gei egts-
hofby onzen nieuwen Aartsbiflchop den IIeerrf« Crufolbegeeven, en
aan denzelven de onderftaande REDEVOERING gedaan.
Myn Heer!
W"XE Verkiezing, welke de Koning van Uw Perfoon heeft gedaan,
om één der eerwaardigfte Stoeien van de Kerk van Vrankryk
te bekleedengeeft de uitgeftrektheid van Uwe Vèrdienften niet
minder als de Verheevenheid van Uwe Geboorte k kennen.
"Degemaatigde Beftiering, doorU in het Stift, 'twelkGyverlaa-
ten hebt, altoos in agt genoomengeeft ons hoopedat Gy alle uwe
poqgingen zult in 't werk (tellen, om te verhinderen, dat die Stilzwy
genibeii niet verbrooken werde dewelke de Wysheid van onzen
"Monarch zoo wel als zyne Liefde voor de publikcRuft Hem inge-
"boezemt! heeft, om dezelve in zyne nieuwe Wet aan alle zyne
Onderdanen Zfnder «ndtrfciéid votfr tc febryvefl.
