LEYD SE A0.1751- *3 Wocnsdagfe Courant. DUITSLAND en aangrenzende Ryken. .^iden-is-v R A N K R Y K. fleni eSt erd 'iteit i«rs den ddj «Hi 0,3l EENEN den 18 January. Dey.er dagen zyn twee Graaven van Effex uit Engeland alhier aangekomenom dit Hof en het merkwaardigfteiu en omtrent deze Stad te zien. De Kamerheer Graaf van SintzendoriF zal in't kort na Peters- E-vertrekkenom by de Keyzerin van geheel Ruslandals mede by Groot-Vorrt en de Groot-Vorftin van wegens dit Hof de Compli- enten van Gelukwenfching over de Geboorte van den Groot-Vorft -nilus Petrowitz af te leggen. Jf npgxYN den 21 January. Men ziet hier Brieven van Zamofcin Hewclke gemeld word dat de Prins van RadzivilPalatyn van Novo- fcod, <jen 13 der yoorige Maand op zyne Heerlykheid Jauwer over- Vermits het iö dézen tydniet ontbreekt aan zulke Lieden dewelke het Gedrag van den Koning ten opzigte van de CEESTELYKHEID niet goedkeuren zyn dien aangaande eenige Aanmerkingen in 'tligt gekomenwaar by de Nood- ï,kf zaakelykheidenhetRegt, 'tvttelk zyne Majt. heeft om op zulk een wyzetewerk te gaanals Hy in der daad doetdui- delyk aangetoond en geregtvaardigd wordwordende in de voorn. Aanmerkingen onder anderen gezegt De Twiden in de Kerk kunnen ontdaan I. over Stukken, die de LEERE en het GELOOF betreffenII. over Quaefticn, dewelke van een gantfch anderen aart zyn. In Stukken, raakende de GELOOFS-LEERE^ oheeene ge open- WAARHEID is het balten tegenfpraakdat de Souverainen Verbod kunnen geeven, om dezelve te onderwyzen, ofte tegen de e der Ketteren ftaande te houden: Maar in de wyze van zulks te kan men de wettige Paaien te buiten gaanen zig overgeeven aan iteirfpoorigheeden, die meer in (laat zyn om te verbitteren als om te enEn dit is het, waar tegen de Souverainenals Handhaavers van :l, Vrede in hunne Staaten verpligt zyn zig aan te kanten. Dit is het Geval van 't EDI CT't welk Karei IX. in 't Jaar 1570 gaf raar in hy aan alle zyne Onderdaanen verbood "elkander aan te widen, telafleren, uittedaagen, ofte ook te difputeerente twiflen, tekralteelen, elkander te hoonen of te beleedigen, het zy in der daad, f met woordenIn tegendeel gaf deze Koning bevel "dat zy als iroeders', Vrienden en Medeburgers vreedzaam met elkander zou den leeven, op flraffedatmen de Overtreeders als Verbreekers van Jen Vredeen Verfloorders van de Ruft in het Land handelen zouw. Deze verftandige Regels konde men ftiptelyk in agt neemenen ens evenwel de Waarheid van de EUCHARISTIE tegen alledie ten de Raomfib-Katholyke Kerk zyn, op het fterkfte ftaande houden, it zelfde gefchied immers nog hedendaagswant het vreedelie- Gedrag, 'twelk men omtrent een zeker foort van Lieden houd, :t immers nietdat men de Waarheid van de Lfttre met kragt tegen doet in (tand bly ven. CEESTELYKHEID van VRANKRYK zeide dit zelfs aan RIK III- met deze WoordenDe Ondervinding heeft U ge- dat het Gevoelden de Wapenen waarlyk weinigof liever in 't ge- geen vermoogen gehad hebben om deze Kerk-Scheuringwaar t Uwe Staat in rep en roer gebragt word, te (lillen, ofteeeniger te te doen ophouden Om deze rede is hetdatmen zyn toevlugt men moettotdat Hulpmiddel't werkzeker en onfeilbaarisna- itlyk: Dat Uwe Onderdaanen volgens de Les van den Apoftel, én zoo wel als de andere, die Zaaken tot hunnen Rigtfnoer hou- 1dewelke tot den Vrede behoorenen dat zy omtrent elkander ie Dingen in agt neemen, dewelke tot Stigting ftrekken. Hieruitzietmennu in hoe verre zig hetRegtvan een Vorft uitftrekt Ifs in die Gevallendaar het in de Kerk aankomt op Ketteryen, die jfl, m. iuidelyk, en zeker zyn. v-U. Ten opzigte van Quaeftien die van een gantfch anderen aart D.engeeneopenbaareWaarheeden ofte Dwaalingen van het Geloof treffenDingen, dié, als men zoo wilwel in haar zelve goed, maar lid g'rr, niet noodzaaklyk zynZaaken, die men maar alleenlyk meeni tHefliftenuitgeweezen zyn Bullen, die men zegt dat aangenoomen Hik n; Conciliën, die men a\s algemeen en regtzinnig teboekfleldhebben he( Vorften het Regt, zoo dra de Vrede of Ruft in hunne Staaten daar in tvii mg heeft, de verdrietige Twiften dien aangaande te verbannen en ebt '«"«htinneOnderdaanen een volftrekte Stilzwygendheid ten opzigte in dt Zaak, dewelke die Twift verwektop te leggen. :it| Ah VADERS van hunne Onderdaanen moeten de Vorften niet dul- brti datonfchuldige Burgers gekweld worden om Zaakendie niet iKtfOodwendig zynen welke derzelver Vaderen als ongemerkt hebben aten doorgaan. Als HOOFDEN van hunne Staaten moeten de Vorften verhinderen, k Huishouding daarvan niet door willekeurige Twiften overhoop pen werde. BESCHERMERS van de Kerk dienen de Vorftenzoo dra zy herd zyn, dat het Geloofals het voornaamfte Hoofd-Stukbui- >lle aanranding is, zelfs in gevolge het Gedrag van de Kerk, zig met kragt aan te kanten, datdeRegtzinnigen tegen elkander omtrent «u, die overboodig zyn, geen Verbittering opvatten, iw moet, volgens het gevoelen van de Heilige Leeraars zoodaanige ien verbannendewelke nergens anders toe ftrekken als om de re Banden der Eenigheid te verbreeken, het Volk en de Herders Ben, en zulke Perfoonen, dfe een gezond Geloof hebben, te "ukken. neeme eens in opmerkingwat omtrent de erkentenis van het JLIE van TRF.NTE gebeurd is. '■EESTELYKHEID zeide tegen HENDRIK III. "AlsGyhet meel van den levendigen God in wiehs Handen het verf chrikke- 'S t?,verva"enveemyden wilt; Indien Gy de Vervloekingen in maden van Uw Ryk, die oorzaak zyndat Godin UweBatailles voorU ftryd, en Uwe Bevredigingen vrugteloos maakt, wilt ^«rhouden; Zoo geef bevel dat het H. CONCILIE van zei a£t Sefl00mtnen gepubliceerd werdeUwe Majt. zal ye, en het Ryk bevryden van hetgeen men Uregtmaatiglyk if tr r?aen te 'aBe leggendat Gy U en andere van de Kerk zoekt t-jturen: Uw Ryk zal by andere Natiën met de misdaad van dat Hn"* r 'brandmerkt worden: Gy kunt de erkentenis k-oncthe niet langer uitftellen, zonder God grovelyk te be nei "leedigen, en zonder aan U, en Uw Ryk de Schandvlek van een "openbaare Scheuring aan te vryven: Het is waarfchynlyk dat God "zyn ftaande Hand over dit Ryk niet eerder zal te rug trekken, als na dat Gy dit Heilig Befluit zult genoomen hebbenwant nooit is een Zaak meer bewaarheid géworden, als dat-de Aartkanting van een Ryk tegen de Conftitutien van de Kerk een zeker en gewis Voorteeken' was van deszelfs naakenden Ondergang enz. enz. Wat deeden onze Konipgen Karei IX. en Hendrik III. lieten zig door deze verfchrikkelyke Woorden in het minfte niet verbyfteren; maargavenaan deBiffchop- pen ten antwoord"Dat men het gem. CONCILIEwat aanbelangde het GELOOF, njet behoorde te publiceerenen, wat aanging de "GOEDE ORDER inde Kérk, datmen andere Conciliën, Kerk-Re- gelen en HeiligeDecreetenhad, waarna men ziggedraagenkonde; en dat men derh^lven van het CONCILIE in quaeftie in het minfte niet meer reppen moeft. In het Jaar 1615 wierd de Twift over dat Werk wederom door de Geeftelykheid op de baan gebragt: Doch LODE WYK XIII. deed de ACTE der Biffchoppen dienende om de Twift-Zaak te vernieuwen, ten eenemaal vernietigen, zelfs met VerbodDat men het meergem. "'CONCILIE niet als erkend aanneemen en van deGrondftellingen, welke in die ACTE vervat warenin het minfte geen gewag maaken "moeft &c. Op zoodaanig een wyze ging men te werk omtrent een CONCILIE, hetwelk men zbnen-algemeenc KERK-VERGADERING wilde doen doorgaan. Als men de Gefchiedenisdie in vroeger dagen gebeurd ist«en er twee PAUZEN, namentlyk CLEMENS VII. en BENEDICTUS XIII.te gelyk verkooren waren voor zoo verre Vrankrvk daar mede bemoeid was, naauwkeurig nagaatvind mendat KAREL VI.be- grypende dat het Difpuut wegens de Gehoorzaamheid, die men aan den één of anderen,ofte wel aan beide te gelyk verfchuldigd was, nim mer zouw ophoudenzoo lang als men geen anderen weg infloegeen volftrektBevelgafomalleTwift-redenen, ten voordeele van den één of anderen dier twee met elkander ftrydende Pauzen te ftaaken, én over dat \Verk een volkomen StiUioygen in zyne Staaten in agt te nee men, tot dat de vniverfeeht Kerkhet Difpuut beflift zouw hebbenZoo dat KAREL VI. ter Liefde voofden Vrede in zyne Staatenen ten al- gemeenen befte van de Chriftenheid geen zwaapigheid maakteom dien zelfden Pauswelken Hy naar het Voorbeeld van KAREL V. voor het waaragtig Hoofd van de Kerk erkend had, op te offeren, en de weezentlykeErkentenis van Hem, als Paus, op te fchoiten enz. Deze twee Voorbeelden kunnengenoeg zyn om te toonenwat bet Regt der Vorften is in Zaaken ,die fchoon een groot Vergift vanTwee- dragt vervattende, nogtans de Waarbeeden, van het GELOOF zelfs niet betreffen. (Het Vervolg bier na.") EXTRACT uit een Brief van BOURDE AUX den 10 January. Het Parlement dezer Stad heeft by Vergadering van alle de Kamers een ARREST gemaakt tegen een MANDEMENT van den Bifcbop van Limogesin het welke die Prelaat onder het getal der Zaakenwelke aan hem zyn voorbehouden te verbieden, gefield heeft I. Het Boek over het Nieuwe Teftamentdoor de CONSTITUTIE Unigcnitus verbooden, te leezen. II. De voorn. Conflitutie het zy mondeling of by Gefchrift te be- ftryden. III. De Boekenwelke tegen die Conflitutie gefch reeven en ftrydig zyn, met een kwaad voorneemen te leezen. De Heer d'Audibert de LuffonAartsbiffchop van deze Stad, houd nog niet op van zoodaanige Priefters en Biegtvaderswelke by het Ge meen bemind zyn, tevervolgen. Zeker Pater van de Orde derAuguftynen en ProfefTor in de Godge leerdheid wierd onlangs by dien Prelaat aangeklaagdom dat hy in zy ne Predikatie op den Feefl-Dag van St. Thomas gezegt had: Dar volgens het zeggen van den voorn. Heiligen Thomasde Liefde Gods noodzaakélyk isby aldien men in dingen omtrent deweike men een vrve keuze heeft, niet zondigen wilDe voorn. Prediker Leweerde teffens, dat deze zyne Stelling uitdeDeciüen van den II. Auguftinusgetrokken was. In bet Collegium der Paters Jefuïten is dezer dagen de volgende Stel ling ftaande gehouden: "Dat men de GoddelykeVoorbefchikking, om dat dezelve de vryeWil zoude bepaalen en wegneemenniet kantoelaatenEén der Paters Capucynendaar by tegenwoordig zynde,kantede zigtegep deze Stellingaan, met te zeggen.Dat deze Stelling door den tegen woordigen Paus voor Ketters verklaard waset» alzoo men dit zyn gezegde tegenfprakbaalde bv het BREVET van BenediStus XIV. uit zyn Zak, en las het zelve in de Vergadering. De Pater Jefuït hier door in 'tnaauw gebragt zynde, zeide, dat dit BREVET alleenlyk was gegeeven, om de goede Order te onderhouden Na datmen met hem wegens dat gezegde de fpot dreef, liet hy zig on der anderen ook deze Woorden ontvallen En daarenboven is de Paus niet onfeilbaarDe Capucyn repliceerde; Zie daar een groo- te ZaakWy hebben een Jefuït, die bekend, dat hy een Fransman isDe Pater Jefuït zyn gezegde nog verders willende ftaande hou den, zeideWat my aanbelangd ben ik van gevoel en, dat men zulke Stellingendie door verfcheide Pauzen gewraakt zyn, defendeerén kin.Hierop zeide de CapucynGy kend zonder twyffel deze "Stellingen, en de Auteurs,welke dezelve ftaande houden; dochik houde my van hst tegendeel verzeekerd; en ik wed, dat Gy buiten V (laat zy t om flegts één te noemen, onder die Conditie^dat bv Katho- "iykisofgeweeftis." De Pater Jefuït geantwoord hebbende; "In- dien ik op myn Boeken-Kamer waszouw ik UWE aanfionds daar "van overtuigen;" zeide de Cacucyner: "Leerd van my. Pater, dat het Hoofd van een ProfefTor hem tot een Boek-Zaal dienen moet. Een tweede Jefuït de Party van zvn Confrater willende opvatten, zeide: Gy zult in de Tbe/is, als gy dezelve wilt leezen, eengeciteerd» "P/aart vinden. "De Kapucyn repliceerde: Ik heb dezelve gelee- zen, en een geciteerde Plaats daarin gezien ..doch dezelve is zoo ver- keerdelyk daar by gevoegd, dat iku hetzelfde zouwkunneii zeggen 't geen uwe Confrater zoo even omtrent het BREVET van den Paus "gezegt heeft, se weeten, dat deze geciteerde Plaats daar by gevoegd is, "omdegoede Order te onderhoudenEen ander zoude miffchien zeg- gen, dit zulks gefchied is met voorbedagten raad, en een derde zoude vaftftellen, dat het uit kwaadaardigheid gedaan was

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leydse Courant | 1755 | | pagina 1