LEYDSE KÏ7M- N° vj Vrydagfê Courant, T U R K Y E N. Ttt 'MÉ "M' ua|B I T A L I E N. DUYTSLAND en d'aangrenzende Ryken, tr ONSTANTINOPOLEN den H December. Vermits het opteg- ten van een Boekdrukkery in decze Hoofd-Stad van het groot 11 Ottomannifch Ryk onder de Rejecting van Sultan Achmet III. een van de merkwaardigftt en importamfte Gevallen in de Hi- brie van onzen tyd i* altoo die vootnaamc Konft en uytvinding van e pmenfchelyk Yernuft tot nu toe meat alleen onder de Chriftenen joeffend en hier nooit te voorcn bekend gcweeft iial« zynde fttydig met de Grondftcllingen van de Turkfc Rejecting ala met die vau Alcoran en met de Gevoelens van het Gemeen als ook zeer na- lig aan een groot getal Menlêhen welke te vooren haart Koft als ii'ftan met Schijven hebben moeten vinnen en die met der tyd lig of geen Werk sullen vinden zynde voorts aan de Turken on- gelyk geweeftzoodanig Werk alleen zonder de hulp van Buyten- idcrtChriftenen en Jooi'en te ondernecmen Ende aangezien dooa se Opieehting de Weetenfehap niet alleen van de Turkfe^Arabifeht jlfiht en Grïtkft maar ook van verfchcide voornaame Europifcht ge ide en gemeene Taaien zoo onder de Turken als Chtiftenen tefpe- relyk bekend meerder geocffend en tot een hooger graad van vwl- mtntheid kunnen wotden gebracht, alsook de Turken daar dooruyt Barbary en Onkunde getrokken, en gccivilifectde, befchaafde en ge- ,Brde Volkeren kunnen worden, niet tegcnftaandedicDmkkcry, by al ter^ dezelve met gelykc lever en Succes voortgezet kwam te worden aam begonnen is, (waar omtrent de Gevoelens, dat is de goede of af- nige Dispofitien van de tegenwoordige nieuwe Rejecting) noch zeer >oi leiachtig fehyncnmogclyk zoo ondet de Turken als Chriftenen ifts veil nut en voordeel als Jalouiie en Nadeelzoo in de Commercie m- ia de Zaaken van Oorlog en Vrecde ala in maer andere Opzichten de I* kunnen vcroorzaaken «n dew^l men hier eiodclyk bevonden lx- ft dat in veclc gedrukte Nieuws-Papieren uyt Dnytsland ltalien, en. tnkryk en de Nederlanden zeederd aap Jaarcn een mccnigic meeft ien [«gronde Zaaken nopende dceze beruchte Tnikfe Boakdrukkety zyn dt add geworden Heeft men ten dienft ca tot vermaak van *t Ge- des tn een kort Bericht van het begin en den voortgang van dat groot deauk, volkomen mee da waare Geftcldhcid van Zaakcn oveteenkomen- willen meededeelcn alhoewel noch veelc merkwaardige Omftin- nceden daar omtrent zyn voorgevallen, die egtet in tea koit Relaas ta plaats kunnen vinden Dat Bericht bchelfd het geen hier volgd AE Groot-Vizir Ibrahim Poeha een Man van groete Vetdienftan, J die zeer geneegen was tot de Vrecde en die dat gtoote Goad al '"'Ittathtede tê bewaaren om zich in dien hoogen Poft waartoe Hy j ''genszyne groote Hoedanigheden door ^iehmetlll. Keyzer der Ot- 'Bannen vethecven was te handhaven formeerde een Aanflag om 'luide Weetcnfchappen en Konftcn onder de Mufulmannen intcvoe- *r 'll Tot uytvocring van dat roemwaardig voorneemen deed Hy een nkkeiy oprechten, benoemende tot Bcfticrdcr van dat Werk den ge- con'ttdrn Ibrahim Effendi, van de Hongaarfc Natie die de Latynfe en Hen- "''afr Taaien bezittende, zeederd veertig Jaarcn alle Vlyt en Studie iltaI ft aangewend om de Turkfc, Perjffcht e^irabiftbt Taaien te leeren j so Taalkundigen Man maakte ten cerften een Affoeiatie met Stid 0 "(li, Zoon van Mehtmet Tiktltbidie Ambaffadeur van den Sultan by e® Koning van Vranhryk gewceft is, maat vermits Hy met Hem niet wel '|ide overeenkomen aam Hy dat groote Werk alleen op zich zich en.' dt Drnkkcry bedienende van een Jood, gcoaamt Jonas die zeer er- tn bekwaam was in die KonftEn na dat Hy verfebeide ClatTe- of otten van Turkfe Cataftcis of Leturen ten getale van ruim twee hon- 5"" dduyzend had doen gieten,begon Hy de volgende Boeken tcdmkken: Ien Turks en ^irabis Wotrdenboelg, geïntitulccid VaIIkuil van dan tc "tm van t Land van den Overzetter, die geboortig was in hit Laod- 1 i[ Van in de Turkfe Provintie Turcamannitn Het trabis Originaal J vaE ft tot Titul Sihahi gewheri of ^irabis Weerdenbeeb^i Dat Werk is zeer s 7;1'11 ly ea oud 3 De Piys daarvan is 30 Piafters. Tubfetm Tijibar. De Difcretii of hel Prefent der Oranten, gemaakt door en ti» TMiDit Bock handeld van de Oorloga-Bedryven der Tutkcn «'"de Middelandfe Zee co in nndete Wateren en Rivieren 3 De Prys rC0'T Piafters. P'-'f'l. 3e Hiftorie van PtrJSen gemaakt door dan E. Pater Kruflnski van Compignie J. en in hst Turks overgebracht door jbraham Efendi heef ®°«k heeft totTitulTergcmetu tabitufeijabder keiam ruhuri Egvamjan, lyk t kb' infiidami binai Dtwlct Sbahen Safcrijan ofte Vcrtaaling van de 'ene van dm Va Ambehelzende het berin der eheiif'"'' van den Vader, behelzende het begin der ^Aghuant*ofte de Oor- ndeti ken van de Vernieling van de Familie der Koningen van Perjten, ge en gt f' Saf triDt Prys ia t Tiafters. vod 1 Tarin» Hindis gharbiy, of de HiH or ie van Oejk-lndltn 3 DC waait Titel eetgf Boek is, Gadihner, nieuwe Typist as it ofte nieuw Gerucht 3 Dit Boek ez«l' «tftelyk van de Gevoelens der Ouden aangaande de Asrd- s inoc' *0 befchryft t effende Maeningcn det Nieuwe over die Zaak 3 Vu zeederd her Jaar rzy van de Hegiratotn de eerfte Caliph de* -V-tjfyienfsi begon te tegecren tot op het Jaar van de H^ira 11 je, alt wanneer Sultan^Aehmet, dt lij Kjirar dtr Turbn, wcrkelyk i« regieree dp» Meo vind in dit Boek ook een kort begrip van de mctkwaardiglle Ge vallen onder de Caliphen en de Ottomannifc Kcytcren gtduurendd ets. tyd van 1003 Jearen 3 De Prys is 6 Piafters. s. Het Boek dat man ten eerften ter Dmkpcrffe ft zat te brengen heeft tot Titel Ogiban namof dt Spiegel van dt Waertlé 3 Hat is C«JB Turiftn uitlasgemaakt door Chtgi Chnlife bygenaamd Tijatib Ttbeltbi hebbende geleefd in de voorgaande Btuw 3 Dit Boek ia hiftorifch en geogtaphilch en handeld van alle de Koningrykcn van ui/ïen uyt da trabifehe ta Perffche Hiftoricfchtyvcri en Azrdbefthry vets als mcédc uyt de Lwrvnfv-Aardbefchryven. iy dst Boek zullen gevoegd worden de Syjfetnaté van rSalomonsvan Ceftrnicuten van Tjcht trabi, raakendc da Hemclfcke Lichamen, met de noodige Figuren. Men zal ook doen drukken een Boek over de Mathefis met Figuren mitsgaders een Mapptmtndezynde een Globe of Waereld-Kaart ia ovale en ronde Figuur 3 de Kaaiten van de 4 Gedtcitena der Wnereld 3 de Kaart van Egyptcn, en de Kaart der Koningrykcn en Provintien vaa Afien in't byzonder. In de Drukkery bevinden aich aftuelyk 6 Ferflcn tc weeten 4 voor de Boeken en z voor de Kaarten 3 zet Tutkaa arbeiden geduurig aaa het zetten van Turkfe Boeken. De E. Jefuiter Pater Helderman, Miüonarls, ziende dat Ibrahim Efendi zoo wel gerendeerd had heeft Hem bewoogen ook Boeken tc laatca drukken tot gcbiuyk van de Francs ofte vrye Lieden, waartoe Hy Hca ook de Matrices en de Franflc Letters mitsgaders andere Tnrkic Let» ters, geproportioneerd met de Franflc, heeft doen gitten. De voorge melde zoa duyzcnd Turkfe Letteren beftaan in t vetfeheide Claflen, Men hoopt dat wot de andere Drukken Romcynfc Letters zullen ge- gooten worden en dat eenigc andere Letters die zoo volmaakt niet zyn, weggedaan ofte verbceterd zullen wordca. Onder de Werken welke de Pater Holdcritian meend te doen druk ken ia een Turkfe Grammatica ten gebruyk van de Franflc in welke d€ Regulen en Zwaaiigkecdcn van de Turkfe Taaie met alle mogclykc naauwkcurig- en kortheid vertoond, en deeze laatfte weggenomen zul len worden 3 Ook zal meu in dit Gramnmica voegen een Yocabulaire, ala mcedc de vootnaamfte en ztVaarfle Sprcekwyzcn met vcifcheidc Samenfpraken. Drie Turken en een Jood zyn wcrkelyk beezig met bac zetten van dat Boek, waarvan de Prys 1 Piefters zal wetten. De Pater Holderman tracht zecker Ambaffadeut alhier tc biweegtt, om een Turkfe Grammatica in't Latyn tc doen drukken in welkd mecde een Vo^bulsire, Spreckwyzen en Samenfprtakcn zullen weezen» Voorts zal ooit gedrukt worden een Vcrfameliog ven'tprcekwoordcnca Fabelen, Modellen tot Blieven Requeften Koninglyke Patenten fttc. Tor da Onkoften van die Grammatica worden by provifie doe Ryka- daalders vetëifcht, waar voor men Exemplaareo zal gccrcn. Verfchci de Peifoonen hebben bereids dcc! in dien Druk gencmen. De Grammatica ftaat toekomende week afgedrukt te worden, Dc n'euwe Regeering fchynd den Oorlog met de Pcrflanen nadruk- kelyk te willen voortzetten indien dc laatfte zich onhandelbaar ca trota blyven houden. ROMEN den ti Febiuary. Vooileeden Zondag ochtent hoeft dc Katdinaal Cienfuegos een Expteffe naat het Keyzetlyke Hof afgevaar digd. De Paua ia. met Jigr in de techteihand geTncommodcetd waar door zyn H. Woensdag belet geweeft is de Affiche in dt Kerk van Stat habioa tewyen en die na gewoonte met het begin vau dc Vaftc aaa *t Sacte Collegio uyttedeelen. De Ambaffadeur van Maltha heeft zya publique Intrcede om het ruuwe Winter-Wfêr tot op de tweetic Zonaag in de Vaften uytgcfteld, LIVORNO den 9 February. Volgens de Brievea van Corflca, hadith vcele Corfen, «tiezich geveinfd hadden voor de Regee-.-g van Genua tc wezen, het Masque afgedaan, ca zich b.y de Misnoegden.gcvoegt, FLORENCE den 10 February. De Hüttog -an Guaftalla heeft dat den Groot-Hertog kennis gegeeven van zyn aanlt&ande Huuwlyk met een Princcffe van Holfteyn. Woensdag avond is de Heer Coriolarifr Monte Magnieerfte Miniftcr van zysi K. H. van een Bloedbiakiagc overlecdcn. VENETIEN de 17 February. Zondag voormiddag heeft tntn htK Jubild in alle dc Kci<te an dceze Stad afgekondigd en begonnen, WEENEN den 17 February. Het Hof heeft wegens de dood van ddl Hertog van Parma den Kamer-Rouw voor 6 weeken aangenomen. Maandag heeft de Keytet aan den Gtaaf van Spielberg Miniftcr van den Hertog van Guaftalla Audicnt'e verleend. Dien dag is de Heef t durl cn ncicnryn tenens ae Mseningen aer Nieuwe ovet ate z.aau 3 Matcus Baron deFonfeca Raadsheer Van het Brabautfe Finantie Col- Und '««den vao de Ontdekking van ^America door de Spargaarden cn Icgic en geweezen derde Plenipotentiaiii op het Congres van Soiflbnf, geen zy geduutende de eetftc Jaaten aldaar gedaan hebben, iflche Aatheui van dit Boek zegt dit alles te hebben gettokken uyt de van Ptrys hier aangekomen. Woensdag heeft de Kardinaal Gtimaldi, geweezen Pauffclyke Nuncius aan dit Hof, publikc Audiëntie Vad af likttff.'"^ H'ftoxien van Wefl-^Amtriea 5 zynde noch by dat Boek gevoegd fcheid by dew Keyzer gehad. Heeden is de Gtaaf van Kuffteln met een 00! 1*6' Afbeeldingen van Dieren in America 3 De Prys is 3 Piafters. D" Hiftorie vau Tamerlan overgezet «yt het Oralis in het Turks 5 t[<opr!!oth 11 ztet goed en in Ordre handelende van alles zeer ntauw- Verz' Titel is Tharicbi Temur of Ttmur name, gemaakt door Nairni kor"' ",a Babylon Dc Ptya is 1 Piafters. ieR"'^tr''bi Mijfiri Gadim -we gedid ofte de Hijforie der Oudhttden van f">sis melde van al het geen ia de nieuwe Tydn gepaffeerd is 3 c grol1 handeld van die geene welke in Egipten voor cn na de Zead- n<tot °P dc innccming der Tniken toe aldaar geregeerd hebben 3 is ct ,11tn v'"d daar in op wat wyze Sultan Sebim Keyr-er der Turk/en die <3eG' J'H'yken bemagtigt heeft 3 Het eerfte gadeelte van dit Boek is ge* r.k' '"'l ou<'e Hiftotien der Arabieren 3 De Prys is Piafters. pnlftni ehalefa of de fsctnkrans van de Cbalipheu gemaakt doof redtgeboortig van Babyion 3 Dit Boek fpreekt van het begin Commiflic van den Keyzer by den Keurvorft van Memt naar Breslau vertrokken. Dien dag heeft de Graaf van Koihingsfcld de lnvcftitutt wegens Preyfingen van zyn Keys. Majt. ontfangen, Vermits de gtoote Beweegingen cn Dreygeaaentcn van den Paus wegens Parnli tcc. ua al le apparentie voor altoos viugtclooa cn vergeefs tullen zyn, tbeend men dat zyn H. nu maar alleen den H. Stoel In 't bezit van 't Hertog dom Caftro en 't Graaffchap Ronciglione regen de Pretenfleti, die een aanftaande Hertog van Parma op dezelve zouw künoeu maaken z«f ttachten te handliavcn. Volgens de Btlekcn van KOnftzntlnOpokn v»u den 14 van de vooileeden Maand, ftdnd de Forti den Ooilog tegen Perfien te continuecicn echter zouw het Leeger niet dOot den Gtoui- Vizir, maai doot een Serajkier gecommandeerd wdtden Men was daar van Gevoelen dat de Potte zulki deed Om twee Reedenen, ecrftelyk one. de Stad Konft aneinopoltn en de omleggende Provintien te züyvCren vau vwu vttvjion f A/11 V. v- lltl UCglU 1 «L JlflU XvVJal Lt BWiUV/pUlZtl Cl» na V IlVYtllllEU IE AUJ YVIEil Y H 1 toorrgangéu vaa Batylen cn vau die welke daat geregeerd heb. het kwaad in ontUAig Volk dat daar noth gevoOdm wind 1* tav

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leydse Courant | 1731 | | pagina 1