w Y FRtDERIK &c. Zoo ooit eenige zaak ons Gemoed heeft kunnen Uwe Majt. niet vreemd nochte onaangenaam voorkomen, dat vvy dezeire
L E Y D S E
A*'.v
7'
No. 3r
Woensdagfe Gourant.
E S T J N O T N - oeffeniag van dc Lvangelifé Katholyke Religie öngeftoort zouden gtv
JA MAICA deh s" January. Het zwaar Weêr heeft hier té ïAnd w*vnig ak:e"e" 'd;lt ^oninglyke Maj'efteyt vSn Poolen gemelde Steeden
fthade veroorzaakt. Van Cartagena heeft men dat aldaar noch geen n,et haar «-^gebiedenMagrftraten "Gemeenschappen Burgeren-, In-
Zilvervan boven afkwam dewyl de Viceroy van Peru'r zelve te gdvk i Onderdanen- voorraat, met dezelve Konmglykegm.ft als eer-
j j ;i it j v a i- G» V ds m "ef zei v e gen ot zou w befch ei m en eft dc v er dco igen. Voor wc HU
denvaaras wilde zendenom ce Ferm te favorilcercnd;e jncnniceuclc i
ji -a ,^*eede, zoo 31$ dczdvetiuichen de ioem\vaardiglte Koningen cnKrooncn
een van de srootite te zullen zyn aieooyr gehouden was, dewyl men-wilt dat r
n° j i v;m Zweeden en Poolen en derzelver Bondeehoten gemaakten door hunne
'ereen grootcquantiteyt Zilver moeit alkomen 3 en ditt het noch onzeker A v» n
c 3 r 'loirelvke byftand ten eynde eebragt is, Uwex Majts.-rocmiiietiinte over-
was wanneer de, Galhoenen van daar naar Porto Bello zouden afzakken. Van v f V 1-
--Gfootvader voorzien en deszelfs Succeikurcu de Koningen van V ramen? jé
hier /yn «aarEngeland venrokken deWtlham en deMatyKapl. Vtll.ams hrt,]aatfte Art|kul va„ dat Traftaar gegarandéetdJ ende belooft heeft
4eT nomas Kapt. Bramon&c. co
v/. p p 3 p -NT L deny rvoermg, waarneeming ende duurzaamhetd-van die Verdragen op de
v fj iN "w befte wyze als gefcliieden kanzeifs met de Wapenenbv aldien de vrien-
STOKHOLMdenz Maart. De Brief die de Koning in de Latynfe "fljll deiyke midde'-en zonder vrttgt zyn zouden, te willen handhaven en in ge»
aan den Koning van Vrankrvk over het voorgevallene te 1 hoorn gefchrccveli' val iets daar tegen zouw verbroken wordendeszelfs Wapenen en Rtagt na
heeftis van den volgenden inhoud. f voorgaande Requitttie, by die van't beledigde Deel te voegen Zal her aan
betveegen, onze aandagt opdeheyIigeRegtenvandeReligieer.de
gemeene Rufte wendenende ons geheugen van Uwe Majts. opregte vriend-
fchapende gemeene belangen, als mede van de genegentheid, goede officien,
ende gegeven trouw en garantie van deszelfs ïoemwaardigfte over-Grootva-
dcr vernieuwen kan, is het zekerlyk de tegenwoordige gefteldheid van zaa-
kenin 't Pools PutvlTen en de bedroefde ftaat der Evangelife Ingezetenen
ofte Dilïidenten aldaar, vereyfcht meer als eenige andere aangelegentheid
onze opmerking, dewyl her te doen is, omdeGeeftelykeenWaereldlyke
Vryheid der Evangelilen in Poolen en Pruyffenwelke eertyds door opently-
kcTraflaarenen door Uwer Majt. over-Grootvaderlyke Garantie beweerd
tn in zyn geheel herfteld doch nu zederd eenigen ryd geweldig verzwakt, en
in 't bvzonder nieuwelyks door een yfielykc ftorm zeer zwaar gefchud en by
Jia geheel verdelgt geworden is.
Wy hebben reedc om te gelooven dat Uwe Majeft. niet onbekend zyn kan,
hoedanig na veelerhande vervolgingen der gem. Evangelilen in vetfeheyde
Plaitfen van het Koningryk Poolen en na veele tot nu toe re vergeefs aan
gewende officien ten behoeve van de voorfz. Vryheid, zoo door ons als ande
re hooge Magten en Deelgenooten, eindelyk in de vrve Stad Tlioorn van het
Koninglyk PmyiTen (wy weeten niet door welk rampfpbedig en ongelukkig
geftenite ofte noodlot) het gebeurd is dat de prezideerende MagiÜraaten
indere deftige Leden en aanzienlyke Burgers van die zelve Stadalle d<
Evangelife Religie toegedaan, ten deele ter dood gebragtten deele in de
luible Gevangeniffen geworpen, ten deele van hunne tvdelyke Goederen
Geluk en Eer berooft, en alle te famen byna van alle hunr.eVryheden en Ge-
tegtighedenKerken Schooien en Godsdienft ontzet en verfteeken zyn ge
worden en zulks alles uyt hoofde van de Sententie door het zoogenSantde
AftelTorianl Geregt te Warfchau geweezen en naderhand geconfirmeerd.
Het was zeertewenfehen7.00 voor de Eer van de Chriftelyke Naamals
ook voor die van de vermaarde Poolfe Natie, dat diergelyke vrreede Straffen
geene anderen als Schelmen en Verradersen van grove Misdaden overtuig
den, aangedaan waren gewordenmaar het is met de zaak heel anders gelee-
genzoo als van ieder onpartydig Menfch erkend en ten hoogden beklaagt
hier door tot deze zaak vriendelyk roepen en deszelfs gegeven 1 rouw ent#
Garantie aanfpreeken, niet rwvfelende ofUweMqj». zal pa deszelfs in de ge-
heele Waereld bekende edelmoedig- en geregrigheid in zyn Gemoet aange
daan wezen over de Verdrukking der Evangeiifen in Pools Fruyfienen het
rampzalige en deernis waardige Noodlot der Stadhoont,.'ende na her voor
beeld van deszelfs over-Grootvader, als en voortteffelyk gedenkteken van
Roem en Godvrugtigheid alle deszelfs pogingen vlyt en officien met ons
gezamentlyk aanwenden, op dat gemelde Sententie van het Aliefforiaal Ge
regt te Warfchau ende dcgeheele zaak vooreen regrvaerdige en onpartytJigt
Vierlchaar gebragt, de vergieting van het onfclntldig Bloed gewrookenen
voor het toekomende geftuvtende deVrvlield zoo inliet Geeftelvke a(#
Waereldlyke herfteld mag worden, om daar door zoo veele Rampen en z.ua>-
re Stormen, welkebuyten dat by zoo droevige geltfjdheid van zaaken openc-
lyk en van alle kanten fciiynen tegenaaken doot deGoddelykebvftsnd ep
de vereenigdehulpe van Uwe Majr. en andere wyze en cordate Vorften tyde-
lyk af te keeven, *t geen God Almagtig zal kunnci behagenUwe Majt. t<at
roemftrekken, ende ons en alle andere Chriften Vorften die dealgemeene
Ruft en Vreede ter herten gaatterwyl dezelve den Dwingelanden der Con-
fcienrien een fchrik is, ten hoogften aangenaam wezen.Voor het overige &c.
Gcgeeven te Stokholm den 6 Eebruaiv 1725-
P O O L E N P R V Y SS En, enz.
DANTZIG den 7 Maart. Volgens verfcheyde Blieven uyt Poolen deed
de Roomfe Geeftelykheid gióote pogingen om haai zaak tegen de Diffiden-
ten ftaandete houden, zonder de Grieven van delaatfteteredrefleeren de
Jcfuiterhadden aangeboden groote fommen Geld te fourneren, om ceu Le
ger van Tartaren opteregtec. Ondertulfchen willen andere advizen vart
daar, dat de Primaat van dat Ryk tegenwoordig heel aandagtig fciieen op cfe
verdrietige gevolgen welke dc zaak van Thoorn 11a zich zomv kunnen flee-
pen bv aldien men langer weigerde aan dc ProteftantfeMogentheden vol
doening te geeven geni. Primaat had dien aangaande in een tweede Confe
rentie aan eenige Poolfe Magnaten gcreprezer.teerddat men het afdoen
j - - - c j van die netelige zaak aan den Koning behoorde overtc gevenendevalfche
»oid; De oorzaak van deze geweezen, geconfirmeerd en ter uytvoenng ge- a j- j -
t b 0 - z.eo denkbeelden van eenige onruftige en parrydige Gemoederen te verlatenen
bngtezwaare Sententie is zeer gering gewceft voortgekomen zyndeuyt sen
oneenigheid welke tuffchen een gedeelte van het gemcenfte Volk en eenige
Schoolieren der Jefuiren ontftaan waswaar toe zelfs deze laatftedeeetfte
ïanleyding hebben gegeeven welke twift in 't vervolg herhaalden eindelyk
zoodanig toegenomen is, dat de Mag ftraat met zyn ontzagen zelfs naau-
welyks door byftand van de Militie dezelve heeft kunnen ftuytenzonder
dat egter doot dat Tumult de eene nochte de andere Party confiderabele
fchade toegebragt is geworden.
Wy oordeelen het een woeft en onmenfchelyk bedryf te wezendat ter
•orzaake van een Oploop, welke de toomelooze, enbefchofre en dertele
School-Jeugt met eenige van het flegtfte Gepeupel, doot de eerfte getergd en
gaande gemaakt, verwekt is geworden (tot welkers (filling egter de Magi-
ft'aat, zoo als bereids gezegr isalle middelen in 't wetkgefteld heeft) zoo
Md aanzienlyke eerlyke Mannen en Burgers voor't Geregt getrokken, en
men voegt daar by, dat de Waywode van Kiow dat heilzaam advis van den
Primaatkragtigonderfteundhebbende, in die Conferentie het bclluytwifc
genomen geworden den Koning te verzoeken dezeliaatelvke zaak door een
Co»[ilium te doen bedillen. Het word beveftrgd dat eenige Fruylïffé
Trouppen uyt Pometen en het Land Lauenburg. naar Piuylïen in maffch
zynom als het de nood vereifchtte kunnen ageeren. De Abt van't Klod
der van Oliva, een myl van dezeütad gelegen heeft aan de Officiers van ge
melde Trouppen op haar paü'age door het gebied van Dantzig eenige-Vex-
verfchingen doen prezenteeren.
Din-tsla i en d'ar>n grenzen de Ryken.
DRESDEN den 8 Maart. Gepafteerde Zondag heefr dc Baron van Bulau,
Envoyé van den Koning van Ptuyflen openbare Audiëntie by den Koning",
en vervolgens ook by deKoninginne, en de.11 Prins en de Prir.cefle gehad.
zonder de zaak na vercyfch ofte onzydig onderzogt te hebben, veroordeeldDen vvfdebegaf zich zyn Majt. naar het Kafteel van Pilnitzdaar deszejfs
•net de wreedfte Straffen geftraft ,en zelft de Geeftelyke en Waereldlyke Ge- J-/1:-. j j 11 —r„i.1... jL
Ieg'igheden van degeheele Stad gefchonden en verkragt zyn geworden een
daad die t« meer fchandelvk isom dat men dezelve onder den fchyn van
^eyligheid en Godsdienfligheid uytgevoerd heeften om dat door verfchey-
d'bewvzenklaarlykblyktdat die wreedé tegen deEvangelifenteThoorn
u.vtgel'prooken Sententie geen ander beginzel, ootfprengofte beweegreeden
gehad heeftals partydigheid en een felle haat tegen dezelveen dat by ge-
*°'Se de beftendigheid van deEvangelifen in haar Godsdienft in deze zaak
oen enkel tot Misdaad toegerekend is't geen noch verder daar uyt blykr
"•at vermits men in die Opfchudding en Beroerte van beyde kanten met gely-
*ehevigheid toegefchooten ishet niet mogelykzyn kan, dat de eene Party
geheel zonder fcliuld, en de andere alleen gantfeh fcnuldig zouw wezen dus
an men vaft befliivren, dat dit Bloeddorftige Rot geoordeeld heeft geen ge-
val en geen gelegentheid bekwaamer te kunnen zyn als dit Oproer om zoo
teel uytftekende Mannen m.et een flag aan hun verdocmelyke haat op te
°fterenandere te vervolgen, en zoo liet had kunnen gefcliieden, geheel en al
n)'t te roeyenofte te dwingen tot hunne gevoelens over te gaan.
Hoeftrydigdit nu is met alle Redelvkheid, Religie ende Geregtigheiden
"iet alle Geeftelvke en Waereldlyke WettenzalUweMajr. door zich zelfs
"vervloedig bezeffen, als zy na deszelfs Allerehriftelykfte naam, niet minder
'Is volgens de znake zelfs, zal gelievcr, te overwegen, dat het Gode alleen
toekomt over de Geweetens te heerfchenwelke van Menfchelyke Magten
"ift kunnen, nochte mogen gedwongen worden ook zal Uwe Majt. wel wil-
bedenkendat zoo om dié recdeals tot algemeen lieyl en welftand door
c?en't]ykeen plegtigeTraclaten-heyliglyk voorzien isdat in zekere Rvkcii
'effcficide Religiën die eertyds in dezelve gebloeid hebben, getolereerd, ge-
™'-dhaaft enbefchermt moeten worden»
E11 nadètnaaf in het Traiftaat van de Vrede van Oüva Art. II. met klaare
ta duvdcjyke woorden geftatueeit is dat de Steeden van het Koninglyk
Pniyflen alle Regten, Vryheden en Privilegiën, welke zy zoo in het Geeft e-
nhke als Waereldlyke voor dien Oorlog verkreegen hebben, met de vrye
Naamdag eergifteren gevierd wierd. Van Berlyn word gefchreevendat dk
RuffifeKeyzerinne zyn Majt. den Koning van Pruyffen had doen verzeke
ren, dar haar Rus-Keyz. Majt. de Engagementen, waar in de overleden Key-
zer wegen$ de Thoornfe zaak getreden wasten behoeve van de Proteftaatca
in Poolen in alles zouw nakomen;
GROOT-B RITT ANNTEN.
LONDEN den 16 Maart. Woensdag heeft de Ridder Robbert Raymond,
een der Lords Commiffatiffen van het groot Zege! en een der Regters van 't
Hofvan's Konings Bank door den Koning111 plaats van den overlecder.
Ridder Prat tot Lord opper-Regrervan dat Geregtshof benoemd zynde, we-
1 geus dat voornaame Ampt den Eed afgelegt, en is in zyn Regrer-Ampt door
den Heer Reynolds gcfuccedeerd. Die dag deed de Heer Farrer rapooir aaa
het Htiys der Gemeentens van derezolutiede voorige dag in groot Coniniir-
i té genomen wegens de affchaffing der Regten op de Lompen &c.en wegens
de continuatie der Regten op de uyrheemfe Appelen Voor 7 Jaar. Gifteren,
rezolveerde het Hnvs in groot Committé aan zvn Majt. toe teftaan 37s 51
p. St. 9 Schel!. 10 en 1 half Tens tot goedmaakiug van 't geen manqueerd
wegens de geaccordeerde Subfidien voor het Jaar 1724. Heden hebben dc
Gemeentens de Bil tot het rcguleeren der Eleftien in deze Stad op liet Tapyr.
De Beelteniffen in Wafchvan wylen den Koning William en de Konii-ginus
Maria z.yn met de Tabbaarden van derzelver Krooningen omhangen, op hun
GraffteeJe in de Abdy van Weftmunftcr geplaarft geworden 't geen eiy,
groote meenigteVólkdcrwaards trekt, om dezelve te gaan bezien. De Aft ien
van de Bank Boeken geflooten,dievati de 0.1. C. zvn 152, Z. Z. 119 en een
vierde, dito Annuvt. 108 en 3 agtfic, Afric. Comp. 10 en 7 agtfte.
V R A N K R Y K.
PARYS den Maart. De te rug-zending van de Infante Konir.ginne
naar Spar.ien ise ndclyk met detóeftemming van zyn Kathol. M.i;t. b.-l'oi-«
ten. Die-Princeffekomt hedert van Verf.i:!lesnaar deze Stad, om mo
naar Fontaincbleautc veitrckk'en
daat zy zoo Ijtr-g z;
lbly rento'. d_t «V.ï>