LEYDSE
AM/ij.
N°. *4
W ocnsdagfe Courant
I T A L I E N.
Z W I T Z E R L A N D.
Duvtsland en d'aangrenzende Ryk en.
V R A N K R Y K.
PORTUGAL.
VILLA NÖVA DE tORTIMAO den j January. Den 27 van dê
voorlede Maand, 's namiddags tuflchen 5 én 6 nuren, heefl men
hiér een fchrikkelyke Aardbeving gehad en niet tegengaande
die maat een Minut heeft geduurd zyn daar door egter groote
fchadens aan Kloofters en Huyzen gefchiedj als ook aan verfcheide Ker
ken waar van zelfs eenige Klokken zondet iematids toedoen gefpeeld
hebben. Deezc Aardbeving heeft zyn begin genomen aan de Kaap van
St. Vincent en zich vèifpreid langi het geheele Korfingryk dezelve
heeft de meefte ongelukken veroorzaakt in de Steedefi Albufeyra, Lou
ie, Farro, en Tavirain welke laafte Stad zy met een zoodanig gedruys
ah een zwaare Donderdag begon waar door verfcheide Gebouwen om
vér gevallen en meer andere ganfch geruïneert zyó geworden'; verfchei-
de Imvoonders dier Stad waren onder de luinhoopen verpletterd en de
overige hadden zich op een Man ha,' haar buytcn begeven. In de Rivier
is het Water döor de fchrikkelyke Schuddingen zoo laag geworden, dat
een Caiavee! in 't opzeilen op dé grond vaft raakte hebbende het Volk
(dat te voet naar Land is gevlugt) deze Caraveel verfcheide maaien het
ondeifte boven zien keeten doCh na dat de zwadrc Schuddingen over,
waren, is de Rivier weêr vol Water, en ft gem.'Vaartuyg vlot geworden
behalven de andere ongemeene fchade door deeze Aardbeving veroor
zaakt, is ook het geheele Convebt vafl'Sr. Franciscus om ver geworpen.
Te Farro zyn de Kathedrale en St. Pleten Kerken ongemeen befchadigt
gewórden veele Menféhén waren daat onder de ingeftorte Huizen ver
pletterd i ia het Water van de Rivier dier Stad wa$ niet alleen verloo-
pen ma3t had ook de Vaatttiygen én Viflen op droog gelaaten. Men
verzekerd dat men te Albufeyra de Bergen heeft zien lchudden en dat
djt Geval èen der vóorfpcllingéh' is die men voofleede Jaar in dit Ryk
heeft gezien 5 want op den 21 Februaty heeft zich een Yerfchynfel aan
de Zon veftoont met verfcheide vuurige Straalen dat op den 19de dier
Maand te Lisbon mede is gezien ook heeft men op den 28 Juny een
gtoote Eclips aan de Maan gehad én op den 'i1 Septémbet een zwaar
Tempeeft Van Donder en Blixem dat de geheele namiddag geduurd
heeft als mede op den 26 Ö&ober een zoo zwaten Orkaan, dat dezel
ve geleek na die welke men den 30 September 1672 heeft gehad, zoo in
langheyt van tyd als ten opzigte van de daar door Veroorzaakte fcha
de dewyl die meer als 400000 Cruzados bedraagt doch het wondcr-
lykfte is, dat men in Decemher eu tegenwoordig dé Boomcn niet alleen
met Bladen én Bloemen bedekt ziet als of het in April wasmaar zelfs
dat men nu Pruymen en Feeien plukt die men eetft gewoon is in Juny
te hebben, en deWyngaarden nu rype Druyven geven alle welke Vrug-
ten van zoo goeden fraaak zyn ais of die-in April ofte Mey geplukt
waten ft geen hier groote verwondering en bekommering veroorzaakt.
LISBON den 30 January. Voor cenige dagen hebben de Koning en de
Infanten Don Miguel (die zederd eehige tyd ziek geweeft'maar nu op
zyn Luft-Faleys de Grilo aan de beterhand is) wezen zien dn de Ko
«inginnenevens de Prins van Brazil en de Infanten hebben deze week
de Kerk van de Geeftelyke Hercmiten bezogt, daar het Feeft van St. Tau-
his haar eerfte Fattiarch, gecelebreerd wietd. Men heeft deWalvis die in
deeze Rivier gevangen ismet Veel moeite op 't Strand gebragt, en be
vonden dat dezelve t j Palmen lang 14 hoogen 19 breed is. Op de
ze Rivier zyn een groot getal Schepen geartiveetd, en onder de 22 Hol-
landfe die in 't inkomen zyn, bevinden zich Paulus Muidér, Hans Roo-
de, Jofeph Klerk, Will. Beverids Andries Bruyn, en Magnus Kramer
welke laafte van 2 Scheepén zouw gejaagt zyn geweeft ook zyn van
Hamburg gekomen Jan Piet.Klaas Rootfpraak 8cc.Volkert Piet. van
Koppenhagen en meer andere. Te Sr. Ubes zyn meede 35 Hollar.dfe
Scheepen gearriveerd daar onder Ary Franke en Jooft Dirkfe Rabb
maar het Hollands Oorlogfchip was aldaar blyven leggen. In 'r kort
ftaan verfcheide Scheepen van hier naar Engeland Ar.rfterdam en het
Nooiden te vertrekken. Hier is een Frans Schip van-Rio de Janeiro ge
arriveerd, dat uyt de Zuydzee komende, naar Vrankrvk ftaat te zeylen.
FLORENCE Jeu eetften February. Zederd eenige dagen is hier een
gemgt geweeft dat deii Adel van dézen Staat wil vernieuwen de oude
Pietentien van die Tak uyt het Huys van Medicis welke zrch ten tyde
vaR de Troublen dezer Stad naar Napels geretireerd heeft om dat Ka-
rel de V. de Souverciniteit van Toscanen in het Traöaat van Barcelona
•aan het Huys Medicis heeft toegewezen welk Traftaat door de Repu-
blicq van Florence erkend en geratificeerd is ondertuffchen blyft het
Volk mcerendeels geneegen voor de onalhsngelykheid. Ook zegt men
dat zeker Mogendheid die van Sienne wil maintineeren in haar Privile
gie ft geen zy beweren haar magt te geeven om zich een Souvcrein te
verkiezen. De Biflchop van Lucca ïs te ïifa overleden.
BERN den 13 February. De Nuntius Faffionei is van Lucern vertrok
ken na dat hy de Magiffraat aldaar (die hy wegens haar Decreet tot
het reguleeren van de Giften der Nonnen als Rebellen van de Kerk lian-
deld) geëxcommunieerd, de Onderdanen van hunnen Eed van getrouw
heid ontflagen, en alle de Keiken welke werkelyk gefloöten zyn den
dienft ontzegt had. Het gerugt loopt dat gemelde Magiftraat Gedepu-
teerdcas gezonden heeft en den groot'en Raad hier heden vergaderd is
om te delibereren over de te doene vortflagen welke men mé'end op de
Excommunicatie van de Nuntius gézicn te zyn en men verzekerd dat
dezen Staat en die van Zurich gertegen zóuden wezen om dé Regeering
van Lucern fe ondéifteunen, en dezelve voor de BHxemcn van het Vati-
caan en de dreigementen van de Boeten té beveiligen.
REGENSBURG den 1 j Febtuaty. Voor eenige dagen heeft de aanwe-
zende Keyzerl.Commiflaris ter kennifle Van de Proteftantfe Minifters ge
bragt het nader Refciipt van den 3 dezer, rakende de zaak var.'t bekende
publique Gefchrirt 't we]k dezelve wederom naar baare Hoven hebben
afgezondea om daar over otdres te bekomen gelyk eenige Minifters
op haar eeifïc bericht tfégëns de VÓi'rgdinde Kéyzcrl. Rcfolutiè reedé
antwoord entfangen hebben.
MARSE1LLIEN den 3 February. Men heeft tyding dat de Biflchop
dezer Stad die van hier ndar Parys gegaan en daar aangekomen zyn-
de, zyn Equipagie zöo naauwkeurig ondérzogt was dat men veele Koof-
manfehappen van zéér groofe waarde wélke tirflehen een dubbelde Bo
dem in zyn Koets verftecken ontdekt en aangehaald waren en dfitfyl
zyn Grootheid vaftftelden dat gémeldc Sluikerye door een derjiniëiriftén
ontdekc geweeft is, eh de Pater Fort van 't Oratorie voor den Aanbrift-
ger hield, heeft hy door de Molinlften weeteri' te weeg te brengen dat die
1 ater als dé Muttmaker vah zyn Bisdóm door den gezégelde Brief tf-
féftivelyk verbodén is zich in het Diftrift van deze Stad te onthouder.
MONTPELLIER den 6 Februaty. Den Intendant op de Vergadering
dér Staaten van Nismes,die op hét bekómén eêner Milfive van de Heer
de la Vrilliere te weten kwam het de intentie van den 1-lertOg P>.egent was
dat de Théologifche Faculteit deezer Stad eén extraordinaris Vergade
ring beléide om zich een Griffier tot hét houden der Regifters te verkie
zen heeft des Bifi'chops Secretaris die daar van tófnu toe het bewind
heeft gehad, deswegen aatï de .'Prelaat gefchreeveneh hem zyn K. Hts.
beveelen gecommuniceerd waarom de Biflchop deezc.-abfolute ftrydig-
heid ziendehet Hof by Memdtie heeft aangetoond de ohmogelykhrid
om deszelfs beveelen uyt te voeren zonder Zich de Canceller»' Regten
te ónfnCemétï f waar op de Jefuitert verbrevden dat zy een Aneft van den
Raad verkreegen hebben door 't welke de Form" van d* Univetfiieyt
veranderd ea zy de Mcefteis der Dclibeiatictl gemaakt wórden 'i geen
vele doed zeggen dat die goede Paters gewoon zyn hurt gedrag én grofld-
regnlen dopr Arréften Ofte gezegelde Brieven te doen doorgaan.
VERSAILLES den 19 February, Den id dezer als wannéér dé Koning
meerderjaarig was, ontfing zyn Majt. désw'egen de Complimenten van
den Hertog van Orleansdé Princen en FrinCefl'cn vin dén Bloede rten
andere Grooien van 't Hof. Die dag verleende de Koning aan de MSar-
quis de la VrilliereSecretaris van Staaf de Sutvlvance van zyn Bedie
ning ten voordeele van zyn Zoon de Graaf van Saint Flo'rmtin (wflkc
de tiende Secretaris van Staat wezen zal Van die Naam) in welke quali-
teyt hy gifteren 4en Eed in handen des Konin^s'héeff afgelegt. Zyn
Majt. heeft aan de Héét Calvieres gegeven de Bediening Vgn ordinarii
Stalmeeftcr van de kleine Stalopen gevallen doof 't oyetlyden van de
Marquis de Segrie. Eergifteren heeft de Heer Hop, ordlnatis Anrbafla-'
deur van de Heeren Staaten Generaal der Vcrecnigde Nedeiï'anden, nat'
Ticuiiete Audiéntie by de Koninge^vctvolgens by den Hertog Regent
gehad. G'tfterén heeft zyn Majt. in de Rapelle van dit Kaftetl de MJfle
de gehoord ter welker tyd in Muzicq gezongen wiecd hes De
Profy.niis, ter gedagtenis van den overleden Dauphin zyn Mjrs, Vader en
om dat de Koning zich rcdelyk wel beyond, reed hy die namiddag nfiat
Trianon. De Kardinaal du Bots is zederd oenige dagen door de Koorts
geincOmmodeerd geweeft doch zyn Emin, bevind zich tegenwoordig
beteten zal in plaats van 's Woensdags voortaan.Dingsdags ajrv de
Ambaffadeurs en andere Uythccmfe Minifters Audientien verlcen'fn,
Voorleedé Dingsdag heeft den Hertog van Chaioft Gouverneur des Ko -
ningszyo,.Ledikant uyt zyn Majts. Kamer,laren weg nemen; de Ko
ning bedankte hem voor zyn gedaane dienften geduurer.de zyn mindcr-
jaarigheid als meede de Marquis de Saunrlery, 3 deszelis coder-OouTer-
néur. Alles word gereed gemaakt tot zyn Majefts. vcttrek naar Parys.
Morgen qvond zal de Koning in de Thuilleries flaapen en aa:iftaa».ue
Maandag in Cavalcade in 't Pariemem komen, vcrzvld mcr alle dc Prin
cen en andere Grooten-van zyn Hof: Dingsdag zaf ifti Maft. Je Com-
plimeureu over zyn meerderjaarlgheid entfangen, en Donderdag wedej
herwaards keeren. Men zegt dat zoo dra de Koning zy« hoog Gercgrs-
hof zal gehouden hebbert, alle de Coliegien welke door den Herrog Re
gent zyn opgeregtweder vernietigd, en alle de Terfoonen welke dezel
ve uytmakenontfet zullen worden van hunne Bedieningen maar-dac
de Kardinaal d» Bois let zeiver tyd weder herfteld zal worden in zyn dB9-
diening ais itrfie Minifitr. Men fpreékt dat behalven de vier Ma,trfchi!-t
ken van Vrankryk, die de Koning ftaat te nOmineeren, nog jo Ridder.»
der Orde vati.den H. Gctjl zullen gemaakt worden te wecten rj HoVc
lingen en zoo veel Militairen en dat de Her.iogen.dre tegenwoordig in
Bediening zyn., de rang voorde andere zullen hebben. De Prins van
Talmont heeft getragt te wezen onder her getal der Hcttogen en P«rrv
welke den IJ dezer aangefteld zyn maar nadcmaal hy albereids dc e»r
van de Louvre heeft en dar een Hertogdom iq zyn Stam-Huyi is, tveeft
hy het niet Uonnen verkrygen. Men vetzekeid dat de groot-Zegefher
waardet een zeer Ichoone Aanfpraak heeft opycfteld, om yytgcipioojren
te worden als7 de Koning zyn hoog Geregtsliot in htt Parlement zal hot.. -
denmaar men zégt nu dar die nietofte heel kort zai uytgclprooken
worden, om zyn Majt. niet te vermoeveu ofte deVergaderiog op te bon
den, P. S. Eergifteren avond is een Exprefle van Kamerik van 's Ro
llings Henipotemiariflën gearriveerd, en na het houden van een grooten
Raad gifteren namiddag uredei dcrwaardste tug gezonden. De Spaanfc
Ambafladeur Lauwles is by de Kardinaal du Bots geweeft,
PARYS den 19 February. Alles is gereed in liet Paleis der Thuilleries
om de Koning te ontfzngen. Zyft Majeft, die tot vorige gezondheid
hetfteh is, zal daar morgen komen flaapen,en Maandag iu 't Pailarnei.c
hoornen. Het groote disput tuflehen den Abt vin Pomponc Kancel':.-»,
der Orde van den H. Geeft,-«n de Ridders en Officieren dier Orde wel
ke pretendeerden dat de Kancelier geen rang afyonderlyk vandicrdrt
Officieren behoorden te hebben is gedecideerd ten vootdeilen van ge
melde Abt van Pompone die Ridder verklaardis ea ï>y gevolge de
Eer, Voorrcgten en Ridder-Preiogativea genieten zal, *f geen zyn Amjv:
meer als roo duyzeud Eens in prys doed fteigeren. De Sraatcn van Brc-
tagne hebben aan de eerfte Prezident van 't Parlement dier ITovimie ceiv
Feofloen van dooo Liv. geaccordeerd. De Cordeliers uyt het klooftei
dezer Stad hebben drie hunner Lceden gedeputeerd om te Romer. ij?
het gcncraale KapiheJ te gaan aflldcrrv..
