y,vcc
B
inkeliers steeds
aker bedreigd
,aad Daadwinkels staan centraal in film
Leiden herdenkt
beweging De Stijl
Manifest 10 jaar links, maar vooral eigenzinnig
mÊÊÊÊmmÊÊÊÊm
^Dorpskerk
kan
mmm
Dat waren
eens even
andere
prijzen
B3
weinig
eld voor
_>nge
monumenten
Terrein Bontekoestraat
gedeeltelijk afgegraven
EN OMGEVING
LEIDSE COURANT ZATERDAG 14 NOVEMBER 1992
JDEN Een op de drie
i|rnemers of personeels-
ii van winkels in de Leid-
Innenstad, ofwel 33 pro-
is in 1991 wel eens be-
Vergeleken met het
lelijk gemiddelde dat op
kn procent ligt, is dat een
lillend hoog aantal.
- blijkt uit een onderzoek
r winkelcriminaliteit onder
Ivan de 263 ondernemingen
in de binnenstad zijn geves-
Onder het onlangs geïn-
i9öluceerde begrip 'winkelcri-
iliteit' vallen winkeldief
vernielingen en graffiti in
.n de winkel, inbraak en be-
gevraagd of zij wel eens
Joonlijk, telefonisch of via
yen werden bedreigd of
limideerd. Ongeveer 31
ent gaf toe wel eens dreige-
ten naar het hoofd geslin-
"l te krijgen of het slachtof-
zijn van afpersing. Hoe
veel schade dit de winkeliers
jaarlijks berokkent, is niet be
kend.
Opvallend is dat de onderne
mers van de Leidse binnenstad
en hun personeel zich, ondanks
het relatief grote aantal bedrei
gingen, zich op hun gemak voe
len in de eigen winkel. Maar
liefst 92 procent van de onder
nemers en 84 procent van het
personeel zegt zich veilig te voe
len.
Betrapt
Volgens Luc Palm, bestuurslid
van ondernemersvereniging
Leiden Leeft, hebben de Leidse
ondernemers voornamelijk te
maken met bedreigingen door
klanten die hun zin niet krijgen
of mensen die zijn betrapt bij
winkeldiefstal. „Denk maar
aan mensen die zijn betrapt en
roepen dat ze de winkel kort en
klein slaan, als de politie erbij
wordt gehaald. Of mensen die
zich opblazen voor de toonbank
als blijkt dat er een kreukje zit
in het boek dat ze hebben ge
kocht. Of een boze klant die een
verkoopster in' haar gezicht
spuugt".
Hem is niets bekend over zware
gevallen van afpersing, laat
staan chantagepraktijken. „Of
het moet komen van klanten
die dreigen naar de consumen
tenbond te stappen als ze hun
zin niet krijgen, maar dat is na
tuurlijk geen echte chantage".
Dat de winkeliers zich over het
algemeen toch veilig voelen in
hun winkel, verbaast Palm niet
zo. Volgens hem zijn winkeliers
niet zo heel snel bang. „De een
voelt zich bedreigd, de ander
doet het af met een lach, en
weer een ander neemt zijn ei
gen maatregelen om het gevoel
van veiligheid te vergroten", al
dus Palm. Dat laatste komt vol
gens Palm incidenteel voor.
„Maar je kent de verhalen na
tuurlijk wel over winkeliers die
handboeien of ander materiaal
in de la hebben liggen, om even
tueel zelf te kunnen ingrijpen",
aldus Palm.
Gedenksteen
De Leidse historicus P.J. Blok
naar wie eerder al een straat in
de Professorenbuurt werd
vernoemd, krijgt nu ook een
gedenksteen. De steen werd
gisteren tijdens een symposium
in het Gemeentearchief over de
Leidse arbeidersbeweging
tussen 1750 en 1980
overhandigd aan voorzitter P
Obbemd van de vereniging Oud
Leiden. De steen zal worden
ingemetseld in de gevel van
Oude Singel 66, het vroegere
woonhuis van Blok P J. Blok
hoorde 90 jaar geleden tot de
oprichters van de vereniging
Oud Leiden. Blok schreef een
vierdelig standaardwerk over de
geschiedenis van Leiden:
'Geschiedenis eener
Hollandsche stad'. Gisteren
werd een nieuw register van
namen en onderwerpen voor dat
standaardwerk gepresenteerd.
Tijdens het door de Dirk van
Eckstichting georganiseerde
symposium werd ook aandacht
aan de persoon van Blok
I FOTO: WIM VAN NOOF1T
DEN De twee Raad-
Daadwinkels in de oos-
jke binnenstad en in de
aghwijk zullen de
tfdrol spelen in een film
de gemeente Leiden gaat
ken.
bekend raken met de Raad-
Daadwinkel.
Dit jaar openden twee Raad-
Daad winkels hun deuren,
één aan de Uiterstegracht en
één aan de Havikshorst. Het
fungeert als aanspreekpunt
tussen bewoners en gemeente
en' overheidsinstellingen. Be
woners kunnen hier terecht
met vragen over hun woon- en
leefomgeving, uitkeringen en
klachten over de gemeente. De
winkelier probeert vragen zo
veel mogelijk zelf te beantwoor
den en als dat niet lukt, door te
verwijzen naar de juiste ambte-
Niet voldoende
De film is niet echt nodig om de
weg naar de Raad Daadwin
kels te wijzen. Veel mensen vin
den de winkel zelf wel. Maar de
gemeente Leiden vond dat niet
voldoende. D. Schouten van het
Bruo Sociale Vernieuwing: „De
film is bedoeld om nog meer
mensen te laten kennismaken
met de Raad Daadwinkels".
Daartoe zal de film worden ver
toond in buurthuizen en biblio
theken.
Maar ook de ambtenaren van
de gemeente moeten de film
zien. „Op die manier willen we
de ambtenaren inzicht geven in
de problemen waar burgers
mee zitten", aldus Schouten.
De dienstverlening aan de bur
ger kan daarmee worden verbe
terd.
De film is mogelijk gemaakt
door een forse subsidie van
ruim 13.000 gulden van het mi
nisterie voor binnenlandse za
ken. De totale kosten voor de
film bedragen 27.000 gulden.
De subsidie is bedoeld om voor
lichtingsmateriaal te maken
over speciale gemeentelijke
projecten.
gexclST Er is op dit mo-
gids'ïit te weinig geld voor de
^mnumenten uit de periode
)0 tot 1940. Er moeten in
IQ Aomende zes jaar 16.000
or ylouwen en 150 stads- en
an bosgezichten beschermd
rden, maar de daarvoor
Stemde 12 miljoen gulden
liet genoeg.
[moet zeker vier tot vijf mil-
n gulden bijkomen, vindt de
ksdienst voor de Monumen-
v zorg. De begroting van 12
J joen gulden is alweer van
paar jaar geleden en nu ver-
lerd. Als er niets gebeurt, is
vik! Monumenten Selectie Pro-
t (MSP) gedoemd te misluk-
|gens een woordvoerder van
Rijksdienst wordt druk over-
ti met het ministerie van
Jzijn, Volksgezondheid en
fgluur (WVC). Ook andere
nibronnen zouden welkom
rïfe f gebouwen en gezichten
eten worden gekozen uit de
j» 000 gebouwen en 700 ge-
den die de afgelopen jaren
Iden geregistreerd in het ka-
I van het Monumenten In-
itansatie Project (MIP).
SchC
LEIDEN Met een tentoon
stelling in De Lakenhal, een
gedenksteen in het wegdek
van het Kort Galgewater en
een enorme schildering op de
gevel van de meelfabriek aan
de Zijlsingel herdenkt Leiden
dit najaar kunstenaarsbewe-
gin% De Stijl. Die werd 75
jaar geleden opgericht.
Theo van Doesburg, één van de
oprichters van De Stijl woonde
van 1916 tot 1922 in Leiden. Hij
had tussen 1917 en 1920 een
atelier aan het Kort Galgewater
3. Daar wordt in het wegdek
een gedenksteen aangebracht
met het door de Hongaar Vil
mos Huszar ontworpen vignet
van De Stijl. Tot deze beweging
hoorden verder onder anderen
Piet Mondriaan, Gerrit Riet
veld, J.J.P. Oud, Bart van der
Leek en El Lissitzky.
De gedenksteen op het Kort
Galgewater wordt aanstaande
dinsdag onthuld. Dan wordt
ook een herdenkingstentoon
stelling geopend in De Laken
hal. Daar zijn onder andere
door Van Doesburg ontworpen
ramen te zien met afbeeldingen
die zijn geïnspireerd op de
Blauwpoortsbrug. De meelfa
briek aan de Zijlsingel wordt
opgesierd door een afbeelding
van 17 bij 21 meter. Het gaat
daarbij om een onderdeel van
het door Van Doesburg bewerk
te beeldverhaal 'De 2 kwadra
ten', oorspronkelijk van de
hand van de Rus El Lissitsky.
De Leidse galerie Liga Nieuw
Beelden en kunstenaar Sjef 01-
theten spelen op de herdenking
van De Stijl in met een eigen
project. Op elf plekken in de
stad die iets met De Stijl te ma
ken hebben, worden kleine ge
velobjecten geplaatst. Het gaat
daarbij om eigentijdse kunst
werken waarvoor De Stijl als in
spiratiebron heeft gediend.
Deze kunstwerken vanaf aan
staande dinsdag 19 november
tot en met 17 januari te zien.
LEIDEN Het terrein aan
de Bontekoestraat in de Zee
helden wordt afgegraven.
Het betreft hier echter maar
een gedeeltelijke afgraving,
waarmee volgende week
wordt begonnen. Volledige
sanering van het terrein is
veel te duur.
Voorlopig beperkt de gemeente
zich tot het afgraven van de ene
helft van het terrein. Met de
vervuilde grond wordt de ande
re helft opgehoogd. Aanvanke
lijk bestond ook nog het idee om
driekwart van het terrein af te
graven en dat op het resterend
te dumpen. De berg
/ervuilde grond zou daardoor
echer te hoog worden.
De dubbele hoeveelheid ver
vuilde grond op de ene helft van
het terrein wordt afgedekt met
een laag folie, schoon zand en
straattegels. Op de andere helft
wordt een speelterrein aange
legd met wipkippen en een bas
ketbalveld. De omringende
muur wordt gesloopt.
Als het terrein volledig gesa
neerd is maar dat kan nog
enkele jaren op zich laten wach
ten- kan er een bedrijf op
worden gebouwd. Over het lot
van het terreintje is jarenlang
onzekerheid blijven bestaan.
LEIDEN Het woordje
'links' hebben de medewer
kers van boekhandel Mani
fest maar van de etalageruit
afgekrabd. Het dekte de la
ding eigenlijk niet voldoende.
„Maar we zijn wel links hoor,
verzekert Inge van der Velde,
medewerkster van de boek
handel die deze maand tien
Linkse boekhandel Manifest
werd in 1982 opgericht door
twee idealisten, beide afkom
stig van het opgeheven filiaal
van boekhandel Ruward aan de
Breestraat. Ze vonden een pand
aan de Hooglandse Kerkgracht,
in een monumentale stoom-,
boek- en steendrukkerij. Het
was de tijd van de massale vre
desdemonstraties en de acties
tegen kernenergie. Iedereen
had zijn mond vol over de wa
penwedloop. Geleidelijk aan
keerde het tij, de maatschappe
lijke interesse nam af en ook
Manifest moest zich enigszins
aanpassen. „In het begin had
den we veel moeilijk toeganke
lijke boeken en brochures, en
zelfs scripties en pamfletten
van studenten uit de linkse
hoek, maar die kwamen ook als
eerste weer in de uitverkoop,"
weet medewerker Harry Pro
voost die met zeven jaar het
langst bij Manifest werkt. „Het
beleid veranderde, vier A-vier-
tjes aan elkaar nieten en willen
verkopen, dat werkte niet". Te
genwoordig heeft Manifest veel
meer weg van een alternatieve
kadoshop. Vooral het aanbod
aan alternatieve agenda's (van
natuur- tot potten- en flikkera-
genda's) en T-shirts met op
drukken als 'Geef fascisme
geen kans' is groot.
De oprichters van de winkel
hebben inmiddels het veld ge
ruimd. Provoost vermoedt wel
waarom. „Ze hadden misschien
het idee dat ze hier ooit op be
taalde basis konden gaan wer
ken, en dat lukte niet". Pro
voost maakt zich geen illusies
dat dit ooit zal gebeuren. De
winkel draait op een groep vrij
willigers en wat op de boeken
wordt verdiend, gaat recht
streeks naar de huur van het
pand en andere vaste lasten.
Profileerde de boekhandel zich
tot voor kort als 'links', nu
noemt Manifest zich liever 'ei
genzinnige' boekhandel. Bij het
inkopen van boeken en tijd
schriften letten de medewer
kers erop of de inhoud verant
woord, vernieuwend en maat
schappijkritisch is. Maar ook
gewoon leuke boeken kunnen
soms door de beugel, waarvan je
niet direct kan zeggen dat ze
'links' zijn. Naast Het Kapitaal
van Karl Marx, liggen bijvoor
beeld ook de strips van Kama-
gurka uitgestald. Zelf laten de
medewerkers er in elk geval
geen misverstand over bestaan
dat ze links zijn. Het zijn sym-
patisanten van de kraakbewe
ging en de homostrijd, anti-fas
cisten, vaak mensen die actief
zijn in de linkse politiek. En
links zijn betekent voor hen dus
niet: PvdA stemmen. „Die par
tij is keihard op weg een partij
van het midden te worden,"
zegt vrijwilliger David Trouw
vol afschuw. Het boek 'Demo
cratie als hartstocht' van PvdA-
burgemeester Ed van Thijn
heeft Manifest na lang beraad
toch maar aangeschaft. Het ligt
alleen niet op een prominente
plaats. „Dat boek is echt op het
randje. De politieke koers die
Van Thijn is gegaan, daar heb
ik geen woorden voor. Zoals hij
een blokkade bij Shell uit el
kaar heeft laten trappen...",
zegt Trouw.
Over de klandizie hoor je de me
dewerkers van Manifest niet
klagen, maar het kan altijd be
ter. In elk geval is Manifest de
inzinking van een jaar of vier
geleden te boven gekomen, toen
het wel heel erg stil werd in de
winkel. De vaste klantenkring
is qua leeftijd heel divers, vin
den de medewerkers. Veel scho
lieren van een jaar of 17 komen
er voor stickers, ansichtkaarten
of een tijdschrift. Leidse 'mei
den' komen er om Meiden Blad
K te halen, dat elders in Leiden
niet te krijgen is. Volwassenen
komen met name af op de ro
mans, veelal van Afrikaanse en
Latijns-Amerikaanse schrij
vers. Bij de inkoop wordt reke
ning gehouden»met de smalle
beurs van de meeste klanten
van Manifest. „De nieuwste ro
man van Harry Mulisch hebben
we daarom niet. Die kost 75 gul
den. Ach, bovendien komen de
mensen echt niet speciaal hier
naartoe om dat boek te halen.
Dat boek kun je overal kopen"
Maandag aanleg Schildersplein
LEIDEN De aanleg van het
Schilderspleintje aan de Wed-
desteeg start maandag. Al zeer
snel starten de grond- en graaf
werkzaamheden. Daarna wordt
begonnen met de inrichting
naar een ontwerp van kunste
naar Guus Bayards. Het kunst
werk bestaat uit vijf panelen die
in hoogte oplopen tegen de
muur van de Witte Poortkazer
ne. Twee groene vierkanten
van bomen en gras, en bankjes
maken het geheel compleet.
Het project, dat drie ton gaat
kosten, is naar verwachting
eind december of begin januari
klaar. Het Rembrandtjaar is, in
het laatste geval alweer voorbij,
en in dat kader zou het pleintje
moeten zijn aangelegd.
Tweede lustrum
van buurtbus
Zoeterwoude
ZOETERWOUDE - De Zoe-
terwoudse buurtbus viert het
tweede lustrum. Morgen is het
precies tien jaar geleden dat de
bus de eerste rit reed. Uit tellin
gen van mevrouw A. Vreeburg,
de voorzitter van het buurtbus-
comité, blijkt dat de bus in 10
jaar tijd bijna 48.000 passagiers
heeft vervoerd.
Onlangs kreeg het buurtbuséo-
mite de beschikking over een
nieuwe bus. Dinsdag delen alle
passagiers in de lustrumvreug-
de en ontvangen ze een atten
tie. Het Zoeterwoudse buurt
busproject draait op vrijwilli
gers. Al tien jaar zetten tal van
mensen zich belangenloos in.
De buurtbus rijdt door de diver
se dorpsdelen van Zoeterwoude
en doet 'daarnaast Hazerswou-
de-dorp. Benthuizen en Leider
dorp (Elisabeth-ziekenhuis)
aan.
