'Ooit komt er weer een nieuwe Leidse Courant'
'Wie al te vervelend werd,
werd keurig afgeserveerd'
Finale
Leidse Courant
ZATERDAG 14 NOVEMBER 1992
Joop Walenkamp (42) voelt zich niet alleen
nauw verbonden met de Leidse Courant, hij
is het ook. Zijn grootvader was een van de
nprichters, oud-hoofdredacteur Leo Roozen
zijn peetvader. De huidige wethouder van
economische zaken van Leiden over het
teloor gaan van weer een krant.
Ioor Joop Walenkamp
f «et lot van een krant. Vandaag ge
peld en in ieders gretige handen,
lorgen de vis er in verpakt, de kat-
ebak van vloerbedekking voorzien.
Je weten dat dit het lot van onze da-
Êlijkse krant is. Niemand rouwt er
im. Integendeel, de oud-papierjon-
ens van de sportvereniging zijn er
lij mee. Het is de natuurlijke gang
an zaken. Aan de Apothekersdijk
;aat er morgen bij wijze van spre-
en een stapel oud papier van zo'n
ijftig meter hoog. Drieëntachtig
largangen oude edities van de Leid-
gCourant. Het lot van een kranten-
edrijf. Daar zijn we helemaal niet
lij mee.
ij mijn familie thuis heeft de Leidse
lourant altijd een speciale plaats in-
gnomen. Dat krijg je vanzelf als je
183 jaren de LC in de bus krijgt. Dat
loest ook wel, want grootvader Wa-
snkamp was mede schuldig aan de
prichting van de LC. Deze ouder-
etse dorpsdokter uit Warmond
am met een paar goede vrienden in
909 het initiatief om een eigen ka-
holiek dagblad voor Leiden en om-
eving op te richten. De formule die
Ij kozen om de Leidse Courant te
unnen starten was heel sterk. In de
ele Leidse regio zochten zij katho-
eken die hun voornemen wilden
eunen. De steun die zij vroegen
ras tweeërlei: neem een abonne-
ïent op de krant én neem een aan-
eel in het bedrijf. En zo had de Leid-
Courant van meet af aan een vas-
trouwe lezerskring,
et aardige hiervan was, dat de
rant er op deze wijze niet alleen
óór de lezers, maar vooral ook van
de lezers was. Dit nu gaf een heel bij
zonder karakter aan de start van de
Leidse Courant. Nu de krant aan
"haar laatste nummer toe is, zullen
%ommigen wellicht tevreden zeggen:
met de Leidse Courant verdwijnt
een stukje verzuild Nederland. An
deren betreuren het verlies van de
krant die destijds zo'n belangrijke
rol in het emancipatieproces van de
katholieken in onze regio heeft ge-
hpeeld.
m Geen underdogs
Want dat wordt tegenwoordig wel
eens vergeten. Katholieken in Ne
derland zijn vandaag de dag immers
reibepaald geen maatschappelijke un-
bo^erdogs meer. Toch was dat in de vo-
j h*ige eeuw en begin deze eeuw nog
rasheel anders. De vooraanstaande ka-
niftholieke geleerde prof. dr. L.J. Ro-
vegier heeft dat in zijn standaardwerk
vehver de geschiedenis van de katho-
na^ieken in Nederland van 1853-1953
d?In vrijheid herboren' boeiend be-
jd ifcchreven. Voor degenen die wel eens
n vergeten hoe de positie van het ka-
ocltholieke volksdeel bevochten is, het
hoiyolgende citaat.
i,(-) Tal van hoge ambtenaren van lid
""Tan (-) genootschappen, waarvan de
leden zich verplichtten soms on-
3er ede katholieken uit alle be
irekkingen te weren en die tot voor
lichtingen van hun getrouwen in
Itilte geregeld „kleine blauwe adres
boekjes", naamlijsten van roomse
pedici, juristen, maar ook naaisters
m vrachtrijders verspreidden.
Bij een soort van stilzwijgende af-
jpraak werd ten aanzien van alle
apenbare functies in heel Nederland
F) een hardnekkig uitsluitingssys-
!eem toegepast. Dit blijkt uit de sta-
listieken die De Tijd (-) publiceerde.
I) Natuurlijk gaven de staatjes ook
lanleiding tot grove commentaren
j>p de achterlijkheid van de katholie
ken, die door niets immers zo helder
in het licht gesteld had kunnen wor
den. Zij toonden echter overduidelijk
aan, dat van een stelselmatige uit
sluiting in alle overheidsdiensten te
spreken viel: aan de departementen,
bij de rechterlijke macht, op de pro
vinciale griffiën, op de raadhuizen,
bij het onderwijs van hoog tot laag (-
Eens per jaar moet ik onwillekeurig
aan dit citaat denken. Bij de jaarlijk
se klaagzang van vooral de liberale
fracties in de Tweede Kamer bij de
begrotingsbehandeling van Binnen
landse Zaken dat het CDA.overbe-
deeld is in burgemeestersposten en
ambtelijke topfuncties. Het kan ver
keren.
Warmond
In 1909 vormde het priestersemina
rie in Warmond het centrum van de
intellectuele ambitie om de positie
van de katholieken in het land en de
regio te verbeteren. In de overwe
gend niet-katholieke omgeving
vormde een aantal gemeenten, zoals
Noordwijk, Noordwijkerhout, Lisse,
Oegstgeest en Warmond, in feite een
aantal katholieke enclaves. War
mond nam daarvan het voortouw in
de katholieke emancipatie. Initiatief
en voedingsbodem voor de stichting
van een eigen katholieke Leidse
Courant wortelen in het Warmonds
seminarie en zijn vaste bezoekers.
Hoe rooms Warmond was, blijkt wel
uit de gemeenteraadsverkiezingen
van 1935. Mijn grootvader stelde
zich na zijn pensionering als dorps
dokter verkiesbaar voor de Roomsch
Katholieke Staatspartij. Als lijst
trekker van de RKSP verenigde hij
maar liefst 639 van de 998 in War
mond uitgebrachte stemmen op
zich. Dat was 64 procent, dus ruim
schoots de absolute meerderheid.
Ik zei al: de Leidse Courant was niet
alleen vóór maai- vooral ook van
haar oprichters en lezers. Natuur
lijk, de Leidse Courant heeft zich in
de loop der jaren ontwikkeld tot een
krant die geheel voldoet aan de ei
gentijdse volwassen journalistieke
standaard. Toch zie ik haar nog al
tijd graag in historisch perspectief
met haar grote belang voor de katho
lieken in de regio.
Al tientallen jaren ga ik eens in de
zoveel weken op bezoek bij mijn
oude peetoom Leo Roozen. Deze au
teur van een reeks boeken over Lei
den en de dorpen in de omgeving is
zo ongeveer zijn hele leven in dienst
geweest van de Leidse Courant.
Eerst als verslaggever, later als
hoofdredacteur. Hij is inmiddels 88
jaar en nog steeds woonachtig in de
schaduw van de Petruskerk.
In wisselende samenstelling tref ik
daar dan zijn favoriete vrienden uit
het rijke roomse leven en sommige
oud-collega's van de krant. Zoals
prof. Hans Goddijn en Ton Pieters,
die elkaar vrolijk citaten uit de La
tijnse liturgie of Romeinse kerktra
ditie toeroepen. Ik schuif daar dan
aan als jong broekje in een hoekje
van Roozens negentiende-eeuwse
studeerkamer. Ik spits mijn oren.
Blijven de anekdotes over de Leidse
•Courant dan al te lang uit, dan vraag
ik er rechtstreeks naar. Wat hij des
tijds over de gemeentepolitiek en ge
meentebestuurders in de krant
schreef? Het vieze gezicht van de
oud-hoofdredacteur spreekt boekde
len. Gemeentepolitiek? Als fatsoen
lijke krant hield je je daar toch niet
mee bezig. Althans zeker niet als fat
soenlijk hoofdredacteur. Als ik dat
nou leuk vind om te doen, dan wil hij
dat van zijn petekind wel door de
k ue voormalige zetterij aan de Papengracht.
mij
Een foto van de inwijdingsplechtigheid van het gebouw van De Leidsehe Courant aan de Papengracht. Op de voorste rij tweede van links mgr. Taskin, de
bisschop van Warmond, daarnaast burgemeester Van der Sande Bakhuyzen, bisschop Aengenent, deken Dessens (pastoor van de Mon Père kerk) en
dokter Walenkamp (president-commissaris). Uiterst rechts directeur B. Lans. Achterin in het midden de toen nogjonge Leo Roozen.
vingers zien, maar zelf, neen hoor.
Treffend is het verhaal over zijn be
zoek aan de toenmalige koningin Ju
liana. Zij organiseerde op Soestdijk
een bijeenkomst van de hoofdredac
teuren van de Nederlandse kranten
om met hen van gedachten te wisse
len. Dezen kwamen op hun paasbest
vanuit heel Nederland aanzoeven in
hun limousines. Roozen had even
wel in Leiden zijn oude bromfietsje
bestegen, zo'n ouderwets pothelmp-
je op zijn hoofd vastgesnoerd en de
tocht naar Soestdijk op zijn geheel
eigen, bescheiden wijze per brom
mer gemaakt. Eenmaal in Soestdijk
gearriveerd, moest hij echter onver-
richterzake weer terug. Luid schate
rend hadden de bewakers van de
rijkspolitie hem de toegang tot het
paleis geweigerd. Als dit een hoofd
redacteur was, kon iedereen wel zeg
gen dat hij hoofdredacteur was.
Neen, ze konden hem echt niet bin
nenlaten.
Echt gemis
Vanaf vandaag is dit alles historie.
Toch zal ik de Leidse Courant niet
zozeer missen om dit soort anekdoti
sche herinneringen aan een soms
ver verleden. Zo gaan die dingen nu
eenmaal. Neen, het echte gemis zal
zich doen gevoelen doordat Leiden
voor het eerst sedert 132 jaar nog
slechts één dagblad heeft.
Zoals bekend verschijnen in Leiden
in verschillende vormen reeds vanaf
1618, 1620 en meer regulier vanaf
1686 kranten onder de naam Leid
sehe Courant. Soms verschijnen er
zelfs meerdere kranten onder diver
se namen. Maar vanaf de oprichting
van het Leidsch Dagblad in 1860 tot
Har Meijer (51) is een van de Leidse notabelen die nauw
verbonden zijn aan en met de Leidse Courant. In zijn
studententijd was hij tennismedewerker. Daarna haalde hij als
huisarts, als lid van het bestuur van de 3-October Vereeniging en
als voorzitter van tennisvereniging Unicum veelvuldig de
kolommen. Vandaag voor de laatste keer.
door Har Meijer
De sportbijlage van de Leidse Cou
rant op maandag bestond 30 jaar ge
leden louter uit voetbal. Als arme
student en lokaal tennistalent, spel-
technisch en culinair uitstekend be
geleid door Jaap Noordman, zag ik
mogelijkheden om een zakcentje bij
te verdienen. Ik solliciteerde naar de
functie van tennisverslaggever bij de
toenmalige chef van de sportredac
tie, Henk Heruer, met het argument
dat tennis in de toekomst een zeer
grote plaats in het Leidse sportge
beuren zou gaan innemen.
Argumenten hiervoor had ik totaal
niet, maar een zekere bluf was mij
niet vreemd. Henk Heruer, in het
bezit van het diploma gymnasium
alpha, had op zijn eindexamen een
acht voor geschiedenis van mijn va
der gekregen en droeg dientengevol
ge de familie een warm hart toe. En
aangezien de allerhoogste baas Leo
Roozen ook een huisvriend was, was
een contract snel geregeld.
Ik zou per regel worden betaald, een
kilometervergoeding ontvangen en
een warme maaltijd per dag in reke
ning mogen brengen. Ik knoopte al
les duidelijk in mijn 'flapoortjes' en
nam mij voor 'vele regels' te produ
ceren en vele kilometers per fiets af
te leggen. De 'heren' leefden name
lijk in de veronderstelling dat ik een
klein autootje bezat.
Meissies
Zo ging ik op 1 april 1962 van start
bij de Leidse Courant. De zondag
competitie en de daaropvolgende
nacht waren een ware uitputtings
slag. Allereerst speelde ik voor Uni
cum I competitie met de legendari
sche 'prikker' Lodewijk Kallenberg
en Helma en Maureen, twee schatti
ge meisjes uit het oosten, die aan het
Noordeinde moderne kookkunst
studeerden. Later hebben Lodewijk
en ik zo'n 'meissie' maar tot onze le
vensgezellin genomen.
Aan het eind van zo'n competitiedag
begon ik als een razende alle parken
in de omgeving te bellen om de uit
slagen te verzamelen. Al moet hier
bij wel vermeld worden dat ik dit sa
men met Frank Bonte van het
Leidsch Dagblad deed, zodat wij sa
men een volledig overzicht bij elkaar
scharrelden. Roomburg met de le
gendarische Lex Karamoy speelde in
die tijd hoofdklasse, de Leidse Hout,
Har Meijer tijdens een
prijsuitreiking op Unicum.
met Frank Bonte, speelde er vlak on
der en OLTC met hardhitter Jaap
Temmink acteerde op hetzelfde ni
veau. Unicum speelde slechts twee
de klas, al vond coach Jaap Noord
man dat wij veel meer in onze mars
hadden.
U ziet aan het huidige niveau dat de
verloedering is ingetreden. Unicum
speelt in de eerste klas nog op een
aanvaardbaar niveau, de rest is tot
recreatietennis afgedaald.
Na zo'n competitiedag deed zich te
vens een groot probeem voor. Wij
moesten met Jaap Noordman en
onze tegenstanders naar zijn 'wijn-
caves' in Voorschoten, alwaar wij als
schenkfeuten dienst deden terwijl
onze Jaap daar goede zaken met te
genstanders, vrienden en andere ge
nodigden deed. Zijn glazen waren
van het fraaiste kristal, waaruit
Jaap de mooiste geluiden wist te to
veren. Na een lekker glas wijn wer
den vervolgens 'De Knip' in Voor
schoten of Indisch restaurant 'De
Deijl' in Wassenaar gefrequenteerd.
En pas na de copieuze maaltijd kon
ik tot diep in de nacht mijn stukjes
maken die 's ochtends voor acht uur
op de redactie op de Papengracht
moesten liggen. Meerdere malen
fietste ik 's morgens om zes uur
door de stad om mijn kopij in te leve-
De huidige hoofdredacteur Jan Leu-
ne had de grootste moeite om mijn
handschrift te ontcijferen. De maan-
dpg bracht ik verder studerend en
wat slapend door, waarna ik 's a-
vonds of met mijn schrijfprodukt
werd gecomplimenteerd of letterlijk
en figuurlijk de grond in werd ge
boord. Je kon in zoTi stukje dan ook
de voor- of afkeur duidelijk laten
blijken. Na de competitie kwam het
toernooien-circuit, en als ik zelf niet
meespeelde 'bezocht' ik zo'n toer
nooi met collega Frank Bonte om en
om. Wij wisselden 's avonds erva
ringen en gegevens uit, maar tou
cheerden ieder wel de kilometer- en
onkostenvergoeding.
Dat hierdoor wel eens wat 'foutjes'
ontstonden gaf meerdere malen het
lezerspubliek de gelegenheid ons te
bekritiseren. Wie wat al te vervelend
werd, werd vervolgens in onze krant
keurig afgeserveerd. U begrijpt dat
wij niet overal als vrienden werden
ontvangen op de respectievelijke
parken. Al met al heeft mijn tennis-
schrijven mij in mijn studententijd
van de nodige pecunia voorzien en
voor 1500 gulden kon ik mijn eerste
auto aanschaffen. Een fraaie rode
'lelijke eend' met een heerlijk open
dak.
Henk Heruer en Leo Roozen waren
wel met mij tevreden maar vonden
mijn declaraties duidelijk aan de
hoge kant. In onderling overleg werd
echter altijd een prima oplossing ge
vonden.
Leo Roozen ging enkele jaren later
met pensioen, waarna ik hem verder
als huisarts heb mogen dienen.
Henk Heruer, die inmiddels chef-re
dacteur was geworden, verliet enke
le jaren later de Leidse Courant om
in dienst te treden bij het Limburgs
Dagblad. Thans is hij perschef van
de bisschop van Rotterdam.
Aan het eind van mijn studententijd
was ik wegens co-assistentschappen
niet meer in staat te schrijven en an
deren namen toen het vaandel van
mij over.
Tennis is immer toonaangevend ge
bleven in de Leidse Courant, wat wel
blijkt uit de jaarlijkse tennisbijlage
aan het begin van de competitie en
het Masterstoernooi op mijn eigen
park Unicum. Peter Klein, Gert-Jan
Onvlee en Arnold v.d. Capellen zijn
nog steeds geweldige pleitbezorgers
voor het huidige tennis. Toch ben ik
best wel een beetje trots zelf de aan
zet tot de huidige Leidse tenniscul-
tuur te hebben gegeven.
aan vandaag aan toe kent Leiden ten
minste twee eigen Leidse kranten.
Voor het journalistieke en intellec
tuele klimaat in een stad is dat een
geweldig voorrecht. Maatschappelij
ke opvattingen hebben zo meer dan
één podium. Er ontstaat tussen de
dagbladen een licht spanningsveld
van een zekere onderlinge wedijver.
Om de eerste, om in ieder geval de
beste te zijn. Dat is een stimulans
voor de betrokken redacties. Maar
ook voor de lezers. Ik ben al meer
dan vijftien jaar tegelijk abonnee
van zowel de Leidse Courant als het
Leidsch Dagblad. Ik sta er nog bijna
dagelijks versteld van hoezeer de
verslagen door twee journalisten
van een en dezelfde gebeurtenis on
derling kunnën verschillen. Wille
keurig voorbeeld uit mijn stapel
oude knipsels: 'Besluiten over Bree-
straat pas in najaar', en daarnaast in
de andere krant: 'Wethouder maakt
haast met plannen Breestraat'.
Ik heb dit altijd gezien als een ge
ruststellend bewijs dat de 'koningin
der aarde', zoals oude journalisten
hun vak plachten te noemen, toch
ook maar een gewoon mens is.
Wie terugkijkt naar de achter ons
liggende drieëneenhalve eeuw, weet
dat er vroeger of later wel weer een
nieuwe, eigentijdse, Leidse Courant
zal worden opgericht. Ongetwijfeld
zal ook die weer hard vechten voor
de maatschappelijke emancipatie
van een nieuwe bevolkingsgroep, die
de steun van een eigen krant zoekt.
Ook van die Leidse Courant zou ik
graag van het eerste nummer af een
exemplaar in de bus hebben. Kunt u
dat nog even aan de administratie
doorgeven?
foto Diri Ketting
