Lief en leed van
een correspondent
Moeilijk wennen zonder de Leidse Courant
IETWAT T? LeidseCourant 7
a ilml/ij zaterdag 14 november 1992 i i
Joop Peeters (64) uit Voorschoten was tot voor kort een van de
correspondenten van de Leidse Courant die zich altijd realiseerden
I dat het financieel meer oplevert om de raadzaal schoon te maken
dan in die raadzaal een vergadering te verslaan. Bij het
schoonmaken ontbreekt echter het avontuur, het verrassende.
van Noort, die inmiddels elk ver
scholen huisje in Alkemade weet te
vinden.
Naast al deze positieve berichten
moet het me echter ook van het hart
dat nogal wat mensen de persverte
genwoordigers persoonlijk verwar
ren met hun boodschap in de krant.
Om een voorbeeld te noemen: on
langs meldde ik in de krant dat de
para-commerciële activiteiten van
dorpshuizen en jongerensociëteiteh
een doorn in het oog van de plaatse
lijke horeca zijn. De overkoepelende
organisatie had, na de nodige infor
matie te hebben gekregen van plaat
selijke horecaffers, de gemeente Al
kemade zelfs met een proces ge
dreigd. Tot mijn verbijstering rea
geerde de voorzitter van een van de
dorpshuizen ongeveer als volgt: „Ik
laat me door de krant niet in een ru
zie met de horeca drijven". Dat is na
tuurlijk de omgekeerde wereld: de
boodschapper aankijken op een be
richt datje niet bevalt. De laatste ja
ren bestond gelukkig de mogelijk
heid om commentaar te leveren via
de rubriek Weekend. In deze brood
nodige rubriek konden myn artike
len helaas nooit integraal worden
geplaatst.
Ik denk dat ik via de Leidse Courant
vaak iets heb kunnen doen voor
mensen die bij het gemeentebestuur
op onbegrip waren gestuit. Ook heb
ik het gemeentelyk standpunt naar
de bevolking toe kunnen verklaren.
Het vak van journalist, zo meen ik
mezelf met een meer dan twaalfjari
ge ervaring wel te mogen noemen, is
meer dan het opschrijven van
woorden. Het vak houdt een inten
sief contact met veel verschillende
mensen in. Ik vind dat een meer
waarde.
Het werken voor de krant geschied
de tot een jaar geleden onder grote
tijddruk. Als ik over elven uit een
vergadering kwam, moest snel het
artikel worden geschreven, omdat
de koerier het om één uur, half twee
kwam ophalen. Vaak zat ik met de
hete adem van de koerier in mijn nek
nog te schrijven. Tegenwoordig
heeft de computer ook voor mij het
werk makkelijker gemaakt. Was ik
te moe om nog te schrijven dan stond
ik 's morgens wel voor dag en dauw
op om een vergadering met frisse
moed uit te werken.
Maar aan alles komt een eind, ook
aan de Leidse Courant, waarmee ik
me altijd sterk verbondén heb ge
voeld.
hij toch maar mooi helemaal voor
niets de uitvoering mag meemaken
en dat hij best loten kan kopen voor
de grote loterij na afloop. Daar trapt
iedere beginneling in. Wanneer de
andere genodigden een rustig afzak
kertje nemen, spoedt de correspon
dent zich op de zondagavond, de
feestavond in die jaren, naar huis en
begint zijn typemachine te mishan
delen. Midden in de nacht wordt het
verslag bezorgd op de juiste plaats
en dan weet de correspondent, dat
indien het verslag opgenomen
wordt, hij bruto 5,- op die zondaga
vond verdiend heeft. Na aftrek van
koffie en loten blijft er gemiddeld
1,50 over.
Mgr. Beckers
Bladerend in mijn knipselboeken uit
die jaren zie ik tussen dé verslagen
van de R.K. Vrouwenbond, de R.K.
Boerenleenbank en de R.K. Midden
standsvereniging ook staan de ver
slagen van de R.K. Geitenfokvereni-
ging, de Zondagsvliegers van de
Postduivenhoudersvereniging en
zelfs een verslag van de raadsverga
dering met bijzonder veel aandacht
voor het tijdens die vergadering ge
sproken woord van de KVP-afge-
vaardigden. Hoogtepunten zijn de
vele priester- en kloosterfeesten.
Voorschoten heeft een echte hoge
prelaat als inwoner: mgr. Th.M.P.
Bekkers, protonotarius apostolicus.
Verslagen over deze 'notaris van de
paus' gaan steeds via de hoofdredac-
In de jaren zestig en zeventig vindt
er een bloedeloze revolutie plaats.
De grote kerkgenootschappen pro
beren elkaar te omarmen em noe
men zich zoekenden en gaan 'Op
Weg'. Niemand spreekt meer over
het 'ware' geloof en als gevolg daar
van is voor menig r.k. gezin ook de
Leidse Courant niet meer de enig
ware krant. De heer van stand Roo-
zen is gepensioneerd, de nieuwe
hoofdredacteur laat zich bij zijn
voornaam noemen en de correspon
dent bezoekt minder verenigings
bijeenkomsten en meer gemeentelij
ke vergaderingen, want ook de Leid
se Courant wil meer algemeen
nieuws en probeert zich niet te bran
den aan de felle twisten tussen de be
correspondent dat het financieel
meer oplevert om de raadzaal
schoon te maken dan in die raadzaal
een vergadering te verslaan. Bij het
schoonmaken ontbreekt echter het
avontuur, het verrassende.
Met het uitdunnen van het aantal
dagbladen in deze regio verdwijnt
ook grotendeels de primeur van het
nieuws. Zeker wanneer je als corres
pondent na veertig jaar overal je tip
gevers hebt, wordt het nieuws je
voor zover je het niet zelf hebt
ontdekt gewoon aangedragen.
Inmiddels is de schrijfmachine met
handbediening vervangen door een
elektrische typewriter en ten slotte
komt de computer en dat betekent
veelal een di rekte weergave in de
krant van wat in de werkkamer op
papier gezet wordt. Je leest af en toe
je eigen taalfouten...en dat is schrik
ken!
De Leidse Courant verandert mee.
Gelukkig blijft er altijd nog enige
ruimte om te schrijven over het ker
kelijke leven. Om dat nieuws alge
mener te maken heet de celebrant
gewoon voorganger en de enkele
keer dat er een neomist in een paro
chie komt, heet de jongeman gewoon
een nieuwe priester. Wanneer het
door Joop Peeters
Alle begin is moeilijk. Extra moeilijk
is de start als correspondent voor het
.rooms-katholieke dagblad de Leidse
Courant in de jaren vijftig.
Na 'eindeloos' wachten word ik ont
vangen in een grote, goed gemeubi
leerde kamer. Achter een monumen
taal bureau zetelt hoofdredacteur
L.C.J. Roozen, de onbetwiste half-
van r.-k. Leiden en wijde omge-
jving, van waaruit gewaakt wordt
de goede zeden voor ieder die
het ware geloof kent en belijden wil.
insiders weten dat de hoofdredac
teur een dubbel leven lijdt. Zodra de
werkzaamheden het toelaten
springt hij op de fiets en gaat rich
ting Zoeterwoude. Op de boerderij
Oost-Vliet is hij gewoon knecht.
Toch wel een bijzondere, want hij
wordt er niet voor betaald. Tussen
de koeien is hij ook in zijn element,
al kan hij zijn roeping niet vergeten
en dat resulteert in het nog steeds
door menigéén begeerde boekje 'De
Zeven Zaligheden van Zoeterwou
de'. Druk: N.V. De Leidsche Cou
rant. Opgedragen aan Hack van Os
te Haarlem. Uitgegeven in oktober
1946.
Hoewel ik al jaren correspondent
ben voor dagblad Het Binnenhof
wordt toch mijn godsdienstige ken
nis door hem flink getest. Ik weet
nog steeds niet of ik als correspon
dent word aangenomen omdat hij
mijn vader goed kent. Die noemt de
heer Roozen gewoon Leen. Of omdat
de heer Roozen in mij een (jonge-
)man ziet die zieltjes (abonnemen
ten) kan winnen in Voorschoten.
In de beginjaren blijft er weinig van
de verdiensten over. Het leven in
Voorschoten bestaat volgens de dag
bladen voornamelijk uit feesten:
kerkelijke en wereldlijke. Iedere ver
eniging met het predikaat r.k. heeft
minstens een of meerdere keren per
jaar een feest, waarbij de geestelijk
heid en de pers worden uitgenodigd.
De eerste rij is steeds voor de geno
digden, die verdeeld zijn in rangen
en standen. De laagste stand is die
van de pers, die krijgt geen gratis
kopje koffie tijdens de pauze. Wel
komt er altijd een dame die de cor
respondent van de krant vertelt, dat
houdende en de vooruitstrevende
christenen. Vele gezinnen doen zelfs
hun vertrouwd christelijk of r.k.
dagblad de deur uit en vervangen die
door een neutraal dagblad. De chris
telijke pers is het eerste slachtoffer,
maar ook de katholieke pers kan
zich alleen nog handhaven door sa
menbundeling en zo ontstaat Wes
terpers, bestaande uit Het Binnen
hof en de Leidse Courant. De corres
pondent groeit echter in aanzien en
wordt een soort onbezoldigd wel
zijnswerker. Wanneer bijvoorbeeld
de vuilnisman een zak laat staan,
krijgt de correspondent van de ver
bolgen burger te horen dat daar
maar eens een stukje over geschre
ven moet worden in de krant.
Wanneer Voorschoten een nieuw
station krijgt, dan zijn er de bezorg
de ouders die menen dat de toegang
naar het station beter beveiligd
dient te worden: 'Schrijf daar maar
eens een keer over. Die lui doen
maar wat!'
Het dorp Voorschoten dat in vroeger
tijden op de zondag steeds drie stro
mingen kende, die naar de drie grote
kerken voerde, heeft geen drie kerk
genootschappen meer, maar wel ze
ven stuks en dat terwijl het aantal
bezoekers aan die kerken nog nau
welijks twintig procent van het aan
tal inwoners bedraagt.
De Leidse Courant verandert mee.
Slechts zelden is er nog een kerkelijk
feest dat ruimte krijgt in de kolom
men, en zo dat gebeurt, heet de neo
mist een nieuwe priester en de cele
brant gewoon voorganger. Alge
meen nieuws is veel belangrijker.
Daar is ook veel meer aan te verdie
nen. Een correspondent mag dan
een gedrevene zijn met een roeping
het onrecht aan de kaak te stellen en
het goede te verspreiden, ook bij
hem dient er gewoon brood op de
plank te komen. Uit de aanleg van
een verkeersdrempel zijn met wei
nig moeite drie artikelen te halen.
Het eerste artikel betreft de officiële
mededeling en het genomen besluit.
Het tweede artikel laat de voorstan
ders aan het woord en het derde arti
kel is voor de tegenstanders.
Bestond in de jaren vijftig en zestig
het werk van de correspondent voor
80 procent uit verenigingsnieilws en
Joop Peeters, hier bij de dorpspomp, zwengelde letterlijk en figuurlijk veel nieuws aan in Voorschoten.
voor 20 procent uit gemeentelijk
nieuws, thans is 80 procent nieuws
dat met de gemeente als bestuur te
maken heeft en slechts 20 procent
verenigingsnieuws.
In de watten
De financiële kant van het corres
pondentschap wordt ook iets beter.
Niet zo zeer door een betere honore
ring, maar omdat de correspondent
meer in de 'watten' gelegd wordt en
thans gratis consumpties krijgt aan
geboden tijdens zijn werk en boven
dien aardige dames met loten weet
te ontwijken. Nog steeds weet iedere
belangrijk kerkelijk nieuws is, komt
het zelfs op pagina 2r volgens ken
ners de beste en meest gelezen pagi
na van de Leidse Courant.
De Leidse Courant zal de geschiede
nis ingaan als het eerste dagblad dat
wordt verkocht om opgeheven te
worden. Heel erg tragisch ook voor
de correspondent, die beseft dat zijn
inspanning al die jaren tevergeefs is
geweest en in vele gezinnen de tele
visie de plek heeft overgenomen van
de dagelijkse krant.
Leidse Courant, je was een stuk van
mijn leven. Vanaf morgen ben je een
6tuk geschiedenis.
1 Ellen Verhaar (45) was jarenlang verreweg
"~l de belangrijkste correspondent van de
B Leidse Courant, omdat ze 'de oren, de ogen,
S kortom het gezicht' van de redactie in
P Alkemade was, een gemeente van zes
I kerkdorpen, waar de krant meer abonnees
y en lezers had dan in Leiden of welke andere
jU gemeente dan ook.
door Ellen Verhaar
Het zal moeilijk zijn te wennen aan
een tijdperk zonder de Leidse Cou
rant. Ik heb er precies twaalfeneen-
halfjaar plus twee dagen en nachten
aan mogen meewerken. Het is een
tijd geweest met ups en downs. Ups
als mijn artikelen precies zó in de
krant kwamen als ik het bedoelde en
downs als dat eens niet het geval
Iedere avond keek ik reikhalzend uit
naar de komst van de krant. Als-ie
dan kwam vond er eerst een eerlijke
verdeling plaats: de sportpagina's
gingen naar mijn man aan de over
kant van de tafel en het regio-katern
(0nv> was voor mij. De landelijke pagina's
I werden bewaard voor na het eten.
Wat mij interesseerde was hoe mijn
artikelen erin stonden en wat er te
melden was over de regio-gemeen
ten. Had men in Woubrugge of
Oegstgeest de raadsleden geïnter-
relsfviewd over verkeersdrukte, ik zeg
maar wat, dan dacht ik: „Hee, dat
onderwerp zou ik ook wel eens kun
nen aansnijden" of: „Zoiets heb ik
ook wel eens beschreven". Alles be
trok ik op de zes dorpen die Alkema
de rijk is.
Ik had het voorrecht te mogen wer
ken voor een groeiende gemeente
waar de Leidse Courant veruit favo
riet is. Daarbij kreeg ik als corres
pondent alle ruimte om ieder dorp
tot zijn recht te laten komen. De con
tacten met de redactie waren leuk.
Zelfs in de afgelopen maanden toen
alle redacteuren in Leiden in grote
onzekerheid leefden over hun baan,
ging dat niet ten koste van de onder
linge verstandhouding. Gelukkig
hadden ze voortdurend een basket
bal plus bijbehorend net tot hun be
schikking. Liep de spanning te hoog
op, dan knalde ineens die bal weer
door de zaal. Dat het ding nooit via
irgf
de ruit in de gracht van de Apothe-
kersdijk is beland, is me nog steeds
een raadsel.
In het diepe
Toen ik twaalf en een half jaar gele
den voor de Leidse Courant ging
werken, werd ik eigenlijk in het die
pe gegooid. Diverse corresponden
ten vóór mij hadden het niet langer
dan drie maanden volgehouden. Het
verslaan van commissievergaderin
gen was dan ook vrijwel onmogelijk
door het ontbreken van vergader
stukken voor de pers. Het gevolg
was dat je voortdurend zat te gissen
waar men het over had. Na afloop
van de vergadering ging ik in arren
moede de commissieleden bellen
voor nadere uitleg. In die tijd stond
burgemeester Bolten nog fier aan
het roer, geholpen door zijn breed
sprakige wethouder Van Duykeren,
de autochtone wethouder Verhaar
en de emotionele gemeentesecreta
ris Brama. De commissievergaderin
gen verliepen in een geheimzinnige
sfeer en in de raadsvergaderingen
konden de emoties hoog oplopen.
Bolten was een meester in het aan
scherpen van onenigheid. Voortdu
rend lag hij in de clinch met de
PvdA- en PPR-raadsleden. Voor een
nuchtere verslaggeefster waren dat
gouden tijden, die zeker bijdroegen
tot grotere belangstelling voor de
verslagen over de lokale politiek.
Het was burgemeester Wagenaar die
als journalist begrip toonde voor de
bijna onmogelijkheid een commis
sievergadering te verslaan zonder
bijbehorende stukken. Hij zorgde er
voor dat de pers die voortaan kreeg.
Maar hij was het ook die de vergade
ringen met het grootste gemak liet
uitlopen tot twaalf uur of nog later.
Ik herinner me een begrotingsverga
dering die tot half vier 's nachts
duurde. De koerier was al vergeefs
bij me aan de deur geweest toen ik
foto Hans de Bakker
Ellen Verhaar voor het gemeentehuis van Alkemade in Roelofarendsveen: „Mijn werkzaamheden voor de Leidse Courant
gingen in de afgelopen jaren over meer dan alleen de gemeentepolitiek. Ook het verenigingsleven werd bij jubilea en in
het oog springende activiteiten in het zonnetje gezet".
thuis kwam. Ik heb nog een uur ge
werkt aan het verslag, maar toen
sloeg Klaas Vaak onverbiddelijk toe.
Chef-redacteur Willem Buyteweg
besliste de volgende ochtend dat het
begro tings ver slag maar een dag la
ter moest worden geplaatst. Dat was
nog nooit eerder gebeurd. Alles wat
de ene dag plaatsvond, hoorde de
volgende dag in de krant te staan.
„Maar ja, nood breekt wet", zo rea
geerde Buyteweg.
Meerburg
Met de komst van burgemeester
Meerburg brak een tijd aan met goe
de uitleg en samenvatting van alles
wat in de vergaderingen werd be
handeld. Ruzies in de raads- en com
missievergaderingen horen tot het
verleden, omdat Meerburg ze al in
de kiem smoort. De publieke belang
stelling voor raads- en commissie
vergaderingen is echter minimaal
geworden.
Mijn werkzaamheden voor de Leidse
Courant gingen in de afgelopen ja
ren over meer dan alleen de gemeen
tepolitiek. Ook het verenigingsleven
werd bij jubilea en in het oog sprin
gende activiteiten in het zonnetje ge
zet. Veel facetten daarvan werden in
de afgelopen jaren ook door Ton Pie-
ters beschreven. Hij begreep de
Veenders, Rippers, Oudaaiers, Ka-
gers en Oude en Nieuwe Weterin-
gers met heel zijn hart en zag kans
dat begrip om te zetten in prachtige
verhalen. Ik heb geprobeerd van
hem te leren. De dorpen van Alke
made zijn net als hun bewoners stuk
voor stuk bijzonder. Vooral van Roe
lofarendsveen, Oud Ade en Nieuwe
Wetering valt me altijd weer op hoe
hecht deze gemeenschappen zijn.
Roelofarendsveen is een muzikaal
dorp, waar men met het grootste ge
mak een goed koor van meer dan 350
mensen kan samenstellen; het alom
heersende gebrek aan mannelijke
koorzangers kent men in de Veen
niet. Wat me altijd opvalt is dat veel
inwoners niet alleen op de foto Wil
len. Het liefst staan ze er met zijn
tienen op. Altijd zijn ze bang voor
een uitslover te worden aangezien.
Muziekvereniging Liefde voor Har
monie en het beroemde plaatselijke
koor Vox Laeta vormen de belang
rijkste bases voor de culturele uitin
gen in Roelofarendsveen. Bij de on
langs gehouden kermismuziekmani-
festatie telde ik maar liefst vijf plaat
selijke blaaskapellen naast tal van
bands, koren en koortjes. Zoveel mu
ziekgroepen, dat is echt ongekend!
Verwarren
Ik kreeg myn informatie in de afge
lopenjaren overigens niet alleen van
de gemeente en het verenigingsle
ven, ook het bedrijfsleven droeg zijn
steentje bij. Menig gouden bruids
paar of gedecoreerde heb ik mogen
interviewen. Soms was ik zo enthou
siast, dat de eindredacteur het ver
haal moest inkorten. Overigens heb
ik in het Leidse Courant-tijdperk
ook een heel goede samenwerking
gehad met onze vaste fotograaf Wim
