Accenten in Duindorp Betalen om geen bekeuring te krijgen 4Leidse Courant i a atf.rdag 1 zaterdag 14 november 1992 t-igv 1 ijuuilu In de Scheveningse wijk Duindorp wonen hooguit tien buitenlandse gezinnen en nóg is de angst voor het vreemde groot in het dorp. Niettemin wil de gemeente Den Haag ook daar tot een voorzichtige integratie van autochtonen en allochtonen komen. BRIEF Stevo Akkerman tussen tsjechoslowaken Wat is die agent eigenlijk vriendelijk, dacht ik, meneer voor en meneer na, heel netjes. Ik was nog volop met mijn gedachten bij de tandarts, waai' ik zojuist een gouden kroon had doorgeslikt en ook weer opgehoest, toen een agent op een motorfiets me tot stoppen dwong. De geleende auto waarin ik reed bleek in 1988 voor het laatst te zijn gekeurd, het kentekenbewijs op de voorruit was verouderd, ik had geen gordel om en geen papieren bij me, ik beweerde in Tsjechoslowakije te wonen en slechts tijdelijk in Nederland te zijn; dat alles bij elkaar deed bij de agent bepaalde twijfels rijzen. Toen hij vervolgens telefonisch te horen kreeg dat het betreffende voertuig niet in Veendam geregistreerd stond, vroeg hij me even met hem mee te gaan. Rijdt u maar achter me aan, zei hij, en ging op weg naar het bureau. Wat is die man eigenlijk vriendelijk, dacht ik, terwijl ik hem volgde. Heeft hier te doen met een potentiële autodief, lid van zo'n nieuwerwetse Oosteuropese bende, maar blijft beleefd. Meneer voor en meneer na, heel netjes. „Of u hem hier de brug op zou willen rijden", zei de agent toen we op het bureau waren aangekomen. „Dan gaan we eens kijken of we het chassisnummer kunnen vinden". Terwijl ik toekeek hoe hij tussen het smeer en de modder zocht naar het nummer, vroeg ik me af wat de laatste keer was geweest dat ik in Praag was aangehouden. Die avond dat we bij het restaurant op de Petrinheuvel vandaan kwamen? Ja, ik geloof het wel. Ze reden al een kwartier achter ons aan, toen ze plotseling de geest kregen, ons inhaalden en de kant indrukten. Ze waren met z'n drieën, het was zaterdagavond en donker, zij zaten natuurlijk ook liever thuis, maar ze moesten hun plicht doen en dus schreeuwden ze dat ik de auto uit moest komen, want ik had tachtig gereden in plaats van zestig en had ik soms alcohol gedronken? Nadat ze me twee keer hadden laten blazen was de stemming heel zorgelijk geworden. Wist ik wel dat het in Tsjechoslowakije verboden was ook maar één druppel te drinken alvorens achter het stuur te stappen? Nee, helaas. Nou, dat was toch echt zo. En nu hadden ze vastgesteld dat ik wel degelijk gedronken had en nu gingen ze dus mijn rijbewijs afnemen. „Wat?!" Ik mocht natuurlijk ook, als ik dat liever wilde, 5000 kronen betalen. Dat is 350 gulden; precies het gemiddelde maandsalaris hier. Zoveel had ik niet bij me, dat moesten de heren toch begrijpen. Kon het niet wat minder? Ze begonnen te overleggen en dat duurde lang, heel lang, ongeveer zoals het zoeken naar dat chassisnummer, want dat schoot ook helemaal niet op. Het bleek gewoon onvindbaar en omdat inmiddels was gebleken dat de auto toch wel in Veendam bekend was, schreef de agent alleen een bon uit vanwege de ontbrekende APK- keuring; 150 gulden. Hij overhandigde de bon en liet de brug.... maar nee, de brugbleef steken. „Momentje", zei de agent. „Even iemand bellen". Ik knikte. Hoe was het afgelopen, daar in Praag? Ze wilden 3000 kronen, maar die had ik ook niet. Ik keerde mijn portemonnee om en leegde al mijn zakken, om te laten zien dat ik ze echt wel tegemoet wilde komen en zo begon het geld te rollen; van 1000 kronen naar 1500, van 1500 naar 1700 en daarna met kleine stapjes verder. De vertegenwoordigers van het recht werden steeds ongeduldiger, ongeveer zoals een Nederlandse agent die wacht op een brug die niet meer naar beneden wil. Hij bood tenslotte aan mij dan maar naar huis te rijden - ik moest dan wel later terug komen om die niet- gekeurde auto op te halen, daar wa niets aan te doen. De agent bood zij excuses aan. Die bon, zei hij, moest ik maar verscheuren. Het was allemaal vervelend genoeg zo en bovendienvoor hem maakte het niets uit, hij verdiende er geen cent meer of minder op. In Tsjechoslowakije, zei ik, ligt dat eer beetje anders. En ik vertelde hem j het hele verhaal en hoe de agenten me uiteindelijk voor 2000 kronen hadden laten gaan. Een bewijs van j betaling hadden ze niet gegeven en ik had er ook niet om durven vrager! Dat is het verschilin Nederland hoefje niet te betalen als je geen bor krijgt, in Tsjechoslowakije moetje betalen om geen bon te krijgen. En dan word je nog niet eens thuisgebracht ook. dere Duindorpse moeder. Hij hi twee banen overdag rfiagazj werk, 's avonds schoonmaken inl Juliana Kinderziekenhuis tij met voornamelijk Nederlanj vrienden op en houdt van een ruj leven. Hij gaat op visite bij de ba man en alle Duindorpse vrou» zijn gek van Joris en Jeroen. J Ook Amanda Yahyaoui-van der beseft terdege dat ze een soort bassadeur is van de migranten di Duindorp wonen en nog zullen men. Ze weet daarom dat ze ei haar best moet doen. De 22-ja Nederlandse vrouw leerde ander jaar geleden haar Marokkaanse i Aziz kennen, trouwde met hem bekeerde zich tot de islam. Ze v dat sinds haar komst naarDi dorp, vijf maanden geleden, ogen op haar zijn gericht. Brandschoon Als ze met haar dochtertje gaat w delen, zorgt ze dus dat Hai brandschone kleren draagt. „Andj zeggen de mensen: 'daar gaat w zo'n vieze Turk'". Zelf draagt ze, halve de verplichte donkere hocj doek, lange rokken en heeft ze lan mouwen, maar ze loopt niet meeil de djellaba van vroeger: „Ik zoekij uit dat bij elkaar past, in modiei kleuren". Een djellaba, het tradij nele Marokkaanse kledingstuk, i volgens haar in het dorp teveel uin toon vallen. De aanpassing van het gezin 1 hyaoui is perfect uitgevoerd. komt zo min mogelijk familie lai en een van de eerste huishoudeli artikelen in de bovenwoning wasi afzuigkap. Het gezin eet tradition Marokkaans, maar luchtjes wi Amanda absoluut voorkomen. het is een geluk dat Aziz werk he Iedereen weet precies hoe laat weggaat en weer thuiskomt. Kaï het je voorstellen dat hij géén b zou hebben? Als een Nederlan werkloos is, okay, maar een büit lander? Die moet dan maar terui ook al woont hij nog zo lang in derland". In het portiek van de Turk L. A. zer ruikt het naar groene zeep. 1 buurvrouw gooit net de emmer 1 in de goot van de Wieringsestra Tuzer, 'Achmed', zoals hij doorji dereen in het portiek wordt fi noemd, woont nu vier jaar met m vrouw en twee kinderen in het p| tiek. „En ik val heel erg mee", vat de kil ne gespierde man de mening van zj buren samen. „De buren zeiden een paar maandjes: 'We hebben| verkeerd beoordeeld, u bent hf apart'. Dat hadden ze niet vj wacht". Wat ze wél hadden verwacht, is Ij zer nooit verteld. Maar hij kan wel een beetje raden: veel famii over de vloer, lawaai en schap slachten natuurlijk; op het balko Tuzer lacht er een beetje om. heeft niet eens genoeg plaats op zj balkon om daar de chemobox, i groentebak en de oud papier-opsla doos neer te zetten. De paar klao ten die hij ooit kreeg betroffen I waaiige kinderen en een druipem was. Het wasgoed hangt nu ni meer boven de deur en Tuzers zo! pakt tegenwoordig na het buit! spelen snel een videobandje, Zff meermin, Ninja Turtles. „Je moet zorgen dat je goed met< portiek kunt opschieten", zegt T zer. Want goed en slecht nieuws ve spreidt zich heel snel in Duindon weet ook hij. Andere dingen, zoals integrati gaan nog altijd met de snelheid een dorp tot dorp maakt. Toch hf ben de wethouder en het hoo huurderszaken goede hoop. Als h met de bouw van ruimere huizen een sneller tempo gaat dan waarm nu de buitenlanders in Duindo worden omarmd, kan het percent ge buitenlanders over twintig ja' een waarheidsgetrouwer beeld vi de Nederlandse samenleving gevet (Op verzoek van enkele Duindo pers is hun naam veranderd). door Diederick Kraaijeveld De angst voor de buitenlander heeft allerlei vormen. „In de dierenwinkel aan het Tessel- seplein hebben ze al een bord in het Turks", zegt Carla Rog. De helblon de 28-jarige vrouw spreekt met ver ontwaardiging over de invasie van buitenlanders in Duindorp, de wijk tussen de zeehaven en het duinge bied van Scheveningen. In haar huis met uitzicht op wuivend helmgras herhaalt ze het nog een keer: „In het' Türks! Dat vind ik nou achterlijk". Er zitten inderdaad twee bordjes met vreemde woorden op de gevel: 'lam' en 'Eukanuba' zouden die er voor dat ene Turkse gezin zijn op geschroefd? Maar navraag leert dat lam en Eu kanuba de Amerikaanse merkna men zijn van een buitennissig soort honden- en kattenvoer. Geen Turks, maar toegegeven, wél een buiten lands merk. De griezelverhalen over het onbe kende nemen een snelle vlucht in de hechte gemeenschap. Een Iraans ge zin zou volgens een graag verteld en geloofd verhaal kippen houden in de keukenkastjes: de deurtjes waren vervangen door kippegaas. En wijk agent René Teunissen had een jaar geleden bijna een dagtaak aan het ontzenuwen van het hardnekkige gerucht dat de gemeente voor die paar moslims midden in Duindorp een moskee zou bouwen. Waar of niet, voor de zekerheid stemmen alle vrienden van Carla toch maar ultra-rechts. Niet omdat ze zulke extremisten zijn, maar uit protest. „Wat wil je ook", vraagt Joke Batenburg in haaf huis aan de andere kant van Duindorp. „Alle jongeren stemmen Janmaat omdat ze bang zijn geen huis te krijgen als ze daar de leeftijd voor hebben". De angst dat buitenlanders een groot aantal huizen in de wijk zullen inpikken heerst overduidelijk. Maar harde cijfers lijken die vrees niet te steunen. Nu bestaat slechts ander half procent van de 6342 inwoners van de oude wijk uit niet-Nederlan- ders. Met die samenstelling springt de ze ventigjaar oude wijk er uit, zeker als bedacht wordt dat haast driekwart van de huizen een lage huur heeft. „Ze roepen hier: 'We moeten die bruinen niet', maar ze hebben er nog nooit een gezien", zegt wijkagent Teunissen. Het is een bekend verschijnsel, ook in andere wijken van Den Haag: daar waar nog niet veel buitenlan ders wonen, is de afkeer het hevigst. Bij de verkiezing van de gemeente raad kwam Duindorp met een van de hoogste percentages extreem-rechts stemmers van de stad tevoorschijn. In het dorp lijkt angst voor het onbe kende traditie sinds het in 1920 zijn eerste inwoners begroette en Neder land de gastarbeider, op een paar Italiaanse ijsboeren en terrazzower- kers na, nog niet kende. In Duindorp heerst algemene vrees voor 'buiten landers' tot die categorie hoort ook al iemand die aan de andere kant van 'het Kanaal' woont, het Verversingskanaal. Henk Schouwenaars somt de lijst van allochtonen in oplopende graad van bijzonderheid op: niet-Duin- dorpse Scheveningers, Hagenezen, volk uit een andere stad dan Den Haag en dan die mensen uit andere landen, vooral de donkergekleur- den. Schouwenaars is hoofd huurdersza ken van het woningbedrijf Scheve ningen, hij komt zelf uit Brabant en heeft wel een verklaring voor de vreemdelingenangst van zijn huur ders. Hij zegt: „Je moet Scheveningen niet vergelijken met Den Haag en zijn buurten als de Schilderswijk of Transvaal. Wel met gemeenschap pen in het tuinbouwgebied of zelfs Marken. Duindorp is een typisch vis serijdorp, waar iedereen op elkaar is teruggeworpen. De rol van de kerk was en is groot, de familiebanden zijn zeer sterk. Iedereen die niet een Als Amanda met haar dochtertje gaat wandelen, zorgt ze dus dat Hanifa brandschone kleren draagt. „Anders zeggen de mensen: vieze Turk'. FOTO JACQUES BORGMAN weer zo'n van de achtentwintig gangbare ach ternamen draagt, is een vreemde. Die hoort er niet bij". Import Duindorp is tussen 1915 en 1931 ge bouwd als grootscheepse uitbreiding van Scheveningen. Mensen uit gesa neerde delen van dat dorp kwamen er terecht in rechte blokkendozen met één kamer en een keuken. In de Tweede Wereld oorlog troffen VI's de leegstaande nieuw bouw van het dorp (het was 'Sperrgebiet') en prikkeldraad maak te het daarna een poosje tot een interne ringskamp voor NSB'ers. Pas in de ja ren zeventig was het dorp toe aan een groot scheepse onderhouds beurt. De Duindorpers kregen douches en er werd centrale verwar ming geïnstalleerd. Tezelfdertijd stroom den nieuwelingen toe. Ze kwamen voor een deel van het 'Êland Vlook', de Sche- veningse wijk met de rode dakpan nen die moest wijken voor de Nor folk Line, en later kwamen ook wat mensen uit de Haagse stadsvernieu wingsbuurten. De integratie verliep niet al te soepel. De in Zwolle geboren Kees Zitman kan erover meepraten. Hij woont al vijftig jaar in Duindorp, maar voelt zich nog steeds niet geaccepteerd. „Ik zit als eenling in de kerk. En als je in het buurthuis met één Duindor per praat, dan gaat het wel, maar zo dra er een ander bij komt, praten ze over een scheepje en een ledereen dieniet een van de achtentwintig gangbare achternamen draagt, is een vreemde, die hoort er niet bij En daar heb ik dus geen verstand van". „Het dorp is hard: ze zeggen dat die mensen zich anders gedragen en niet tot de dorpse cultuur behoren. Je hoort het steeds vaker wanneer er iets fout gaat: 'Die bruinen hebben het gedaan'". Verhuurder Schouwenaars is van mening dat het dorpse karakter steeds sneller aan kracht verliest. „Je zal de mensen eraan moeten la ten wennen dat het niet vreemd is als hier anderen, ook buitenlanders, komen wonen. Ik ben niet bang, maar het moet wel heel lang zaam gaan. Neem je te vlugge stappen, dan wordt het als een over val gezien" en wor den de paar buitenlan ders die er wonen, met geweld de buurt uitge jaagd. Het zou in Duindorp niet voor de eerste keer zijn dat dit ge beurt. In de afgelopen jaren werden asielzoe kers, die via de Stich ting Huisvesting Al leenstaanden en Meerpersoonshuis- houdens (Sham) wa- ren geplaatst - twee Koerdische gezinnen en een Somalische familie zo door buurtbewoners geterroriseerd dat ze de wijk hebben genomen. Ook Nico Dijkhuizen, de voor volks huisvesting verantwoordelijke wet houder, weet dat er mensen zijn ver jaagd. „Er is inderdaad een geringe acceptatiegraad voor migranten in de wijk". Hij is daarom geen voor stander van een 'zeer actief inplaat- singsbeleid'. „We moeten niet een dwingend percentage buitenlanders in één portiek zetten", zegt hij. Volgens Dijkhuizen, zelf opgegroeid in Duindorp, staat de wijk zwaar on der druk; de lonen die er worden ver diend zijn laag, er is sprake van ver grijzing en jonge gezinnen trekken weg wegens het gebrek aan ruimere huizen. „Ze worden als het ware ge dwongen de wijk te verlaten", ver zucht bestuursadviseur Arie de Graaf. Door die ontwikkeling worden de weinige buitenlanders die in de leeg gekomen huizen van Duindorp ko men wonen, ten onrechte beschul digd van het 'inpikken' van de hui zen, die de kinderen van Duindorp achterlaten. De wethouder zegt dat zodoende een 'verschraling van het sociale draag vlak' ontstaat: mensen die in de wijk achterblijven, voelen zich bedreigd en hebben het gevoel dat ze gediscri mineerd worden. In zo'n sfeer is het volgens de wet houder heel moeilijk om een discus sie over allochtone Hagenaars te be ginnen. Dijkhuizen wil de wijk weer gezon der maken door 'meer sturend' te werken bij het aanbieden van wo ningen. Zo zouden er twee kleine wo ningen kunnen worden samenge voegd tot één grote en op verschil lende plaatsen in de buurt moeten nieuwe, ruimere huizen worden ge bouwd. Het plan daarvoor wordt nog voor het einde van het jaar in uitge werkte vorm gepresenteerd. De nieuwe' huizen zijn niet alleen be stemd voor de Duindorpers. Dijkhui zen zegt: „Als je grotere woningen aanbiedt, dan gaat het ook om wo ningen voor migranten". Het plan om Duindorp toegankelij ker te maken voor migranten zal in de wijk voorzichtig worden ont vouwd. Voor de meeste geboren Duindorpers geldt een magisch maximum: tien buitenlandse gezin nen, niet meer, mogen er in totaal wonen in het dorp. Dat is, zegt Gijs Vrolijk, ook het standpunt van de Duindorpse bewo nersraad. Er zijn nu zeven buiten- „Nu kan een oud dametje met haar tasje nog alleen om tien uur over de Pluvierstraat lopen. Maar als ze hier buitenlanders indouwen, kan dat niet meer". Zijn donkerbruine ogen priemen woest: „Daar zijn de mensen bang voor". De voormalige stuurman, '32 landse gezinnen en Vrolijk weet ze jaar gevaren', slaat met een brede allemaal te wonen. Hij zwaait met zijn arm: „Daar woont een bui tenlands gezin - heb ik geen last van. En daar woont nog zo'n gezin - heb ik ook geen last van". En hoewel Gijs eigen lijk van geen enkel buitenlands gezin last heeft, moeten er niet méér komen, of voor uit: nog drie. „Dan kunnen we er tenmin ste voor zorgen dat het goed blijft gaan. Want het kliekt snel bij el kaar hè: zo zitten er twee, en dan vier en voor je het weet zitten er twintig' En dat moet niet, vin- den ze in Duindorp. Zich nog altijd beroepend op de dorpsstatus ('In Staphorst komen toch ook geen bui tenlanders?'), houden ze de rijen ab soluut gesloten. „Scheveningen is er voor de Scheveningers", zegt C.A. Vrolijk vanachter zijn tafeltje in het Trefpunt. De bejaarde man buigt even samenzweerderig naar voren: „Het zijn stiekemerds. Ze houden zich een maandje rustig, en dan be gint het". Wat precies begint, weet Vrolijk niet te zeggen. „Maar onze vrouwen hoeven hun ge zicht niet weg te houden". Een andere Duindorper, Henk Ba tenburg, die zelf ooit uit het Ren baankwartier hierheen verhuisde, ziet het schrikbeeld al voor zich: 'Daar woont een buitenlands gezin - heb ik geen last van, en daar woont nog zo'n gezin - heb ik ook geen last van' onderarm vol tatoea ges op de keukentafel. „Waarom moeten de arbeiders er altijd voor opdraaien? Pas als ze in de Vogelwijk ook buitenlanders laten wonen, dan mag het hier ook". Batenburg vindt dat de Duindorper wordt gediscrimineerd ten opzichte van wat hij 'de buitenlander' noemt. „Die mensen worden zomaar naar de hemel gedrukt, krij gen een heel aange kleed huis. Maar dat gaat zomaar niet, dat geeft onvrede. Er is hier een hoop armoede die je niet merkt om dat de Scheveninger niet het achter ste van zijn tong laat zien". Voorzichtig en behoedzaam worden donkergekleurde mensen in de witte wijk Duindorp geplaatst. John Vic tor Thevathasian, 31 jaar en ge vlucht uit Sri Lanka, is het met dit beleid eens. „Het moet langzaam gaan, de mensen hebben tijd nodig om te wennen", zegt hij in keurig Nederlands. Hoewel hij zich naar eigen zeggen niet al te veel aanpast aan het Duin dorpse leven ('ik doe gewoon net als op Sri Lanka'), dragen zijn prachtig donkere zonen de namen Joris en Je roen. Thevathasian is een schoolvoorbeeld van de oppassende burger, in doen en laten de ideale schoonzoon van ie-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 24