blanken Zuid-Afrika in de startblokken Clinton 'natuurtalent in het Witte Huis' BUITENLAND VRIJDAG iVnOVEMBER 1992 i Tegenslag hulp VN in Bosnië bijgels treffen ingristen Egypte Nieuw geweld in Colombia Incidenten in Zuid- Libanon tvroi - Vijf Duitse toeristen zijn gisteren in Min Zuid-Egypte, gewond geraakt toen de bus ze zaten door vier mannen werd beschoten, tsnai/ee Egyptenaren de chauffeur van de bus stemi omstander raakten gewond. De politie Ni enen verdachte gearresteerd. De al-Gamaa al- Btya, of Islamitische Groep, stelde zich in een en. Ifing verantwoordelijk voor de aanslag en zei een antwoord was op de arrestatie van mi- 1 wo« moslims in de stad Assiut, ten noorden van oodpiVolgens het ziekenhuis waarin de gewonden swijzfi opgenomen werd een Duitse vrouw in de luweletroffen, maar was haar toestand na een ope- identliet meer kritiek. De andere slachtoffers van het ntslag waren licht gewond. Dit jaar zijn bij aan- indeii 76 doden en 114 gewonden gevallen. MEDELLIN Bij een nieuwe uit barsting van geweld in Colombia tussen enerzijds leger en politie en anderzijds de cocaïnemaffia en het linkse verzet zijn gisteren zeker 25 doden gevallen. In Medellin, het centrum van de cocaïne handel, kwamen bij een bomaanslag twee politiemensen en twee burgers om. Eerder werden elders in de stad vier an dere politiemensen doodgeschoten bij vier afzonderlijke aanslagen. Bij ge vechten tussen regeringstroepen en strijders van de overkoepelende verzets beweging Simon Bolivar in verschillen de delen van het land vonden zestien re bellen en een politieman de dood. Busramp in Gambia iraans verzet vraagt steun BANJUL Ten minste acht tien mensen zijn verdronken toen een bus onderweg naar de Gambiaanse hoofdstad Banjul in de rivier de Gambia reed. Ge vreesd werd dat meer dan 100 mensen zijn omgekomen bij het ongeluk. Achttien doden waren uit de bus gehaald en de autori teiten zeiden dat vele andere in zittenden waarschijnlijk door de stroom zijn meegesleurd. Het was niet bekend hoeveel passagiers in de bus zaten, maar de radio schatte het aan tal op meer dan honderd. De chauffeur en minstens drie pas sagiers overleefden het onge luk. WASSENAAR - „Als landen di plomatieke betrekkingen aangaan, dan is dat begrijpelijk. Maar het re gime in Iran probeert deze relaties met andere landen te gebruiken te gen het eigen volk". Saleh Rajavi, vertegenwoordiger van de Iraanse oppositionele Nationale Verzets- raad (NCR), kiest zijn woorden voorzichtig, als hem naar zijn me ning gevraagd wordt over het voor nemen van de Nederlandse rege ring nog dit jaar nieuwe ambassa deurs uit te wisselen met Teheran. Niet alleen in zijn woordkeus is Sa leh Rajavi voorzichtig. Rond zijn bezoek gisteren aan Nederland, waar hij met een aantal parlemen tariërs sprak over Iran, zijn stren ge veiligheidsmaatregelen geno men. Want dat de Iraanse geheime dienst lange armen heeft, die mo gelijk zelfs tot in het vredige Was senaar kunnen reiken, beseft hij maar al te goed. Als broer van Mas- soud Rajavi, de voorzitter van de NCR en leider van het Nationale Bevrijdingsleger van Iran (NLA), weet hij zich een begeerde prooi van de geheime dienst. In 1990 im mers werd Salehs broer, prof. Ka- zem Rajavi, in Zwitserland met ko gels doorzeefd door Iraanse agen ten met een diplomatieke status. Tijdens zijn ontmoeting met de Ne derlandse parlementariërs vroeg Saleh Rajavi onj steun en begrip voor de Iraanse oppositie. Collor: kans op celstraf SAO PAULO De geschorste Braziliaanse president Fernando Collor de Mello loopt de kans voor minimaal één jaar de gevan genis in te draaien. Gisteren heeft het openbaar ministerie de Hoge Raad verzocht om Collor samen met negen handlangers strafrechtelijk te vervolgen. Daaronder bevindt zich ook de beruchte zakenman Paulo Cesar Farias. Acht de Hoge Raad zich ontvankelijk, dan wordt, onaf hankelijk van de parlementaire rechtszaak in de senaat, een strafproces gestart. I0ND HASSELERHARM PSTAD „Ik heb een lelrantsoen voor meer sofe^en jaar in mijn huis ng. ,£legd", zegt de welge- notaris Du Plessis. Hij m^sst van de vele blanken die eigen wijze voorberei- 'nieuwe Zuid-Afri- blanken ver- het land terwijl ande ^ich schrap zetten voor >eft b turbulente 'zwarte d tettsovername'. jn al| jptimisme dat ontstond bij 3 nEgin van de hervormingen uss®jdwenen. De vrijlating van ^leider Nelson Mandela, 1 e"a|en een half jaar geleden, jok voor veel blanken een jraak die zou leiden tot een politieke en economische 'se politi imst. I UUJUUJUBUIC 'e, houden verdwijnen en m.. e^ela en president De Klerk 001 verwacht, dat ze in hoog ,e fta een democratische, non- 1 1 'le regering gingen samen- meein. Het bleek echter een raiï-®e. Een politieke oplossing ,esj!fc lang niet in zicht, de eco- e zit volledig in het slop en ^reneweld in Zuid-Afrika heeft historisch dieptepunt be- 1 e. „Ik denk dat onder het de ellende nog sterk toe- it", zegt notaris Du Plessis ijl zijn mollige lijf in een zakt. Du Plessis is nog niet Mmiek maar informeert wel f_e jt buitenland naar interes- h "v banen- A's bij zijn akten- fjpenklikt, valt er een glim- e "rae revolver op de grond, te- ,veifoordig een standaard ac- ,®nMre van de zakenman. Het ^en overbodige voorzorgs- !We|regel. Zo is het mooie, ren'schijnlijk vreedzame ef.ostad de gewelddadigste 'ter wereld waar per jaar 85 etrden per 100.000 inwoners ceeilen gepleegd, vijf keer zo- als in New York. Iedere minuten wordt in Zuid een vrouw verkracht, dag worden 374 mensen de t aar mishandeld en 52 ver- j? rd en in diezelfde periode .e sen 135 gewapende overval- lg plaats. „In mijn huis is twee ïgf"j ingebroken en mijn vrouw 01™l met een mes bedreigd in een winkelcentrum", zegt Frank Myburgh, een Zuidafri- kaanse zakenman die emi greert naar Engeland. My burgh woonde al eerder in Lon den maar keerde vol optimisme terug nadat Mandela was vrij gelaten en het 'Nieuwe Zuid- Afrika' gloorde. Nu is hij een il lusie, en nogal wat geld, armer want in de haast om weg te gaan heeft hij zijn huis in een onwillige markt met fors verlies moeten verkopen. „Het kan me niet meer schelen want dit is geen leven. Ik voel me nergens meer veilig en ik zie dit land steeds verder afglijden tot het niveau van andere Afrikaanse landen", aldus Myburgh. Voedselhulp De stijgende criminaliteit en de daaraan gerelateerde verzwak kende economie zijn redenen voor blanken om te vertrekken. Hun door apartheidswetten be schermde positie verdwijnt en het zijn niet langer alleen de zwarten die honger lijden. De werkloosheid in Zuid-Afrika ligt boven de veertig procent en honderdduizend verpauperde blanken zijn inmiddels aange wezen op voedselhulp. Ook poli tieke onzekerheid en de bloedi ge strijd tussen de zwarte orga nisaties Inkatha en ANC zijn factoren, maar de grootste vrees bij vrijwel iedere blanke is dat Zuid-Afrika onder een zwarte regering zal wegzakken naar het peil van de rest van Afrika. „Kijk naar Zimbabwe, of Angola, Somalia en Mogam- bique", is de repeterende op merking. „Als Zimbabwe tegenwoordig nog enigszins vergelijkbaar was met het voormalige Rhodesië, dan zou ik morgen teruggaan", zegt tenniscoach Peter Mclnti- re. Hij verruilde, net als vele an deren, Zimbabwe voor Zuid- Afrika. In het begin van de ja ren zeventig en in de eerste twee regeringsjaren van Muga be vertrok meer dan de helft van de blanke bevolking uit Zimbabwe. Mclntire is bang dat hij straks weer zal moeten ver- huizen, dan naar EuropS. Sussen Het ANC heeft tot nu toe wei nig gedaan om de blanke angst Het vredige 'blanke' leven van weleer is voorbij in Zuid-Afrika in Zuid-Afrika te sussen. Inte gendeel. Massa-acties, demon straties, stakingen en de innige relatie met de Communistische Partij hebben ertoe geleid dat de steun van de blanke bevol king voor het ANC beneden de twee procent terecht is geko men. De anti-apartheidsorgani satie is hierdoor gealarmeerd en begint de laatste weken sus sende voorstellen te doen over het delen van de regerings macht met de blanke Nationale Partij. Het ANC lijkt zich te re aliseren dat de wens tot alleen heerschappij zal leiden tot een voor het land rampzalige vlucht van hoog opgeleide blanken. Ook zal het blanke overheids personeel dat achterblijft iede re ANC-poging om alleen te re geren hartstochtelijk sabote ren. Maar, ondanks wat ANC-con- cessies, is de overtuiging dat het wel goed zal komen verdwe nen bij veel van de vijf miljoen blanken. Artsen en specialisten vertrekken naar Amerika, Ca nada of Europa en blanke boe ren verhuizen naar Brazilië of Argentinië. Buitenlandse am bassades melden dat de vraag naar paspoorten toeneemt. „Je weet maar nooit", is het argu ment dat Nederlanders in Zuid- Afrika op het formulier schrij ven als ze hun paspoort verlen gen. Formeel hebben zedat niet nodig, want vrijwel allemaal be zitten ze ook een Zuidafrikaans paspoort, maar ja... Er zijn in Zuid-Afrika naar schatting honderdduizend mensen met de Nederlandse nationaliteit. Oudere Nederlanders „Wij constateren een toename van vooral oudere Nederlan ders die terugwillen vanwege de slechte economie in Zuid- Afrika", zegt ambassade-atta ché W. Veling. Ook de navraag van mensen die willen weten of ze nog wel Nederlander zijn, stijgt. „Mensen verhuizen nog niet in groten getale, maar be reiden zich wel voor op een eventueel vertrek", aldus Ve ling. Andere ambassades beves tigen dat beeld. „Ze willen vrede en stabiliteit", zegt een woordvoerder van de Canadese ambassade over negenhonderd mensen die dit jaar naar Cana da emigreren. De Britse ambas sade meldt dat de paspoortuit gifte aan haar onderdanen stijgt. Zo'n 250.000 Zuidafrika ners hebben nog altijd de Britse nationaliteit. Voor blanken zonder twee paspoorten is het niet zo makkelijk 'het zinkende schip' te verlaten. Traditionele emigratielanden als Australië, Canada en Nieuw-Zeeland la ten nog maar weinig mensen toe en de criteria zijn hoog. Zuid-Afrika zelf bemoeilijkt het vertrek van haar onderdanen door een verbod op het uitvoe ren van valuta. Niet dat inven tieve blanken zich daaroor la ten belemmeren, want de mees ten hebben geheime bankreke ningen in het buitenland, waar ze in toenemende mate geld naar toe sluizen. Ook andere methoden worden gevolgd, zo als het kopen van zeilboten of antiek. Terwijl internationale antiekprijzen zakken, worden in Kaapstad opzienbarende be dragen betaald door mensen die zo hun geld willen uitvoeren. Blank Zuid-Afrika staat in de startblokken voor de naderen de zwarte machtsovername. Major ontkent misleiden van parlement Idoor BOB VAN HUËT LONDON De Britse premier John Major heeft gisteren ont kend op de hoogte te zijn ge weest van illegale export naar Irak van materieel dat voor mi litaire doeleinden gebruikt kon worden. Hij antwoordde dat op vragen van Labour-leider John Smith tijdens het vragenkwar- tier in het Lagerhuis. „Het is onduidelijk of Britse bedrijven het wapenembargo hebben ge schonden", aldus de premier. Smith zei daarop dat Major dan waarschijnlijk de enige in het land was die hiervan niet op de hoogte was. Major, die deze week een onafhankelijk juri disch onderzoek aankondigde naar de illegale exporten die tussen 1987 en 1990 plaatshad den, werd onder vuur genomen door de leider van de Liberaal- Democraten, Paddy Ashdown. Hij vroeg de premier of hij had gelogen toen hij op eerdere vra gen, in december 1990, ant woordde dat door Britse bedrij ven geleverde machines aan Irak 'niet dodelijk' waren. Tij dens het deze week onverwacht beëindigde proces tegen drie oud-managers van de machine fabriek Matrix Churchill uit Coventry bleek dat dit bedrijf in de bewuste periode computer gestuurde draaibanken had ge leverd waarmee onstekingsme- chanismen voor geleide projec tielen werden gemaakt. Hoewel premier Major volhoudt dat alle betrokken bewindslieden naar plicht hebben gehandeld me nen politieke waarnemers dat de premier door de 'Irak-gate'- affaire met een tijdbom zit in af wachting van de bevindingen van de in Conservatieve krin gen al beruchte rechter Scott. JERUZALEM - Een Israëli sche soldaat is gedood en twee anderen raakten gewond in een hinderlaag gisteren in de door Israël beheerste veiligheidszo ne in Zuid-Libanon. De leger eenheid stuitte tijdens een rou tinepatrouille in het westelijke deel van de zone op een groep strijders van de pro-Iraanse Hezbollah-beweging. Een ser geant en een Hezbollah-strijder werden gedood, twee soldaten raakten licht gewond. Daarop schoten de strijders mortieren af op een legerpost, die het vuur met artillerie beantwoordde. Volgens de woordvoerder was de Hezbollah-commando zwaar bewapend. Geen krant ontvangen Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen 14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071- 122248 en uw krant wordt nog dezelfde avond nabezorgd rdeütieke gevangenen S [ING China hield eind vo- P&ar 4000 mensen wegens po- enske misdrijven gevangen. Dat se jöen Chinese politiefunctio- ssen verklaard tegenover stui Australische mensenrech- Pfgroep. Het is voor het eerst titepeking een dergelijk groot in fial noemt, zo zei senator sd'.is Schacht, de leider van de senigatie gisteren. De informa- de groep van functio- van het Chinese minis- van openbare veiligheid, tekende daarbij aan dat alleen betrekking heb- en fop mensen die formeel we- gafc zogenoemde contra-revolu- datiaire misdaden zijn veroor- je dd. De politie en de Chinese st^riteiten kunnen mensen laanzonder vorm van proces op- iverten. Volgens de wet is het dër&elijk zonder officiële aan- e Nht mensen voor drie jaar hvoeding door arbeid" in rsitlkkampen te laten onder- heft. Een termijn die kan nog ze den verlengd. Over het aan- kohersonen dat in werkkampen patiwilden de autoriteiten geen naïedelingèn doen. Het totaal ital politieke gevangenen in _jnese gevangenissen en werk- npen moet daarom veel hoger j. Westerse mensenrechten- :pen schatten het aantal po- ike gevangenen op meer dan l~i0. Zo'n tien miljoen men- voor het merendeel kleine fiinelen en prostituées, zou- in werkkampen zijn opge1 len. De negen leden tellende Bgatie kreeg geen toestem- om gevangenissen en op- loten dissidenten te bezoe- Ook mochten de groep niet Tibet reizen om daar on- k te doen. Desondanks itateerde Schacht vooruit- in vergelijking met het eer- ferd i bezoek van de 11- (Vervolg van de voorpagina) LITTLE ROCK - Clinton toonde zich tijdens zijn on dervraging in zijn woon plaats Little Rock door Ame- rika's topjournalisten heer en meester van het media- evenement en van de onder werpen waarover naar zijn plannen werd geïinformeerd. Hij zei zich niet overweldigd te voelen door de nieuwe verant woordelijkheid en de zee van vraagstukken die op hem afko men. „Nee, ik heb er veel ple zier in. Ik heb een geweldige tijd. Het is inderdaad een enor me verantwoordelijkheid. Maar ik heb dit gewild. En een mens kan alleen zijn uiterste best doen. En dat doe ik en zal ik elke dag blijven doen". De komende Amerikaanse pre sident zei dat zijn kabinet en overige regeringstop „er meer zal uitzien zoals Amerika is" en daarmee meer vrouwen, verte genwoordigers van minderhe den, Republikeinen en onaf- hankelijken zal tellen dan vroe gere Democratische admini straties. Hij zei ook te hopen op „kamerbrede" samenwerking in het Congres om de economie te stimuleren. „Ik zie uit naar de afgesproken ontmoeting met zowel Democratische als Repu blikeinse leiders in het Con gres", aldus Clinton. Hij zei niet voor zichzelf maar omwille van het Amerikaanse volk te hopen op althans aan vankelijke 'wittebroodsweken' in het Congres, opdat in een geest van nationale eenheid in de eerste honderd dagen van de regering-Clinton een pakket van economische initiatieven kan worden opgestart. Niet de 43 procent van de stemmen die Clinton vorige week kreeg ge ven hem een nationaal 'man daat', maar wel de gebleken al gehele wens van de Amerikaan se kiezers dat het afgelopen moet zijn met de 'gebruikelijke partijpolitiek', waarin onder linge rivaliteit de daadkracht van de regering torpedeert. Tekort Het lijkt echter waarschijnlijk dat president Clinton spoedig na 20 januari reeds op veel poli tiek en maatschappelijk verzet kan rekenen, als hij doet wat hij gisteren aankondigde: presi dentiële maatregelen afkondi gen waarin homofielen en les biennes worden toegelaten tot de krijgsmacht, waarin het be staande beleid wordt ingetrok ken om Haïtiaanse bootvluch telingen terug te sturen naar hun land en waarin een be staand verbod op abortus-voor lichting in gesubsidieerde kli nieken wordt afgeschaft. Het ogenblikkelijke banen- en groeiplan voor de korte termijn dat Clinton wil doorvoeren zal bestaan uit fiscale aanmoedi ging van nieuwe investeringen en uit een grootscheeps project voor wegenbouw en andere in frastructuur. De komende pre sident ontweek goeddeels de vraag of zo'n plan niet het be staande grote Amerikaanse be grotingstekort nog veel hoger zal opstuwen. „We hebben naast een lange-termijnplan nu eenmaal ook een korte-termijn- plan nodig. We moeten de over heidsschuld gedisciplineerd te rugdringen, maar we kunnen tegelijk niet zonder investerin gen. We krijgen het tekort nim mer weg als we geen economi sche groei creëren". Clinton heeft Harvard-eco- noom en hoogleraar Robert Reich aangesteld om kandida ten te zoeken voor de hoogste fi- nancieel-economische posten in zijn aanstaande regering. Reich is een econoom die gelooft in het heil van overheidsinveste ringen ter aanwakkering van de particuliere sector. Ook an dere Amerikaanse economen achten een tijdelijke verhoging van het begrotingstekort aan vaardbaar nu zich enige teke nen van herstel in de bedrijvig heid voordoen en inflatie prak tisch onbestaand blijft. In zijn buitenlands beleid zei Clinton een hoge voorrang te willen geven aan het tegengaan van de verspreiding van kern wapens en kernwapentechnolo gie (proliferatie). Voorts zijn zijn prioriteiten: een minder omvangrijke maar meer flexi bele Amerikaanse krijgsmacht, vrije wereldhandel en vooruit gang in het vredesproces in het Midden-Oosten Clinton kondigde ook stringen te maatregelen aan ter beteuge ling van het lobby-fenomeen. Mensen die in top-functies in de Toekomstig president Bill Clinton met op de achtergrond zijn 'run ning-mate' Al Gore tijdens Clintons eerste persconferentie sinds de verkiezingsoverwinning. FOTO:AP Clinton-regering komen, zal het nadien nog jarenlang verbo den zijn om hun kennis van het overheidsapparaat te 'verko pen' aan binnen- en buiten landse belanghebbenden. In de Amerikaanse media werd gisteren met bewondering gere ageerd op de eerste persconfe rentie van de komende presi dent. „Hij behoudt zijn gratie, koorddansend tussen de hoog gespannen verwachtingen en de weerspannige werkelijkheid. Hij maakt duidelijk zich niet te willen laten opjagen tot voorba rige beslissingen, en tegelijk zijn verkiezingenbeloften trouw te willen blijven. Al is het de vraag of hij dat volhoudt, het laat zich aanzien dat we een na tuurtalent in het Witte Huis krijgen", aldus een commenta tor van het tv-station ABC. SPLIT De door oorlog en vrieskou bedreigde moslims en Kroaten in het midden van Bos- nië-Hercegovina zullen langer moeten wachten op hulp van Nederlandse VN-militairen. De Nederlanders lijken de hoop te hebben opgegeven om de Bosni sche bevolking te bevoorraden vanuit Banja Luka, een stad in handen van Serviërs. Overwogen wordt om de Bravo- compagnie nu in te zetten rond Bihac, aldus majoor P. van de Poll. Serviërs die de brug over de rivier de Sava controleren, ontzeggen de Nederlandse VN- militairen de toegang tot Banja Luka. Ook de Nederlandse Alfa-compagnie, die deze week in Split aankwam, kampt met tegenslag. De VN-vredesmacht zal veel tijd verliezen met de be voorrading van Vitez, het groot ste distributiecentrum van de hulpoperatie, tachtig kilometer ten westen van Sarajevo. Mede met het oog op de gespan nen situatie rond Travnik slaan de Nederlandse VN-soldaten hun tenten verder van het front op, bij Bukovaca, tien kilometer buiten Vitez. Morgen vertrek ken de eerste negentig Neder landers vanuit Split om voorbe reidingen te treffen voor de komst van 190 collega's. Het bestand dat de strijdende partijen in Bosnië-Hercegovina overeengekomen waren is op verschillende plaatsen al snel geschonden. Zowel Servische als Kroatische media maakten melding van zware gevechten en hevige artillerieduels in on der meer de omgeving van Sto- lac en Capljina in Hercegovina. Radio Sarajevo berichtte dat er in 24 uur vijftien doden en 125 gewonden waren gevallen in Bosnië-Hercegovina. In Grada- cac, de laatste stad in Noord- Bosnië die in handen is van de moslims, zijn de Serviërs een groot offensief begonnen. De hoofdstad Sarajevo beleefde voor het eerst sinds maanden een „ongewoon rustige dag". Toch staakte het nationale Rode Kruis definitief de evacua tie van in totaal 6000 inwoners van Sarajevo, nadat een bus chauffeur gewond geraakt was. Duitsland maakte gisteren be kend dat het diplomatieke be trekkingen met Bosnië zal aan gaan. De secretaris-generaal van de Westeuropese Unie (WEU), Wim van Eekelen, sprak zich in Bonn uit voor een volledige blokkade van rest- Joegoslavië. De NAVO ver klaarde dat zij het aantal sche pen dat in de Adriatische Zee toezicht houdt op het embargo, zal verminderen. Voedselkonvooi aangevallen BAIDOA Bij een gevecht rond een voedselkonvooi in Baidoa, het noordwesten van Somalia, zijn mogelijk rond 40 Somalische strij ders en ingehuurde lijfwachten om het leven gekomen. Een woord voerster van de. Amerikaanse hulporganisatie Care, die het kon vooi organiseerde, zei dat bekend is dat vier Somalische bewakers die de organisatie had ingehuurd bij de aanval zijn gedood. „Vol gens nog onbevestigde berichten zijn in totaal rond 40 strijders van beide zijden omgekomen. We onderzoeken dit nog", zei zij.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 5