Alleen,
maar niet eenzaam
'White Christmas'
is big business
Media/C2
Steeds meer jongeren wonen jaren alleen voor ze gaan samenwonen
Sin trouwen. Steeds meer gescheiden mensen blijven op zichzelf. En
3u we steeds ouder worden, krijgen we ook steeds meer weduwnaars
Sam en vooral weduwen. Het aantal alleenstaanden groeit hard.
Twee
eeuwen
reclame
in de VS
Trend /C2
Twintigers
hebben
geen
idealen
De
carrière
vaneen
paddestoel
Vandaag de dag
LEIDSE COURANT VRIJDAG 13 NOVEMBER 1992
Night
kaans|
Afl
i (herh
Nedet
Omstel
i, Sea)
erboa
waar
Eu
strich
ie sc
lint-C-
oberj
iuwsl
vorld
3.00
show
door Coos Versteeg
11.3
r breken gouden tijden
aan voor producenten
van kant-en-klare één
persoonsmaaltijden,
voor winkeliers en su
permarkten die hun le
vensmiddelen in kleine
hoeveelheden verkopen
en al helemaal voor ver
huurders van twee-ka-
ardierflats. Want steeds meer mannen en
00 gouwen gaan alleen wonen.
lelde Nederland in 1990 ruim 1,7 mil-
n één-persoonshuishoudens, volgens
prognose van het Centraal Bureau
ior de Statistiek (CBS) zullen dat er
'er twintig jaar bijna 2,6 miljoen zijn.
,jenJet aantal huishoudens zal in-het jaar
pOef010 zijn gestegen van 6 miljoen tot 7,2
jrikpiljoen en bijna tweederde van die
1 pifroei komt voor rekenening van men-
Boren die alleen wonen.
en|
)at heeft nogal wat gevolgen voor de sa-
s"^henleving. Ter vergelijking: de groei
!^|an 1,2 miljoen is even groot als het hui-
ige aantal huishoudens van Amster-
Rotterdam, Den Haag, Utrecht,
Jindhoven en Groningen bij elkaar. Als
oeg/an die hoeveelheid straks tweederde
issetfleen zal wonen, stelt dat bij voorbeeld
jeheel andere eisen aan de woning-
dan thans,
wei
ce k Trouwen
en met de jaren vijftig gingen nau-
Jvelijks mensen doelbewust alleen wo-
'^j.jien. Wie het ouderlijk huis verliet, deed
scjiat om te trouwen. Slechts een op de vijf
longeren ging (tijdelijk) op zichzelf wo-
;lk Aen, en dat waren dan vooral mannen.
onAlleenstaand werd je toch vooral door
al scheiding of dood van de levenspartner,
grfcielepieten dus.
de Maar wie in die tijd helemaal zielig wa-
ljt ren, dat waren degenen die zelfs geen
^^kortstondig huwelijksgeluk haddem ge-
,aarenc^' Mannen konden desnoods tot
hPun veertigste vrijgezel blijven, maar
>en-^
vrouwen die na hun dertigste nog onge
trouwd waren, bleven dat meestal de
rest van hun leven. Overgebleven, niet
aan de bak gekomen; en speciaal voor
vrouwen hadden we nog de fijnzinnige
aanduiding 'oude vrijster'.
„De trend van de laatste jaren is juist
dat steeds meer jongeren het ouderlijk
huis verlaten en een tijd alleen blijven,
voordat ze gaan samenwonen", zegt
CBS-onderzoeker drs. W.D. van Hoorn.
„Dat is een gedragsverandering ten
aanzien van de relatievorming die ei
genlijk al een hele tijd aan de gang is".
Want al meer dan tien jaar lang groeit
de groep mannen en vrouwen tussen de
20 en 40 die een éénpersoonshuishou
ding voert. „Meestal ziet
men dat zelf als een tijdelij-
ke fase", aldus Van Hoorn.
Met andere woorden: men
is afwachtender, kijkt
meer de kat uit de boom al
vorens te trouwen, zelfs al
vorens te gaan samenwo
nen. „Het sluit volledig
aan bij het beeld van de
'berekenende burger'
waarover we tegenwoordig
praten en het 'onderhan
delingshuishouden', waar- -
bij partners tevoren welo
verwogen bekijken wat ze beter worden
van een samenlevingsverband en of ze
niet teveel moeten inleveren", zegt dr.
J. J. Latten, eveneens als onderzoeker
werkzaam bij de afdeling bevolkings
statistieken van het CBS.
Kritischer
Maatschappelijke veranderingen zoals
individualisering en emancipatie ma
ken dat met name de groep jonge vrou
wen die alleen gaat wonen, zal groeien.
En dan nog in het bijzonder de vrouwen
met een hoog opleidingsniveau en een
goede baan. Niet dat deze vrouwen geen
relatie wensen (veelal hebben ze wel
een lat-relatie of al dan niet wisselende
partners), maar ze nemen eerst de tijd
om aan een eigen carrière te werken.
Men is
afwachtender,
kijkt meer de kat
uit de boom
alvorens te gaan
samenwonen
Naarmate die loopbaan zich ontwik
kelt, worden ze trouwens steeds kriti
scher ten aanzien van de man van hun
dromen. En de leukste mannen zijn na
tuurlijk inmiddels bezet. Getalsmatig
blijven de alleenstaande mannen trou
wens bepaald niet achter. Integendeel,
al is het maar omdat er nu eenmaal 5
procent meer jongens dan meisjes wor
den geboren. „Wat ook van invloed is op
de cijfers, is dat ongehuwden vroeger
veelal bij hun ouders bleven wonen.
Sinds de jaren tachtig is dat anders",
zegt Latten. „Tegenwoordig ga je op
een gegeven moment toch gewoon uit
huis".
Tot zover de alleenstaanden, die me
rendeels uit vrije wil een
éénpersoonshuishouding
verkiezen. Natuurlijk zijn
er ook mensen die gewoon
weg niet aan de bak ko
men. En ook schieten er
mannen en vrouwen over
die na vijftien jaar zelf
standigheid niet meer de
flexabiliteit op kunnen
brengen zich aan een part
ner aan te passen. Maar
zielig? Ze houden er dik-
wijls een druk sociaal leven
op na en niemand wijst ze
na als ze er een wat onoverzichtelijk
liefdesleven op na houden".
Het leed zit meer bij de groepen alleen
staanden die worden gevormd door de
mensen die (tegen hun wil) zijn geschei
den of die hun partner zagen overlijden.
Want ook die groepen gaan de komende
twintig j aar sterk groeien
De toenemende economische onafhan
kelijkheid en emancipatie van vrouwen
en de al genoemde ontwikkeling dat
partners de voor- en nadelen van een
relatie tegenwoordig veel verstandelij-
ker afwegen, maakt dat straks bijna een
op de drie huwelijken in een scheiding
eindigt. Dezelfde factoren dragen ertoe
bij, dat er ook weer minder snel wordt
hertrouwd.
Kende Nederland in 1990 circa 140.000
tekening NiekoÏte
alleenstaande gescheiden mannen en
130.000 alleenstaande gescheiden vrou
wen, in het jaar 2010 liggen die cijfers
op respectievelijk 250.000 en 300.000.
Meer vrouwen dan mannen dus die al
leen achterblijven.
Ook bij de groep 'verweduwden' gaat
het vooral om vrouwen, simpelweg van
wege het gegeven dat vrouwen gemid
deld zes jaar ouder worden dan man
nen. „Natuurlijk blijven het progno
ses", verduidelijkt Latten, „die zijn ge
baseerd op het doortrekken van de cij
fers van de afgelopen tien jaar, gekop
peld aan allerlei andere gegevens".
Verhaalplicht
Maatregelen van de overheid kunnen
op relaties een thans niet te voorziene
invloed uitoefenen. De tegenwoordige
verhaalplicht van sociale diensten op
ex-echtgenoten is bij voorbeeld al een
pleidooi tegen het huwelijk, maar stel
dat de overheid die lijn ook nog eens
doortrekt naar mensen die langere tijd
hebben samengewoond? Ook de econo
mische situatie kan meespelen. „Sa
menwonen is immers goedkoper dan
zelfstandig wonen", betoogt Van
Hoorn.
„Maar op zichzelf is er in alle Europese
landen en vooral in Amerika een ten
dens van een toenemend aantal alleen
staanden", zegt Latten. „Jonge mensen
blijven gewoon langer de wereld ver
kennen".
In percentages gaat het allemaal niet
om zulke schokkende cijfers, maar om
dat zich in diezelfde periode tot het jaar
2010 ook nog eens een bevolkingsgroei
van 12 procent voordoet, gaat het in ab
solute cijfers om flinke aantallen.
Goed bericht in elk geval voor het nood
lijdende Philips, want al die alleen
staanden willen toch wel een televisie,
koelkast, vriezer, magnetron, stofzui
ger, broodrooster etc. En goed bericht
ook voor de belastingdienst, want de
werkende alleenstaande is en blijft de
kip die het best kan worden geplukt.
door John Stael
Er schijnen mensen te bestaan die de
film 'White Christmas' nog nooit heb
ben gezien. Maar het moet haast onmo
gelijk zijn iemand te vinden die de titel
song van deze filmklassieker uit 1954
niet kent. Bing Crosby zong het num
mer al in 1942 in de film 'Holiday Inn'
en kreeg er zelfs een Oscar voor. Meer
dan 500 miljoen keer is het liedje van
componist Irving Berlin in alle uithoe
ken van de wereld over de toonbank ge
gaan en voert daarmee onbetwist de
ranglijst van best verkochte plaat aller
tijden aan.
Zo zijn er meer prachtige kerstklassie-
kers waar ieder jaar heel veel mensen
geld aan verdienen. Sint Nicolaas moet
weliswaar nog voet aan wal zetten, in de
grote warenhuizen rinkelen de 'Jingle
Bells' nu al de hele dag door en trappelt
'Rudolph the Red-Nosed Reindeer' er
lustig op los. De voormalige platenbak-
ken puilen uit met kerst-cd's. Iedereen
lijkt zijn graantje te willen meepikken.
Amerikaanse kerstliedjes zijn veruit in
de meerderheid. Geloof, afkomst, sekse,
het maakt niet uit, met kerst wil ieder
een wel even schijnvroom zijn. Zo ko
men we naast Bing Crosby ieder jaar
vanzelfsprekend Elvis Presley in kerst
sfeer tegen. Maar ook andere gevestig
de namen als Mahalia Jackson, The An
drews Sisters, Nat King Cole, Louis
Armstrong, The Platters, Frank Sina
tra, Rosemary Clooney en Ella Fitzge
rald bezingen de romantiek van de
vooral besneeuwde decemberdagen.
Toch zijn het niet alleen de sterren uit
de jaren veertig en vijftig die kerstlied
jes op hun repertoire hebben gezet. Ook
de enkele jaren geleden razend populai
re tieners van New Kids on the Blocks
hebben een cd met kerstliedjes op hun
naam staan. En op de cd 'A Very Special
Christmas' staan hedendaagse popster
ren als The Eurythmics, Whitney Hous
ton, Bruce Springsteen en zelfs de in ge
lovige kringen niet altijd geliefde Ma
donna.
Maar niet alleen wereldsterren hebben
iets met kerst. Wat te denken van onze
eigen vaderlandse toppers: Willeke Al-
berti, Hanny en de Rekels, De Haven-
zangers( André Hazes, Herman van
Veen: Zij zijn allemaal wel op een of an
dere kerst-cd terug te vinden, met
meestal ouderwetse kerstliedjes. Het
Hollands Duo heeft een hele cd opgeno
men onder de titel 'Als het Kerstmis
wordt'. Ook BZN, Koos Alberts, Vader
Abraham, Thijs van Leer en Louis van
Dijk hebben er een aan de voorraad toe
gevoegd.
Een bonte verzameling is te vinden op
een speciale kerst-cd met daarop arties
ten als André van Duin, Corrie Ko-
nings, Manke Nelis (met het eigen hart
verscheurende nummer 'Laat m'n
hondje met Kerstmis niet buiten
staan' en Youp van 'tHek (met het bij
vegetariërs zo geliefde nummer 'Flap-
pie').
Een kerst-cd opnemen hoeft niet veel
geld te kosten, zeker als de componist al
langer dan vijftigjaar dood is. Dan hoe
ven er geen rechten meer te worden be
taald. Van de prijs die voor een cd wordt
gevraagd gaat ongeveer tien procent
naar de Stemra, de organisatie die zich
bezig houdt met de verdeling van op
brengsten onder de geestelijke vaders
en moeders van de muziek.
De platenmaatschappijen spreken
eensgezind van een hausse in de be
langstelling voor kerstmuziek en van
een zogenoemde vervangingsmarkt: de
ouderwetse lp wordt weggedaan ten
gunste van de glimmende schijf. De Ne
derlander blijkt bovendien in toene
mende mate behoefte te hebben aan een
ouderwetse kerstsfeer. Een aantrekke
lijke markt dus, maar geen goudmijn.
De prijzen van de meeste kerst-cd's zijn
niet hoog. Een verzamel-cd van ouder
wetse Amerikaanse sterren kost vaak
niet meer dan vijftien gulden. Zelfs be
dragen onder de tien gulden zijn heel
gewoon.
foto Maurice Nelwan
Nu al volop in de warenhuizen en cd-winkels te koop: het
kerstrepertoire voor dit jaar.
"eindredactie Peter van der Hoest vormgeving Hans Fresen 1
