EIDEN
begroting moet
Hvorden bijgesteld
B
1
Geschiedenis Leidse industrie te boek gesteld
Gezin bespaart 90 gulden door lagere gasprijs
Schade
V.d. Mey
stijgt tot 7
222
miljoen
B2
^ors tekort
iver 1992
'Bezuiniging op
GGD is doorgeschoten'
Nijssen
wint
van
zichzelf
B3
m
7 IONIQUE ROSO
ADEN De begroting
s a )r volgend jaar moet wor-
7 21 bijgesteld. Zowel inkom-
1 'g n uitgaven zullen worden
3 is agepast aan de nieuwe in-
3 g tiecijfers die volgend jaar
i 7 rden verwacht. Dat bete-
fit dat de lastenverzwarin-
3 3 p in percentages uitge-
1 2 (ïkt minder hoog zullen
]9 kallen.
i '2 toezegging deed wethouder
1 7 lie Vreeze gisteravond nadat
j fe partijen hadden aange-
10 ingen op bijstelling van de
io Iers. In de begroting wordt
1 18 gegaan van een inflatieper-
6 itage van 3,75 procent. Dat
10 rcentage vormt ook de basis
2 jr de stijging van de onroe-
ïd goedbelasting en afval-
18 iffenheffing met 6,2 procent,
ndelijk is echter beroering
j tstaan nu de economische
i >ei volgend jaar veel minder
7 zijn dan werd verwacht. De
19 ineisen van de vakbonden
n »eten daarom worden gema-
d, waarover werkgevers en
•6 irknemers vandaag en ak-
j ord hebben bereikt. Daar-
i4 or loopt de inflatie in 1993
11 .nder hard op dan was ver-
icht. Ook het kabinet stelt de
ksbegroting op dit punt bij.
^_ït Centraal Planbureau gaat
VTCï uit van een inflatiepercenta-
■liivan 1 tot 2 procent.
ie' Struisvogelpolitiek
grond van die landelijke cij-
•cht-Es pleitten alle fracties, met
unf 56 voorop, ervoor om ook de
iidse verhogingen aan te pas-
ijk:
n aan de nieuwe trend. Maar
^4 Vfc de voortdurende stroom
•v- hi mee- en tegenvallers, nieu-
cijfers die veel hoger of lager
lem: tvallen dan begroot, maakten
Hal» noodzakelijk dat de Leidse
van igroting werd aangepast.
ICeitactievoorzitter P. Langen-
'danijj-g van D66: „Kunnen wij vol-
^'nde week wel een verant-
mntjorde begroting vaststellen,
M Leiden de gevolgen van be-
isen (ssingen op Rijksniveau nog
^aP%et verwerken Hij doelde
'dag-l een onverwachte extra uit-
-n ^%ing uit het Gemeentefonds
in 1994 en 1995, op de extra be
zuinigingen die het kabinet dit
weekeinde heeft aangekondigd
voor een bedrag van 2,75 mil
jard gulden en waarvan kortin
gen op Gemeente- en Provincie
fonds een onderdeel vormen, en
op het inflatiecijfer dat veel la
ger wordt geschat.
Langenberg vond het dan ook
verstandiger om de begrotings
behandeling volgende week
maar helemaal uit te stellen, tot
het moment waarop de gevol
gen voor Leiden geheel duide
lijk zijn. „Want het zou van
struisvogelpolitiek getuigen om
een begroting vast te stellen die
aanzienlijk rooskleuriger is dan
de werkelijkheid". Even tevo
ren had hij becijferd dat de
Leidse begroting er voor zeker
2,5 miljoen gulden florissanter
bij zou staan dan de realiteit.
Een verhoging van de Leidse
gemeentelijke belastingen die
gebaseerd is op oude inflatiecij
fers, zou bovendien een onaan
vaardbare extra verhoging be
tekenen.
Kennisgeving
De andere fracties sloten zich
aan bij ,de kritiek van Langen
berg maar wilden nog niet zo
ver gaan, de begrotingsbehan
deling uit te stellen. WD-frac-
tievoorzitter Th. van der Nat
waarschuwde ervoor dat wan
neer de inkomsten zouden wor
den bijgesteld aan de nieuwe
trend, datzelfde moest gebeu
ren met de uitgaven. „Anders
wordt er teveel uitgegeven
Ook wethouder De Vreeze vond
de grote verschillen 'nauwelijks
te verkopen'. Reden voor hem
om 'het signaal van de gemeen
teraad' mee te nemen naar het
college en ook daar voor te stel
len om het percentage aan de
laatste cijfers aan te passen. Hij
hield echter nadrukkelijk een
slag om de arm: „Het nieuwe
percentage op 0 stellen is een il
lusie. Je zit dan eerder in de
richting van 1,1,5 tot 2 procent
inflatie". Aanpassing van het
inflatiepercentage betekent
ook geen extra inkomsten of
uitgaven: „Een correctie op de
trend levert geen extra min of
plus op. Het betekent alleen een
correctie op zowel inkomsten
als uitgaven". Uitstel van de
begrotingsbehandeling was wat
hem betreft niet aan de orde.
Hij gaf D66-voorman Langen
berg wel gelijk door te stellen
dat het meerjarenbeeld voor de
gemeente door alle veranderin
gen niet meer betrouwbaar is.
„De cijfers in het meerjaren-
beeld veranderen inderdaad.
Het meerjarenbeeld zullen we
volgende week dan ook niet
vaststellen, maar voor kennis
geving aannemen. En dat geldt
ook voor het nieuw beleid"
1ST!
azz^IDEN Nu al wordt reke-
rttm, jig gehouden met een tekort
de rekening voor 1992 van
rie tot vijf miljoen gulden. Dat
wethouder S. de Vreeze (fi-
iciën/PvdA) gisteravond tij-
;ns de vergadering van de
idscommisie voor financiën.
gemeente Leiden werkt nu
it kwartaalrapportages die
ier keer per jaar een overzicht
sten geven van inkomsten
uitgaven en overschrijdin-
i hi. Aan de hand daarvan moet
•ten i /%t mogelijk zijn beleid nog bij
I stellen. Nu de laatste hand
ordt gelegd aan de kwartaal-
jfers voor het derde kwartaal
g,/—992, is al duidelijk dat er een
(j^nvangrijk tekort zal zijn op de
=J-j=ïkening. Maar De Vreeze
~tDopte de slechte cijfers in de
latste weken van het jaar nog
I kunnen rechttrekken.
Eigen radiozender
oor ouderen'
'rodud
iEIDEN De ouderen in Lei-
fen zouden de uitbreiding van
et aantal radio- en televisieka-
;H fljalen moeten aangrijpen om
FOiPn eigen zender te starten. Dat
Jlf etoogde wethouder De Vreeze
---Welzijnszorg) gisteravond in
itwoord op vragen van
)A'er P. Biegstraaten. Die
jaagde erover dat er geen spe
et? ^laal ouderenprogramma meer
I sinds Radio Freewave is gaan
/^jnland.
W Als de huidige zendgemach
tigde representatief wordt ge-
cht, mag ze zo'n grote groep
uderen niet in de kou laten
taan". De Vreeze gaf Bieg-
■■^raaten daarin helemaal gelijk
n nodigde hem uit een motie in
ife dienen.
LEIDEN Er is in het verleden
te veel bezuinigd op de GGD.
Dat gaf wethouder S. de Vreeze
(welzijn, volksgezondheid) gis
teren toe tijdens de behandeling
•van de begroting welzijn. De
GGD heeft een tekort op haar
begroting voor volgend jaar van
150.000 gulden.
„Er is de afgelopen jaren flink
bezuinigd op de GGD en naar
achteraf blijkt: te veel", gaf De
Vreeze tbe. Dat heeft er volgens
hem toe geleid dat er te weinig is
geïnvesteerd in het manage
ment omdat al het geld moest
worden ingezet voor de uitvoe
ring van de gewone taken op het
Gedeputeerde I. Günther nam gisteren het eerste exemplaar van 'Een kamer aan de Rijn' in ontvangst uit handen van mede-auteur A. Koningsveld.
gebied van volksgezondheid.
„Er is sprake van een tekort
schietende capaciteit. De be-
leidssignalen die aangeven waar
het fout gaat, ontbreken. Om
dat recht te trekken, is er geld
nodig, en dat is er niet", consta
teerde de wethouder. „De GGD
functioneer tnu op ene niveau
van 80 procent. Om te kunnen
functioneren op beleidsmatig ni
veau, moet dat worden opge
trokken naar 120 procent".
Eerst zal er dus alleen al 'achter
stallig onderhoud' moeten wor
den ingehaald, voordat de GGD
werkelijk beleidsadviezen kan
uitbrengen aan het college.
LEIDEN Maar liefst twee
uitgaven over het Leidse in
dustrieel verleden zijn giste
ren in de Lakenhal ten doop
gehouden. De Kamer van
Koophandel Rijnland pre
senteerde een telefoonboek-
dik werkstuk naar aanlei
ding van het 175-jarig be
staan in 1991. De Stichting
Industrieel Erfgoed Leiden
viert haar vijfjarig bestaan
met het boekje 'De kunst van
het bewaren. Industrieel Erf
goed in Leiden'.
De vorige voorzitter A. Ko
ningsveld en historicus J. Ja
cobs zetten zich aan het schrij
ven van de historie van 'Een ka
mer aan de Rijn'. De kamer
werd in Leiden op initiatief van
Koning Willem I in 1816 opge
richt en was vooral bedoeld om
de industriële nijverheid te be
vorderen. De waardering voor
de kamers van koophandel is in
de loop van de jaren wisselend
geweest. Auteur Koningsveld
herinnerde daarbij niet zonder
zelfspot aan de bijnaam 'Slaap
kamer van koophandel'.
Kinderarbeid
'Een kamer aan de Rijn' vertelt
niet alleen de geschiedenis van
de kamer van koophandel,
maar is ook een kroniek van de
plaatselijke economie en van de
opkomst en ondergang van Lei
den als industriestad. De op
richting van de kamer viel niet
voor niets samen met de plaat
sing van de eerste stoommachi
ne in Nederland, bij de Leidse
lakenfabrikant Van Heukelom.
Uitvoerig wordt ingegaan op de
strijd die de kamer leverde te
gen belemmeringen voor han
del en industrie. Tolgelden
moesten weg, wegen moesten
aangelegd en bruggen moesten
breder. En als het niet anders
kon, dan betaalden de bedrijven
zelf wel mee. Dat werkte niet al
tijd. Zo hield de provincie in
1928 voet bij stuk en kwam er
geen bredere doorgang in de
brug bij Koudekerk, ook al wil
de het bedrijfsleven daar wel
voor betalen.
Politiek was de kamer altijd een
bolwerk van liberalen. Rond de
eeuwwisseling nog als 'linksch'
aangeduid. Automatisch wer
den in het bestuur liberalen ge
kozen. Toen christelijke groe
peringen via handige chicanes
dat in 1914 doorbraken, was de
boot aan. Onder de liberalen
wekte de coup verontwaardi
ging. Maar volgens de Leidse
Courant, toen nog spreekbuis
van katholiek Leiden was er
niets aan de hand.
De Leidse textielfabrikanten
liepen in 1863 voorop bij de be
strijding van kinderarbeid, een
van de vele uitwassen in de ne
gentiende eeuwse industrie.
Het uiteindelijk in 1872 aange
nomen 'kinderwetje' van Van
Houten verwierpen zij omdat
alleen een 'volledig en onvoor
waardelijk verbod' op kinderar
beid zin zou hebben. Dat klinkt
sociaal, maar de motivatie was
niet gespeend van eigenbelang.
Kinderen die korter zouden
werken en onderwijs zouden
krijgen, zouden ook betere
prestaties leveren, was de rede
nering.
Behoud
De kamer van koophandel mag
dan incidenteel terugblikken,
de Stichting Industrieel Erf
goed Leiden, maakte vijf jaar
geleden het behoud van indus
triële monumenten tot doelstel
ling. Het eerste lustrum is aan
leiding om terug te blikken in
een speciale bundel. Die bevat
eerder in het eigen blad ver
schenen bedrijfsportretten. Ou
dere Leidenaars zullen veel
herkennen in de verhalen over
puur Leidse bedrijven als de le
gendarische ijsfabriek Voort
man aan de Jan Vossensteeg,
smederij Van Velzen, de Leidse
veiling of conservenfabriek
Schoondergang. Ruim dertig
jaar na dato vertelt de laatste
directeur E.Schoondergang wat
menig arbeider toen waar
schijnlijk niet durfde uitspre
ken. „Mijn vader was ook nog in
de zaak, en had het eigenlijk
voor het zeggen. Op z'n 65ste
trad-ie terug, maar hij kwam
nog elke dag".
Het boekje blikt ook terug op de
activiteiten van STIEL zelf. De
strijd voor het.behoud van mo
numenten als broodfabriek Ce
res aan de Korevaarstraat, voor
het Parmentiercomplex aan de
Lammermarkt, voor de Meelfa
briek aan de Zijlsingel. Boven
dien is het de catalogus van een
lustrumexpositie die vanaf 21
november is te zien in het Leids
gemeentearchief over 'Kunst
en nijverheid in Leiden 1800-
1950'. Bij de keus van de kunst
werken die te zien zijn is uitge
gaan van vier thema's. Textie
lindustrie, fabrieksgebouwen,
de werkende mens en molens
en werven.
Het boekje 'De kunst van het be
waren. Industrieel erfgoed in
Leiden' is een uitgave van
STIEL en is voor 14,50 te koop
bij de boekhandels Kooyker,
Ginsberg, Zandvliet en De Kier.
ALLERLEI(DS)
Adonis
Literair tijdschrift De Leidse
Adonis viert zaterdag zijn eerste
verjaardag met een evenement
in cultureel centrum de X aan
de Haarlemmerstraat 52. Op
het programma staan een een-
acter en optredens van auteurs
van het collectief LSD. Ook
wordt het nieuwste nummer
van het blad gepresenteerd. Het
evenement begint om 20.00 uur.
Toegang vijf gulden. Inlichtin
gen en reserveren via 071 -12 35
68.
Bingo
Een videorecorder, magnetron
en een Nintendo-spelcomputer
zijn de prijzen bij een bingo die
zaterdag wordt gespeeld in
buurthuis Op Eigen Wieken aan
het Valkenpad. Aanvang: 20.15
uur, zaal open om 19.00 uur.
Moordavond
Bibliotheek Morskwartier
houdt vrijdag een moordavond.
Thriller-schrijvers Thomas
Ross en Chris Rippen komen
dan praten over hun werk. De
moordavond begint om 20.30
uur in de bibliotheek aan de Ro
bijnstraat 4. Kaarten zijn voor
vijf gulden te koop bij alle Leid
se bibliotheek filialen.
5É IC
LEIDEN Een gemiddeld
gezin zal volgend jaar 90 gul
den minder kwijt aan ener
giekosten. De EWR (Energie-
en Watervooziening Rijn
land) verlaagt de gasprijs
met twee cent per kubieke
meter. Daar staat tegenover
dat de prijs voor water stijgt
met 11 cent per kubieke me
ter.
De voorstellen voor de nieuwe
tarieven worden op 30 novem
ber voorgelegd aan de vergade
ring van aandeelhouders. De
verlaging van de gasprijs wordt
mogelijk gemaakt door een da
ling van de gasolieprijzen. De
prijzen van electriciteit zullen
ook stijgen, maar die verhoging
is minimaal, namelijk 0,1 cent
per kWh. Dat is irjar een
schijntje van de werkelijke
EWR wil museum in oude fabriek
LEIDEN De oude watergasfabriek op het terrein van de
EWR aan de Langegracht zou moeten worden omgebouwd tot
een museum over nutsbedrijven. Dat zei directeur J. Haijkens
van de EWR gisteren tijdens een toelichting op de begroting
voor 1993. De watergasfabriek bestaat uit twee gebouwtjes op
het EWR-terrein. Haijkens: „We hebben ontzettend veel mate
riaal dat we graag zouden willen laten zien". De wens om de
gasfabriek om te bouwen tot een museum is sterk. Alleen de fi
nanciën ontbreken. „Het inrichten van een museum kost veel
geld. We weten nog niet of we het doorzetten. We overwegen het
wel. Maar het onderzoek naar de mogelijkheid ervan loopt in elk
geval al".
prijsverhoging. De EWR zal het
grootste deel van de verhoging
van de inkoopkosten voor eigen
rekening nemen.
De prijs voor een kubieke meter
water stijget wel fors. Dat heeft
te maken met het exploitatiete
kort dat volgend jaar voor wa
ter wordt voorzien. De ER zou
er zonder gewijzigde tarieven
1,3 miljoen gulden op toeleg
gen. Dat tekort wordt veroor
zaakt door stijgende inkoop-,
produktie- en distributiekosten
voor water. De nieuwe prijs per
kubieke meter water komt uit
op 2,02 (excl. btw)
Daarnaast wordt voorgesteld
om de aansluitingskosten met
50 gulden te verhogen. Die stij
gen daarmee van 420 naar 470
gulden voor een nieuwe gas-,
electriciteits- of wateraanslui
ting. Het einde vandeze stijging
is nog niet in zicht, omdat de
werkelijke kosten voor aanslui
ting meer dan 940 hulden be
dragen. De EWR streeft naar
een kostendekking van 50 pro
cent.
Voorschot
Uit de begroting blijkt eveneens
dat het investeringsniveau voor
1993 lager uitvalt dan vorig jaar
nog was begroot. Het zijn voor
al de investeringen in de drink
watervoorziening die worden
teruggeschroefd. In de meerja
renbegroting werd voor vol-
gedn jaar een investering van
25 miljoen gulden voorzien. Dat
is in de begroting voor '93 te
ruggebracht tot 20 miljoen gul
den.
Hiermee lijkt de EWR een voor
schot te nemen op de over
dracht van de drinkwaterpro-
duktie aan het Duinwaterbe
drijf Zuid-Holland (DZH) in
Den Haag. Een uitspraak van
de Kroon noopte de EWR ertoe,
de drinkwaterproduktie af te
stoten. Door zowel de produktie
als de distributie in handen te
hebben, handelde de EWR in
strijd met het beleid van de pro
vincie. Die wil deze twee taken
gescheiden houden.
EWR en DZH zijn inmiddels
overeengekomen dat er een
dienstverleningsovereenkomst
wordt gesloten. Daarin neemt
de EWR de distributie voor
haar rekening. Directeur
J. Haijkens van de EWR hoopt
medio volgend jaar definitief
een akkoord te hebben bereikt
met de DZH.
De gebruikers moeten in dat ge
val rekening houden met een
forse prijsstijging voor het wa
ter. De tarieven van EWR en
DZH liggen nu nog 8 cent uit el
kaar. Rekent de EWR 2,02
voor een kubieke meter, het
Haagse produktiebedrijf rekent
ƒ2,10.
'Nog veel minder gokkasten toelaten'
LEIDEN Het initiatiefvoorstel van de Socialitiese Partij om het
aantal gokkasten in Leiden te verminderen, is bij wethouder S. de
Vreeze in goede aarde gevallen. De SP wil gokkasten in snackbars
en buurthuizen verbieden, en er nog slechts één toelaten in café's.
In andere stedën is zo'n strenge beperking mogelijk gemaakt. Lei
den heeft het aantal gokautomaten in alle horecagelegenheden op
maximaal twee gesteld. De Vreeze: „Ik ben het van harte eens met
deze 1-0-0-verdeling. Het liefst had ik een 0-0-0 verdeling gereali
seerd". Burgemeester Goekoop heeft echter al eerder te kennen
gegeven niet veel te zien in zo'n beperking.
Spoorbomen zitten vast
LEIDEN Het verkeer heeft gistermorgen ernstige hinder on
dervonden van een stel defecte spoorbomen bij de spoorwegover
gang aan de Herenstraat. De politie heeft het verkeer van kwart
voor acht tot kwart voor twaalf moeten omleiden. Gedurende die
periode hebben de spoorwegen de bomen weer gerepareerd.
Benefietconcert voor Juigalpa
LEIDEN Het LVC biedt zaterdag 14 november onderdak
aan een benefietconcert voor de Nigaraguaanse stad Juigalpa.
Leiden en Den Haag hebben gezamenlijk een stedenband met
Juigalpa. Via het concert in het LVC wordt geprobeerd zoveel
mogelijk geld in te zamelen voor het onderwijs in de Nigaag-
uaanse stad. Aan het concert wordt belangeloos meegewerkt
door de bands As the eye, Divaz en Roots Syndicate. Popdichter
Rik van Boeckel presenteert het programma. Dat omvat naast
de optredens ook de vertoning van video's en dia's over Nigara-
gua. De zaal gaat open om 22.00 uur. Kaarten van 7,50, 10 of
12,50 zijn te koop bij de platenzaken Velvet en Plato en bij café
de WW.
Brandje op het dak
LEIDEN Bij een klein brandje op het dak van een flatgebouw
aan de Rijnsburgersingel is gistermiddag schade ontstaan aan één
van de appartementen. De brand is waarschijnlijk ontstaan door
oververhitting van de apparatuur waarmee een loodgieter aan het
werk was. Hij was bezig metalen strips rond ventilatoren aan te
brengen. Rond tien voor vijf toen de brand uitbrak, was lij net met
de laatste bezig toen de eerste vlam vatte.
i
agere inflatie 1993
EN OMGEVING
LEIDSE COURANT WOENSDAG 11 NOVEMBER 1992
