Nederlandse troepen in vijandig Split
UN
lohn Major verdrinkt in de problemen
>e
Vredesbesprekingen over
Noord-Ierland mislukt
Wolven, beren en lynxen
terug in Italiaanse bergen
D
Buitenland
rtaariie
nt 1
992 fj
itslag omstreden Tamposi
lte MhINGTON President George Bush heeft gis-
3n n een functionaris van het ministerie van bui-
tweVndse zaken ontslagen die betrokken is geweest
iet omstreden onderzoek naar de antecedenten
^fn de toenmalige presidentskandidaat Bill Clinton.
Vbeth Tamposi, een voormalig 'fund raiser' van
rnedef ubükeinse Partij, moet vandaag haar boeltje
Juffen gepakt.
Vel een zittende president regeringszaken strikt
ejheiden dient te houden van zijn activiteiten om
ee£ tozen te worden, heeft het ministerie van buiten-
qse zaken een minutieus onderzoek uitgevoerd
r het verleden van Bill Clinton, kennelijk op zoek
t ongunstige feiten die de kansen van Bush zou-
m m'kunnen verhogen. Het kantoor van Tamposi
jacht gemaakt op ongustige feiten uit
^^Verleden van de onafhankelijke kandidaat Ross
Verdachte ontkent moord
op Belgische agenten
AALST/BRUSSEL - De Belgische justitie ver
denkt een 40-jarige man uit de Vlaamse gemeen
te Asse ervan vorige week bij een supermarkt in
Aalst twee politie-agenten te hebben doodge
schoten. De verdachte werd de ochtend na de
moord in Brussel aangehouden, maar blijft ont
kennen. De Belgische justitie gaat er inmiddels
van uit dat de aangehouden verdachte op eigen
houtje heeft gehandeld. Hij bestuurde de vlucht
auto, die op zijn naam stond, en vrijdagmorgen in
de parkeergarage van de luchthaven Zaventem
werd teruggevonden. De verdachte zat zelf in be
schonken toestand in een hotel op de politie te
wachten. Het pand naast de supermarkt in Aalst,
waar sporen van inbraak waren te zien, was in
het verleden ooit door de verdachte gehuurd.
Colombiaans leger
doodt 29 rebellen
BOGOTA - Het Colombiaanse leger heeft de
afgelopen drie dagen tijdens gevechten in de
zuidelijke provincie Putumayo 29 linkse rebel
len gedood. Volgens de nationale politiechef ge
neraal Miguel Gomez behoorden de rebellen
tot de eenheid die zaterdag tijdens een aanval
op een politiepost 26 politieagenten hadden ge
dood. De politie maakte ook bekend de broer
van een van de huurmoordenaars van cocaïne-
baron Pablo Escobar, Escobars advocaten, zijn
tante en neef gearresteerd te hebben in Mede-
llin. Zondag besloot de Colombiaanse president
Cesar Gaviria de noodtoestand af te kondigen
om de linkse rebellen in zijn land te bestrijden
en om aan de terreur van de drugsmaffia een
halt toe te roepen.
VN-troepen hebben controle
over vliegveld Muqdisho
MUQDISHO - Gewapende VN-troepen in Somalia
hebben gisteren eindelijk de controle over het vlieg
veld van Muqdisho in handen gekregen nadat ze zes
weken geleden al in dit door hongersnood geteisterde
land waren gearriveerd om te helpen bij de voedse-
luitdeling. Een contingent van 500 Pakistaanse
blauwhelmen houdt de wacht bij de belangrijkste ge
bouwen van het vliegveld nadat overeenstemming
was bereikt met de leden van de Hawadle-clan die de
lucratieve handel op het vliegveld controleren. Wel
heffen ongewapende Hawadle-leden nog belastingen
van 200 tot 1000 dollar op vliegtuigen die er landen,
inclusief die met voedselhulp. Er is nog steeds geen
overeenstemming over het inzetten van blauwhel
men in de haven, hetgeen van cruciaal belang is om
het hulpprogramma succesvol te maken.
Versterkingen naar Z-Libanon
MARJAYOUN - Israël heeft gisteravond omvangrijke ver
sterkingen naar zijn 'veiligheidszone' in Zuid-Libanon ge
stuurd. De versterkingen, die met name bestonden uit tanks
en zware artillerie, begonnen aan het begin van de avond op
verschillende plaatsen aan een opmars over de Israëlisch-Li-
banese grens.
De Israëlische opmars komt nadat er eerder op de dag al be
richten waren geweest dat Israël versterkingen bij zijn
noordgrens had samengetrokken. De spanning tussen Israël
en Libanon is sterk toegenomen, nadat het Libanese leger
gistermorgen beschietingen had beantwoord die de Israëliërs
en hun bondgenoten van het Zuidlibanese SLA op Libanese
dorpen hadden uitgevoerd.
De Israëlische beschietingen kwamen nadat uit Libanon 33
raketten op Noord-Israël waren afgevuurd. De Libanese mi
nister van buitenlandse zaken, Farès Boueiz, heeft de Vere
nigde Staten gevraagd stappen te ondernemen om de span
ning weg te nemen
\TRICK MEERSHOEK
TT Een klein karton
bord boven de balie van
>1 Palace in Split vertelt
jde vertoning van 'The ka-
kid' om acht uur van
gaat. Voor die tijd kun
de manschappen tegen
[vering van het militair
>rt de beschikking krij-
over spelletjes als zeeslag
'atzee. Of een eerste an-
itkaart voor thuis kopen
le behendige blauwhelm
in de lobby van het hotel
stapeltje kaarten met
kleine winstmarge aan
tan brengt.
asten van hotel Palace
tegenwoordig gekleed in
louflagekleuren. Het hotel
it tijdelijk onderdak aan de
lerlandse militairen. Zij ma-
deel uit van het eerste
isportbataljon van de UN-
"iFOR-vredesmacht, dat
een humanitaire taak in
latië is neergestreken,
mg genoeg betekende de en-
van de blauwe baretten het
van vertrek voor enkele
iderden vluchtelingen, die
afgelopen jaar op kosten
n de Kroatische regering in
t hotel waren gehuisvest.
;t de aankomst van de laatste
iderlandse militairen in Split
het transportbataljon van
'"IjPROFOR compleet.
e> eenheid telt 415 Nederlan-
F01rs en honderd Belgen, die^
ar verwachting het komende'
"feekeinde de diverse stand-
fatsen in Bosnië-Hercegovi-
na zullen opzoeken. De op
dracht luidt om humanitaire
hulp te leveren aan de slachtof
fers van de voortwoedende bur
geroorlog. Een lastige taak,
want de strijdende partijen in
het hart van het voormalige
Joegoslavië tonen tot op heden
weinig respect voor de neutrali
teit van de internationale vre
desmacht.
In Split zijn de troepen even
min populair, ondanks de
schijnbaar ontspannen sfeer in
en rond het hotel. De militairen
die al enige dagen in de haven
stad verblijven, spreken zelfs
van een grimmige spanning.
Vijandige sfeer
Het kost weinig moeite gehoor
te geven aan de instructies van
de legerleiding om het contact
met de plaatselijke bevolking
tot een minimum te beperken.
,,De sfeer is overwegend vijan
dig", heeft korporaal-kok Ro
gier Goessens (22) uit Valken
burg ervaren. „Ik geloof dat de
mensen hier te weinig resultaat
zien van de aanwezigheid van
de VN-troepen. Misschien ver
andert die houding als zij mer
ken dat wij hier niet zijn om de
oorlog te stoppen maar om de
mensen een beetje te helpen".
De houding van de Britse en
Franse militairen in Split doet
de verstandhouding met de
Kroaten evenmin goed, meent
Goessens. „Die lui lopen de hele
dag met hun wapens te pron
ken. Ik kan mij voorstellen dat
dat irritaties oproept".
De gespannen sfeer lijkt alle
blauwe baretten in elk geval
goed te hebben doordrongen
van de ernst van de situatie.
Van bravoure of zucht naar
avontuur is inmiddels geen
sprake meer. „Ik verwacht veel
armoede en leed tegen te ko
men in de komende weken. Ik
weet dat ik bang zal zijn wan
neer ik voor het eerst een weg
versperring nader", zegt chauf
feur Gerrit de Ruiter (25) uit
Haaften.
Beroeps
Evenals zijn bijrijder Yuri Spa-
ridans (23) uit Heeswijk-Din-
ther is Gerrit als beroepsmili
tair aangewezen om in het
voormalige Joegoslavië achter
het stuur van een tientonner te
kruipen. „De VN doet hier be
slist goed werk, maar als vrij
williger had ik mij nooit aange
meld". De aantrekkelijke wed
de van 85 gulden per dag doet
daar niets aan af: „Voor geen
honderdduizend gulden". Bei
de militairen zijn gedurende
een opleiding van zeven weken
klaargestoomd voor hun werk
in het oorlogsgebied.
De onderdelen van de training
liepen uiteen van een intensie
ve EHBO-oefening tot het va
derlijke advies om zich bij lage
temperaturen toch vooral
warm aan te kleden.
„Er is terecht veel aandacht be
steed aan de verwerking van
oorlogservaringen", noemt
Gerrit een positieve kant van de
opleiding. „Yuri en ik zijn als
buddies aan elkaar gekoppeld.
Wij hebben het advies gekregen
om veel te praten over wat we
hier meemaken. Ook over pro
blemen en dat zal wennen zijn
want normaal kunnen we al
leen maar over vrouwen pra
ten".
f
Nederlandse VN-militairen rusten uit op de transportplaats na aankomst op de luchthaven van Split.
'oemen
Kl 0)or Lubbers
(dat
grijp
Dnoi
werfemier Lubbers
rij^dankt een
ïtregioolmeisje in
n fyidapest voor de
slenjs bloemen die hij
alihaar handen heeft
De
d>ngaarse premier
deed gisteren
overstaan van
Nederlandse
oede"e9a Lubbers een
emejngend beroep op
Doo!westerse landen
fV'onomische steun
oldOverienen. Premier
=entibbers en minister
Sen-in den Broek van
utenlandse zaken
jiten vandaag hun
eedaagse bezoek
op|n Hongarije af.
entëFOTO: EPA
•teni^
BELFAST De vredesbe
sprekingen over Noord-Ier
land zijn gisteren op een mis
lukking uitgelopen. Na zes
maanden van intensieve on
derhandelingen moesten de
deelnemende partijen con
cluderen dat zij er niet in wa
ren geslaagd een akkoord te
bereiken.
Het vastlopen van de bespre
kingen betekent niet dat er nu
helemaal niet meer gepraat
wordt. In plaats van onderhan
delingen waarbij de Britse en de
keinse Leger (IRA), was buiten
gesloten omdat zij weigert ge-
Ierse regering alsmede vier weid af te zweren. Londen en
Noordierse partijen aan tafel
zitten, zullen nu de vier Noord
ierse partijen twee prote
stantse, een gematigde katho-
Dublin vallen na het mislukken
van de besprekingen terug op
een uit 1985 daterend akkoord
dat voorziet in regelmatige bij-
lieke en een interconfessionele eenkomsten op ministerieel ni-
partij „informeel overleg" veau en dat de Ierse republiek
voeren om te zien hoe de politie
ke discussie het beste hervat
kan worden, zo werd in een
communiqué meegedeeld. De
Sinn Fein, de politieke tak van
het verboden Ierse Republi-1
een adviserende stem geeft in
Noordierse zaken. „De onder
handelingen zijn dood en begra
ven", zo verklaarde Ian Paisley
van de meest onverzoenlijke
protestantse partij, de UDP.
Bouterse wil
'CIA-complot'
herdenken
PARAMARIBO - Patriotten
in binnen- en buitenland
moeten volgens de Surinaamse
legerleider Desi Bouterse mas
saal herdenken dat het op 8 de
cember tien jaar geleden is dat
een „CLA-contrarevolutionair
complot" in Paramaribo werd
verijdeld. „Het afslaan van het
complot heeft voorkomen dat
veel landgenoten het leven lie
ten", zei Bouterse in een ver
klaring. Bouterse liet op 8 de
cember 1982 vijftien prominen
te tegenstanders van het mili
taire regime in Fort Zeelandia
in Paramaribo martelen en
doodschieten. Onder de slacht
offers bevonden zich vakbonds
leiders, advocaten en journalis
ten. Bouterse en zijn medestan
ders hebben steeds volgehou
den dat de vijftien „op de
vlucht" werden doodgeschoten.
De oproep van Bouterse, voor
zijn aanhangers „leider van de
revolutie", komt op het mo
ment dat nabestaanden van de
slachtoffers voorbereidingen
treffen voor een herdenking in
Paramaribo. Een comité van
nabestaanden in Nederland
werkt samen met de Surinaam
se Organisatie voor Gerechtig
heid en Vrede om op 8 decem
ber-een speciale dienst in Para
maribo te houden.
„Geen
verbetering
mensenrechten
in Turkije"
LONDEN - De regering van
Turkije heeft haar beloften de
situatie van de mensenrechten
te verbeteren in het geheel niet
waargemaakt. In plaats van een
eind te maken aan moorden en
marteling nemen die praktij
ken juist toe. Dit staat in een
vandaag in Londen uitgegeven
rapport van Amnesty Interna
tional.
„Bijna dagelijks" doen zich in
Turkije politieke moorden voor,
waar in veel gevallen veilig
heidstroepen bij zijn betrokken,
stelt Amnesty vast.
In het zuidoosten van Turkije
zijn dit jaar ten minste honderd
ongewapende burgers gedood
door veiligheidstroepen die in
woonwijken willekeurig het
vuur openden op vreedzame be
togers. Vooral in het zuidoosten
land kunnen de veiligheidstroe
pen praktisch ongestraft hun
gang gaan volgens de mensen
rechtenorganisatie.
Dole leidt Republikeinen
President Bush heeft gisteren
het leiderschap van de Republi
keinse Partij overgedragen aan
senator Bob Dole, fractieleider
van de Republikeinen in de Se
naat. Bush zei dat de nederlaag
bij de presidentsverkiezingen
niet betekent dat het met de Re
publikeinse Partij bergwaf-
waarts gaat.
i VAN HUET
^jpNDON Problemen blij-
°knin zic^ 0PstaPe^en voor Pre"
vaiier Major. Na het geharre-
ar met Duitsland over de
erlingcrisis stuurde de
ritse premier gisteren een
10 Jze brief aan de Franse pre-
dent Mitterrand voor diens
ïgezouten kritiek op het
iverwachte uitstel van de
aaritse ratificatie van het Ver-
3lijkag van Maastricht.
°P%dens het vragenkwartier in
et Lagerhuis zei Major dat het
!n vertrouwelijk schrijven be-
arigof, maar hij liet duidelijk blij-
ageifen geïrriteerd te zijn over wat
0Iïj zag als Franse inmenging in
hifitse aangelegenheden. „Het
le pATT-overleg is veel belangrij-
heter. Vertraging daarvan zou
tterjht onaanvaardbaar zijn",
acbeerde hij naar Parijs. In de
deelmlissen van Westminster be-
ehjkhuldigden regeringsfunctio-
ren arissen de Fransen ervan een
te giokgordijn te willen leggen om
aed e aandacht af te leiden van de
«£flnpasse rond de GATT-onder-
andelingen.
De geplaagde EG-voorzitter
John Major was duidelijk niet
gediend van Mitterrands stand
je. De Franse president noemde
het dralen van de Britten „niet
aanvaardbaar". Ook de Neder
landse premier Lubbers raakte
in de schermutselingen ver
zeild. Na een ontmoeting met
Major in Londen liet hij wach
tende verslaggevers weten niet
te begrijpen wat de Britten er
toe had gebracht de ratificatie
procedure voor Maastricht te
vertragen. Bij het verlaten van
Majors ambtswoning werd
Lubbers verrast door de Britse
pers die hem vroeg of hij de re-
depen begreep van het uitstel.
„No", antwoordde de gedood
verfde opvolger van Jacques
Delors. Na een lichte aarzeling
besloot hij verdere vragen te ne
geren; hij zei alleen nog dat ra
tificatie door Londen een zaak
van de Britten is. Duidelijker
kritiek op de Britse houding
vanuit Den Haag door vice-pre
mier Kok werd gisteravond uit
gezonden in de BBC-journaals.
Later meldde Lubbers dat hij
niettemin een „uitstekend" ge
sprek had gehad met collega
Major, waaraan ook minister
van buitenlandse zaken, Dou
glas Hurd, had deelgenomen.
Door een ongelukkige speling
van het lot moest diezelfde
Hurd gisteren een boekje pre
senteren met een vereenvou
digde uitleg van het Verdrag
van Maastricht. Naar verluidt
was de minister zelf ook verrast
door het plotselinge uitstel van
de Britse ratificatie. Die nood
greep kwam uit de hoed van mi
nister van handel, Michael He-
seltine, in een laatste poging de
regering te behoeden voor een
nederlaag in het Lagerhuis.
'Irak-gate'
De nieuwe herrie rond Maas
tricht werd gisteren overstemd
door een volgende tegenvaller
voor Major: het zogeheten
'Irak-gate'-schandaal. De pre
mier moest het Lagerhuis een
onafhankelijk juridisch onder
zoek toezeggen na beschuldi
gingen van de oppositie dat de
regering haar verantwoorde
lijkheid in illegale exporten
naar Irak trachtte te verdoeze
len. Een Londense rechtbank
beëindigde maandag het proces
tegen drie zakenlieden die het
export-embargo naar Irak voor
militair materiaal hadden over
treden. De rechter sprak de ver
dachten vrij omdat was geble
ken dat het ministerie van han
del goedkeuring had verleend
voor de transacties.
Labour heeft het ontslag geëist
van vier betrokken ministers,
onder wie de huidige minister
van handel, Heseltine, en mi
nister van binnenlandse zaken
Kenneth Clarke. Onder het
mom van 'nationaal belang'
zouden ze documenten ter ver
dediging van de beklaagden
hebben achtergehouden.
Tijdens een explosieve zitting
in het Lagerhuis werd premier
Major onder vuur genomen
door leiderleider John Smith
die stelde dat Brits krijgsmate-
riaal aan Saddam was geleverd
met medeweten van de Britse
regering. Het kon heel goed zijn
gebruikt tegen Britse soldaten
in de Golfoorlog, aldus Smith.
Labour zei over gegevens te
schikken dat een ander Brits
bedrijf het embargo eveneens
had geschonden met medewe
ten van de regering. Volgens
premier Major hadden zijn mi
nisters correct gehandeld en
waren over de affaire veel on
waarschijnlijke verhalen ge
schreven. Het afgebroken pro
ces tegen de drie
zakenlieden kan de regering
Major nog in grote verlegenheid
brengen. Een van de mannen,
Paul Henderson, riskeerde zijn
leven door de Britse geheime
dienst MI6 te informeren over
militaire installaties in Irak.
Tijdens het proces werd dit be
vestigd door spionnen van MI6
die achter een scherm zaten om
hun identiteit te beschermen.
Het was de eerste keer dat ge
heim agenten getuigden voor
een rechtbank. De advocaat van
Henderson zei dat zijn cliënt
zich verraden voelde door de
Britse regering die nu ongetwij
feld kan rekenen op een miljoe
nenclaim smartegeld.
Het afgebroken proces tegen de
'illegale' exporteurs kostte de
Britse belastingbetaler een
slordige zeven miljoen gulden.
De voor de regering pijnlijke
aanklacht werd overigens inge
diend door de Britse douane,
naar verluidt uit frustratie over
het in de doofpot verdwijnen
van een ander aan Irak gelieerd
schandaal, dat van Saddams su-
perkarron. De leveringen van
Brits militair materiaal aan
Irak gingen door tot een week
voor de invansie van Kuwayt.
ROME Goed nieuws voor
de fauna in de Italiaanse ber
gen. Dieren die tientallen ja
ren met uitroeiing werden
bedreigd, nemen in aantal
toe, terwijl andere soorten
die voorgoed verdwenen le
ken, zijn teruggekeerd.
Het aantal wolven in de Apen
nijnen, dat door de jacht twintig
jaar geleden tot minder dan
honderd was geslonken, be
draagt inmiddels weer meer
dan driehonderd. Van de eens een betrekkelijk veilige vlucht-
stad zijn in de bergen grote ge
bieden die vroeger bebouwd
werden, verwilderd geraakt.
Zodoende is de natuurlijke ha
bitat van de roofdieren gedeel
telijk weer hersteld. Ook de
lammergier die oorspronke
lijk veel voorkwam op Sardinië,
maar daar ondanks wettelijke
bescherming volkomen is uitge
roeid heeft zich weer neer
gelaten in de westelijke Alpen,
waar hij al sinds mensenheuge
nis niet meer voorkwam.
Bovendien bieden enkele grote
natuurreservaten, zoals het
prachtige Nationale Park van
de Abruzzen in Centraal-Italië
en de Monte Rosa in de Alpen
vrijwel uitgestorven bruine
beer van de Abruzzen (ursus
marsanicus) lopen er weer zes
haven in dit land dat meer dan
een miljoen jagers telt. Een der
de reservaat, de Lagune van Or-
tig tot zeventig rond, die door betello in Toscane, is een oase
gebleken voor de witte reiger,
de flamingo en de uit Afrika af
komstige lepelaar.
hun nachtelijke levenswijze bij
na niemand te zien krijgt. De
lynx, die dertig jaar lang voor
goed verdwenen leek, is sinds
een jaar of acht terug in de oos
telijke Italiaanse Alpengebie
den waar ook de oorspronkelijk
niet inheemse jakhals zich in
kleine populaties heeft geves
tigd. Beide diersoorten zijn af
komstig uit Joegoslavië. Hun
emigratie heeft trouwens niets
te maken met de daar gevoerde
gevechten, maar is een gevolg
van de natuurlijke toename in
Oost-Europa.
Door de naoorlogse trek naar de de wolf heeft 'geadopteerd' en
Adoptie
De terugkeer van deze diersoor
ten is het indirecte gevolg van
een langzaam groeiende milieu
bewustwording onder de Itali
aanse bevolking. Van meer
rechtstreeks belang zijn de
campagnes van de Italiaanse af
deling van het Wereldnatuur-
fonds dat twintig jaar geleden
in veel gevallen met succes pro
test heeft aangetekend tegen
bouwplannen in de constant be
dreigde natuurgebieden.
Toch blijft de wolf een bedreig
de diersoort. Hoewel hij al sinds
1977 is beschermd, zijn sinds
1986 naar schatting honderd
wolven het slachtoffer gewor
den van stropers. Evenals de
lynx en de beer wordt de wolf
als een bedreiging beschouwd
voor lammeren en kalveren,
ook al zijn in werkelijkheid in
negen van de tien gevallen ver
wilderde honden verantwoor
delijk voor de slachtingen die
soms onder de kuddes worden
aangericht.
Hopeloos
Voor sommige diersoorten is de
toestand hopeloos geworden.
De gewone gier die een eeuw ge
leden nog vrij algemeen voor
kwam in de Alpen en Apennij
nen, is nu teruggebracht tot een
paar exemplaren. De otter die
in Nederland al het slachtoffer
is geworden van vissers en ver
vuiling, lijkt in Italië hetzelfde
lot beschoren. Zijn aantal is in
middels tot beneden de hon
derd gedaald. En in de Sardijn-
se wateren zwemmen tegen
woordig de laatste twee of drie
monnikszeehonden (foca mo
nacal, ooit de trots van het
eiland.
