T HEATER
Wim Hardeman gooit
bestaande noties omver
;j De laatste
theatertip
Uit
C I O
Leidse Courant
woensdag 11 november 1992 I
ERUIT
j
&TIVAL DOOR JONGEREN
p opstap naar het échte werk, dat
rgieji de functie zijn van theater ge-
dsctjeld door jongeren. Maar ook een
elf jkere manier om alle zorgen van je
ege^e spelen. Het Eenakterfestival voor
m polier en staat garant voor een leuke
evefrigeling tussen deze twee vormen,
yen scholen doen eraan mee en elk
(k duurt niet langer dan drie kwar-
nlafr. Na de voorstellingen is een dis-
geëfcsie over het werk. Het festival is
aar h 16 tot en met 20 november, elke
an tynd vanaf 19.45 in het Hofplein
elatjeater in Rotterdam.
gro^UW WERK
uatjnie M.G. Schmidt schreef speciaal
inghr de actrices Trudy Labij en Annet
naeuwenhuijzen de muscical 'We heb-
h samen een paard'. Een driehoeks-
l-houding, de daaraan verbonden
an ejendschap en een gezonde portie ja-
let ijzie zijn de ingrediënten van dit
ubduwe werk. Goed voor een avond
is. ijzier en de nodige valse grappen van
ïer li van de grootste tekstschrijvers,
ieatjt en met 29 november om 20.15 in
t wqt Nieuwe de la Mar in Amsterdam.
stis
"J
DlCKVAN ÏEYLINGEN
ng I
plae definitief de laatste Uit-bijlage. Nog
lateteer mag ik u een theatertip geven, een
stelling om wel of juist niet heen
jan.
Dp |kkig vielen de laatste jaren de voorbe-
jetyiwingen meestal positief uit: het aan-
:ht yan theaterproducties in Leiden is re
lt goed, zodat er vrijwel wekelijks iets
ressants valt te kiezen.
I ik deze laatste bijdrage nuttig gebrui-
en de hele maand november voorbe-
uwen. Als u snel bent, kunt u van-
id nog naar de première van Jenny
IE pis nieuwe programma in de Schouw-
J.,{. De dame zet zich schrap, heet dat.
te-in gaat daarin vooral zingen en dat kan
inoed. Zeker als de teksten ook nog van
mtr favoriete schrijvers zijn: Jan Boer-
larl, Robert Long en George Groot, en de
al-posities van haar gelauwerde pianist
)p-tin van Dijk.
fd-dag 13 november volgt een in het Ne-
ili-ands vertaalde 'Carmen' voor jong en
iti-, Zang in een absurder kader, begeleid
mi de Nederlandse voorhoede op jazzge-
isol, kunt u horen op 14 november in 'Deze
t op dames'. Loes Luca is de gravin,
em Breuker de graaf en zijn Kollektief
de gasten op hun 25-jarig huwelijks-
io't. Ischa Meijer schreef de revue en Ton
el-z deed de regie.
Ie25 november kunnen zangliefhebbers
-e-;ig bijkomen bij de Vlaamse romanticus
enjdo Belcanto en het Orkest zijner Dro-
keta. Of misschien bij Claar Plattèl (20 no-
u-pber).
■di later van kwaliteit is zowel in het LAK
in in de Schouwburg te verwachten. De
ir- lerlandse première van het Theater an
te Ruhr belooft veel.
se. Duitse topgezelschap speelt op 21 no-
iber 'Nachtasyl' van Gorki en Brechts
i Ausnahme und die Regel'.
LEIDEN E.O.
Woensdag
11 november
I Leidse schouwburg. Oude
test 43, Leiden, 20.15: Jenny
bean met 'De dame zet zich
fchrap'.
I Lak-theater.
Cleveringaplaats 1, Leiden,
10.30: 'Naar Armando' door
r Act.
I Parktheater, Alphen,
14.30: 'Opgestaan, plaats
rergaan', kindertheater door
Hanneke Hessels.
e
Donderdag
12 november
I Leidse schouwburg. Oude
vest 43, Leiden, 20.15: 'Gered'
loor Het Zuidelijk Toneel.
I Lak-theater.
Cleveringaplaats 1, Leiden,
20.30: 'Civilization', 'Legacy of
Sght' en 'chime' door De
Rotterdamse Dansgroep,
ji Imperium, Oude Vest 33e,
Leiden, 20.30: 'Romeo en
Jean nette' door Toneelgr.
Imperium.
Vrijdag
13 november
Lak-theater,
Cleveringaplaats 1 Leiden,
20.30: 'Don JuanTenorio' door
RO Theater.
Imperium. Oude Vest 33e,
Leiden, 20.30: zie 12 nov.
Parktheater, Alphen,
20.30: 'De Hypochonders' van
Botho Strauss door Toneelgr.
Be Tijd.
Zaterdag
14 november
Lak-theater,
Cleveringaplaats 1 Leiden,
20.30: zie 13 nov.
De muzenhof, Cor
Gordijnsingel 4, Leiderdorp,
20.15: Vincent Bijlo met nieuw
cabaretprogr.
Jongerencentrum splotsz,
Sportpad 25,
Roelofarendsveen, 21.00:
Karsenbarg Cabaretiers met
'Sex en ander Leed'.
Zondag
15 november
Lak-theater,
Cleveringaplaats 1, Leiden,
15.00: 'De Lotuslamp' door
poppentheater Ilsin Fu uit
Taiwan.
Maandag
16 november
Geen opgaven ontvangen.
Dinsdag
17 november
Het Kasteel, Concertweg 1,
Alphen aan den Rijn, 20.00:
Rik Hoogendoorn en Bruun
Kuijt met 'Hendrik de achtste'.
Woensdag
18 november
Leidse schouwburg Oude
Vest 43, Leiden, 14.30: 'De
wereld van Columbus' door
Theatergr. Maccus.
Kindervoorstelling.
Warenar, Kerkstr. 75,
Wassenaar, 20.15: 'Brutale
winterbekentenissen' met Ton
Lutz en Ann Hasekamp 28).
foto Meinolf F. Kössmeier
'Nachtasyl' van Maxim Gorki door het Theater an der Ruhr beleeft zaterdag 21
november in de Leidse Schouwburg de Nederlandse première.
Donderdag
19 november
Leidse schouwburg Oude
Vest 43, Leiden, 20.15:1
Colombaioni. Twee clowns
spelen Hamlet.
Imperium, Oude Vest 33e,
Leiden, 20.30: zie 12 nov.
Parktheater, Alphen,
20.30: 'Fratellini', clowneske
fantasie met Marijke
Beversluis, Caroline Dokter en
Wiske Sterringa.
Vrijdag
20 november
Imperium, Oude Vest 33e,
Leiden, 20.30: zie 12 nov.
Zaterdag
21 november
Leidse schouwburg Oude
Vest 43 Leiden, 20.15:
'Nachtasyl/Die Ausname und
die Regel' door Theater an der
Ruhr.
Imperium, Oude Vest 33e,
Leiden, 20.30: zie 12 nov.
Lak-theater.
Cleveringaplaats 1, Leiden,
20.30: 'Fernando Krapp heeft
mij deze brief geschreven' door
Het Nationaal Toneel.
Parktheater, Alphen,
20.30: 'Een Avro-lid is ook een
mens' door Jeroen van
Merwijk.
Zondag
22 november
Lak-theater.
Cleveringaplaats 1, Leiden,
15.00: 'O mam aree Nataka',
kindervoorstelli ng.
DEN HAAG
Woensdag
11 november
Kon. schouwburg, 20.15:
'De thuiskomst' van Harold
Pinter; met o.a. Rijk de
Gooyer, Huub Stapel, Helmert
Woudenberg en Olga
Zuiderhoek.
Circustheater. 20.15: Paul
de Leeuw: 'Wie plukt mij
Donderdag
12 november
Kon. schouwburg. 20.15: zie
11 nov.
Circustheater. 20.15: Paul
de Leeuw: 'Wie plukt mij
Theater Pepijn. 20.30:
Cabaret Jeroen van Merwijk:
'Een Avro-lid is ook een mens'
(try-out).
Danstheater, 20.15: Ned.
Dans Theater 2. Op progr.
'Blind Kingdom' (chor. Itzik
Galili/muz. Jon Hassell),
'Angel Dust' (Patrizia
Tuerlings/Boccherini en
Viotti) en 'Stamping Ground'
Jiri Kylian/Carlos Chavez).
Korzo, 20.30: CaDance,
Festival Moderne Dans:
Johnny Panic' van Paul
Selwyn Norton (première);
22.00: 'Overlooking Your
Shoulder' van John Taylor en
Nanda Leenders (première).
Vrijdag
13 november
Circustheater, 20.15:
André van Duin Revue: 'Tijd
voor theater'; met o.a. André
van Duin, Frans van
Dusschoten, Suzanne
Venneker en Dick Cohen.
Theater Pepijn, 20.30:
Harrie Jekkers:
leesvoorstelling 'Met een
goudvis naar zee'.
Danstheater. 20.15: Ned.
Dans Theater 2 (zie 12 nov.).
Korzo, 20.30: 'Johnny
Panic' (zie 12 nov.); 22.00:
'Overlooking Your Shoulder'
(zie 12 nov.).
Zaterdag
14 november
Circustheater, 20.15: zie
13 nov.
Diligentia, 20.15: Toneelgr.
Venster: 'Eenpompstation'
van Gildas Bourdet; regie
Frans Bleijenga.
Theater pepijn, 20.30: zie
13 nov.
Danstheater, 20.15: Ned.
Dans Theater 2 (zie 12 nov.).
Korzo, 20.30: CaDance,
Festival Moderne Dans:
'Twine' (vier choreografieën).
Zondag
15 november
KON. SCHOl'WBL'RG, 20.15:
Théatre des Boufïes Parisiens:
'Ornifle'van Jean Anouilh.
Circustheater, 20.15: zie
13 nov.
Korzo, 20.30: CaDance,
Festival Moderne Dans: Conny
Janssen danst....
Maandag
16n0vember
Kon. schouwburg, 20.15:
Nationale Toneel: 'De
koopman van Venetië' van
Shakespeare; regie Ger Thijs;
met o.a. Gijs Scholten van
Aschat, Hans Croiset,
Jacqueline Blom, Nettie
Blanken, Mijs Heesen, Bram
van der Vlugt, Huib Rooijmans
en Herman Frank.
Dinsdag
17 november
Kon. schouwburg, 20.15: zie
16 nov.
Circustheater, 20.15: zie
13 nov.
Rijswijkse schouwburg,
20.15: Cabaret Dubbel en
Dwars: 'Afslag Dokkum'
inhaal voorstelling)1
Woensdag
18 november
Kon. schouwburg. 20.15: zie
16 nov.
Appeltheater, 20.15:
Toneelgr. De Appel: 'Groot en
Klein' van Botho Strauss; regie
Aus Greidanus; met Sacha
Bulthuis, Marjolein Beumer,
Arda Brokmann, Carline
Brouwer, Hubert Fermin,
Hugo Maerten, René Vernout,
Henk Votel en Dirk
Zeelenberg.
Circustheater, 20.15: zie
13 nov.
Korzo, 20.30: CaDance,
Festival Moderne Dans:
Dubbeldansprogr. 'Under a
Cloud' van Maria Voortman en
Robert de Jonge en 'Gray
Matter' van Thomas Stuart;
22.15: 'Quam Si Dura Silex'
van Franco Cattaneo.
Donderdag
19 november
Kon. schouwburg. 20.15:
Zuidelijk Toneel: 'Gered' van
Edward Bond; regie Ivo van
Hove; met o.a. Frieda Pittoors,
Adrian Brine, Bart Siegers en
Susan Visser.
Appeltheater. 20.15:
'Groot en Klein' (zie 18 nov.).
Circustheater, 20.15: zie
13 nov.
Diligentia, 20.15: Jenny
Arean: 'De dame zet zich
schrap'.
Danstheater, 20.15: Ned.
Dans Theater met première
van een nieuw ballet Van Paul
Lightfoot. Verder 'Duende'
(chor. Duato/muz. Debussy) en
'As If Never Been' (Kylian/
Foss).
Korzo, 20.30: 'Under a
Cloud' en 'Gray Matter' (zie 18
nov.); 22.15: 'Quam Si Dura
Silex' (zie 18 nov.).
RiJSWIJKSE SCHOUWBURG.
20.15: Ned. Dans Theater 2.
Op progr. 'Blind Kingdom'
(chor. Itzik Galili/muz. Jon
Hassell), 'Angel Dust'
(Patrizia Tuerlings/Boccherini
en Viotti) en 'Stamping
Ground' (Jiri Kylian/Carlos
Chévez).
Vrijdag
20 november
Kon. schouwburg. 20.15:
RO Theater: 'Zomerdans' van
Brian Friel; regie Peter de
Baan; met o.a. Sylvia Poorta,
Leonoor Pauw, Fred van der
Hilst en Chaim Levano.
Appeltheater, 20.15:
'Groot en Klein' (zie 18 nov.).
Circustheater. 20.15: zie
13 nov.
Diligentia, 20.15: Remco
Campert en Jan Mulder.
Danstheater, 20.15: Ned.
Dans Theater (zie 19 nov.).
Korzo, 20.30: CaDance,
Festival Moderne Dans:
'Próximos' van Marcelo Evelin
(première); 22.15: 'Hours'van
Ana Teixidó (try-out).
ADRESSEN
halve simpel. Ze zitten vol literaire, mytho
logische en kunsthistorische verwijzingen,
toegepast op een surrealistische en niet zel
den komische manier.
Tot en met 1 december exposeert Wim Har
deman in Fotogalerie De Kleine Klup in
Leiden haar eigen, verbazende kijk op de
wereld. Hardeman (1958) werkte jaren
lang als geluidstechnicus in het speelfilm-
bedrijf voordat zij zich aan de fotografie
wijdde. Aan haar film ver leden heeft zij in
ieder geval een ironische voorkeur overge
houden voor glamour en het manipuleren
van de werkelijkheid. De meeste van haar
foto's zijn dan ook geënsceneerde staatsie
portretten. Het medium fotografie speelt
daarbij niet zozeer in beeldend als wel in
conceptueel opzicht een rol. Zij gebruikt de
fotografie om de zichtbare werkelijkheid op
losse schroeven te zetten door binnen een
conventionele beeldopbouw te zorgen voor
allerlei verrassingen.
Wat bij voorbeeld te denken van een inge
kleurde zwart-wit foto, getiteld 'De Raad
van Toezicht' Een rij gemaskerde poppen
parodieert de deftige ernst van de orde van
advocaten en is daarnaast een fotografi
sche remake van een bekend schilderij van
James Ensor. Of neem de driedelige serie
'Rode Kool', waarin classicistisch uitge
beelde personen zijn aangekleed met kool
bladeren. Links een portret in de trant van
Ingres van,een vrouw in een jurk van rode
kool, in het midden een naakte adonis met
een groot, suggestief koolblad voor zijn ge
slachtsdeel en rechts een 19e eeuwse juf
frouw met rode kool-hoed.
Het zijn telkens de absurde toevoegingen
of paradoxale omkeringen die de foto's hun
kracht geven. In 'De drie Gratiën' zien we
drie Barbie-poppen, uitgedost met visse-
koppen, wadend in een bed van spinrag.
Welbeschouwd lijken ze nog het meest op
de drie heksen uit Shakespeare's 'Mac-
Beth'. Dat soort omkeringen komt op aller
lei manieren tevoorschijn in het werk van
Hardeman, niet alleen binnen de foto's
zelf, maar ook door de beeldrijm van schijn
baar zeer verschillende series.
Zo hangt naast 'De Raad van Toezicht' een
serie van ordinaire flipperkast-figuren. De
hatelijke overeenkomst tussen een plecht
statig afgebeelde Dolly Parton en de advo
caten is dodelijk grappig. En zo is er een
portretreeks van figuren uit 'Alice in Won
derland', waarin een dierfiguur als de 'Vis-
lakei' op precies dezelfde wijze is behan
deld als de door een jongen uitgebeelde
'Hoedenmaker'. Vergelijk dat eens met een
serie omhoog kijkende hoofden, gefotogra
feerd op het Centraal Station in Amster
dam, en de Hardemans stelling wordt hel
der: vissen kunnen heel menselijk zijn, en
mensen heel vissig.
doorOnnoSchilstra
Het meest in het oog springende stijlken
merk van de foto's van Wim Hardeman is
de verstilde zuiverheid van de beelden. Zij
bereikt die door gebruik te maken van cen
trale, uitgebalanceerde composities, door
zich per foto te concentreren op één onder
werp en door de achtergrond consequent
vaag te laten. Die eenvoud heeft een poë
tisch effect, wat op een intrigerende ma
nier contrasteert met de complexe inhoud
van de foto's. De onderwerpen die Wim
Hardeman hanteert zijn namelijk alles be-
ALPHEN
DEBRON
Troubadourweg 201720-21.713.
HOOFTSTRAATTHEATER
Hooftstraat 01720-93.737.
ZAAL NABIJ
Lauraplein 2...01720-73.650.
NOORDWIJKERHOUT
DESCHELFT
Maandagsewetering20202523-76.241.
DEN HAAG E.O.
APPELTHEATER
Duinstraat 6, Den Haag 070-3.502.200.
CIRCUSTHEATER
Circusplein 50, Den Haag070-3 558.800.
CONGRESGEBOUW
Churchillplein 10, Den Haag 070-3.548.000.
DANSTHEATER
Spui. Den Haag070-3 604.930.
DILIGENTIA
Lange Voorhout 5, Den Haag070-3.6kl.851.
GEMEENTEMUSEUM
Stadhouderslaan 41, Den Haag070-3.381.111.
GROTE KERK
Rond de Grote Kerk 12, Den Haag,070-3.658.665.
KONINKLIJK CONSERVATORIUM
Juliana van Stolberglaan, Den Haag070-3.814.251
KONINKLIJKE SCHOUWBURG
Korte Voorhout 3, Den Haag, 070-3.469.450.
Prinsestraat 44, Den Haag070-3.653.737
LUTHERSE KERK
Lutherse Burgwal 7, Den Haag, 070-3.636.610.
MUSEON
Stadhouderslaan 41, Den Haag070-3.381.338.
OMNIVERSUM
President Kennedylaan 5, Den Haag 070-3.545.454
HET PAARD
Prinsegracht 12, Den Haag,070-3.601.838.
PHILIPSZAAL
Spui, Den Haag, 070-3.609.810
RIJSWIJKSE SCHOUWBURG
Generaal Spoorlaan 10, Rijswijk 070-3.360.336.
THEATER PEPIJN
Nieuwe Schoolstraat 21, Den Haag070-3.460.354.
Jenny Arean, vanavond première
in de Schouwburg in Leiden.
In het Duits uiteraard. In het LAK komen
de drie grote gesubsidieerde gezelschappen
RO Theater ('Don Juan Tenorio', 13 en 14
november), Het Nationale Toneel met
'Fernando Krapp heeft mij deze brief ge
schreven', met de geprezen Wil van Kralin
gen (21 november) en Toneelgroep Am
sterdam met 'Liefhebber'. Gerardjan Rijn-
ders blinkt weer uit als schrijver en regis
seur (25 tot en met 28 november).
De Schouwburg vult het rijtje mooi aan
met 'Gered' van Het Zuidelijk Toneel (12
november).
Het jeugdtheater tenslotte gaat deze
maand ver over de grenzen. In het LAK
komt eerst het Hsin Fu-poppentheater uit
Taiwan (15 november), daarna speelt O'M-
amaree een oude legende uit de Himalaya,
'Nataka' (22 november).
Maccus bekijkt 'De wereld van Columbus'
op 18 november in de Schouwburg en de
ook al zo succesvolle groep van Cees Brandt
speelt 'Vader in stukken' in het LAK op 29
november.
foto Wim Hardeman
'Dame gambiet', een van de foto's van Wim Hardeman. Eenvoudige
beelden die allesbehalve simpel zijn.
De twee mooiste foto's hebben als titel
'Dame Gambiet' en 'Man Ray'. De eerste is
een ode aan het schaakspel, de tweede aan
de bekendste vooroorlogse fotograaf (die
overigens een groot schaakliefhebber was).
'Dame Gambiet' is een voor zichzelf spre
kende prent van een vrouwenhoofd met
daarop een schaakbord en kan aanleiding
zijn tot allerlei associaties.
'Man Ray' is een veel ingewikkelder soort
hommage, waarin de techniek en de inven
tiviteit van Man Ray centraal staan. Afge
beeld is het zogeheten 'Indestructable Ob
ject' van Man Ray. Dat bestond uit een me
tronoom, waarop een foto van een oog was
geplakt. Dit dadaïstische kunstwerk is wel
gezien als conceptuele verbeelding van het
kubisme en de daaraan verwante 20e
eeuwse kunststromingen: het oog, ryth-
misch in beweging gebracht, vernietigt de
klassiek-naturalistische uitbeelding van de
werkelijkheid en genereert zo weer een
nieuw soort beelden. Man Ray heeft het ob
ject zelf nooit in werking gefotografeerd,
maar dat is nu dan gedaan door Wim Har
deman. Op de foto schiet het oog heen en
weer, een beeld dat vervolgens is gesolari-
seerd op de door Man Ray uitgevonden ma
nier.
Wanneer het 'Indestructable Object' de
uitdrukking was van de vernietiging van de
klassieke manier van afbeelden om zo tot
andersoortige beelden te komen, dan is
Wim Hardemans 'Man Ray' de uitdruk
king van de beweeglijke geest, die bestaan
de noties literair, maatschappelijk, cul
tureel, religieus omverwerpt. Zo blijkt
men te kunnen komen tot een nieuw zicht
op de werkelijkheid. En dat is precies waar
het in het werk van Wim Hardeman om
draait.
Fotogalerie De Kleine Klup (Nieuwe Rijn
1), Leiden: Wim Hardeman, fotografie.
T/m 1 december (ma t/m za 10-22, zo 12-22).
