Leven met Wodan, Donar en Freija
[^idaeSoii/umt"V AKANTIE
Archieffoto
Een van de Utrechtse grachten met de typische kadeterrassen. Binnenkort zal hier ook de
museumboot varen.
over de Oudegracht, ter hoogte van
de Rembrandt bioscoop, komt een
verkooppunt annex opstapplaats.
De museumboot vaart via de Oude
gracht langs het Centraal Museum
naar het Spoorwegmuseum. Daar
keert de boot en gaat via het Catha-
rijneconvent aan de Nieuwegracht
weer terug naar de plaats van af
vaart.
Oudaen
Utrecht heeft genoeg bezienswaar
digheden, maar de oude binnenstad
nodigt de bezoeker bij uitstek uit om
door de kleine straatjes te zwerven
en de gemoedelijke sfeer te proeven.
Bij de dagkaart voor de museumboot
ontvangt de klant een informatie
brochure. waarin per halte de moge
lijkheden zijn opgenoemd.
Behalve musea kan men denken aan
markten, tuinen, gebouwen en win
kelstraten die de moeite waard zijn.
Ook de host(ess) op de boot wijst de
passagiersop interessante zaken
langs route.
Eén van de typisch Utrechtse 'at
tracties' langs de route van de mu
seumboot is het Stadskasteel Ou
daen, dat zich bevindt tussen de vele
winkels in de oude panden aan de
Oudegracht. Adel woont er niet
meer, Oudaen is inmiddels een ge
liefd horeca-etablissement. Een
rondleiding door de ambachtelijke
stoombierbrouwerij in dewerfkel-
ders van het middeleeuwse gebouw
(inclusief een glas Ouwe Jonge
Daenis mogelijk op afspraak.
Vanaf deze museumboothalte is het
slechts enkele-minuten lopen naar
de oudste winkel en bakkerij van
Utrecht, 'Den Dubbelden Arend'
aan de Schoutenstraat 13. De zaak is
te bezichtigen tijdens vaste rondlei
dingen.
De museumboot is slechts één van
de vaartuigen die de toeristen op het
grachten water moet krijgen. De re
derij heeft ook concrete plannen
voor een watertaxi voor maximaal
acht personen en een VIP-boot voor
de zaken- en/of particuliere markt.
De verlichting die wordt aange
bracht op de prachtige' bruggetjes
over de grachten maken het extra
aantrekkelijk om Utrecht te bekij
ken met een avondlijke 'Candlelight
Tocht', waarbij kaas en wijn geser
veerd wordt. Voor de toeristen die
van iets sterkers houden, is er een
borreltocht. Wie meer wil weten kan
bellen naar de VW Utrecht, tel. 06 -
34.034.085, of naar rederij Lovers,
tel. 020-6.222.181.
foto Stichting Prehistorisch Huis
et prehistorische dorp bij Eindhoven is de tijd meer
twintig eeuwen stil blijven staan.
t dorpje Eversham is op
>n enkele kaart te vinden,
t kan ook niet, want het
itaat alleen op het terrein
een museum in
ïdhoven. Een stapje
ug in de Ijzertijd met op
achtergrond de geluiden
de Lichtstad.
i Andrê Horlings
de poort passeert van het Pre-
orisch Openluchtmuseum in
dhoven gaat meer dan 2000 jaar
ig en komt terecht in een neder-
ing uit de Ijzertijd. Waar de hui-
de gebruiksvoorwerpen, het ge
lschap en de kleding dateren uit
eriode 750 tot 57 voor Christus,
t voordat de Romeinen de eerste
hreven berichten over het leven
nze gebieden optekenden.
dorpje bestaat nog niet zo lang.
t is een voortzetting van een ex-
iment op het Floriade-terrein in
{sterdam, waar tien jaar geleden
li Westfriese boerderij uit de
nénstijd werd nagebouwd. Enkele
Jdhovense docenten, die betrok-
aa waren bij dat project,zagen er
L6 educatief middel in om het be
rt^ van archeologie duidelijk te ma-
j en te leren hoe mensen vroeger
'icNederland leefden en nu nog
)ffeds elders op de wereld een be
an moeten zien te vinden,
i^ steun van onder meer het Cen-
8«i voor Biologieonderwijs in
TCldoorn, dat in het dorp 'Haps' uit
I stenen tijdperk een soortgelijk
2polproject bezit, verrees op een
ltein bij het Milieu Educatief Cen-
f jm van Eindhoven een prehistori-
je boerderij. In de afgelopen jaren
4*d het dorpje sterk uitgebreid, zo-
II het leven in de Ijzertijd er nu
eqdelijk kan worden gemaakt met
2iulp van van tal van bouwwerken
gereedschappen.
Behalve voor schoolgroepen is het
Prehistorisch Openluchtmuseum
ook voor bezoekers open. Groepen
van meer dan 15 personen kunnen
een rondleiding reserveren, maar
ook in een kleurrijke gids worden
alle bezienswaardigheden uitvoerig
besproken. Hij maakt tegelijk duide
lijk hoe zorgvuldig de collectie is sa
mengesteld, hoe gebruiksvoorwer
pen werden gemaakt en hoeveel
werk er nodig was om bijvoorbeeld
iets simpels als brood te bakken.
Tijdens de weekeinden zijn er vaak
speciale activiteiten, als ijzer sme
den, pottenbakken of wol spinnen,
terwijl het 'dagelijks leven' uit die
tijd aan den lijve kan worden erva
ren door actief deel te nemen aan
een prehistorisch weekend of week
je.
Reconstructie
„De nagebouwde 'greppelboerderij',
waarin gezelschappen kunnen over
nachten, is een reconstructie -van
een bouwwerk, dat circa 50 na
Christus in Oss stond", vertelt
'Hars', één van de medewerkers, die
in zorgvuldig aan elkaar genaaide
dierenvellen is gekleed. In het dage
lijks leven heet hij Wim van Dijk,
maar in Eversham heeft hij een pre
historische naam. Naast de 'greppel
boerderij' kent Eversham ook nog
.een 'schapenboerderij', een gebouw
dat stamt uit het Noordbrabantse
Haps van 500 voor Christus.
„Archeologen kunnen de plaats
waar de palen en de muren hebben
gestaan herkennen aan een verkleu
ring van de grond, en met behulp
van de kennis die we van die tijd heb
ben, en gegevens als bij voorbeeld de
lengte van de mensen, is de boerderij
nagebouwd. Het huis had vroeger
een woongedeelte en een stal. Voor
de verbindingen zijn geen spijkers
gebruikt, maar houten pennen. De
nok is experimenteel. Er zijn drie
mogelijkheden uitgevoerd: met ge-
kruisde balken, van leem en met le
ren lappen, en daaruit werd al duide
lijk dat leer minder geschikt was. De
Van de tijdelijke bewoners van Eversham wordt verwacht dat zij ook actief deelnemen aan het dagelijkse leven.
P*museumb00t, zoals die op dit ogenblik al succesvol vaart in Amsterdam.
or
3
ei
,|er museumboten door Utrechtse grachten
3gin augustus kan de
irist per museumboot
bfhten maken door de
aachten van de historische
ijnenstad van Utrecht.
;l)ter komen er nog een
nperboot voor candlelight-
"tises, een nachtelijke
.Jrrelboot en eventueel een
Itertaxi.
eijmuseumboot is in toeristisch op-
hit een unieke combinatie van
lljnbaar vervoer, rondvaart en mu-
Imbezoek. In Amsterdam is het
ehiddels een doorslaand succes: in
Mfl stapten 200.000 mensen aan
|rd van de speciale boten, die elk
tijf uur vertrekken van zeven hal-
5j in de binnenstad. Niet alleen
iglgres- en beursgangers, zakenlie-
eij en buitenlanders, maar ook veel
utlerlandse toeristen. Het blijkt
6hom een prima manier om een
lijd eens van een andere manier te
ifcjken.
I concept voor de Amsterdamse
museumboot wordt in Utrecht, zij
het kleinschaliger, uitgevoerd. „We
vergelijken de situatie in Utrecht
met het historische stadje Brugge in
België. Daar varen al jaren rond
vaartboten, zonder de authentieke
sfeer aan te tasten", aldus Peter H.
Sul, product manager van rederij
Lovers.
Hij kan zich de gevoelens begrijpen
van de mensen die protesteren tegen
dé uitbreiding van de waterrecreatie
in de Utrechtse grachten. „Maar
onze geluidloze bootjes zijn speciaal
op maat gemaakt en worden aange
dreven door elektromotoren. Ze vol
doen aan alle geluids- en milieu-nor
men". Ook onderzoek van gemeente
Utrecht heeft uitgewezen dat de spe
ciale vaartuigen 'geen afbreuk zul
len doen aan het rustige karakter
van de Nieuwegracht'.
Rustpunt
Het gebruik van de museumboot is
eenvoudig. De klant kan bij elke stei
ger waar de museumboot aanlegt
een dagkaart kopen. Deze biedt kor
ting op verschillende musea en be
zienswaardigheden, die zich meestal
in de buurt van de haltes bevinden.
De rederij verkoopt ook een combi
ticket, waarbij de entree voor een
aantal musea is inbegrepen.
Met een kaartje kan men zo vaak af-
en opstappen als wenselijk is. De bo
ten, die toegankelijk zijn voor ge
handicapten, hebben comfortabele
zittingen en er is een toilet aan
boord. „Het tochtje moet een rust
punt zijn in de dagtrip".
Musea bezoeken is geen verplich
ting. „Utrecht is een mooie stad. Be
halve dat er genoeg musea aan het
water liggen, is het fantastisch om
ergens uit te stappen om van de stad
te genieten. De mensen in Utrecht
zijn gemoedelijk en aardig".
De toeristen kunnen zelf bepalen
welk museum ze bezoeken, en hoe
lang ze rond blijven wandelen in de
stad. „Als ze dat willen, mogen ze
ook blijven zitten en vijf keer een
rondvaart maken", aldus Peter Sul.
De twee boten varen volgens dienst
regeling elke drie kwartier vanaf
elke halte. Het Utrechtse hoofdkan
toor en de hoofdsteiger van de rede
rij is gepland aan de Weerdsluis/zij-
de Nieuwekade. Hier worden tevens
twee parkeerplaatsen voor touring
cars gerealiseerd. Bij de Viebrug
de kleur van de gloed en daarom was
een 'gloedkijker' vroeger een uitste
kend betaald, maar ook heel riskant
beroep. Want het bakken van potten
en pannen luistert heel nauw; iets te
koud of te warm en het mislukt, en
dan is de woede groot".
Overal op het terrein zijn inmiddels
de scheppingen van Van Bekhoven
te vinden; brood- en ijzerovens in
vele variaties. „We maken duidelijk
hoeveel energie er nodig is om bij
voorbeeld ijzer te winnen uit ijze-
roer. Een onsje zou nu 2.000 gulden
kosten."
Prehistorisch Openluchtmuseum,
Boutenslaan 161b, Eindhoven. Tele
foon 040 - 522.281. Geopend dage
lijks van 10 tot 18 uur. entree 2,50,
bij evenementen 3,50. Rondleidin
gen voor groepen van meer dan 15
personen. Actieve deelname aan
weekeinden of weken: 30 per dag.
Speciale activiteiten: 4 en 5 juli:
planten herkennen en gebruiken als
voedsel, geneesmiddel of lichaams
verzorging: 11 en 12 juli: individueel
weekeinde; 18-19 juli: ijzer smeden;
len 2 augustus: pottenbakken; 8 en
9 augustus: muziek maken; 15 en 16
augustus: graan en brood-weekein-
de en 22 en 23 augustus: spinnen,
weven en wol verven.
Bakovens
Ze zijn onder de indruk van de 'heili
ge eik', te herkennen aan een
'knoop' waarmee twee verschillende
taken aan elkaar zijn gegroeid. „Aan
mensen lukt dat niet, dus moeten de
goden dat gedaan hebben."
Overal op het terrein zijn andere
vormen van handarbeid te zien: een
smederij voor gereedschap en siera
den; een 'rookoven' om vlees en vis
langer eetbaar te houden; maalste
nen om van graan meel te maken
je hebt wel vier uur nodig voor
één brood"; een weefschuur; leerbe-
werking; het meertje kan worden be
varen in uitgeholde boomstamka
no's.
foto Milan Konvalinka
Lekker met de familie een weekeindje terug naar de
Ijzertijd.
lappen lieten los en rotten weg. Nu
liggen er grasplaggen op".
De groep scouts, die hij rondleidt,
herkent zijn verhalen duidelijk van
school. Hars vertelt over de Ger
maanse oppergod Wodan, Donar van
de donder en Freija van de liefde,
wiens namen nog steeds voortleven
in woensdag, donderdag en vrijdag.
Bij het Poortgebouw is Ad van Be
khoven, keramist uit Oosterhout, in
de weer met plakken leem, waar stro
doorheen is gekneed. Hij is al ruim
dertig jaar bezig met 'primitief aar
dewerk' en bouwde hier de eerste
Romeinse bakoven na die in Europa
gevonden werd: een 'schoorsteen'
van anderhalve meter hoog boven
een holte met een gat opzij.
„Voor dat gat wordt hout in brand
gestoken. Door de luchtcirculatie
'trekt' de hitte door de oven heen. De
temperatuur binnen kan oplopen tot
1000 graden. Die is af te meten aan
DINSDAG 30 JUNI 1992
Homo touristicus
kan beter
thuis blijven
door Rien van den Anker
„Het vakantieverhaal dat je als je
weer terug bent hebt te vertellen,
daar draait het allemaal om. Als je
dat goed en sappig weet te vertellen,
dan heb je je status verhoogd. Dan
tel je weer mee en het grote voordeel
is dat je zelf veertien dagen lekker
thuis hebt kunnen uitslapen, ge
woon heerlijke Hollands hebt gege
ten en weer uitgerust en minder ge
stresst dan al die reizende collega's
naar je werk gaat".
Reclameman en arts Willem Pijffers
heeft zijn jongste boek 'Sappige ver
halen, reisgids voor de thuisblijver'
goed getimed. Op het moment dat de
reserveringspaperasen bij velen bin
nenkomen, de eerste vakantieboe
ken al opzij zijn gelegd en mogelijk
de eerste ruzie over de route al ach
ter de rug is, komt hij met het mes
jokke idee om maar beter thuis te
blijven.
Pijffers geeft, alvorens hij in zijn
boek allerlei tips voor goede verha
len beschrijft, eerst uitleg hoe hij tot
de (nu nog) bijna waanzinnige sug
gestie van thuisblijven is gekomen.
Hij zegt dat echt avontuurlijk reizen
en ontdekken bijna niet meer moge
lijk is, omdat de toerist, zeker in Eu
ropa, al alle paadjes heeft platgetre
den. Alle wegen heeft verstopt en
alle stranden heeft vervuild.
Bovendien, zo attendeert hij de
nieuwsgierige lezer, blijkt uit onder
zoek in Duitsland dat de helft van de
vakantiegangers teleurgesteld te
rugkwamen na een wekenlang ver
blijf buitenshuis.
En Nederlanders maken er volgens
Pijffers helemaal wat van, want die
tonen vooral op reis dat ze zuunig
zijn. „Ze drinken in Frankrijk goed
kope wijn die ze hier in de super
markt laten liggen en plegen aansla
gen op hun maag door vooral blik
voer te eten". En voegt hij er cynisch
aan toe: „Terwijl alle andere EG-
burgers zich tijdens de vakantie la
ten verwennen in luxe lokaties gaan
de Nederlanders massaal naar tent
en caravan om daarmee, vlak naast
elkaar, zo gezellig te genieten van de
natuur. Soms alleen gescheiden door
dun tentdoek".
Kodak-addict
Hij citeert een Franse geleerde, die
tot de conclusie komt dat de toerist
inmiddels een soort reis-idioot is ge
worden. Een stommeling die gemak
kelijk is te bedriegen, een Kodak-ad
dict die de hele dag loopt te fotogra
feren en niets ziet.
„Het is maar de vraag of reizen wel
zo leuk is. Hadden al die teleugestel-
den, die files en warme stranden ha
ten, niet beter thuis kunnen blijven?
Hadden ze niet met koffers hoeven
sjouwen, waren ze niet getild en be
roofd en hadden ze geen zonnescha-
de opgelopen. Nee, zo blijkt, want de
toerist is een onverbeterlijke opti
mist, die denkt dat het de volgende
keer beter gaat. En die denkt, dat hij
wat mist als hij niet gaat. Bovendien
heeft hij niets meer te vertellen aan
zijn vrienden en familie. Met napra
ten over wat er in de krant stond of
wat je op de buis hebt, daar maak je
geen status mee".
Want voor Pijffers is het verhaal
over de vakantie een onderdeel van
het sociaal kapitaal, waar iedereen
veel van wil bezitten. Je moet in je
omgeving op het juiste moment iets
te vertellen hebben. Maar ja, niet ie
dere dag heb je salarisverhoging,
niet iedere dag koop je een nieuwe
auto en niet iedere dag ben je getuige
van iets verschrikkelijks. Maar min
stens een, maar soms wel twee of
drie keer per jaar kun je de held zijn
met de 'story' van de dag. Dan vertel
je het verhaal over je avonturen van
die vakantie, die je zelf soms eigen
lijk maar saai vond. Maar de ande
ren hangen aan je lippen.
Ergernissen
Je bent wel gek als je daar je goede
geld aan geeft, zo vindt Pijffers. Ze
ker als er zoveel risico's en ergernis
sen aan zijn verbonden. Haal of leen
de reisbrochures van de gerenom
meerde reisorganisaties en bestu
deer ze. Schakel verder de televisie
in, want op de buis verschijnen re
gelmatig films en documentaires,
waarin de oerwouden van Borneo
worden ohtdekt en waarin je oog in
oog met die Indianen in Zuid-Ameri
ka komt te staan.
„Componeer dan je verhaal. Ik weet
het, dat is een kunst, maar die is te
leren. Doe het soms een beetje opge
klopt, maar wel voorzien van een
exotisch sausje, een beetje ellende en
vooral van persoonlijke belevenis
sen. Ik weet het, dat vergt uiterste
intelligentie en creativiteit".
Lekker thuis, naast het koffie-appa-
raat en voor in de buurt van het ei
gen bed met schone lakens zal het
volgens hem allemaal wel lukken. In
ieder geval reikt hij in zijn verhalen
genoeg ideeën aan, waarmee zelfs de
leek zijn verhaal overtuigend en zon
der haperen kan vertellen.
Het is volgens Pijffers zeker de moei
te waard om het te proberen, want
het alternatief is weer dat teleurstel
lende gevoel bij thuiskomst. Na zo
veel leed tijdens een vakantie die zo
leuk had moeten zijn.
Na het lezen van het bij Aramith uit
gegeven boekje komen we tot een an
dere oplossing: het één doen en het
ander niet laten. Ga op reis en neem
de gids mee voor aan het zwembad.
Kom je altijd terug met een sappig
verhaal.
Dat doet Pijffers zelf trouwens ook..
