arl Spitzweg: Romantische
andschappen en veel humor
KUNST/RTV
71
Sus van De S elver a's: eerst twee jaar gejankt
GRIJSGEDRAAID
Pianist Paderewski wordt
in Polen herbegraven
miód Sou/taut
DINSDAG 30 JUNI 1992
i JOTTROP - Himmel-
la ilau an den meisten Stel-
12n. Dat is het motto van
f en kostelijke expositie
ran werk van Carl Spit-
weg (1808-1885) in Bot-
e] rop, onder Oberhausen in
iet Duitse Roergebied.
et is een zin uit een brief van
Münchener kunstenaar
aarin hij vertelt dat zijn was
irkleurd is: zijn blauwe hemd
verbleekt, maar zijn witte
asgoed kwam 'himmelblau
n den meisten Stellen' uit de
>bbe. Vermoedelijk van dat-
ilfde intense blauw dat op
eel werken van deze romanti-
:he schilder te zien is.
pitzweg was een autodidact,
a zijn apothekersopleiding
oos hij voor het schilderen,
ijn nalatenschap omvat een
norm aantal werken. Het me-
indeel daarvan is onderge-
racht in de Sammlung Georg
chafer in Schweinfurt. Meer
an veertig schilderijen en bij-
1C a evenveel tekeningen uit die
jllectie zijn op korte rondreis
oor Duitsland. Tot 12 juli nog
Bottrop, daarna de hele zo
oiier (tot 13 september) in de
e iunsthalle van Kiel.
(oor wie van romantische
Vl indschappen en alledaagse
mnenselijke taferelen houdt en
evoel voor humor heeft, is het
Ie moeite waard om de komen-
le twee weken nog een dagje
laar Bottrop te gaan. Want
)e ipitzweg is niet alleen 'maar'
umorist, een cartoonist-
vant-la-lettre. Hij steekt
iag de draak met de tijdelo-
kleinburgerlijke gewichtig
heid; met milde spot portret-
,a, eert hij wetenschappers met
logkleppen, onnozele dienst
ee loppers in uniform en paters
lie het met de armoegeloften
iet zo nauw nemen,
laar het zou Spitzweg tekort
loen om hem als een soort
1855
Madchen mit Ziege im Gebirgstal
Öl auf Eichenholz
36,829,1 cm
genreschilder te catalogiseren.
Vaak onderschat is hij als land
schapsschilder; een genre
waarin hij zich onder invloed
van internationale kunstvrien
den gaandeweg zijn leven ont
wikkelt en aanpast aan de ver
anderende trends van de tijd.
Een aangenaam dagje Bottrop
is ook na de 12e juli en des
noods zonder Spitzweg aan te
bevelen. Het museum van Bot
trop is in kunstkringen beter
bekend onder de verzamelaan-
duiding Quadrat. Een moder
ne laagbouw, die qua architec
tonische vormgeving en land
schappelijke omgeving sterk
doet denken aan Kröller-Mul-
leropdeVeluwe.
Het museumcomplex - vanaf
Het museum van Bottrop
de autoweg bij Oberhausen-
/Bottrop eenvoudig te vinden
dankzij de Quadrat-richting-
bordjes - ligt in een uitge
strekte. parkachtige omge
ving. Het museum is gebouwd
om permanent onderdak te
FOTO'S PERSUNIE
bieden aan de schilderijen van
de in 1976 overleden kunste
naar Josef Albers. Daarnaast
biedt het museum onderdak
aan wisselende exposities, een
klokkenverzameling en een
museum over de oertijd.
Prasentiert das Gewehr
Tuschpinselzeichnung
4524,8 cm
'Door het leven word je wel wat anders, maar Mieke besliste altijd'
^AMSTELVEEN - Ooit
Was er het duo Helma en
Selma. Zij was Selma
toch? Ze kijkt verrast.
Praat nooit over die perio
de, bewust niet. Vond het
s4iiet zo leuk, toen.
2Werkeerd repertoire, om te
beginnen. En Helma, uit
^Heerlen, liet haar in de
kteek. „Ze had problemen
net haar echtgenoot en is
veggegaan, naar Amster-
hi lam. Gevlucht, eigenlijk",
n
:r (daar dan: er was dat affiche
vaarop stond dat Helma en
:t Jelma zouden optreden op de
:ermis in Helmond. Zij dacht:
ïoe nu? Stak haar licht op en
cwam tot de ontdekking dat zij
Selma niet meer was (en die
andere Selma zou Selma ook
Ij liet blijven, werd vervolgd).
IflToen vond 'ons papa', muzika-
e clown eh bassist in het or-
cest van haar oudste broer
iarry, dat zusje Mieke, 2-4-'37,
maar mee moest doen.
Toen zij hun eerste plaatje
maakten, in België was het,
ïadden ze nog niet eens een
naam. Orkest Harry Jansen
met duo-zang, stond erop.
faya con Dios en Johnny is the
)oy for me, Nederlandse ver
lies, die waren erbij. Achten-
:eventig toeren, schellak-
ichijf. Ze heeft de plaat niet
neer, andere uit het begin ook
liet. Een inbreker nam ze mee.
De fiets liet hij staan.
De Sel van Selvera's laat zich
legrijpen. Maar de Vera? Dat
Zat zo. Mieke (Maria Christina)
:ong al bij een amateurorkes-
je en zij had zich zo genoemd.
Zij was toen helemaal gek
'an Vera Lynn". Mieke, die
Jieke Bos zou worden toen zij
rouwde. Gescheiden inmid-
lels. De man van zus, bassist
Deorge Bekking, overleed acht
aar geleden. De Selvera's zijn
ntussen beiden oma. Twee
lochters heeft zus, één
ichoonzoon.
ppevel
>e Selvera's werden in de ja-
vijftig mateloos populair,
let Twee reebruine ogen be-
;on de successtory (favoriet
leest; Zeg kleine ree was er
ik nog, tevens, ietsje later,
loor de Limbra's op de plaat
Igezet), die met De Postkoets
"het hoogtepunt, althans wat de
verkoopcijfers aangaat, be
reikte. Mieke heeft de platina
liplaat thuis. De dominante van
Rde twee, ofschoon de bezoeker
jdat niet direct zal opvallen.
iZu*; is heel kordaat. „Ach, door
^het leven word je wel wat an-
Misschien hadden ze maar één hit, misschien meer. Maar ooit
stonden ze in het volle licht van de schijnwerpers, waren ze niet
weg te branden uit de Arbeidsvitaminen, werden ze grijsge-
draaid. Daar is verandering in gekomen. Hoe is het eigenlijk met
hen? Doen ze nog wat en zo nee, wat doen ze dan wél?
Deze week nog een keer de kijker op: 'Zus' Bekking, geboren
Jansen, van De Selvera's. Zoetgevooisde Limburgse zusjes uit
Weert en de eerste Nederlandse artiesten die platina haalden,
met 'De Postkoets'. Zus, Gertrude Elisabeth Gerarda en van 9 fe
bruari 1931, woont nu in Amstelveen. In de wolken. Zo heet het
daar.
van de Martinuskerk draagt
hun naam.
Ooit werden ze uitgenodigd
Nederland te vertegenwoordi
gen op het Eurovisie Songfes
tival. Maar dat deden ze toch
maar niet. Wilden niet afgaan.
Annie Palmen ging in hun
plaats. Het liedje: De Speel
doos. Het werd inderdaad niet
zo'n klapper. Hun versie ver
kocht trouwens toch wel beter.
ders. Maar Mieke besliste al
tijd wat we zongen, welke kle
ren we droegen, welke schoe
nen en zo".
Hun repertoire bleef niet tot
het Nederlands beperkt. Duits,
Engels, Frans deden ze ook.
Als ze voor militairen moesten
optreden, bijvoorbeeld. Daar
hoefde je niet met de reebrui
ne ogen aan te komen. En Lim
burgs. dat natuurlijk ook. Ie
der optreden, of het nu in Zee
land of Groningen was, sloten
ze af met Wie schoen us Lim
burg is. Dat deden ze die ene
keer ook in Drenthe, de plaats
weet ze niet meer. Na afloop
kwam de voorzitter van de or
ganiserende vereniging hun
bedanken en een bloemetje ge
ven. „En toen zei hij: dan gaan
wij nu voor u het Drentse
volkslied zingen. Ik zie die zaal
met staande mensen nog".
Kippevel kreeg ze. „De haren
gingen me overeind staan. Ik
kon wel janken. Het staat in
mijn geheugen gegrift''
Weert deed ook iets temg._Een
van de klokjes in het carillon
The Sound of Music
Mieke haakte in 1963 af. Kreeg
een hoofdrol aangeboden in
The Sound of Music, met Jo-
han Heesters, en meende de
kans te moeten pakken. „Daar
was ik heel verdrietig over in
het begin. Later kon ik het wel
begrijpen". De musical draai
de overigens maar vijf maan
den. En ondertussen lagen er
een heleboel contracten met
de Selvera's. Zus probeerde
het met Greetje Mona. „Maar
dat was niks. Met haar heb ik
niet eens een plaat gemaakt".
Met Jenny Donker wel. „Een
heel aardig mens. We konden
het goed met elkaar vinden".
En wat het geluid betreft: je
moest heel goed luisteren om
te bepalen dat Mieke het niet
was. „Maar het publiek accep
teerde Jenny niet". En zo hiel
den De Selvera's in 1965 op te
bestaan. Voor de volledigheid:
zus maakte nog een solo-plaat.
„Ook nul komma nul".
En toen? „Ik heb eerst twee
jaar gejankt. Op mijn vijftien
de was ik in het vak terechtge
komen en dan is het wel heel
erg als je ineens thuis moet
blijven. Dat heeft me werkelijk
emmers tranen gekost". Maar
ze moest wat en dus volgde ze
maar een opleiding tot schoon
heidsspecialiste. Had nog een
tijd een salonnetje in Amster
dam.
Het was door zus Mieke dat zij
min of meer terugkwam. Niet
op, maar achter de Bühne.
Mieke werkte bij Ted de
Braak, de Ted-a-tête shows, en
ze moesten iemand hebben om
toe te zien op het licht, het ge
luid, snelle verkledingen. „Zeg
maar stage-manager. En dat
ben ik blijven doen. Nu al ne
gentien jaar". Dat wil zeggen:
op tournees. Zij werkt ook veel
mee aan televisieseries. Dan
heet zij kleedster. In de Vlaam-
sche Pot deed zij het afgelopen
jaar. En vier jaar lang Medisch
Centrum West, waar Mieke
nog een gastrolletje in had.
Zus ging er bijna Jkapot aan.
Ongelofelijk veel werk. „Ik
WARSCHAU - Precies 51
jaar na zijn dood is giste
ren het stoffelijk over
schot van de Poolse staats
man en pianist Ignacy Jan
Paderewski naar zijn ge
boorteland overgebracht.
Later deze week zal het
stoffelijk overschot in de
graftombe van de Johan
nes de Doper Kathedraal
in Warschau worden bij
gezet.
De kist, die sinds het overlij
den van Paderewski in 1941 op
de Amerikaanse erebegraaf
plaats Arlington had gelegen,-
werd op het militaire vliegveld
van Warschau onder veel eer
betoon uit het vliegtuig gedra
gen. Paderewski, die op zijn
sterfbed te kennen gaf dat hij
in een vrij Polen wilde worden
begraven, werd op zijn laatste
reis door de Amerikaanse mi
nister van veteranen-aangele
genheden, Edward Derwinski,
vergezeld.
De kist werd 's middags door
een militaire erewacht van het
vliegveld naar het Koninklijk
Kasteel in Warschau overge
bracht, om daar te worden op
gebaard. In de Oude Stad van
Warschau stonden ruim vijf
duizend belangstellende langs
de route om Paderewski de
laatste eer te bewijzen. Bij de
uiteindelijke begrafenisplech-
tigheid zal zowel de Poolse pre
sident Walesa als de Ameri
kaanse president Bush aanwe
zig zijn.
Paderewski overleed op 2 juni
1941 in New York. toen Polen
door de nazi's bezet werd ge
houden. De toenmalige Ameri
kaanse president Franklin D.
Roosevelt liet hem op Arling
ton bijzetten zolang Polen niet
was bevrijd. Aangezien Polen
na de oorlog onder communis
tische overheersing kwam, be
sloten opeenvolgende Ameri
kaanse presidenten te wachten
met het overbrengen van het
stoffelijk overschot tot in Po
len de democratie zou zijn her
steld.
Het hart van Paderewski is in
de Verenigde Staten achterge
bleven, waar het ligt begraven
in de Kapel van Onze Vrouwe
van Czestochowa in Doyles-
town, Pennsylvania. Pade
rewski was een wereldbe
roemd componist en concert
pianist. die met name door zijn
Chopinvertolkingen grote
faam verwierf. Hij wendde zijn
roem aan om in het begin van
de twintigste eeuw de zaak van
de Poolse soevereiniteit vooir
het voetlicht van de wereld te
brengen. Nadat Polen in 1918,
na 123 jaar vreemde overheer
sing, eindelijk onafhankelijk
was geworden, diende Pade
rewski in 1919 korte tijd als
premier en minister van bui
tenlandse zaken.
De Selvera's in het begin van de jaren zestig.
moest er iemand bij hebben en
dat ging niet. Daar was geen
geld voor". Ze vonden het vre
selijk. Mark en Lisa en Rqinie
en wie niet, dat ze wegging,
maar ja.
Continuïteit
Kleedster dus. Niet dat zij de
kleren uitzoekt, daar heb je
een styliste voor (al verandert
zij wel menigmaal het een en
ander). Het gaat erom dat ie
mand op de juiste tijd in de
juiste kleren en bijbehoren zit,
zeg maar. Bij tv-series heb je
dan te maken met de continu-
teiten. Scènes uit verschillen
de afleveringen die in dezelfde
ruimte spelen worden wel ach
ter elkaar opgenomen. Maar
met een andere stropdas voor
en een andere broek aan, dat
laat zich denken. En zo kan het
dus voorkomen dat je op het
scherm iemand met een haar
speld links de kamer ziet ver
laten, terwijl die speld het vol
gende beeld rechts zit. Als je
het fout hebt gedaan... „En al
die figuranten. Ik moest wel
dertig aangejurkt hebben".
Vrouwen die op hoge hakken
kwamen terwijl ze een ver-
FOTO: PR
pleegster moesten spelen, je
kwam van alles tegen. Nee, er
is nooit iets misgegaan. „Ik
ben een Pietje precies, werk
voor honderd vijftig procent".
Onder de artiesten die van
haar diensten gebruik maak
ten waren André van Duin,
'ongelofelijke band mee ge
had, dollen, steeds maar dol
len', en de Mounties. En al tien
jaar zet ze zich in voor Tineke
van RTL-4, Tinus voor haar.
„Mijn grootste vriendin. Die
laat ik niet in de steek. Ik
neem nooit iets voor de zater
dag aan".
De gedachten gaan nog wel
eens terug naar vroeger. De
Selvera's-periode. Maar wat ze
nu heeft zou ze ook niet willen
missen. „Ik denk wel eens met
angst en beven: straks vinden
ze me daar ook te oud voor.
Dan zou ik het zo leeg vinden.
Ik ben maar alleen". Maar
voorlopig is er werk zat. Zeg
'ns Aaa heeft ze al moeten af
zeggen.
En wie belde, nog niet zo lang
geleden, met de vraag of ze nog
eens samen een plaatje zouden
maken? Helma. Onder geen
voorwaarde. „Ik weet wel wan
neer ik moet stoppen".
De pianist Paderewski, deze foto- werd gemaakt in 1940
