Voor de Hilaires werd
Le Couspeau een Dróme
I
I
East Anglia koestert verleden
EeicbeGomcwat
LEVEN WELZIJN
België richt zich vooral op historie en cultuur
Routekaarten
in ANWB-box
Processie in Mechelen
Weet
Bauknecht
veel
WOENSDAG 29 APRIL 1992
Idoor
FRITS BROMBERG
Omdat Jean Louis Hilaire er
bijna twintig jaar geleden bij
zijn bedrijf in landbouwwerk
tuigen werd uitgeknikkerd, is
hij nu de dikke burgemeester
van Poet Célard.
Dat kwam zo.
Hij had al die jaren Frankrijk zo'n
beetje afgegraasd, met z'n werktui
gen. wilde toch al voor zichzelf be
ginnen en dacht, kom, waarom
geen camping opgezet. Daar dus.
In de Dróme, tegen een berghel
ling, een paar kilometer onder
Crest, een paar kilometer boven
Dieulefit bij Bourdeaux en verder
niks.
We zien hem nog, met zijn Annie,
thans burgemeestersvrouw, een
betonnen paaltje overeind zetten:
't was omgewaaid. Alles waaide
om. En er was zo absoluut niets in
de verdere omgeving, dat reizigers
die per ongeluk zijn camping bin
nenreden. als het weerlicht maak
ten dat ze weg kwamen. Pest uitge
broken0
We voelden ons hoogst ongelukkig
in onze caravan, met een Deen en
een Fransman en verder niemand,
terwijl JL en Annie Hilaire paaltjes
overeind zetten en 's avonds alle
campinglichten ontstaken, 't Le
ken spookhuislichten en daarom
besloten we er dijstijds een stukje
te schrijven.
Complet
Wat stukjes kunnen uitrichten
hadden we kunnen weten, maar
toen we een jaar later camping Le
Couspeau opzochten om te kijken
of er ten minste wat meer gasten
waren, troffen we op de toegangs
wegen een bordje 'complet' aan en
verderop nog een. Hoezo, complet?
„Nou ja", legde Annie hijgend uit,
„er zijn nogal wat Hollanders geko
men en nu zitten we een beetje vol;
zet je caravan maar ergens achter
het huis, zie maar". We zagen. Ook.
hoe een echtpaar voorzichtig het
terrein opwandelde met de krant
in de hand: „Kijk Mien, hier is
het".
Toen we beter keken zagen we lou
ter Nederlandse kentekenplaten
en een volle camping in beschaaf
de stijl, zeer tot tevredenheid van
de Hilaires. Hoewel een aantal
Fransen de afgelopen jaren de Ne
derlandse gemeenschap van Le
Couspeau wist binnen te dringen,
is de voertaal ter plaatse nog steeds
het Nederlands. Nog steeds tot te
vredenheid van Jean Louis die.
Jean Louis en Annie Hilaire: nooit uitontwikkeld.
hoe komt hij erbij, niet beter weet
dan dat de Nederlanders het meest
gedisciplineerde volk van Europa
vormen. .Als wij vragen de toilet
ten netjes te houden, dan doen ze
dat. Ze zijn niet voortdurend dron
ken. ze schreeuwen niet, ze halen
geen kattekwaad uit, ik hoef ten
minste geen personeel aan te ne
men omdat de kampeerders de
boel verzieken. Op hun manier
helpen ze me zelfs".
Tierelala
Wat Jean Louis inmiddels niet
heeft verzonnen om het zijn gasten
naar de zin te maken: mountain bi
kes, mini-golf, zwembad, maar dat
was er al. „Et notre tierelala".
Leuk. Tierelala. Altijd al willen
doen. Maar wat is het?
Hilaire doet het voor. Met brede
handbewegingen, alsof hij een
stuk elastiek wil uitrekken. Katte-
pult? Mag dat dan?
Toen begrepen we het. Tire a l'arc.
Boogschieten. Maar omdat ons
Frans nog steeds schoolfrans is en
zijn Frans de taal is van Louis de
Funés, met z'n 'demeng' in plaats
van het gebruikelijke demain, ver
stonden we niet alles precies. Het
gesprek verliep dan ook veel moei
zamer dan we hier doen vermoe
den. Misschien klopt er wel meer
niet.
Wat wel klopt is de tomeloze inzet
van Jean Louis, die al die jaren
geen steek is veranderd. Annie
wel, die is nog wat magerder en
zorgelijker, maar verder eigenlijk
ook nog precies zo. En ze lijken uit
geprobeerd, al zint JL nog steeds
op uitbreidingen, al zou hij nu niet
meer precies weten in welke rich
ting hij het moest zoeken.
Hij zou opnieuw campingbaas wil-
FOTO FRITS BROMBERG
len worden. „Maar niet meer op
deze helling. Heel mooi hoor."
geeft hij toe, „ideaal voor kampeer
ders. schitterend uitzicht. Maar ik
heb me kapot gegraven aan al die
horizontale kampplaatsen. Dat
nooit weer. Misschien..."
Tijd en geld
Jean Louis doet het niet, hij peinst
alleen wat hardop. Sinds hij in
1989 burgemeester werd van het
naburige dorpje Le Poet Célard
kreeg hij nog wat meer in- en over
zicht. „Hier in de omgeving is
plaats voor nog een camping, waar
ik geen enkele Concurrentie van
hoeft te ondervinden, ik kom toch
wel vol. Maar wie begint eraan?"
We kennen Nederlanders, die wel
een camping zouden willen begin
nen in Frankrijk Maar dat zou niet
erg meevallen en Hilaire bevestigt
dat.
„Tijd en geld om de beginperiode
uit te kunnen zingen, dat is een
groot probleem. Maar nog groter is
het probleem, dat een Nederlander
nu eenmaal geen Fransman is. Ik
heb dat zelf meegemaakt. Je moet
eerst met de autoriteiten praten, in
het Frans. Je moet weten, dat ze al
tijd eerst tegen elk voorstel 'nee'
zeggen. Je moet weten, dat ze soms
'ja' bedoelen, afhankelijk van de
hoogte van, nou ja. Sommigen zijn
omkoopbaar. Of laat ik het zo zeg
gen: sommigen zijn erg gevoelig
voor een cadeautje. Je moet terug
komen. Je moet er alle tijd voor ne
men; een glas wijn met ze drinken,
zo maar, zonder enige bijbedoeling
natuurlijk. Je moet iets loslaten
over investeringen. Die je terloops
moet kunnen aantonen, dat wel. Je
moet er rotsvast op vertrouwen,
dat een eerste 'nee' nooit een afwij-
Uitzicht vanaf Camping Le Couspeau.
zing is. Trek daar maar twee jaar
voor uit. Dan maak je een kans".
Zijn de autoriteiten om. dan gaat
het om de persoonlijke instelling,
de wil om 24 uur per dag hard te
werken en niks te verdienen. Hilai
re: „Pas na een jaar of drie ga je iets
van je inspanningen merken. Dan
kun je om je heen kijken en aan
uitbreidingen denken. Ik heb tien
hectare tot m'n beschikking, waar
van er nu drie in gebruik zijn voor
vijftig plaatsen, dat zijn. maal
twee, honderd personen. Ik heb be
wust gekozen voor weinig mensen
op een relatief groot terrein: Ne
derlanders zijn erg gevoelig voor
privacy en dat krijgen ze hier, ter
wijl we niet duurder zijn dan ande
re vergelijkbare campings".
Hilaire is slim geweest. En sterk en
vindingrijk. De Hollandse sfeer
van zijn camping straalt rust, orde
en gezelligheid uit, over gebrek
aan comfort hoeft niemand te kla
gen en de omgeving is nog niet
door het massatoerisme ontdekt,
zoals de Ardèche, op een uurtje rij
den.
Hilaire wilde zijn camping niet
groter maken om de sfeer van pri
vacy niet te doorbreken. Maar uit
breiden wilde hij toch en dat deed
hij door aan gene zijde van de as
faltweg, verstopt in groen, houten
bungalowtjes te plaatsen „Zelf ge
bouwd", meldt hij trots en terecht.
„Voor mensen die niet willen zeu
len met een caravan".
In juli en augustus vraagt Hilaire
ruim tweeduizend francs per week
FOTO: FRITS BROMBERG
per ttvee personen, in de overige
maanden de helft. Dat licht hij toe:
„Twee. drie maanden per jaar wer
ken we ons te pletter, daarvoor en
daarna is alles rustig. Te rustig, om
niet te zeggen volmaakt verlaten,
of het nu gaat om de bungalowtjes
of de camping, dat maakt geen ver
schil. Dat is jammer. Misschien re
aliseren de mensen zich dat niet,
omdat we in de lage Alpen zitten
en men dan al gauw denkt dat we
een soort wintersportgebied zijn.
Dat is niet het geval. Er valt hier
weinig tot geen sneeuw, de hellin
gen zijn bovendien niet geschikt
om op te skieën. Het dal ligt zo be
schut. dat ik hier in januari en fe
bruari in m'n bloesje op de tractor
zit, dus je kunt nagaan".
Dat kunnen we nagaan. Zeker in
de middaguren in de zon. „En die
is er", verzekert Jean Louis. Ook
daar twijfelen we niet aan. En we
geloven Jean Louis met z'n dikke
vel, als hij zegt dat hij het nooit
koud heeft.
Annie is wat voorzichtiger. „Zeker,
het hele seizoen is geschikt. Maai
bij noordenwind in de winter blijf
ik binnen en de wind komt wel
eens uit het noorden". Annie rilt
en knoopt bij de gedachte eraan al
dat wollen vestje dicht.
Toch was het bijna dertig graden.
Vermoedelijk hebben ze beiden
gelijk en zal dit stukje Dróme ook
in voor- en naseizoen niet alleen
veel goedkoper, maar ook heel ge
rieflijk zijn. Behoudens noorden
wind. natuurlijk.
Pittoreske opname van Brugge
door
MARIANNE MICHIELEN
Het is niet ver weg en biedt
voldoende mogelijkheden
voor een paar dagen eruit:
België. Onlangs verscheen er
bij uitgeverij Elmar een
'Reishandboek België' van de
hand van Noortje de Roy van
Zuydewyn. Zij schreef het
boek naar aanleiding van een
aantal reizen die zy door
Vlaanderen en Wallonië
maakte.
Ze put zich daarbij uit in be
schrijvingen van voorname
lijk historische en culturele
zaken en beantwoordt daar
mee niet geheel aan de ver
wachtingen die de titel wekt.
Bij een 'reishandboek' denk
je. behalve aan historische en
culturele dingen, toch ook
aan restaurants, hotels, cafés,
pryzen en andere praktische
zaken.
Maar dat zijn dingen waaraan
Zuydewijn zich vrijwel niet
waagt en als ze het wel doet,
gebeurt het vrij inconse
quent. Zo wordt bij steden als
Gent en Brugge bijvoorbeeld
in enkele zinnen genoemd
wat er op gastronomisch ge
bied te beleven is, maar bij
andere plaatsen gebeurt dat
weer niet.
Behalve op het gebied van de
gastronomie is de schrijfster
ook op andere punten niet al
tijd even consequent. Bij
Westmalle wordt bijvoor
beeld aangegeven dat daar de
brouwerij van het gelijkna
mige trappistenbier te be
zichtigen is. Bij Brugge en
Chimay waar ook brouwerij
en staan, gebeurt dat weer
niet. Bovendien wordt bij
Brugge het Brugs tarwebier
van brouwerij De Gouden
Boom 'vergeten'
Verder is het opvallend dat
Zuydewijn vooral plaatsen
behandelt waar op historisch
en/of cultureel gebied iets te
beleven valt: een bekende
Belgische badplaats als Mid-
delkerke (vlakbij Oostende)
valt daarbij bijvoorbeeld uit
de boot, terwijl daar op recre
atief gebied zeker wel wat te
beleven valt.
Ook bij Dinant komt dit as
pect niet aan de orde. Vlakbij
deze plaats kunnen kano
tochten worden gemaakt op
de rivier de Lesse. maar dat
vermeldt Van Zuydewijn niet
in haar gids. De gids is, zoals
eerder gezegd, nogal gericht
op historische en culturele
zaken in België en die wor
den ook prima beschreven.
Het is alleen jammer dat de
titel verkeerd is gekozen.
'Cultureel reishandboek Bel
gië' was hier een stuk beter
op zijn plaats geweest.
Het Reishandboek België telt
ongeveer vijfhonderd pagi
na's. is geïllustreerd met
kleuren- en zwart-wit-foto's,
en is verkrijgbaar bij de boek
handel voor 44,50 gulden.
Voor de bijrijd(st)er van
autovakantiegangers heeft de ANWB
van de twee populairste
vakantielanden. Frankrijk en Duitsland
dus. een kaartenbox samengesteld.
Daarin bevinden zich zes streekkaarten
in de schaal van 1:400 000. Deze
kaartenbox moet worden gezien als een
aanvulling op bestaande wegenkaarten
die de ANWB uitgeeft.
Het gaat hierom Kümmerly +Frey-
kaarten waarop autoroutes uitstekend
kunnen worden uitgezet, maar
waaraan, gezien de schaalgrootte,
uiteraard details ontbreken. Voor
caravanners zijn ze ook wel te gebruiken,
mits de grote (auto)wegen worden
gevolgdhellingpercenlages staan er niet
op. Wel wordt informatie gegeven over
toeristisch aantrekkelijke wegen, over
campings die het gehele jaar of slechts in
de zomer zijn geopend, over
bezienswaardigheden onderweg en over
al of niet verboden natuurgebieden. Voor
de bijrijdfstjer zijn het goed te lezen en
hanteerbare kaarten. Voor deze zes
kaarten per box wordt een ANWB-
ledenprijs van 19.95 gulden berekend:
anders kosten ze 22,50 gulden.
Op zondag voor Hemelvaartsdag - dit
jaar op 24 mei - wordt in de jaarlijkse
processie 's middags om drie uur het
genadebeeld van O.L.Vr. van Hanswijk
door de Mechelse binnenstad gedragen.
Hanswijk was in vroeger eeuwen een
buiten het omwalde Mechelen liggende
wijk. De legende verhaalt, hoe op de Dijk
in dat Hanswijk een schip vastliep. Aan
boord bevond zich toen een houten
Mariabeeld. Welke pogingen men ook
ondernam, het schip was niet vlot te
krijgen. Tot het beeld aan wal werd
gedragen en alle moeilijkheden ineens
voorbij waren. Onze Lieve Vrouw had
Hanswijk als verblijfplaats gekozen. In
1988. duizend jaar na de
wonderbaarlijke komst van het beeld,
werd de kerk van O.L.Vr. van Hanswijk
tot basiliek verheven. De jaarlijkse
processie, omkaderd door
beiaardconcerten, brengt de historie van
Mechelen in het eerste deel. de eigenlijke
Mariaprocessie in het tweede deel. en
geeft in het afsluitende derde deel aan.
hoe Maria de enige weg is tot Jezus. Aan
de stoet werken meer dan 2000
vendelzivaaiers. ruiters, zangers, spelers
en dansers mee.
Ik wist het vroeger écht niet: wat wilden
vrouwen toch allemaal? Wat wilde mijn moeder
van mijn vader of van ons kinderen, wat moest
ons buurmeisje van mijn enige broertje (de
leukere helft van een tweeling) en wat wilden
mijn zusjes van SinterklaasNachtmerries kreeg
ik ervan, want niemand wist raad.
Helden als Robin Hood en Tarzan schenen
bardig succesvol in te spelen op het verlanglijstje
van dames en zij waren om andere
redenen - ook mijn helden. Maar ook van hen
kwam niet het antwoord op de levensvraag: wat
willen die vrouwen tochTotdat, op een goede
dag, via de zwart-wit televisie een Duitse
commercial onze huiskamer binnenkwam met de
kreet „Bauknecht weiss was Frauen wünschen".
Bauknecht, bij die vent moesten we dus zijn voor
het enig juiste antwoord. Maarzoals dat vaker
gebeurt: wanneer je iemand nodig hebt, is-ie er
niet. En Bauknecht, tja, z'n naam horen we nu al
tientallen jaren, maar echt wijzer zijn we niet
van 'm geworden. En als je volwassen wordt, ga
je helden kritischer bekijken. En ook Bauknecht
viel daarbij door de mand. Plotseling denk je na
het horen van „Bauknecht weet wat vrouwen
wensen": wat matigt die man zich aan! Wie is hij
wel dat hij zomaar weet wat er allemaal in het
wensenpakket zit van de meest onvoorspelbare
wezens op aarde? Het is ook geen man met af en
toe een verse tekst; toch trappen vrouwen nog
altijd in die gouwe, ouwe slagzin. Miele kan nog
zo hard roepen dat er geen betere is, Bauknecht
houdt vol dat hij het allemaal het beste weet.
Binnenkort trappen ook wij erin. Dank zij
buren die elders een huis hebben gekocht met een
keuken met „alles erin" krijgen wij voor een
sportief prijsje hun luxueuze Bauknecht-fornuis.
Zo goed als nieuw. Kijk, die buren weten alvast
wat wij wensen. En ook wij wensen hen het
allerbeste toe. Maar terug naarHerrB. Zijn
gastafel met oven staat er nog niet, maar zijn
boekje 'Gebruiksaanwijzing'hebben weal. Qua
leesbaarheid laat Bauknechts tekst veel te
wensen over. een gevolg van het inhuren van een
dronken analfabeet met een niet-technische
kleuterschoolopleiding.
Het verhaal, dat vermoedelijk eerst van het
Duits in het Frans is vertaald en daarna via een
verfrommelcode in het Nederlands, zou zelfs
studenten van de TU Delft geen warme maaltijd
opleveren. Na termen als 'vertraagd debiet',
'minuterie'. 'gëactionneerd' (zie trema-les 1
basisonderwijs)iijkt een zin als 'Het
aansluitingsstuk en het stop voor gassluiting
van de ramp mogen omgekeerd onder hen
gebruikt worden volgens de noodzakelijkheid'
zelfs bijna leesbaar. Als Bauknecht weet dat
vrouwen ook willen eten, maakt-ie zijn
handleidingen wat duidelijker.
Over mannen heb ik Herr B. nooit horen reppen.
En wij wensen dat zo te houden.
door
ANDRÉ HORLINGS
In 1566 waarde de Beelden
storm door Nederland. Op
grote schaal werden beelden,
kunstvoorwerpen en relik
wieën vernietigd en kerken
zwaar beschadigd.
Het schisma tussen katholiek
en protestants Nederland valt
sindsdien duidelijk te herken
nen aan de de kerkgebouwen.
De inrichting van prote
stantse godshuizen is kaal en
sober gebleven, terwijl in de
katholieke kerken de pracht
en praal is teruggekeerd. Wel
ke culturele schatten in het
geweld van 1566 ten onder
zijn gegaan is onbekend. Vast
staat dat de schade zeer aan
zienlijk is geweest.
In England is nog steeds te
zien met welke dommekracht
de 'hervormers' van de 16e
eeuw religieuze kunstvoor
werpen te lijf gingen. Eén van
de duidelijkste voorbeelden is
de kathedraal van het stadje
Ely in East Anglia, 30 km ten
noorden van Cambridge. Na
dat de Kerk van Engeland
zich in 1534 in opdracht van
koning Hendrik VIII af
scheidde van Rome gaf bis
schop Goodrich daar gretig
gehoor aan een nieuwe wet.
die opdracht gaf tot „het ver
nietigen van alle beelden en
relikwieën".
Dus leefden Britse beelden
stormers, lang voordat de pro
testanten op het continent in
beweging kwamen, hun drif
ten uit in de kapel die aan Ma
ria was gewijd. Ze vernietig
den het altaar van Sint Ethel-
drada. die al in 673, ondanks
een huwelijk van twaalf jaar,
als maagd het klooster had ge
sticht op de plaats waar tussen
1010 en 1189 de imposante ka
thedraal zou verrijzen. En ze
sloegen de hoofden af van de
honderden beelden die in de
muren gemetseld waren en
samen een beeldverhaal
vormden van het leven van de
Heilige Maagd volgens Bijbel,
apocrieve boeken en in ver
schillende legenden. De fraai
gebeeldhouwde rompen ble
ven staan, als eeuwigdurende
aanklacht tegen degenen die
het hoofd werkelijk verloren
hadden.
Indrukwekkend
De kathedraal van Ely is lang
niet zo bekend als bijvoor
beeld die van Canterbury,
maar van een indrukwekken
de schoonheid. In 1322 stortte
de middelste toren in, maar de
gevolgen van dat ongeluk zijn
ruimschoots goedgemaakt
door een staaltje van gedurfde
architectuur: hij werd vervan
gen door een octagon', een
achthoekig bouwwerk van
hout en lood, met een gewicht
van 400 ton, dat wordt gedra
gen door acht reusachtige pi
laren. De bijbelse voorstellin
gen op 32 panelen, de glas-in-
lood-ramen en het fraai ge
schilderde dak kunnen het
beste worden bewonderd via
de reusachtige spiegel die er
pal onder is opgesteld, om
kramp in de nek te voorko
men.
Aan Oliver Cromwell (1599-
1658), die tien jaar lang in Ely
woonde, bewaart de kathe
draal geen dankbare herinne
ringen. Hij zag de Engelsen
als het door God uitverkoren
Hendrik VIII is er de oorzaak van
dat bisschop Goodrich destijds
de opdracht gaf tot „het vernieti
gen van alle beelden en relik
wieën".
FOTO:SP
vólk, hij leidde de Britse bur
geroorlog tussen 1642 en 1649
en zijn puriteinse levenshou
ding kostte onder meer ko
ning Karei I de kop. Zijn huis
is bewaard gebleven en naar
goed Brits gebruik ingericht
als museum. Zijn nagedachte
nis wordt geëerd met kitsch in
de overtreffende trap: niet al
leen de open haard is nep;
zelfs de kaarsvlammetjes be
wegen mechanisch.
Cambridge
De sporen die Hendrik VIII en
Cromwell door de Britse ge
schiedenis trokken, zijn in
East Anglia nog steeds duide
lijk terug te vinden. In sommi
ge steden en dorpen in het ge
bied wordt het verleden ge
koesterd en lijkt het of de tijd
heeft stilgestaan. Wie met de
boot in Harwich arriveert en
spoorslags n^ar Londen ver
trekt of gas geeft voor verder
verwijderde Britse oorden
slaat een streek vol beziens
waardigheden over. Cambrid
ge bijvoorbeeld is één groot
monument. De handelsstad,
die verrees rond een brug over
de rivier de Cam, werd in 1209
toevluchtsoord voor studen
ten die uit Oxford vluchtten,
nadat daar ernstige rellen met
de burgerij waren ontstaan.
Ruim een eeuw later gaf de
paus Cambridge eveneens de
status van universiteitsstad.
Nu zijn er 35 verschillende
colleges (kollidzjes), waar ove
rigens geen college (kollézje)
wordt gegeven - dat gebeurt
aan de universiteit zelf.
Eén van de beroemdste colle
ges. Kings College, werd in
1414 gesticht door koning
Hendrik VI. Hij kocht een
kwart van het grondgebied
van Cambridge, dat vervol
gens drie eeuwen braak bleef
liggen. Want er was als gevolg
van maatschappelijke woelin
gen en burgeroorlogen geen
geld om het college te bou
wen. Wel werd, in 1446, een
begin gemaakt met de kapel.
Pas in 1536, bijna een eeuw en
vijf koningen later, werd het
godshuis voltooid. Het was
meteen één van Engelands
belangrijkste monumenten.
