Jeltsin trekt trucendoos open VN-macht afzijdig bij strijd Bosnië Gevestigde politiek vreest Umberto Bossi, de 'nieuwe Mussolini' CcidaeSotvia/nt BUITENLAND Mandela wil vredesmacht in zwarte woonwijken Alia treedt af als president Gaddafi vraagt Libiërs protesten te staken Massale zeehondensterfte door radio-actief afval Europees protest aan adres Turkije KAPITEIN ROB - HET GEHEIM VAN DE VLIEGENDE HOLLANDER International Trade and Investment Bank s.a. GUNSTIGE SPAARMOGELIJKHEDEN ITIB Luxembourg t VN staken activiteiten in Liberia ZATERDAG 4 APRIL 1992 ALEXANDRA - Nelson Mandela, de leider van het Afrikaans Nationaal Congres (ANC), heeft gisteren na een bezoek aan de zwarte woonwijk Alexandra opgeroepen een internationale vre desmacht naar Zuid-Afrika te sturen om een eind te maken aan het geweld in de zwarte steden. In Alexandra zijn bij gevechten de afgelopen maand d meer dan veertig mensen om het leven gekomen. De zwarte stad bij Johannesburg was de afgelo pen weken een waar slagveld. Arbeiders uit an dere delen van Zuid-Afrika, voornamelijk Zulu's, leverden strijd met de gevestigde inwoners, over- wegend ANC-aanhangers. „Wij willen een onaf- di hankelijke internationale waarnemersgroep. Het is duidelijk dat er geen andere oplossing is", be toogde Mandela. „Wij gaan het regime onder druk zetten om een vredesmacht toe te laten". TIRANA - Ramiz Alia, de laatste communistische president van Albanië, is gisteren afgetreden. Dat gebeurde aan dc voora vond van de eerste zitting van het nieuwe parlement. De Demo cratische Partij heeft nu de handen vrij om in het verarmde Al banië orde op zaken te stellen. Alia's Socialistische Partij, de opvolgster van de communisten, werd bij de verkiezingen van 22 maart verslagen door de Democratische Partij, die in decem ber 1990 werd gevormd nadat Alia onder druk van protestde monstraties de alleenheerschappij van de communisten had moeten opgeven. „Ik treed af in de hoop dat een nieuw parle ment het land zal toevertrouwen aan een nieuwe persoonlijk heid die in staat is Albanië te leiden in de richting die de meer derheid wenst", zei Alia. Hij voegde er aan toe trots te zijn dat onder zijn bewind de overgang van het rigide stalinistische sy steem naar de democratie „vreedzaam en zonder civiele op rust" is verlopen. Alia verlaat het politieke toneel niettemin als de gebeten hond, die zowel door de democraten als door conser vatieve communisten wordt gehaat. De ex-president wordt mo gelijk vervolgd wegens economische misdaden. TRIPOLI De Libische leider Moammar Gaddafi heeft de bevolking opgeroepen de protesten bij de ambassades van landen die voor sancties tegen Libië hebben gestemd te staken. Gaddafi maande de bevolking tot zelfbeheersing en gaf opdracht de ambassa des beter te bewaken, aldus radio Tripoli. Libië heeft inmiddels zijn verontschuldi gingen aangeboden voor het feit dat de monstranten donderdag verscheidene am bassades aanvielen. Europese diplomaten zeiden gisteren dat het Libië het Westen met economische tegenmaatregelen heeft gedreigd als het land gestraft wordt voor zijn weigering om verdachten van de bom aanslag op Pan Am-vlucht 103 uit te leve ren. MOSKOU Duizenden zeehonden aan de Russi sche noordkust sterven aan kanker dat wordt veroor zaakt door radio-actief afval. Volgens een gisteren uitgegeven verklaring van wetenschappers moet het afval zo snel mogelijk worden verwijderd van de bo dem van de Barentsz- en Witte Zee. „Het kustwater in dit gebied is veranderd in een poel van radio-actief afval", aldus een verslag van het Noordpoolinstituut. Volgens dit instituut sterven de zeehonden mede als gevolg van atoomproeven die op het eiland Nova Zembla werdeh gehouden. De autoriteiten van de voormalige Sovjetunie hebben de proeven vorig jaar opgeschort omdat ze een bedreiging werden voor de bewoners in het gebied. Wetenschappers wijzen erop dat op de zeebodem ook tonnen radio-actief afval ligt dat afkomstig is van do'or atoomkracht voortgedre ven Sovjet-schepen. BRUSSEL/DEN HAAG - De EG-lidstaten gaan gezamenlijk politieke actie ondernemen tegen de Turkse regering in verband met het optreden tegen de Kurden. Politieke topamb tenaren uit de twaalf hoofdsteden hebben in Lissabon een verklaring opgesteld, die aan de Turkse regering zal worden overhandigd. Daarin wordt elke vorm van terrorisme ver oordeeld en daarmee indirect het optreden van. de Kurdische guerrillabeweging PKK. Anderzijds wordt het gebruik van overheids- geweld betreurd en medeleven betuigd met de familie van de slachtoffers. De Twaalf her inneren verder de Turkse regering aan haar plechtige belofte de mensenrechten te res pecteren en een oplossing te zoeken voor het Kurdenprobleem. I ROB VUNDERINK MOSKOU President en premier Jeltsin laat niets aan het toeval over. Als maandag het Congres van Volksafgevaardigden vice-premier Gajdar on der vuur neemt vanwege zijn economische hervor mingen, weet Jeltins zich als regeringsleider ge steund door vice-presi dent Roetskoj en parle mentsvoorzitter Chasboe- latov. De sluwe Russische leider heeft voor het winnen van de steun van zijn twee belangrijk ste critici wel iets moeten doen. Maandenlang klaagde Roetskoj dat hij de president niet te spreken kon krijgen, maar vorige week ging Jeltsin opeens met hem mee om sa men een boerderij even buiten Moskou te bezoeken. Een klein eerbewijs van de presi dent aan zijn dissidente secon dant, nadat hij hem eerder op een zijspoor had gezet door hem met de onmogelijke her vorming van de immer zielto gende landbouw op te zadelen. Nu zegt Roetskoj opeens dat het vertrek van de regering, waarom hij steeds heeft geroe pen. „een gevaarlijk machtsva cuüm zou creëren. Ook parle mentsvoorzitter Chasboelatov heeft zijn eis dat de regering moet opstappen laten varen. Plotseling vindt hij het vol doende als de economische koers wordt „bijgesteld". Jeltsin kan de nieuwe steun goed gebruiken. Van links en rechts kan hij volgende week aanvallen verwachten op zijn economische beleid. Zowel oud-communisten als radicale hervormers zullen Gajdars economische politiek kraken en het noodlijdende volk be klagen om hun ontslageis kracht bij te zetten. Hun wer kelijke motieven? De oude ap- parattsjiki vechten om te dver- leven en willen de macht te rug. De radicale hervormers willen naast macht ook echte hervormingen. Partijmaffia Het grootste bezwaar van de radicalen tegen het beleid van vice-premier Gajdar is het uit blijven van een echte privati sering. De bureaucraten van weleer hebben hun posities in de industrie nooit opgegeven en zich inmiddels opgeworpen als de nieuwe zakenlieden. Ze gebruiken hun oude partijcon tacten om hun bedrijven voor een appel en een ei te 'privati seren'. In feite is hun monopo liepositie versterkt, want de oude Sovjet-ministeries, die nog enige controle op de be drijfstakken uitoefenden, zijn opgeheven. De huidige regering is niet op gewassen tegen de oude partij- maffia, vinden de radicalen. Bij de huidige hervormingen achten zij het uitgesloten dat de prijsstijgingen dienen als signaal voor de producent om aan de slag te gaan. Hij vult zijn zakken en blijft rustig met de armen over elkaar zitten. De conservatieven zullen de huidige malaise aangrijpen als argument om de regering te ontslaan en om president Jelt sin zijn volmachten te ontne men. Een nieuwe grondwet moet de president vleugellam maken en hem onder het par lement plaatsen. Een nieuwe grondwet voor Rusland is de komende week een belangrij ke discussiepunt. Het recente ontwerp van de Constitutione le Commissie is gekraakt door de hervormingsgezinde burge meester Sobtsjak van St. Pe tersburg. Hij noemde het ont werp van de Commissie „te sovjet" en kwam zelf met een alternatief. Er zijn nog meer al ternatieve ontwerpen in aan tocht, onder meer van de presi dent zelf. Dit laatste feit onder streept de chaotische politieke situatie in Rusland, want de president is nota bene voorzit ter van de Commissie die het eerste ontwerp opstelde. Afleidingsmanoeuvres. Zo hopen de conservatieven op een grondwet die de hervor mers uitschakelt. En omge keerd. Weer anderen geloven dat een nieuwe grondwet niets uithaalt. Zij willen slechts ech te hervormingen, zonder een nep-privatisering door vroege re partijbonzen. Westerse waarnemers in Rusland vra gen zich echter af wat er dan wel te privatiseren valt. Het machinepark van de Russi sche industrie is rijp voor de schroothoop. Russische politi ci zitten elkaar irnde haren en smijten gul met economische termen, maar vallen in ge sprekken met westerse econo men a la minuut door de mand; ze hebben geen flauw benul waarover ze praten. De Zweed se econoom en Ruslandkenner Aslund prijst Gajdar als een van de weinige Russische eco nomen die er iets van snappen. Collega's van Aslund bevesti gen dit. Intussen is Jeltsin al begonnen met zijn beroemde afleidings manoeuvres. Hij heeft Gajdar ontslagen als minister van fi nanciën, maar als vice-premier blijft deze nochtans verant woordelijk voor het economi sche beleid. Eerste vice-pre mier Gennady Boerboelis kón gisteren zijn koffers pakken. Jeltsins juridische adviseur Sjachraj stapte vorige week al uit de regering om zijn parle mentaire zetel niet kwijt te ra- Gehandicapte Russen demonstreren voor het parlementsgebouw in Moskou. De invaliden met hun ma gere uitkeringen hebben moeite het hoofd boven water te houden. De demonstranten uitten met name kritiek op het beleid van vice-premier Gajdar. FOTO: AP ken. Er is namelijk een regel die scheiding van wetgevende en uitvoerende functies voor schrijft. Nu kan hij op het Con gres de stemming beïnvloeden ten gunste van zijn baas. Daar na keert hij terug in de rege ring. Het parlement in Moskou tuint er ongetwijfeld weer met open ogen in. Het tijdstip waarop Bush en j (Vervolg van de voorpagina) BELGRADO In Bosnië con centreert de strijd zich in de grensstreek met de buurrepu- bliek Kroatië. Was verleden weekend het stadje Bosanski Brod het toneel van hevige ge vechten, momenteel is het de stad Bjelina die wordt geteis terd door de etnische onlusten. De stad is al dagenlang met barricades van de buitenwe reld afgesloten. De strijd tussen moslims en Serviërs heeft volgens oogge tuigen al aan tientalen mensen het leven gekost. „Overal lig gen doden op straat", aldus een van de vluchtelingen. De stad is inmiddels ingenomen door de Servische comman dant Arkan, die normaal met zijn troepen in Kroatië is gesta tioneerd. „We gaan Bjelina be vrijden", aldus Arkan donder dagavond. Gisteren voegde hij de daad bij het woord en dwong hij de moslims, een meerderheid van de bevol king, zich over te geven. De laatse maal dat er een stad door de Serviërs bevrijd werd, ging het om het Kroatische Vu- kovar, dat daarbij geheel in puin werd geschoten. Nu Kroa tië onder VN-beheer komt te staan, lijkt het erop dat rover hoofdmannen als Arkan hun werkterrrein verleggen naar de 'vrijstaat Bosnië'. Frustrerend Het presidium van Bosnië kwam in spoedzitting bijeen. Op papier nog steeds het hoog ste staatsorgaan riep het op tot een staakt-het-vuren, zonder al te veel succes te boeken. Ook rond andere plaatsten dan Bjelina liggen baricades. In de hoofdstad Sarajevo heerst een gespannen rust. Dit weekeinde komen daar rond de zeventig Nederlanders te liggen, die zich op het hoofd kwartier van de VN met de ver bindingen zullen bezig hou den. Opperbevelhebber Sathis Nambiar benadrukte nog maals dat de vredestroepen zich niet met de strijd in Bos nië bemoeien. Ondanks een verzoek van de Bosnische pre sident Izet Begovic om het Opperbevelhebber Sathis Nambiar van de VN-vredesmacht bena drukt dat de troepen, ondanks een verzoek van de Bosnische presi dent Izet Begovic om het werkterrein uit te breiden tot Bosnië, alleen in Kroatië patrouilles gaan lopen. FOTO: AP van de grens de vrede te bewa ken, terwijl de mensen aan de overzijde van de rivier de Sava elkaar afmaken, kwam een ontwijkend antwoord: „Na tuurlijk vind ik het verschrik kelijk als de strijd doorgaat, la ten We bidden dat het zal stop pen". werkterrein uit te breiden tot Bosnië, zullen de troepen al leen in Kroatië patrouilles gaan lopen om de partijen daar uit elkaar te houden. „Ik heb geen mandaat en geen mensen om in Bosnië te werken." Op de vraag of hij het niet frustre rend vond om aan een kant QN1112 - Enkele ogenblikken later klinken voetstappen aan dek en de deur van de hut gaat open. Vreugdenhil treedt binnen met een blad, waarop hij de blikjes en de thermosfles heeft neerge zet, die Van der Decken uit zee heeft opgevist: noodrantsoenen, afkomstig van het vliegtuig. Mathisen vraagt hem aan boord vari welk schip ze zich bevinden en wie de kapitein is. Vreugdenhil stamelt enkele Engelse woorden, maar het lijkt wel, of hij de taal van Shakespeare spreekt. De Amerikanen begrijpen hem niet en zo langzamerhand bekruipt hun een onaangenaam gevoel. Dat kan toch allemaal niet echt zijnIk geloof werkelijk, dat we aan boord van een spookschip zijn", zegt Mathisen lachend, wanneer Vreugdenhil weer is weggesloft. Maar opgeruimd klinkt zijn lach niet. Dan spitsen beiden opeens de oren. In de verte horen zij het loeien van een misthoornl biedt u Een Luxemburgse bank, internationaal opererend, nodigt geïnteresseerden uit voor een gesprek, telefonisch of op ons kantoor, op een tijdstip dat U schikt, om over de beleggingsmogelijkhedcn bij onze bank van gedachten te wisselen. Wij hebben bijv. gunstige rentevoorwaarden voor guldendeposito's. Wanneer U ons belt vraagt U dan naar een van onze Nederlandse medewerkers: dhr. H.M. WILLEMS mevr. E. van HELDEN Telefoonnummer vanuit Nederland: 09-352-226004 Telefaxnummer vanuit Nederland: 09-352-462829 INTERNATIONAL TRADE AND INVESTMENT BANK S.A. 22-24 BOULEVARD ROYAL L-2449 LUXEMBOURG Middels rente valuta arbitrage kunt U een rendement van meer dan 20% "behalen. Gelieve mij vrijblijvend informatie te sturen naam adres door AART HEERING bondgenoten kwamen met een uitgebreid financieel hulppak ket voor Moskou kon niet be ter zijn gekozen. Jeltsins kaar ten voor maandag zijn goed ge schud. MONROVIA - In het Westafrikaase Liberia zijn de gevechten tussen de twee voornaamste verzetsbewegingen verhevigd. Veel mensen zijn wegens het geweld naar de hoofdstad Monrovia ge vlucht. De Verenigde Naties hebben gisteren hun activiteiten in Liberia opgeschort vanwege de instabiele situatie en uit protest tegen bedreigingen van VN-functionarissen. Opstandelingen hebben sinds het begin van de hulpoperatie voor ten minste 900.000 gulden aan voedsel, transportmiddelen en ander hulp goederen gestolen of in beslaggenomen. (ADVERTENTIE) postcode plaats ROME - Gevestigde Ita liaanse politici trekken wit weg wanneer ze de naam van Umberto Bossi horen. Bossi, een 50-jarige gesjeesde arts en selfmade politicus, die met raspend stemgeluid en eenvoudige logica de massa handig weet te bespelen, wordt met zijn Lega Nord (Noordelijk Verband) de grote winnaar van de verkiezingen, morgen en maandag. In 1984 richtte Bossi in Milaan de Lega Lombarda op. De naam was ontleend aan dc Noorditaliaanse Stedenbond die aan het eind van de twaalf de eeuw in opstand kwam te gen de Duitse keizer Frederik Barbarossa. Ook de moderne Lega die in 1990 haar huidige naam kreeg, keert zich tegen het centralisme, maar dan dat van Rome. De filosofie van de Lega is simpel: de in 1870 ge schapen Italiaanse eenheids staat is een tragische vergis sing geweest die ten nadele van het noorden heeft uitge pakt. In Noord-Italië wordt ge werkt, geproduceerd en belas ting afgedragen, welk geld ver volgens door de voornamelijk uit zuiderlingen bestaande re gering wordt uitgestrooid on der maffiosi en politieke vriendjes in het zuiden. Om dat tegen te gaan moet Italië een federatie worden van drie economisch, fiscaal en cultu reel autonome republieken (noord, midden en zuid) en dient de invloed van Rome te worden teruggebracht tot het buitenlands en militair beleid. Geheim Het offensief van de Lega te gen de Italiaanse staat heeft alle gevestigde partijen tot mikpunt, maar in het bijzon der de partij die zich al meer dan 40 jaar met de staat ver eenzelvigt. „De ware strijd wordt gestreden tussen de hoofdstad van het parasitisme en de vriendjespolitiek, ofwel Rome, en de hoofdstad van de economie, Milaan. De Demo- crazia Cristiana is Rome en de Lega is Milaan. Het gevecht is al begonnen", schrijft Bossi in zijn recente autobiografie 'Vento del Nord' ('Noorden wind'). Bossi verwoordt daar mee precies de grieven die in Noorditaliaanse huiskamers en cafés al jarenlang te horen waren en dat is ook het geheim van zijn snelle politieke op mars. Bij de kamerverkiezingen van 1987 haalde de Lega in de regio Lombardije 2,7 procent van de stemmen en werd Bossi sena tor. Bij de Europese verkiezin gen van 1989 was dat al 6,5 pro cent, een jaar later bij de ge meenteraadsverkiezingen 16,4 procent (in de regio Lombar dije wel te verstaan) en bij tus sentijdse verkiezingen in de stad Brescia, vorig jaar novem ber, werd de Lega met 24,4 pro cent zelfs de grootste partij. Verwacht wordt dat de Lega. die in 1987 in heel Italië niet verder kwam dan 0,5 procent, nu tegen de 10 procent zal ha len en in Lombardije wellicht de christen-democratie als grootste partij zal verdringen. Nieuwe Mussolini Premier Andreotti waarschuw de kort geleden dat „ook het fascisme in Milaan is begon nen". Hij is niet de enige die Bossi beschouwt als een nieu we Mussolini of een Italiaanse Le Pen. Het Lega-volk bestaat inderdaad uit teleurgestelde middengroepers die worden gedreven door een mengeling van intolerantie, onvrede met de traditionele politiek en ver knochtheid aan hun noordelij ke 'Heimat'. En Bossi zelf, die overigens net als de 'Duce' een linkse achtergrond heeft, munt vooral uit in demagogi sche aanvallen op het systeem van de partijen. Toch gaat het te ver om de Lega kortweg af te doen als een reactionaire op risping. In de eerste plaats wordt de kritiek van de Lega door cijfers ondersteund. In Zuid-Italië leeft 37 procent van de bevol king, maar slechts 30 procent van de werkenden. Het zuiden draagt voor 20 procent bij aan het nationaal inkomen, maar consumeert voor 28 procent, zodat omgerekend vier mil joen zuiderlingen door het noorden worden onderhouden. Wat er verder met de miljar- densteun voor het zuiden ge beurt, is iedere Noorditaliaan duidelijk geworden naar aan leiding van de aardbeving in Irpinic van 1980. Na 100 mil jard gulden en talloze schanda len is de wederopbouw nog lang niet voltooid, terwijl van een even zware ramp in het noordelijke Friuli in 1976 na vier jaar de sporen verdwenen waren, voor een vijfde van de kosten. Bovendien is het optreden van dq Lega in de afgelopen twee jaar minder grof geworden. Een kleine groep overtuigde intellectuelen draagt tegen woordig zorg voor de polijsting van het ruwe propaganda-ma- teriaal en Bossi zelf heeft zijn ruw uitgespogen verwensin gen beduidend gematigd. Het automatisme van de Lega wordt nu in verband gebracht met dc toekomst van het vere nigd Europa dat dan een 'Euro pa van de regio's' zal moeten worden. In dat opzicht sluit de Lega aan op de gedachten van Vlaamse, Schotse, Catalaanse een Sardijnse autonomisten, waarmee ze in Brussel ook in dezelfde fractie zitten. De gro te boosdoener is niet langer meer het zuiden zelf, maar Rome en zijn 'bureaucratisch centralisme'. In de nieuwe analyse van de Lega is het zui den veroordeeld tot het niveau van een bijstandseconomie, terwijl door de ononderbroken geldstroom uit Rome, de im puls tot een zelfstandige ont wikkeling uitblijft. Die redene-' ring die ook door niet-Lega-ge- zinde economen wordt onder schreven, is heel Italië het slachtoffer van de Romeinse slangenkuil. Daardoor is het noordelijke voorbeeld inmid dels al nagevolgd door mid- den-en Zuiditaliaanse Lega's die op dit moment nog weinig voorstellen, maar in de toe komst ook daar de kern van een federalistische beweging kunnen gaan vormen. Stemmenhandel De uitdaging van de Lega is se rieus en haar kritiek op het sy steem is niet van redelijkheid gespeend. En terwijl de overi ge partijen om strijd het 'de structieve' karakter van deze Lega proberen aan te tonen, verbaasde het zo degelijke Britse blad The Economist vo rige week zijn Italiaanse lezers met een stemadvies voor Bossi of de Republikeinse leider Giorgio La Malfa. Alles beter dan nog een keer Andreotti, luidde de motivatie van het blad en die redenering klinkt ook veel Italianen geloofwaar dig in de oren. De opmars van de Lega in het noorden zal echter voor een deel worden geeompenseeerd door winst van de regerings partijen in het zuiden. In dat deel van Italië werkt de prak tijk van de 'stemmenhandel' (de belofte van een baantje, uitkering of overheidsop dracht in ruil voor een stem of een 'stemmenpakket') inder daad nog altijd ten voordele van de politici die dat geld en die banen te verdelen hebben. En daaruit zal nogmaals de Ita liaanse verdeeldheid blijken. Noodtoestand Namibia wegens droogte WINDHOEK - Namibia heeft gisteren de noodtoestand voor het hele land afgekondigd wegens de grootste droogte in Zuidelijk Afrika sinds 30 jaar. President Sam Nujoma riep het buitenland op „de jonge republiek in haar huidige crisissituatie te steunen". In de regio is als gevolg van de droogte de oogst mislukt, met name die van maïs, een basisvoedingsmiddel. Daardoor moeten Zuid-Afrika en Zimbabwe, landen die doorgaans maïs uitvoeren, er nu grote hoeveelheden van importeren. In Zimbabwe zouden op het platteland circa 4 6 miljoen mensen geen voedsel meer hebben. Volgens berichten voedt de hongerende bevolking zich met vruchten en wilde grassoorten. Om de Namibiërs van voed sel te voorzien moeten misschien zelfs dieren uit de nationale parken worden geslacht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 5