Coronation Street
staat te koop
Thatchers
erfenis
drukt op
Majors
toekomst
CcidócSomont
Slechts zeven procent huurt, mede door
het geringe aanbod op de huurmarkt.
„Zoveel mensen waren blind voor de ri
sico's. Zonder verder te denken stort
ten ze zich in de schulden. Je kon je
huis immers alleen met winst verkopen,
zo dacht men", aldus Sarah Mosely.
Dagelijks ziet ze de gevolgen van die
misvatting. De onteigende huiseigena
ren vormen eenvijfde van alle daklozen.
Volgens Shelter zou het totaal aantal
homeless' in de buurt van de 400.000
komen waarbij ook tienduizenden be
delaars en naar Londen getrokken jon
geren worden gerekend die in portie
ken slapen. De laatsten komen vooral
binnen bij de Homeless People Unit
van de Londense gemeente Camden.
Elke week melden zich vijftig nieuwe
gevallen, waarvan grofweg eenderde
niet geholpen kan worden. „De wet
geeft voorrang aan gezinnen en vervol
gens aan zogenoemde kwetsbare men
sen. Dat kunnen zieken zijn, bejaarden
of kinderen. De vicieuze cirkel draait
om het woningprobleem", zegt Joe
Tuke, stafmedewerker op het gemeen
telijk opvangbureau.
Verpaupering
Ten behoeve van de eigen-huispolitiek
is de rijkssubsidie voor sociale woning
bouw stelselmatig afgebouwd. Tien jaar
geleden beschikte Camden hiervoor
nog over een budget van bijna 200 mil
joen gulden. De laatste cheque was nog
geen zeventig miljoen. Tuke voelt zich
machteloos tegenover de zichtbare ver
paupering van dit stadsdeel waar het
huurverschil tussen een gemeentelijke
tweekamerwoning en een vergelijkbare
particuliere flat inmiddels is opgelopen
tot zo'n vierhonderd gulden per week.
Voor gemeentewoningen is in Camden
een wachtlijst van 12.000 mensen. Par
ticuliere flats staan leeg bij gebrek aan
huurders.
Michael Thorn (33) uit Cheltenham is
nog relatief goed terecht gekomen.
Vrienden huisvestten hem in hun flat
toen de hypotheekbank beslag liet leg
gen op het appartement dat hij drie jaar
geleden voor 120.000 gulden had ge
kocht. Thorn had een schoonmaakbe
drijf. Het ging over de kop in een ket
tingreactie van faillissementen in de
westhoek van het land. Door de spons
zelf weer ter hand te nemen kan hij
voorzien in zijn levensonderhoud, maar
de hypotheek werd teveel. De bank
bracht de kleine regeltjes in praktijk die
in elke advertentie staan: 'Your home is
at risk if you do not keep up repay
ments'.
Michael Thorn is alleenstaand en hoeft
geen gezin te onderhouden. Hij viel dus
naast het sociale vangnet, dat andere
prioriteiten stelt. „De hele zaak heeft
me een geweldige opdonder gegeven.
Ik was mijn zelfvertrouwen totaal kwijt.
Als het slecht met je gaat ben in dit land
niet meer dan een nummer in de boe
ken". Thorn weet niet of het zin heeft
donderdag te gaan stemmen.
Tijdbom
De overal voelbare bezorgdheid om
werk en eigen huis vind je in de kranten
nauwelijks terug. Op een enkele uitzon
dering na ondersteunen ze openlijk de
conservatieve campagne, die liever de
Britse defensie-politiek of beloofde be
lastingverlaging benadrukt. De van
Tory-sympathie overlopende Londense
krant Evening Standard opende dins
dag bijvoorbeeld met het veel sappiger
verhaal van een Labour-gemeente die
een weeskind had toegewezen aan een
criminele lesbienne. Tot nationale ver
ontwaardiging leidde die aantijging
overigens niet. Vergeleken met boos
aardige lesbiennes zijn de verhalen van
Chris Palmer of Michael Thorn natuur
lijk maar heel banaal. Toch menen ex
perts dat het hun probleem is dat een
tijdbom doet tikken onder de volgende
regering; wie op 9 april ook de verkie
zingen zal winnen. Tekenend voor de
situatie is misschien dat je in de high
streets van Surrey en Kent tegenwoor
dig meer makelaarskantoren dan pubs
ziet.
Volgens de statistieken van Shelter is
werkloosheid de voornaamste aanlei
ding voor een 'repossession' of beslag
legging. Het officiële werkloosheidscij
fer heeft - volgens de laatste rekenme
thode van de regering Major - nu 2,6
miljoen bereikt. Volgens de manier
waarop tien jaar geleden werd geteld
zou Groot-Brittannië momenteel bijna
vier miljoen werklozen hebben. Her
scholing en uitzichtloze stageplaatsen
camoufleren een groot deel van de wer
kelijke ellende.
Een tiende van alle werklozen woont in
de West Midlands met de industriestad
Birmingham als belangrijke zorgen-
kernpunt. In de wijken Sparkbrook. As
ton en Ladywood is het werkloosheids
percentage respectievelijk 34, 35 en 34
procent. „Tegenwoordig vraag je niet
meer of iemand werk heeft, maar of hij
überhaupt iets te doen heeft", zei mgr.
Mark Santer, de bisschop van Birming
ham onlangs.
Drieëenheid
De duivelse drieëenheid van werkloos
heid, dakloosheid, criminaliteit, be
dreigt menig parochiaan. Eddie Kelly,
een 43-jarige arbeider, heeft voor de
zoveelste keer gesolliciteerd. Er waren
260 kandidaten voor drie plaatsen bij
een bekabelingsbedrijf. Veel hoop
heeft hij niet. De gemeente draait op
voor zijn flathuur. Een uitkering van
net honderd gulden per week gaat op
aan voeding en rekeningen.
John Major voelt dat de magie van
Maggie niet meer werkt. De premier,
die voor zijn politieke carrière mag vre
zen wanneer Labour een zetelmeerder
heid haalt, staat tegenwoordig op een
zeepkist om de kiezers ervan te overtui
gen dat vooral Neil Kinnock niet te ver
trouwen is. Evenmin als de gezond
heidszorg, die volgens de oppositie is
ontaard in een 'cash before care'-sy-
steem behoort Thatchers 'druppel-eco
nomie' niet tot zijn favoriete thema's.
Waarnemers hebben opgemerkt dat de
hele campagne van de conservatieven
gericht lijkt op negatieve aanvallen op
Labour. Nieuwe initiatieven worden
nauwelijks gehoord, alsof dertien jaar
regeringsverantwoordelijkheid de fut
eruit zou hebben gehaald.
Criminaliteit
Oude Tory-verkiezingsbeloften zijn ar
gumenten geworden voor Labour. De
werklozen die bij de laatste verkiezin
gen, in 1987, prioriteit werd toegezegd,
zijn alleen maar in aantal toegenomen.
De kleine criminaliteit op de Britse ei
landen is groter dan ooit. Eenvijfde van
de Europeanen die onder de armoede
grens leeft, blijkt in Groot-Brittannië te
wonen. Volgens het recent gepubliceer
de rapport Poor Britain' gaat het om
ruim tien miljoen mensen, waarvan 2,6
miljoen kinderen.
Aan de Rollsen in Finchley, het voor
malige kiesdistrict van Margaret That
cher, kun je het niet zien, maar wie een
rondje door de Inner City van Birming
ham maakt, staat verbijsterd over de
misère. Twee districten dreigt John
Major hier in ieder geval te verliezen.
Chris Pond, een van de samenstellers
van het rapport 'Poor Britain' conclu
deert dat de jaren tachtig de kloof tus
sen arm en nik hebben vergroot. „Aan
de Britten is de mythe verkocht dat wel
vaart en sociale rechtvaardigheid alter
natieven waren. Wat Thatcher en Ma
jor beschrijven als een doorstroming
van overvloed voelt meer als een koude
douche".
John Major
(boven) voelt dat
de magie van
Maggie niet meer
werkt. De premier,
die voor zijn
politieke carrière
mag vrezen
wanneer Labour
een
zetelmeerderheid
haalt, staat
tegenwoordig op
een zeepkist om de
kiezers ervan te
overtuigen dat
vooral Neil
Kinnock (onder)
niet te vertrouwen
is.
FOTO'S: AP
Idoor
BOB VAN HUËT
LONDEN 'Coronation
Street' staat te koop. Iedereen
die de laatste tijd de Noordzee is
Overgestoken heeft het kunnen
^ien. Die typisch Engelse straat
met zijn uniforme baksteenhui
zen heeft een bedenkelijk kleur
tje gekregen door de massale
aanplant van 'for sale'-borden.
[Vijf of zes van die borden in een wille
keurig gekozen straat maken duidelijk
wat er iets is misgegaan met Margaret
Thatchers ideaal van Groot-Brittannië
als 'property owning democracy' (zeg
maar: huiseigenarendemocratie).
'Voor tienduizenden bezitters is de zo
[gepropageerde 'home sweet home'-po-
litiek uitgelopen op een bittere teleur
stelling. De hypotheekbanken lieten
vorig jaar beslag leggen op 75.000 hui
zen. De eigenaars, vaak tussentijds
werkloos geworden, waren in gebreke
gebleven bij de afbetaling van hun
i droom. Met een dramatisch ingestorte
huizenmarkt (in de Londense regio
zakte de gemiddelde huisprijs het laat
ste kwartaal van 1991 met zo'n zeven
procent) konden veel kopers zich niet
ïens bevrijden van de molensteen.
Vooral deurwaarders bezorgde dat
overwerk. Heèl wat Britse families ver
vielen tot het weinig benijdenswaardige
[statuut van de 'homeless', degenen zon
der huis. Ze werden tijdelijk opgevan
gen op 'bed breakfast'-adressen, die
tot dan voor toeristen bestemd waren.
Bivakkeren
Ondernemer Chris Palmer (39) zit al
negen maanden op zo'n vakantieadres
nabij Bristol. Met vrouw en drie doch
ters bivakkeert hij tussen huisraad uit
zijn inbeslaggenomen woning. Vijftien
vierkante meter, daar moet hij het mee
doen. Zaak failliet, huis kwijt en een hy
potheekschuld van ongeveer een ton.
Palmer is één van de eerder genoemde
75.000.
..Dit is nog maar het topje van de ijs
berg", vreest Sarah Mosely, woordvoer-
I ster van Shelter, de grootste organisatie
3 in Engeland die opkomt voor daklozen.
„Meer dan een half miljoen families
hebben momenteel een achterstand
van ten minste drie maanden bij de af
lossing van hun hypotheek. Ze zitten
muurvast. Als straks de huizenprijs
weer wat aantrekt zullen de banken
hem meteen op straat zetten. Ze heb
ben recordverliezen geleden en zullen
dan proberen zo snel mogelijk hun cen
ten terug te krijgen".
Het onder John Major gedeeltelijk ach
terhaalde uitgangspunt van de glorieu
ze Thatcher-jaren was, dat de rijkdom
die bedrijven en vermogenden mochten
opbouwen vanzelf zou doordruppelen'
naar de middenklasse en vandaar naar
de onderkant van de Britse samenle
ving. Het beeld werd gebruikt van de
machtige waterval die geboorte gaf aan
talloze kleine watervalletjes. Dat gaf
veel kandidaat-kopers vertrouwen.
Maar heel wat Britten gingen nat juist
toen het zo goed leek te gaan. De tradi
tie van het eigen huis, één van de fun
damenten in de Britse samenleving,
werd in grote campagnes aangemoe
digd door de regering en hypotheek
banken. De laatste leenden gemakke
lijk tot bijna twee ton aan families, die
vaak de helft van hun inkomen aan hy
potheekrente moesten betalen.
Een paar jaar ging dat goed. Zeventig
procent van de Britten dacht zich zo
een eigen huis te kunnen permitteren.
-n
