taatssecretaris Simons
akkundig beentje gelicht
België valt politiek steeds verder uit elkaar
A1;. jdocQowtant
OÊINIE
ZATERDAG 11 JANUARI 1992
ES TL
'HEF
landse
o, gisti
verj
ten. D
n apnr
n aan| INT HOUT
1 inges
rie moet PvdA-staatsse-
markaris Hans Simons
echtqnd te moede zijn. Na
zat zijn geloofd en ge-
tr0 bn als een krachtda-
en zelfs visionair be
tder, wordt de oud-
iouder van Rotterdam
■erguisd en soms zelfs
loekt. Zijn roemruch-
an om de kosten van
;ezondheidszorg beter
annen beheersen lijkt
foor de schroothoop.
jrzaak van een en ander
roudig aan te geven: de
ilier verzekerden pik-
niet meer. Velen van
ier miljoen Nederlan-
ijn zo kwaad dat ze pen
pier grijpen om brieven
[rijven aan hun kranten
ilefoon om de klachten-
n De Ombudsman te
om „zich te beklagen
lie kale met die bril", zo-
n woordvoerster van de
Ing meedeelde,
vat is de reden van die
nge opstand der parti-
e horden? Alweer is het
ord eenvoudig. Het
limons gaat met name
categorie burgers geld
i. Zo'n twee weken voor
eerste loonstrookjes van
,.v_;uwe jaar in de brieven-
ajden, zijn de mensen bo-
ie zogeheten loongrens
o hii ^beseffen dat 1992 door
in van het derde kabi-
ibbers voor hen een
aar wordt.
is natuurlijk niet de
schuld van Simons alleen. Er
zijn ook andere bewindslieden
die hebben gezorgd voor een
grotere druk van belastingen
en sociale premies. Denk aan
de verhoging van de gemeen
telijke heffingen en aan de
stijging van het huurwaarde-
forfait, de belasting op het be
zit van een eigen huis. Als ge
volg van die overheidsmaatre
gelen neemt bovendien de in
flatie flink toe, hetgeen de
koopkracht nog verder uitholt.
Niet spontaan
Maar de stijging van de ziekte
kosten is wel het meest zicht
en voelbaar. Per 1 januari val
len nu ook de particulier ver
zekerden onder het zogeheten
Geneesmiddelen V ergoedings-
Systeem (GVS) van Simons.
Daardoor krijgen zij in de apo
theek te horen dat sommige
medicijnen alleen nog tegen
(forse) bijbetaling verkrijgbaar
zijn. En diezelfde particulieren
hebben ook de mededeling
van hun ziektekostenverzeke
raars ontvangen dat er abso
luut geen reden is voor de
door het kabinet beloofde pre
mieverlaging, eerder voor het
tegendeel!
Schijnbaar is dat de druppel
die de emmer doet overlopen.
Maar wie iets dieper graaft,
constateert dat de woede van
de 'particuliere' briefschrijvers
en opbellers niet helemaal
spontaan is. Die is bewust op
gewekt. Door de werkgevers.
Onder de koelbloedige regie
van de briljante dr. Alexander
Rinnooy Kan tamboureert het
bedrijfsleven al maandenlang
op de inkomensoverheveling
die het gevolg is van het plan-
Simons.
Naar verluidt heeft de VNO-
voorzitter zich daartoe vooral
laten inspireren door twee van
zijn belangrijkste leden: Unile
ver en Akzo. Deze multinatio
nals hebben eigen 'ziekenfond
sen' voor hun personeel en
vertikken het om aan de lei
band van meneer Simons te
lopen.
Heel prettig voor Rinnooy
Kan was dat de staatssecretaris
de inkomensoverdracht niet
wilde ontkennen. Als het ver
schil tussen ziekenfondspa
tiënten en particulier verze
kerden wordt opgeheven en
iedereen onder een basisverze
kering (lees: volksverzekering)
valt, heeft dat natuurlijk ge
volgen voor de inkomens, er
kende Simons. Dan immers is
het afgelopen met al die goed
kope polisjes die de particulie
re verzekeraars nu nog kun
nen aanbieden aan de mensen
met de laagste risico's, zeg
maar de mensen onder de
veertig.
Vergissing
In de visie van Simons moet
het zo worden dat alle kosten
van de gezondheidszorg keurig
worden verdeeld over alle Ne
derlanders met een belastbaar
inkomen, met dien verstande
dat de sterkste schouders de
zwaarste lasten torsen. En dan
kan het niet anders, aldus de
bewindsman, dan dat de men
sen boven de loongrens meer
gaan betalen.
Alleen voegde de staatssecre
taris er altijd onmiddellijk aan
toe dat het om minieme ver
schillen ging. De particulieren
zouden slechts een „ietsie-piet-
sie" meer moeten gaan bijdra
gen. De koele cijfers tonen aan
dat Simons zich heeft vergist.
Hoewel nu nog slechts een
klein deel van de ziektekosten
onder de nieuwe basisverzeke
ring (AWBZ) valt, gaat de ge
middelde particulier verzeker
de er al gauw zo'n honderd
gulden per maand op achter
uit.
Maar wederom schuilt er een
addertje onder het gras. Het is
niet alléén een kwestie van
een staatssecretaris die op de
lagere school al een drie voor
rekenen had en op dat gebied
nooit meer iets heeft bijge
leerd. Simons is voor de twee
de keer de dupe van een actie
van het bedrijfsleven. Zoals
gezegd zien de particuliere
ziektekostenverzekeraars geen
reden hun premies te verlagen
om op die manier het inkomen
van hun cliënten wat op te vij-
Aan de reactie van de staatsse
cretaris was te merken dat hij
verbijsterd was. Wat had hij
nu aan z'n fiets hangen? Nu de
medicijnen overgeheveld zijn
naar de AWBZ, hoeven de
verzekeraars daar geen ver
goedingen meer voor te beta
len. Dat scheelt zo'n 4,4 mil
jard gulden per jaar, hetgeen
de premies met zeker vijftien
procent zou kunnen doen da-
De weigering van de verzeke
raars om dit te doen heeft
Gerrit-Jan van Otterloo,
Tweede-Kamerlid voor de
PvdA, als „schandalig" beti
teld. Hij wekt de indruk een
complot te vermoeden, maar
vindt het kennelijk als lid
van een regeringspartij niet
verstandig die gedachte ook
uit te spreken.
Het D66-Kamerlid Jacob
Kohnstamm heeft geen last
van dit soort scrupules. „Als
de verzekeraars miljarden be
sparen en weigeren dat voor
deel door te geven aan hun
verzekerden, acht ik dat een
poging om de staatssecretaris
beentje te lichten". Kohn
stamm doelt erop dat de Eerste
Kamer, die toch al grote moei
te heeft met het beleid van Si
mons, nu heel goed zou kun
nen besluiten het 'plan' van de
bewindsman alsnog te torpe
deren. Waardoor de ziektekos
tenverzekeraars verlost zou
den worden van de dreiging
Ondergraven
De verzekeraars, die verenigd
zijn in het KLOZ, ontkennen
bij hoog en laag dat ze Simons
te pakken proberen te nemen.
Zij moeten hun premies wel op
het huidige niveau houden,
zeggen ze, om niet als gevolg
van hogere ziekenhuiskosten
in de rode cijfers te belanden.
Dat argument wordt echter
ondergraven door het gedrag
van vier particuliere verzeke
raars. Die hebben aangekon
digd vrolijk door te gaan met
het volledig vergoeden van
alle medicijnen, ook de midde
len die volgens Simons te duur
zijn „Als ze daar het geld voor
hebben, kunnen zij in plaats
daarvan ook hun premies ver
lagen", merkte de staatssecre
taris bitter op tegenover een
radioverslaggever.
De CDA'er Joop van der Reij-
den, die als staatssecretaris
van volksgezondheid ook al
een vergeefse poging heeft ge
daan ('82-'86) de ziektekosten
te beteugelen, is een beetje
verbaasd over de verbazing
van zijn voorganger. Hij vindt
hem wat naïef. „Als je met
zulke geweldige zaken de poli
tiek in gaat, word je onherroe
pelijk onderuit gehaald. Zelfs
al zou Simons acht jaar zitten,
haalt hij het niet meer".
(Rik in 't Hout is chef van de
parlementaire redactie van
onze krant).
WAALSE COUP VAN GUY SPITAELS
bitaels, de voorzitter van de Waalse socialisten (PS), heeft
"t minister-president van Wallonië laten bombarderen.
FOTO: AP
Geheel onverwacht heeft
zich deze week in België
een politieke aardver
schuiving voorgedaan,
over de diepere betekenis
waarvan de kopstukken
van nagenoeg alle partijen
zich nu het moede hoofd
buigen. De voorzitter van
de Waalse socialisten (PS),
Guy Spitaels, heeft zich
tot minister-president van
Wallonië laten bombarde-
De politieke draagwijdte van
die stap is alleen 5 groot om
dat Spitaels op grond van zijn
nieuwe functie niet meer als
PS-voorzitter kan fungeren en
hij een forse stap terug doet in
de nationale politiek van Bel
gië. Veel Vlamingen tot
wie de werkelijke omvang van
Spitaels' coup pas goed begint
door te dringen vragen zich
intussen vertwijfeld af of de
verre van bescheiden en zeer
doorgewinterde Spitaels wer
kelijk een stap terug heeft ge
daan.
Het was juist Guy Spitaels
die vanwege zijn gestreng
heid, zijn hardheid en zijn zeer
exclusief Waalse standpunten
ook wel de 'God van Wallonië'
wordt genoemd die de zeer
diepe politieke crisis veroor
zaakte welke tot de vervroeg
de verkiezingen van 24 no
vember leidde. Die crisis legde
de groeiende Waals-Vlaamse
tegenstellingen opnieuw gena
deloos bloot. Aanleiding tot de
crisis was het Vlaamse verzet
tegen wapenexporten door
Waalse bedrijven. Spitaels
koos de zijde van Wallonië en
joeg daarmee de toch al wan
kele en de door premier Wil-
fried Martens moeizaam bijeen
gehouden coalitie van chris
ten-democraten, socialisten en
de Vlaamse Volksunie defini
tief uiteen.
Kruitdampen
De kruitdampen die door de
Vlaams-Waalse ruzie werden
opgeworpen, verdikten nog
toen op 24 november nagenoeg
alle gevestigde politieke partij
en ook de Waalse socialis
ten van Spitaels een zware
verkiezingensnederlaag moes
ten incasseren. De uitslag be
wees dat het ultra-rechtse
Vlaams Blok en de ongrijpbare
'beursgoeroe' Jean-Pierre Van
Rossem van de algemeen heer
sende verwarring gebruik
hadden gemaakt om grote
hoeveelheden gefrustreerde
kiezers aan zich te binden.
Intussen poogt de christen-de
mocratische formateur, de
Waal Wathelet, het volledig
ingestorte huis van de Belgi
sche politiek zo goed en zo
kwaad als het kan op te lap
pen. De vraag is alleen of Wa
thelet enige kans van slagen
heeft, vooral nu hij de min of
meer stabiele factor die Spi
taels vormde, moet ontberen.
Maar zelfs als Wathelet erin
slaagt een coalitie op poten te
zetten, rijst de vraag wat die
nationale regering dan nog
waard is.
Op het eerste gezicht lijkt Spi
taels' benoeming tot minister
president van de Waalse deel-
regering inderdaad een soort
politieke degradatie. Spitaels
trekt zich op de Waalse stellin
gen terug en zal zich niet lan
ger met de nationale politiek
bemoeien. Hij laat de chaos in
de Brusselse Wetstraat voor
wat ze is en kruipt, ogen
schijnlijk zeer bescheiden, in
de huid van de beroepsbe
stuurder.
Maar zo eenvoudig ligt het
In feite is de stap van Spitaels
het logisch uitvloeisel van een
ontwikkeling die niet meer te
stuiten is en die door de huidi
ge crisis alleen maar is ver
sneld. Wellicht heeft de poli
tiek zeer bekwame Waal tijdig
voorzien dat de rol van de na
tionale regering goeddeels is
uitgespeeld en dat de werkelij
ke macht, als gevolg daarvan,
bij de gewesten komt te liggen.
„Dat is een boodschap vol be
tekenis voor de Vlaamse par
tijen die blijkbaar niet zover
staan", schreef de Vlaamse
krant De Standaard bitter.
Het blad verwijt de Vlaamse
politici nu dat ze niet tijdig
hebben begrepen dat Spitaels
doende was met het graven
van een valkuil waar de af
wachtende Vlamingen vervol
gens met open ogen in liepen.
Dat verwijt geldt vooral de
Vlaamse christen-democraten
van premier Martens. Die laat
ste is tot het bittere einde blij
ven geloven in de mogelijkhe
den van een leidende en stu
rende overheid op nationaal
niveau. Martens' 'unitarisme'
is, mede door de stap van Spi
taels, nu volledig op dood
spoor geraakt.
Terugtrekken
Nu het unitarisme de bijna-
doodklap heeft gekregen kun
nen de Vlaamse partijen niet
veel meer doen dan wat de so
cialisten in Wallonië met zo
veel beslistheid hebben ge
daan: zich terugtrekken op
hun gewestelijke stellingen en
het unitarisme als nationaal
bindmiddel afschrijven. Als
dat gebeurt, wordt de rol van
de nationale regering nog be
perkter en zal België in toene
mende mate gaan bestaan uit
twee elkaar naar het leven
staande gewesten die de nsiio-
nale overheid alleen nog maar
nodig hebben als een soort
verdeelpunt van geld en mid
delen. In die situatie wordt
België niet meer geregeerd
vanuit Brussel, maar vanuit
Vlaanderen en Wallonië, zulks
ten koste van het laatste restje
dat nog van de nationale sa
menhang over was.
Als het waar is dat Spitaels
zich om die reden tot minister
president van Wallonië heeft
laten bombarderen, dan is het
vrijwel totale uiteenvallen van
België als nationale staat niet
alleen begonnen, maar zelfs al
een eind gevorderd.
Spitaels' coup heeft voor de
gevestigde Vlaamse partijen
daarom zoveel kwade kanten,
omdat die in tegenstelling
tot hun Waalse tegenhan
gers politiek hopeloos ver
deeld zijn, geen eenduidige vi
sie hebben op de toekomst van
België en tegen de muur zijn
gezet door de opmars van het
Vlaams Blok.
In feite laat Guy Spitaels het
vechtende, schimpende en uit
balans gebrachte Vlaanderen
in zijn eigen politieke sop gaar
koken. Hij gokt er blijkbaar op
dat het voor Wallonië beter is
een politieke 'alleingang' te
maken, dan verder te gaan
met een Vlaanderen dat poli
tiek verscheurd en daarom
goeddeels machteloos is.
!1EVEN van lezers
Brieven graag kort en duidelijk geschreven
redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten.
- hee/ache behoudt zich het
rije na'oor ingezonden brieven
kosthldragen (maximaal 250
ekrakeofi) eventueel in te kor-
- regern wel te weigeren. Ano-
ecoi inzendingen verdwij-
stapè de prullenbak. Brieven
wo te worden ondertekend
van naam, adres
oud-cofoonnummer. Ze dienen
sseerd te worden aan de
de ledactie van deze krant,
komes 9, 2501 CA Den Haag.
en de
't nog J5e Courant
berichten ben ik
Paul,
ijk zaTde
rlopig wakker geschrokken
wel evflet verzoek van Bert
a van maandag 6 janua-
schrijven, en door het
van 7 januari onder de
edactie tegen integratie-
jaagtjthoff Pers',
bed aan en ik gingen jaren
i over van het Leidsch
(die nu zel*s in het
99eD zusje Nieuwsweek on-
Een keurige, punctuele
erule dl vee^ aandacdlt voor
k en toneel; een tweede
iar vooiïe die we steeds grondiê
Saebf1™ 31105 Sleden
y 3 evengoed of meer dan
uws dat je 'overal' vindt
stelling inboezemen. Ik
krant met schaar en
bij. Zo gaan er knipsels
uinbouw naar Nieuw-
d, over Nederland/
Jrika naar Zuid-Afrika,
l knipsels over kerkelij-
angelegenheden naar
laanderen, waar men ze
te laat belanden bij een
in Zeeuws-Vlaanderen
nonnenklooster in die
Wij allen zouden de Leidse
Courant bijzonder missen en
weten absoluut niet welk blad
we zo naar onze zin dag-in-
dag-uit met plezier zouden le
zen. We wensen de redactie
van harte succes toe bij de po
gingen het kind niet met het
badwater het riool in te laten
spoelen. We hopen dat u van
méér, véél meer lezers hoort.
F. en A.G. de Tollenaere-
Blonk,
WARMOND
SaiBaba
Leo Henny, met het gewone
Haagse janboeren verstand. U
hebt, schrijft u, op de grote
school leren lezen en schrij
ven, maar helaas weet u nog
niet dat men moet zwijgen
over zaken waar men niets
van af weet. God woont over
al, ook in India. Er zijn dui
zenden mensen die van nabij
hebben gezien dat Sathya Sai
Baba geen goocheltrucs uit
voert, en dat al gedurende
meer dan vijftig jaren. Het is
jammer dat de krant zulk min
derwaardig geschrijf opneemt.
M. van Rijckevorsel,
Den Haag.
De toekomst van de
parochies
De zienswijze van de theoloog
Jan Hulshof over de toekomst
van de parochies (krant van 28
dec. pag. 2) wil ik gaarne on
derschrijven. Het is onjuist
verwachtingen te wekken die
niet kunnen worden waarge
maakt.
Ik denk aan de jaren van het
Pastoraal Concilie in Noord-
wijkerhout (1965-1970). De
kwestie van het onverplicht
celibaat van de priesters werd
zeer nadrukkelijk aan de orde
gesteld. Binnen en buiten de
conferentiezaal werden 'op de
meest ruime schaal verwach
tingen gewekt in de zin van:
nog even en de priesters mo
gen trouwen. De teleurstelling
was des te groter naar mate de
roep om veranderingen luider
had geklonken. Paus Paulus
VI weigerde zelfs om erover te
spreken. Gevolg: honderden
priesters bleven teleurgesteld
achter in een levensgrote crisis
en de kerk van Nederland
kreeg de naam van 'ongeloof
en haat tegen de Paus' (kardi
naal Daniélou in La Croix
29.1.1970). En men bad elders
ter wereld voor de bekering
van Nederland.
Thans dreigt hetzelfde. De op
waardering van dé sacramen
tele bevoegdheden van pasto
rale werkers en vrijwilligers is
'een heikele kwestie'. Neder
land staat hierin echter weer
alleen. Allerlei verwachtingen
worden gewekt die bij het Va-
ticaan geen .schijn van kans
maken. Men is als de dood zo
bang voor een 'lekenkerk' in
Nederland (aldus kardinaal
Oddi in juli 1981). Gevolg: irri
tatie, desillusie, ontmoediging,
teleurstelling.
Pastorale werkers(sters) en
vrijwiligers zijn nu eenmaal
geen diakens of priesters. In
dien zij sacramentele bevoegd
heden wensen, staat voor de
heren de weg naar het diaco
naat open. Een pastorale wer
ker kan uitstekend functione
ren zonder op te treden als li
turg. De praktijk bewijst het.
Voor de goede orde: ik was en
ben voor een vrije keuze van
het celibaat en voor leken die
meer sacramentele functies
kunnen uitoefenen. Maar je
kunt in de winter geen groen
aan de bomen verwachten en
de vogeltjes leggen dan geen
eieren
Het hoofdkantoor van Sijthoff Pers in Rijswijk.
Wel zou ik willen aanvullen
wat Hulshof schrijft over een
rechtvaardige deling van een
priester over verschillende pa
rochies. Ik pleit voor een pool
van alle beschikbare priesters:
jongeren, ouderen, emeriti, re
ligieuzen en missionarissen. Er
zijn parochies waar vier tot zes
priesters wonen: in Volendam
wonen er veertig en in vele
parochies niet één. Waar blijft
de instantie die voor een
rechtvaardige verdeling van
beschikbare krachten zorgt, in
goed overleg en in volkomen
vrijheid voor de 'vrijwilligers'.
Er is nog geen priestertekort;
er is wel een gebrek aan een
goede spreiding. En als wij kij
ken naar Frankrijk, dan zijn
wij hier nog vrij.
Fr.J. Bank, pr.
RIJSWIJK.
ABP
Sociaal denken vormt de
FOTO: SP
grondslag van het door de
rijksoverheid in 1933 opgerich
te ABP. Ambtenaren en met
hen gelijkgestelden kunnen
sindsdien na voltooien van een
veertigjarige diensttijd reke
nen op een pensioen op hun
oude dag. Uit de pensioenpre
mies van de werknemers wer
den de pensioenen betaald. Uit
het geld dat overbleef, werd
een vermogen gevormd. Dit
vermogen groeide jaarlijks met
vele miljoenen, omdat gezien
de gemiddelde leeftijdsgrens
van 75 jaar, pensioengerechtig
den slechts een tiental jaren
van zijn hun genoten. Nu is er
een tekort aan vermogen, dat
steeds groter wordt. De Pensi
oenraad wil nu het ABP niet
langer laten vallen onder de
speciale ABP-wet, maar losge
maakt van de overheid laten
vallen onder de algemene wet
voor Pensioenen en Spaar
fondsen. De Pensioenraad
hoopt hiermee het vermogen
van het ABP veilig te stellen.
Deze zienswijze raakt de kern
van de zaak echter niet. Ter
wijl men in 1922 uitging van
de gedachte dat de gemiddelde
levensduur van een gepensio
neerde zo'n tien jaar bedroeg
is deze levensduur nu vele ja
ren langer. De uitstekende ge
zondheidszorg heeft de levens
duur aanmerkelijk verlengd.
Vergrijzing van het volk is er
nu de oorzaak van dat veel
meer aan pensioenen moet
worden uitgekeerd dan vroe
ger en dat er steeds minder
geld voor vermogensvorming
overblijft. Om het vermogen
van het ABP te vergroten wil
de Pensioenraad nu het door
de Staat aan dit vermogen ont
trokken geld terugvorderen.
Een moeilijke zaak.
Dr. W.J.A. Visser,
DEN HAAG.
'Hetgelijk van'
Reijnders
De serie 'Het gelijk van' is een
goede serie, het artikel over
het gelijk van 'milieugoeroe'
Reijnders, door Karin Swiers,
snijdt een immens probleem
aan. Aangezien wij (bijna) al
len politici, industriëlen,
vakbondsbestuurders, econo
men en overige burgers
niet of niet voldoende gerea
geerd hebben op de waarschu
wingen van de heer Reijnders
en anderen (een noodzakelijke
harde aanpak is steeds weer
uitgesteld), is het nu bijna te
laat. Uit diverse serieuze rap
porten blijkt toch duidelijk:
met een stijgende overbevol
king putten we onze land
bouwgronden uit, vellen het
noodzakelijke regenwoud en
verbranden de resterende
voorraden fossiele brandstof.
De opwarming van de aarde,
het afbreken van de ozonlaag
en het vergiftigen van de
lucht om ons heen neemt toe.
Als het zo doorgaat dan is de
aarde over twintig, dertig jaar
onbewoonbaar, de voorteke
nen zijn nu al merkbaar. Te
verwachten technische ont
wiklei ngen alleen zijn absoluut
onvoldoende om deze onder
gang te voorkomen. Alleen
een totale ommezwaai op eco
nomisch, sociaal en moreel ge
bied kan de basis zijn voor een
duurzame samenleving. Nood
zakelijk is nu een sterke lei
ding en geïnspireerdheid van
de burgers (krantelezers) om
uit eigen overtuiging of de
vrees voor wat ons anders te
wachten staat mee te werken
aan het intomen van het ge
vaar. Milieubedreigende acti
viteiten, consumpties en bevol
kingstoename moeten geleide
lijk aan minderen. En voor di
rect onmiddellijk stoppen met
de uitbreiding ervan. Het lijkt
nij een taak voor de pers om
de burgers in deze meer en be
ter voor te lichten. Uit enquê
tes heb ik begrepen dat, indien
de overheid daar duidelijke of
dwingende leiding aan geeft,
veel meer burgers dan nu be
reid zijn offers te brengen
voor ons milieu.
A.A. Koene
WASSENAAR.
