Volle kerken
met kerst, ook
in Albanië
li
Pro-nuntius
in Nederland
wordt bisschop
van Vilnius
Paus keert zich
tegen 'nieuw
totalitarisme'
X
1(
CddaeSowurnt
&üdóe Gouaant
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Ruim 75.000 jongeren op
Taizé-bijeenkomst Budapest
Nederlandse kunstenaars ingerekend
Pacificatie van 1913 vandaag weer actueel
COMMENTAAR
\T.
70
De geboorte van een
recht betekent bijna
altijd de dood van een
vrijheid.
Sully Prudhomme
TAIZE Ruim 75.000 jongeren zullen van 30 decem
ber tot 4 januari deelnemen aan de jaarlijkse Taizé-bij
eenkomst, dit keer in de Hongaarse hoofdstad Buda
pest. Verzoening tussen de volkeren van Europa is het
belangrijkste onderwerp.
Frère Hoger, oprichter van de oecumenische gemeenschap Tai-
zé, roept in zijn uitnodigingsbrief de Europese jongeren op om
„alles te ondernemen om nieuwe broederoorlogen te voorko
men". Europa wordt verscheurd door geweld en oorlogen, ter
wijl iedereen naar vrede en verzoening verlangt.
De jongeren worden ondergebracht in kerken en bij gezinnen, 's
Middags en 's avonds zijn ze voor gebedsvieringen bijeen in de
kathedraal, in stadions en stadshallen. 's Ochtends trekken zij
Budapest in om hun „solidariteit en hoop" met de plaatselijke
bevolking te delen.
ROME Twee Nederlan
ders, P. Pieck (29) en B.
Rewinkel-Wildenbürg
(32), zijn op Eerste Kerst
dag op het Sint Pieters
plein in Rome door de po
litie opgepakt.
Zij werden ingerekend toen zij
vlak voor de traditionele
kerstzegen, temidden van cir
ca 50.000 mensen, hun 'artis
tiek manifest' wilden plaatsen.
Het tweetal is na enkele uren
weer vrijgelaten.
Het manifest bestond uit een
houten kruis, waarop een met
goudkleurige stalen spiezen
doorstoken bloedend runder-
hart was gespijkerd.
De twee kunstenaars, afkom
stig uit Amsterdam, wilden
met hun werk protesteren te
gen het valse beeld van de ka
tholieke kerk. Zij voeren actie
voor het „vrije bewustzijn dat
stuit op aangeleerd gedrag en
allerlei vaststaande normen en
patronen", aldus verklaringen
bij eerdere manifestaties.
Volgens een woordvoerster
van Romeinse politie zouden
de twee kunnen worden ver
volgd. Zij zouden zich „laat
dunkend over de staatsgods
dienst en het katholicisme
hebben uitgelaten"en daarop
staat een gevangenisstraf van
maximaal een jaar. Tot vervol
ging zal echter niet worden
overgegaan, aldus de politie.
Eerder dit jaar protesteerden
de twee in Amsterdam op het
Museumplein tegen de kermi-
sachtigesfeer rond de Van
Gogh-tentoonstellin en in ok
tober ageerden zij in hun
woonplaats tegen de opening
van het Holland Casino aan
het Max Euweplein.
JERUZALEM Voor het
eerst sinds het uitbreken
van de intifada, de op
stand in de bezette gebie
den, vier jaar geleden wa
ren in Bethlehem, Jeruza
lem, Nazareth en andere
christelijke centra de ker
ken met Kerstmis tot de
laatste plaats bezet. In Al
banië werd in de kerst
nacht voor het eerst sinds
25 jaar de mis opgedragen.
Ondanks een oproep van Pale
stijnse groepen tot een algeme
ne staking verliepen de plech
tigheden vreedzaam en vrijwel
zonder incidenten. Een groot
aantal Israëlische militairen
beschermde de gelovigen te
gen aanslagen.
Meer dan 3.000 pelgrims kwa
men op Kerstavond in de stro
mende regen naar het plein
voor de Geboortekerk in Beth
lehem. Slechts een klein deel
van hen kon terecht bij de
nachtmis in de naburige St.
Catharinakerk, die in tal van
landen rechtstreeks door de
televisie werd uitgezonden.
Ook vele Palestijnse christe
nen in Bethlehem namen aan
de vieringen deel.
In de Arabische stad Ramallah
konden Palestijnse christenen
naar de kerk gaan, nadat het
Opperste Gerechtshof een pro
test van joodse, christelijke en
islamitische geesteklijken te
gen het uitgaansverbod voor
Kerstavond had toegewezen.
In Nazareth werd Kerstmis
met pracht en praal en proces
sies gevierd. Behalve christe
nen namen ook moslims en jo
den en talrijke toeristen eraan
deel. De stad was feestelijk
versierd en verlicht.
In de stad Beit Sahur op de be
zette Jordaanoever trokken
meer dan 300 Israëli's en onge
veer 1000 Palestijnen als teken
van een betere verstandhou
ding tussen joden en Palestij
nen met een brandende fakkel
naar de Grieks-katholieke
kerk.
De rooms-katholieke patriarch
van Jeruzalem, Michel Sab-
bah, bracht in een kerstbood
schap zijn hoop op vrede in
het Midden-Oosten tot uiting.
Ondanks de „vele doden, ge
wonden en gevangenen" en de
„hindernissen die de joodse
kolonisten opwerpen" hebben
de Palestijnen de hoop op ge
rechtigheid en onafhankelijk
heid piet opgegeven.
Albanië
Voor het eerst in meer dan
twintig jaar konden de inwo
ners van Albanië woensdag of
ficieel het kerstfeest vieren.
Het officiële Albanese persbu
reau ATA meldde donderdag
dat de apostolische nuntius,
aartsbisschop Ivan Dias, in de
kathedraal van Skhoder een
mis in verband met het kerst
feest heeft opgedragen. Dias is
pas enkele weken in Albanië.
Ook in andere steden hadden
kerstvieringen plaats.
De communistische partijlei
der Enver Hoxha riep in 1967
Albanië uit tot de eerste at
heïstische staat in de wereld.
Elke uiting van geloof werd
verboden. Priesters gingen het
strafkamp in en de kerken en
moskeeën werden met geweld
gesloten.
Vorig jaar november werd het
de Albanezen weer toegestaan
publiekelijk hun geloof te be
lijden.
'Huilende' ikoon
uit kerk gestolen
NEW YORK Uit een
Grieks-orthodoxe kerk in het
Newyorkse stadsgedeelte
Queens is een 72 jaar oud
schilderij gestolen dat bekend
staat onder de naam 'huilende
ikoon voor de vrede'. De ikoon
verwierf tijdens de Golfoorlog
internationale bekendheid om
dat honderdduizenden pel
grims hier kwamen bidden.
„Het was een grote schok voor
ons", zei bisschop Vikentios,
die op het tijdstip van de over
val aan de overkant van de
kerk in een kantoor werkte.
„We hoorden de kerkklokken
luiden en zagen de priesters
voor de deur staan. „Help,
help, ze hebben de ikoon ge
stolen", riepen ze", verhaalde
de bisschop met gebroken
stem.
De 60 bij 75 centimeter grote
ikoon, met een omlijsting van
goud en belegd met juwelen,
heeft een geschatte waarde
van 200.000 dollar. Bisschop
Vikentiosbeweert streepjes
vocht uit de ogen van de ikoon
te hebben gezien op 17 oktober
1990. Tijdens de Golfoorlog
bleef de ikoon „huilen". „Maar
na de oorlog was het voorbij
en zagen we geen tranen
meer", aldus de bisschop. Hij
zei dat de kerk de ikoon terug
moet hebben, desnoods zonder
het goud en de juwelen. „Het
is een heilige ikoon, een won-
derikoon. Ze is de patroonhei
lige van de vrede. We weten
echt niet waarom God toege
staan heeft dat dit is gebeurd".
VATICAANSTAD Paus
Johannes Paulus II heeft
mgr. Audrys Juozas Bac-
kis, sinds 1988 pauselijk
pro-nuntius in Nederland,
benoemd tot bisschop van
de Litouwse hoofdstad
Vilnius.
Kardinaal Simonis noemt het
vertrek van mgr. Backis een
„grote zegen voor Vilnius en
Litouwen, maar een groot ver
lies voor de Nederlandse
Rooms-Katholieke Kerk".
Nog niet eerder sinds de om
wentelingen in Oost-Europa
en de voormalige Sovjet-Unie
is zo'n hoge Vaticaanse func
tionaris in deze regio tot bis
schop benoemd.
Backis (54) is afkomstig uit Li
touwen, maar heeft er niet
lang gewoond. Als zoon van
een diplomaat groeide hij op in
Parijs.
Mgr. Backis studeerde onder
meer aan de pauselijke diplo-
matenopleiding. Van 1963 tot
1973 werkte hij bij de diploma
tieke vertegenwoordingen van
het Vaticaan op de Filipijnen
en in Costa Rica, Turkije en
Nigeria. Van 1973 tot 1988 was
hij werkzaam bij de Vaticaan
se raad voor de publieke aan
gelegenheden van de kerk, het
'ministerie van buitenlandse
zaken'. In augustus 1988 volg
de Backis mgr. Edward Cassi-
dy op als diplomatiek verte
genwoordiger van het Vati
caan in Nederland.
De kardinaal waardeert het
zeer dat Backis, „een man met
grote gaven van hart en
geest", zich zeer snel heeft in
gewerkt in de Nederlandse si
tuatie. Hij leerde het Neder
lands spreken en schrijven en
onderhield contact met vele
groeperingen binnen en buitfen
de kerk.
De kardinaal prijst de pro
nuntius om zijn genuanceerde
kijk op de Nederlandse kerk.
Hij heeft veel begrip getoond
voor de in Nederland gegroei
de situatie, maar kon ook dui
delijk zijn. Tegenover kardi
naal Simonis heeft mgr. Backis
Pro-nuntius Backis
gezegd zijn benoeming „met
gemengde gevoelens" te heb
ben aanvaard. Enerzijds is hij
blij dat hij kan meewerken
aan de opbouw van de kerk in
zijn vaderland, die zoveel te
lijden heeft gehad onder het
communisme. Anderzijds is hij
ondanks alle problemen in de
Nederlandse kerk van Neder
land gaan houden.
Mgr. Backis vertrekt half fe
bruari 1992 naar Vilnius. Hij
zal de vergadering van de bis
schoppenconferentie van 10 en
11 februari nog bijwonen.
De pro-nuntius heeft een be-
FOTO: MILAN KONVALINKA
langrijke rol gespeeld bij het
conflict tussen bisschop Gijsen
en de andere bisschoppen over
de fusie van de theologische
faculteit van de Katholieke
Universiteit van Nijmegen en
de Universiteit voor Theologie
en Pastoraat in Heerlen. Ook
droeg hij vorig jaar bij aan de
oplossing van de problemen in
het bisdom Roermond, waar
het beleid van bisschop Gijsen
was vastgelopen. Mede op zijn
aandrang droeg de bisschop
het grootste deel van zijn be
voegdheden over aan de vica
rissen Maessen en Punt.
ROME „Maak een einde
aan haat en machtsmisbruik!
Geen oorlog meer in Joegosla
vië! Geen oorlog meer in het
dierbare Kroatië en aangren
zende gebieden, waar de rede
en het gezonde verstand
moeten strijden tegen passie
en geweld! Geen onverschil
ligheid en stilte meer voor wie
vraagt om begrip en solidari
teit!"
Zoals verwacht bevatte de
pauselijke kerstboodschap
Urbi et Orbi dit jaar een op
roep tot de strijdende partijen
in Joegoslavië en een herinne
ring aan eerder door het Vati
caan gedane oproepen tot be
middeling. Het was een van de
weinige verwijzingen naar de
actuele politiek in een toe
spraak waarin verder twee
kerngedachten van paus Woy-
tila, het anti-militarisme en de
nieuwe Evangelisatie, centraal
stonden.
De paus stond uitgebreid stil
bij het „lijden waar de wereld
van vervuld is", dat hij om
schreef als gevolg van de
„structuren van de zonde", die
inherent zijn aan het mense
lijk gedrag. „De zonde keert
terug tot de mens in de vorm
van lijden en hoewel men veel
doet om die waarheid onge
daan te maken, blijft zij toch
bestaan. Dat is de werkelijk
heid!", hield hij circa een mil
jard tv-kijkers voor die in 50
landen de rechtstreekse uit
zending van zijn rede volgden.
Toch hoeft dat toch nog geen
reden voor cultuurpessimisme
te zijn, volgens de paus, die
zijn gehoor verzekerde dat „de
wereld niet hoeft te wanhopen
tegenover het huidige lijden
staat wellicht een glorieuze
toekomst. Als middel daartoe
riep de paus op, met een ver
wijzing naar de pas afgesloten
Europese bisschoppensynode,
tot een nieuw missionair elan.
Hij besloot met een thema dat
hem minstens zo dicht aan het
hart ligt: de kritiek op het
westers materialisme en zijn
uitwassen. In scherpe bewoor
dingen herinnerde de paus aan
de .jammerklachten van hen
die nog altijd van honger ster
ven in een wereld van over
vloed en verspilling, van hen
die door de vele vormen van
het huidige totalitarisme wor
den overweldigd en gekweld".
1992 kan een bijzonder jaar
worden voor ons onderwijs.
Dan wordt namelijk herdacht
dat 75 jaar geleden de zogehe
ten Pacificatie werd gesloten,
waarbij de financiële gelijk
stelling tussen openbaar en bij
zonder onderwijs tot stand
kwam.
Deze herdenking kan van gro
te betekenis worden, omdat
een aantal zaken die in 1917
werden geregeld, in 1992 op
nieuw ter discussie zullen
staan.
Op 31 december 1913 werd in
ons land een zogeheten Bevre
digingscommissie ingesteld.
Deze had als taak een einde te
maken aan de toen eigenlijk al
bijna 75 jaar durende school
strijd. Het was vooral het werk
van Cort van der Linden, pre
mier van het extra-parlemen
taire liberale kabinet, dat deze
commissie er kwam. Alle par
tijen waren er met prominente
parlementariërs in vertegen
woordigd: 14 leden, van elke
fraktie de voorzitter en een
onderwijsspecialist. Die moes
ten trachten een compromis te
vinden waardoor eindelijk de
vrede kon worden getekend.
Binnen alle politieke partijen
wilde men zo langzamerhand
van die schoolstrijd af. Er
moest toch een oplossing te
vinden zijn waarmee men in
onze pluriforme minderheids
samenleving in vrede zou
kunnen leven.
Het lukte. Op 11 maart 1916
kwam de commissie met haar
werk gereed. Zij kwam onder
meer met een ontwerp-grond-
wetsartikel waarin de .finan
ciële gelijkstelling van het bij
zonder en het openbaar onder
wijs ondubbelzinnig werd
vastgesteld. Op één na alle le
den van de commissie waren
hiermee akkoord gegaan.
Na een uitvoerige parlemen
taire behandeling werd ten
slotte op 1 december 1917 een
gewijzigde Grondwet van
kracht met een artikel, waarin
het akkoord werd verwoord
en dat momenteel nog exact zo
luidt, het is thans artikel 23.
Heb werd op één na met alge
mene stemmen aangenomen.
Sommige liberalen hebben nog
wat geaarzeld; opmerkelijk
was de zeer positieve steun die
de sociaal-democraten onder
leiding van Troelstra aan het
ontwerp gaven.
Compromis
Het was maar al te duidelijk
een compromis waar men het
over eens was geworden. Met
name de Anti-Revolutionairen
en de Rooms-Katholieken
hadden liever gewild dat hun
adagium 'de vrije school (lees:
de bijzondere school) voor heel
de natie', meer tot uitdrukking
was gekomen, namelijk in die
zin, dat bijzonder onderwijs re
gel, en openbaar onderwijs uit
zondering werd. Er kwam
echter naast de financiële ge
lijkstelling eerder een kleine
voorkeurspositie voor het
openbaar onderwijs, omdat de
overheid ervoor moest zorgen
dat 'in elke gemeente van
overheidswege voldoende
openbaar algemeen vormend
lager onderwijs werd gegeven
in een genoegzaam aantal
scholen'. Er volgt dan nog:
'Volgens bij de wet te stellen
regels kan afwijking van deze
bepaling worden toegelaten,
mits tot het ontvangen van zo
danig onderwijs gelegenheid
wordt gegeven.
En zo werden er nog meer
compromissen gesloten, waar
mee nog steeds wordt geleefd.
Volgens velen 'in vrede', vol
gens sommigen 'node', zij zou
den ze wel willen open-bre
ken.
Het feit dat velen daar eigen
lijk nog steeds zeer huiverig
voor zijn tekent hoe belangrijk
die Pacificatie, die Vrede van
1917, niet alleen voor ons on
derwijsbestel, maar voor onze
gehele samenleving is geweest.
En het zal een goede zaak zijn
daar in 1992, wanneer de Paci
ficatie hopelijk zal worden
herdacht, eens wat uitvoeriger
bij stil te staan.
Nieuwe discussie
Zo'n herdenking kan ons ertoe
brengen niet alleen dat toen
gevonden compromis, dat zo
lang heeft dienst gedaan, nog
eens uitvoerig te beschouwen.
Zij kan ons ook helpen door de
uitgebreide discussies, die er
toen gevoerd zijn, weer eens
voor het voetlicht te halen.
Niet alleen omdat het zulke
interessante geschiedenissen
zijn, maar ook omdat zij over
allerlei zaken gingen, die ook
nu weer volop in de belang
stelling staan.
Zo verscheen bijvoorbeeld on
langs het rapport 'Raakvlak
ken voor samenwerking' van
de Adviescommissie Samen
werkingsscholen. Daarin gaat
het niet alleen over samen
werkingsscholen, maar vooral
ook over allerlei facetten van
het openbaar onderwijs, de
verhouding openbaar en bij
zonder onderwijs, die ook in
1917 ter discussie stonden. Ook
over de zogeheten verbijzon
dering van het openbaar on
derwijs, waarbij je bijna de on
deugende vraag zou stellen:
komt het adagium 'de vrije
school voor heel de natie' nu
vanuit een gans andere hoek
naar voren? Dat kunnen tegen
de achtergrond van de Pacifi
catie van 1917 interessante dis
cussies worden.
Een andere ontwikkeling is de
professionalisering van het be
stuur van het bijzonder onder
wijs, in verband met de
schaalvergroting. Daarbij zal
ongetwijfeld ook de positie
van de ouders in het basis en
het voortgezet onderwijs ter
sprake komen. En het zal dan
opnieuw goed zijn te weten,
dat het ijveren voor die vrije,
bijzondere school vooral als
achtergrond had dat «velen in
dat bijzondere onderwijs van
mening waren dat dat onder
wijs vooral een verantwoorde
lijkheid van de ouders was.
En, vraagt men zich af zal, nu
Geen tranen
n
TERME
r van
agochte
ar won
te he
de zich
aan
,]loeterm>
'*aor ver
ïad mi:
e woni
s di en
eerevee
De rode vlag met hamer en sikkel is op Kerstdag
precies om half zeven 's avonds door een groep sc
ten van het dak van het Kremlin gehaald. In de plaats
van wappert daar nu de wit-rood-blauwe vlag van Rusl
De rode vlag was het symbool van de Sovjet-staat en vai
Sovjet-macht. Sommigen betreuren dat die staat en
macht nu is verdwenen. Die personen vindt men, parado:
genoeg, in de eerste plaats in Washington. De Amerika; Ie
minister van buitenlandse zaken James Baker, maar
oud-presidentiële adviseurs zoals Zbigniew Brzezinski, s
den niet bepaald te juichen toen duidelijk werd dat de da gebrac
van Michail Gorbatsjov en de Sovjetunie waren geteld.
HOEWEL de Sovjetunie voor de Amerikanen het 'rijk
het kwaad' was, had Washington door de jaren heen toch
vruchtbare werkrelatie met Moskou opgebouwd. De ont
peningsakkoorden waren daarvan het meest spectacul
bewijs. De handelsakkoorden, waardoor de VS elk jaar
gigantische graanoverschotten aan de Sovjetunie kon vei
pen, een andere. De Sovjetunie als supermacht stond gar
voor stabiliteit in Europa en de wereld. De kaarten wi
mooi verdeeld. Men wist waaraan zich te houden en hoe
spel moest worden gespeeld.
iif
Maar dat mag niet doen vergeten dat de rode vlag 1
hamer en sikkel ook de vlag is van een partij, van een ii
logie en van een wereldwijde ambitie was. Lenin had
degelijk de bedoeling een wereldrevolutie op gang te 1
gen zodat uiteindelijk de rode vlag met hamer en sikke
alle hoofdsteden van de wereld zou wapperen. Op het ei Jf
van de jaren zeventig scheen dat revolutionaire projec QEBRAI
een ver stadium van verwezenlijking. De rode vlag met -
mer en sikkel was toen geplant in vele landen op alle
continenten. Alle communistische partijen ter wereld n| jjA
cheerden achter die vlag naar wat zij dachten een strale names
toekomst te zijn.
ONDER die vlag zijn deze eeuw onnoemelijke misdaden
zijn
len n
I het
pleegd, in de allereerste plaats in de Sovjetunie, het ee(gns
socialistische land ter wereld. Het communisme heeft de
igenzc
;erie
ijn, h
gezc
enkel
e gel
volkingen van Rusland en de andere republieken tienta
miljoenen levens gekost. De Goelag Archipel is een uiti
ding van Lenin. Stalin moordde heel de boerenstand uit.
joenen mensen werden uit hun huizen verjaagd. Hele vo
ren, zoals de Kalmoeken, de Krim-Tataren of de Wo
Duitsers, werden gedeporteerd naar de meest verre uitl
ken van het Sovjet-rijk. Stalin sloot met Hitier het misdai
pact waardoor de nazi-aanval tegen het Westen mogt
werd gemaakt, de oorlogsbuit werd verdeeld' en onafhan utstel
lijke staten werden zonder pardon door Stalin ingelijfd ;d tijde
reeks kan verder worden ingevuld. Men mag toch niet
geten dat de beschermheer van Gorbatsjov en zijn voorj
ger in het Kremlin, Joeri Andropov, de uitvinder is vai
'dissidente krankzinnigheid', een ziekte waardoor mei
met een niet-conforme mening in psychiatrische gevange
klinieken werden gestopt.
do
ietnarr
ie ha<
Land
amese
iteld
geval
HOE het volk, dat onder het communistische juk lei
daar zelf over dacht, heeft men sinds 1989 de val va „js
Berlijnse Muur dagelijks kunnen vaststellen. 'Wij zijn
volk', weerklonk het in de straten van Leipzig en Bei
Die kreet werd gehoord en overgenomen in alle satelliet
ten van de Sovjetunie in Midden-Europa en tenslotte ooi J|3]
alle vijftien republieken van de oude Sovjetunie.
'Tl S
GORBATSJOV kwam in grote mate tegemoet aan de
sen van het Westen, maar de wensen van het volk zijn
gens democratische normen nog altijd belangrijker da HAj
desiderata van de hogere politiek. De Sovjetunie is dooc gaat i
rode vlag van de communistische wereldrevolutie is ge e Ra;
van
tshof
het
ken. Bij het graf van de Sovjetunie passen geen tranen,
ropa is eindelijk bevrijd. Hopelijk voorgoed.
door KLAAS DE JONG
de ouders (gelukkig) steeds
mondiger worden, die verant
woordelijkheid nu steeds meer
door professionelen moeten
worden overgenomen? Even
eens een onderwerp een flinke
discussie waard, als men door
die Pacificatie-herdenking ook
weer eens met het wezen van
het bijzonder onderwijs zal
worden geconfronteerd. Daar
bij komt dan nog, dat er een
gewijzigde Wet op de Mede
zeggenschap momenteel in
ontwerp bij de Tweede Kamer
ligt, waarin ook de positie van
de ouders ter sprake komt.
Kortom: dezerzijds is de wens
heel duidelijk. Laat men in
1992 die Pacificatie niet alleen
herdenken, maar zich ook
weer eens goed bezinnen op de
inhoud ervan.
Kantoor:
Telefoon:
Postadres:
Westerpers bv (maakt deel uit
Apothekersdijk 34, Leiden.
071 - 122 244
071 -134 941
Postbus 112300 AA Leiden
Hoofdkantoor Koopmansstraat 9. 2288 BC Rijswijk
Telefoon 070-3190 933
Telefax 070-3906 717
Postadres: Postbus 9. 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur J Leune
Adjunct-hoofdredacteur: J Timmers.
Chef-redacteur: G.- J, Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070 - 3190 808). L. van Koot.
144 046 of 071 - 144 047): R Kleijn (chef). M
4 048): K van Herpen (chef). F Buurman,
Sport Leiden e o. (tel 071 - 144 049) K. van Kesteren
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel 070 - 3190 815).
A van Rijn (chef). W. Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A. van Holstem,
E Huisman. H Jansen, drs J van Leeuwen - Voorbij, R de Roo, drs. K Ver.
Kunst/rtv (tel 070 - 3190 834). G. Ansems (coördinator), B. Jansma, H. Piet
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven.
Foto (tel 070 - 3190 838)' M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pieterse
Opmaak (tel: 070 - 3190 831): Ch. Bels (chef), A. de E
J Hofmeester, C. de Kier, H. Nieuwmans, H. Schneid
Redactie-secretaresse (tel 070-3190 819) T. Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van:
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied.
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie,
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederlarc t
België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs. K. Swiers, M van
Ven en P. Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hout (ch
leveld, D Hofland, P. Koopman, D van Rietschoten en K. van Wees
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus,
- de volgende correspondenten in het buitenland: S. Akkerman (Praag),
drs. D J van den Bergh (Peking), drs H Botje (Tunis), A. Courant (Athene).
R. Hasselerharm (Johannesburg). T Heard (Kaapstad), drs A. Heering (Rom
B. van Huet (Parijs). M de Koninck (Washington), H. Kuitert (Nieuw Delhi),
F Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs R Vunderink (Moskou)
W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G van Wijland (Belgrado),
F Wijnands (Bonn), J Wijnen (Brussel)
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertat
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalster:
M.de Cocq
dat d<
rbouw
D-d
JHAA
R( onder
aar ee
eopgi
verdie
gaat ii
ngen
Nabezorging
Telefoon 071 -122 248 op ma. t/m vr. var
15.00 uur
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling
per maand j
per kwartaal
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart:
per maand j
per kwartaal j
per jaar j
27,00
79,80
312,65
28,20
82,80
318,65
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
dracht
ngege
ür de
