Voedingsvo orlichting wordt liever en reëler Wirwar WIR deels ontwar vr Weet wat je eet. Bezuiniging op jeugdhulp gehalveerd GiidócGomq/nt BINNENLAND VRIJDAG 20 DECEMBER 19! „PTT incasseerde miljoenen te veel" GRONINGEN De in Groningen wonende Duitser S. Grigo heeft bij het Openbaar Ministerie een klacht ingediend tegen PTT Telecom. Volgens hem heeft de PTT per ongeluk 28,3 miljoen gulden te veel bere kend aan inwoners van grensstreken. Het bedrag is echter niet aan hen terug betaald. De klacht heeft be trekking op de periode van 13 oktober 1988 tot en met 18 juli 1989. Door een fout in een centrale werd per abuis het gewone tarief voor internationale ge sprekken berekend in plaats van het gereduceerde. De PTT heeft in het geval van Grigo erkend dat er een fout is gemaakt en het te veel betaalde terug ge stort. Maar volgens Grigo moeten ook anderen zijn gedupeerd. Hij heeft uitgerekend dat het zou gaan om een bedrag van 28,3 miljoen gulden. Volgens een woordvoerder van PTT Telecom kunnen slechts en kelen de dupe zijn geweest van de fout. Taxichauffeur met messteek gedood BERGEN OP ZOOM De politie heeft gisteren voor het NS-station in Bergen op Zoom het le venloze lichaam van de 47-jarige taxichauffeur John Cools uit Antwerpen aangetroffen. De man is door een messteek in de hartstreek gedood, zo is bij sectie gebleken. De taxi van de man stond bij de taxicentrale in de buurt van het station. De politie gaat er vooralsnog vanuit dat Cools een rit naar Ber gen op Zoom heeft gehad en door zijn klant om het leven is gebracht. Staatsloterij verhoogt omzet met 37 miljoen DEN HAAG De Nederlandse Staatsloterij heeft over 1991 een omzet bereikt van 662 miljoen gul den. Dat is een stijging met 37 miljoen gulden ten opzichte van het vorige jaar. De omzetverhoging is toe te schrijven aan de girale verkoop en de omzet- verbetering op de verkooppunten, die zich voor het eerst heeft ingezet in de tweede helft van 1990. Ook de dit jaar voor het eerst in Nederland georga niseerde Europese-Loterij met een hoofdprijs van netto zeven miljoen gulden, is een succes geweest. De loten waren binnen enkele dagen uitverkocht. De gewijzigde wetgeving maakt het in de toekomst mogelijk hogere hoofdprijzen uit te keren. Tevens wordt aan de consumenten de gelegenheid gebo den mee te doen aan het herkansingsspel. Dit spel geeft aan niet-prijswinnaars opnieuw een kans om te winnen. Gevangenbewaarder verdacht van drugshandel ROTTERDAM Een 26-jarige be waarder van het huis van bewaring „De Schie" in Rotterdam wordt ver dacht van handel in verdovende middelen. De man zou de afgelopen maanden gedetineerden hebben voorzien van heroïne en cocaïne. Ook wordt de man verdacht van dealen buiten het huis van bewa ring. De man is afgelopen maandag gearresteerd. Hij is gisteren voor de officier van justitie geleid en door de rechter-commissaris voor zes da gen in bewaring gesteld. De politie startte een onderzoek nadat de di rectie van het huis van bewaring van de handel van de bewaarder had gehoord. Kerstballendief in paleis van justitie GRONINGEN Een 26-jarige vrouw uit Groningen heeft gisteren in het paleis van justitie te Gronin gen geprobeerd uit een kerstboom een paar kerstballen te stelen. Ze werd echter betrapt. Tegen politie rechter mr. R. Giltay vertelde de verslaafde verdachte dat zij de bal len zo mooi vond dat zij ze even aan haar vriend wilde laten zien. Omdat zij ze in haar zak liet glijden, geloof de mr. Giltay haar niet. „Dit zijn nou echt misselijke dingen. Het is toch treurig dat u zelfs de kerstboom hier niet met rust kunt laten", zei hij. Ze moest voorkomen voor onder meer diefstal van een pakje sigaretten. De mislukte kerstballen-diefstal zal haar niet ten laste worden gelegd. Nieuwe behandeling hartritmestoornis UTRECHT In het Hart-Long Institu het Academisch Ziekenhuis Utrecht nieuwe methode ontwikkeld voor de be ling van hartritmestoornissen. Tijdens ee catheterisatie (met een buisje in het li wordt de plaats van oorsprong van de toornis opgespoord. Door plaatselijke ming wordt die stoornis dan uitgesel Volgens de Nederlandse Hartstichting deze methode voor enkele soorten stoot operatie overbodig. Sommige patiënten voor hun verdere leven zelfs klachtenv ven. Vanaf 1988 zijn in het Utrechtse huis 67 patiënten met deze methode beh Bij 87 procent van hen had de behandeli ces. Vandaag is een actie van de Hartsi gestrat die verder onderzoek mogelijl maken. acl uitbr< in de verga omsta in de drie een i zionis me. I nome leen c der r land ALLES MAG IN DE NIEUWE VOEDINGSSCHIJF DEN HAAG Leve de vrij heid, leve de creativiteit van het dagelijks voedingsspel. Het Voorlichtingsbureau voor de Voeding (VoVo) gaat de consu ment beter coachen. Het bu reau heeft gekozen voor de rol van de 'lieve' coach, die met een acceptabel praatje en een overzichtelijk model de spelre gels uitlegt. De opgeheven vin ger verdwijnt en woorden als 'moeten', 'slecht' en 'verboden' gaan in de ban. Het is aan de speler het plaatje, de gisteren gepresenteerde Voedingswij zer, naar eigen smaak zo ver antwoord mogelijk in te vul- Je kunt ook zeggen dat het VoVo zich reëler presenteert met de invoering van de Voe dingswijzer, opvolger van de weinig succesvolle Maaltijd schijf uit 1981 en de veel bete re Schijf van Vijf uit 1953. Dé tijden zijn veranderd. De boodschap moet geloofwaardi ger, met meer 'eerbied' voor de consument. Die maakt te genwoordig liefst zelf uit wat hij of zij eet, maar wil ook houvast. De boodschap is nu een middenweg tussen de Richtlijnen Goede Voeding die in 1986 werden opgesteld en het consumptiepatroon dat naar voren kwam uit de grote in 1988 gehouden voedsel-con- sumptiepeiling. De kloof tus sen theorie en praktijk bleek angstwekkend groot. Dat vroeg om een concessie aan de praktijk, omdat anders een te sobere, voor veel Nederlanders Spartaans aandoende voeding zou ontstaan. En omdat je het volgens VoVo-directeur Cees Wagenaar in een land als Ne derland niet kunt verkopen kaas, een fikse vetleverancier, té verbieden. Het streven van het VoVo is echter onveranderd: de Neder lander helpen aan een op kor te en lange termijn gezonde, economische en veilige voe ding. En juist op dat laatste is wat meer de nadruk komen te liggen. Passend in de ontwik kelingen in de maatschappij. Kleur- en smaakstoffen zijn een hot item. Verontreiniging als gevolg van een verloederd milieu eveneens. De nieuwe aanpak krijgt vorm in de nieuwe schijf. Het is, meer dan de voorgaande schij ven, een hulpmiddel. Er hoort een verhaal bij, zonder dat is de schijf letterlijk een leeg ding. Dat verhaal moet komen van voorlichters op scholen, in instellingen enz.. En dus gaan de zegeningen van de aanpak voorbij aan de indivi duele consument? Nee, de aan pak niet, de schijf wel. Maar da's niet erg, er is een prima folder met een lijst van tien spelregels die belangrijk zijn voor een goede voeding. Vier regels zijn bekend: eet geva rieerd, wees matig met vet, eet volop zetmeel en vezels en wees zuinig met zout. Belang rijk nieuw element in de wijzer getekend als watergolf jes is het advies dagelijks anderhalve liter vocht te drin ken, maar matig te zijn met al cohol. Met het oog op de ver grijzing van Nederland en de wetenschap dat ouderen vaak te weinig drinken een goede tip. Ook nieuw is de nadruk op een goede hygiëne. Een te ken van de tijd is de spelregel rekening te houden met de aanwezigheid van schadelijke stoffen voedsel. De raad om per dag drie maaltijden en maximaal vier keer een tus sendoortje te gebruiken, is een aanpassing van de regel niet teveel suikerrijke produkten te eten. Het doel is hetzelfde: voorkomen van cariës. Het past ook bij de trend dat steeds minder vaak drie hoofdmaal tijden per dag worden gegeten. De naam Maaltijdschijf was dus' verouderd. Letten op je gewicht heeft een bredere invulling gekregen, ook onder invloed van de ont wikkelingen: het gaat nu om ondergewicht naast het 'ver trouwde' overgewicht. De tiende regel - „lees wat er op het etiket staat" - is tekenend voor de nieuwe aanpak. Zo kies je bewust op grond van de eerdere regels. Naast de tien spelregels wordt in de folder een concrete kap stok geboden in de vorm van een 'Geheugensteuntje'. Daar in staat uitgedrukt in plak ken kaas, lepels groente en be kers melk hoeveel je onge veer per dag moet eten. Meer dan een geheugensteuntje is het overigens niet. Verder be staat de (gratis) folder uit een uitleg van de tien spelregels. Het VoVo biedt een uitgebrei dere folder voor f3,40 aan, waarin dieper wordt ingegaan op de spelregels. Spel Het woord spel is daarbij geen loos verzinsel. Voeding is een spel voor consument en voor lichter. De laatste staat voor de uitdaging zijn abstracte begrip pen eiwitten, koolhydraten en vetten uit te leggen aan men sen die volgens VoVo-direc- teur C. Wagenaar denken in broodjes kaas en patatjes oor log. De consument kan vervol gens patatje-, of toeije-iverwis- selen gaan spelen. Alles mag, benadrukte Wagenaar. Hij zei er alleen wel bij dat niet alles tegelijk kan, wil je gezond blij ven eten. Dus eet gerust patat die baadt in de 'oorlog', maar laat dan 's middags of 's avonds de gevulde koek voor bij gaan. Het spel van de voeding, de trucs van het afwisselen ko- men het best tot uiting in de schreeuwend lege nieuwe ova len schijf. Die biedt speelruim te, waar de vorige schijven volgens voorlichters te vol en te star waren. De nieuwe schijf heeft nog steeds twee grote en twee kleine parten. De grote parten zijn voor aardappelen- brood (koolhydraten en ve zels) en voor groente/fruit (vi tamine C en vezels); de kleine zijn voor melk/kaas/vlees/to- fu (eiwit) en voor oliën en vet ten. Voor de algemene voor lichting via posters en stickers zijn in elk part wat kenmer kende voedingsmiddelen inge vuld. Eronder staat de kreet: 'Weet wat je eet'. De voorlich ters gaan met een lege schijf aan de slag en leggen dan uit waar de voedingsmiddelen ho ren en hoe je slim voedings middelen tegen elkaar kunt Uitwisselen. Kleuren Een hulpje bij het 'verwissel- spel' zijn de drie kleuren waarin elk part van de schijf kan worden uitgevoerd. In het groene deel komen dan de produkten die de voorkeur hebben staan. Voorbeelden: kip, volkoren brood en een ap pel. In het oranje deel horen 'neutrale' produkten: mager gehakt, wit brood en sla met halva-slasaus. Rood staat voor wat bij uitzondering op het menu mag staan: volvette kaas, croissant, gedroogd fruit. De produkten zijn ingedeeld op basis van hun samenstel ling: hoeveelheid vet, vezels, koolhydraten, vitaminen. In tegenstelling tot de Maaltijd schijf is er geen restgroep ge maakt bij de Voedingswijzer, alle voedingsmiddelen kunnen in een van de vier parten wor den geplaatst. De voedingsmiddelen worden in de vorm van kaartjes op de schijf geplaatst. Door die opzet is de wijzer toepasbaar bij di verse groepen en voor diverse invalshoeken van voorlich ting. Vegetariërs zullen peul vruchten bijvoorbeeld in het melk/vlees vak willen zetten, want peulvruchten vervullen voor hen een belangrijke rol in de eiwitvoorziening. Voor allochtonen kunnen de hier verkrijgbare 'exotische' voe dingsmiddelen als tapioca, yam, couscous, kouseband en tofu worden ingedeeld. Er kan zelfs nadruk worden gelegd op milieuaspecten of kiezen op basis van aanwezigheid van kleur-, smaak- en conserve ringsmiddelen. Flexibele voor lichting dus, die de keus laat aan de consument; het VoVo en de horde voorlichters coa chen. Computers kunnen nog tot drie jaar na de WIR-deadline mèt premie aan derden worden doorverkocht. Veel lease-maatsci maakten van de gelegenheid gebruik om snel nog even grote bestellingen te plaatsen. FISCUS WINT SLAGJE IN OORLOG TEGEN FRAUDE Andela kandidaat-voorzitter Voedingsbond FNV UTRECHT Het bondsbe- stuur van de Voedingsbond FNV heeft gisteren cao-coör dinator Paul Andela (43) kandidaat gesteld voor het voorzitterschap van de bond. De huidige voorzitter, Greet- je Lubbi (37), treedt af tijdens het bondscongres in mei. Wat Lubbi gaat doen is nog niet bekend, aldus een woordvoerster van de bond. Andela is sinds februari 1977 in dienst van de Voedings bond, eerst als bestuursassis- te^t en anderhalf jaar later als regiobestuurder in Eind hoven. In 1984 werd hij lid van het dagelijks bestuur van de bond en coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid. Het bondsbestuur heeft Jan- nie Mooren (36) voorgedra gen als kandidaat cao-coördi nator. SUSKEENWISKE "TAZUUR EN TAZIJN' Asbest aangetroffen rond DSM Chemicals ROTTERDAM Bij vier bedrijven in de omgeving van DSM Chemicals in de Botlek is wit asbest aange troffen. Dit is waarschijnlijk afkomstig uit één van de tanks die afgelopen vrijdag bij DSM explodeerde. De mi lieudienst Rijnmond (DMCR) maakte dat gisteren bekend. De ingeschakelde inspectie voor de volksgezondheid en de arbeidsinspectie hebben de getroffen bedrijven aan geraden het poeder nat te houden zodat het zich niet kan verspreiden. DEN HAAG Nederlan ders zijn niet de braafste burgers op aarde. In de ja ren zeventig verbaasde een Italiaanse journalist zich nog over de bijzonder hoge belastingmoraal in de lage landen. Fraude komt er nauwelijks voor, schreef hij in zijn krant. Maar die illusie werd al kort daarop doorgeprikt. Uit vertrouwelijke onder zoeken van de belasting dienst bleek dat fraude wel degelijk voorkwam en ook op zeer grote schaal. Alleen was er met oog op de geestelijk-more le volksgezondheid nooit veel ruchtbaarheid aan gegeven: wat niet weet dat niet deert. Inmiddels twijfelt geen belas tinginspecteur, politicus of burger meer aan het bestaan van een omvangrijk zwart cir cuit, waarin elk jaar tussen de 20 en 40 miljard gulden moet omgaan. Werkzaamheden worden 'zwart' verricht, btw wordt niet afgedragen of in komsten verzwegen. En ook met overheidssubsidies wordt niet altijd even vroom omge sprongen, zoals uit het gisteren vrijgegeven WIR-dossier blijkt. Van de 5500 onderzochte be drijven had circa 30 procent teveel WIR-subsidie geclaimd, waarvoor soms met documen ten was gemanipuleerd. Op vallend is dat de grote- en kleine ondernemingen in gelij ke mate een te groot beroep op de subsidieregeling hebben ge daan. Dit feit bracht vice-pre mier Kok die vorige week al inzage had in het rapport tot de verzuchting: „Wij kun nen de burgers niet steeds wij-, zen op hun plichten als de be lastingmoraal bij bedrijven be neden nul is". Verrassing Een echt grote verrassing moet de WIR-fraude toch niet voor Kok zijn geweest. Al be gin 1988 was duidelijk dat het afschaffen van deze riante subsidie (12,5 procent over in vesteringen) bedrijven voor wel erg grote verlokkingen zou plaatsen. Bedrijven die 28 februari 1988 nog een investe ringscontract afsloten konden de riante subsidie nog wèl in casseren, bedrijven die een dagje later de knoop doorhak ten kregen geen cent meer. Daarmee werd, populair ge zegd, de kat wel erg dicht op het spek gebonden. Zoiets on benulligs als een datum kon tienduizenden guldens subsidie schelen. De Pvd A-kamerleden Ver meend en Vos voelden al met een nattigheid. Zou de verlei ding om met de datum te rom melen niet te groot zijn? vroe gen zij zich na het WIR-week- einde af. Het hele weekeinde hadden notarissen in hemds mouwen contracten zitten stempelen, maar wat lette be drijven die de boot gemist had den een paar dagen of zelfs weken na het sluiten van de regeling alsnog een 'geanteda teerd' contract aan de notaris voor te leggen? De notaris kon, tenzij hij over een leu gendetector zou beschikken, onmogelijk nagaan of het con tract in werkelijkheid op een andere latere datum was afgesloten. Crisiscomité Henk Koning, de toenmalige staatssecretaris van financiën liet er geen gras over groeien, zo is pas nu gebleken. In het diepste geheim werd 31 janua ri 1989 op de eerste verdieping van het ministerie een verga dering belegd waarbij de hoofdinspecteurs van belastin gen, de fiscale inlichtingen en opsporingsdienst (FIOD) en enkele topambtenaren van het ministerie aanwezig waren. Er werd een draaiboek opgesteld, waarin werd vastgelegd dat 865 miljoen gulden van de bij na zeven miljard die het Ne derlandse bedrijfsleven in één weekeinde aan investerin gen had geclaimd, uitvoerig te gen het licht gehouden zou worden. Ook latere claims moesten door de molen. Om geen argwaan te wekken zouden de belastinginspecties het WIR-onderzoek bij de ge wone controle op vennoot schapsbelasting laten 'meelo pen'. Een landelijk coördina tiepunt zou voor de ondersteu ning zorgdragen. Uit het ge snuffel in boeken en contrac ten is een heel scala van frau dezaken boven water geko men, waarbij er zestig zo ern stig bleken dat de betrokken bedrijven de komende weken voor de rechter gedaagd zullen worden. Een aantal voorbeelden uit de praktijk en het onderzoek: Het investeringscontract is op tijd gesloten, maar in werkelijkheid is geen sprake van de aankoop van be drijfsmiddelen. Uit andere documenten blijkt dat het investeringsbesluit op de contractdatum nog niet 'hard' was of de leverancier niet in staat was de goede ren te leveren. Het investeringscontract is na het WIR-weekeinde af gesloten maar 'geanteda teerd'; op het contract is dus een eerdere datum ingevuld. Dit kan aan het licht treden als deze vervalste datum niet blijkt te kloppen met de contractdatum bij de leve rancier, of de datum van het notarisstempel. Ook trof de fiscus op kopieën van som mige contracten doorgelakte data aan. De investeringsbeslissing is tijdig genomen, maar er is geen sprake van een harde betalingsverplichting. Lou ter een 'intentie-overeen komst' zonder betalingsver plichting geeft geen claim recht op WIR-aftrek. In en kele gevallen is de datering van het betalingscontract vervalst. Niet onwettig maar wel creatief is de constructie waarbij leasemaatschappijen op de valreep grote bestel lingen hebben gedaan. Deze goederen er zijn voor beelden bekend van IBM- computers en Mercedes- vrachtwagens kunnen nog tot drie jaar na de WIR- deadline mèt premie aan derden worden doorver kocht. De goederen waarvoor WIR-premie wordt geclaimd behoren niet tot bedrijfsmid delen. Ook is het mogelijk dat via -interne verrekenin gen bedrijfsmiddelen wor den opgevoerd terwijl in werkelijkheid niet-bedriifs- middelen zijn besteld en be taald. Onderzoek Het onderzoek dat 950 mensen op 45 belastingeenheden maandenlang heeft bezigge houden, heeft de fiscus geen windeieren gelegd. Achteraf blijkt dat deze ambtenaren ie dere per werkdag gemiddeld voor 22.000 gulden aan teveel uitgekeerde WIR-premie ach terhaald hebben. Als gevolg hiervan kan Kok straks 262 miljoen gulden aan WIR-pre mie terugclaimen. Daar komt een geschatte navordering van 25 miljoen over de vennoot schapsbelasting bovenop. Nu het ministerie heeft besloten N, vc Sc ve doo B jo dat de 'onderste steer moet komen, wordt a aangenomen dat de to brengst van de 'operat zo'n half miljard gul( bedragen. Aangezien nog de komende twet de schatkist vloeit, is ti coalitiepartners CDA e zelfs al enig gekissel staan over de bested het geld. Feit is dat de controle-actie Kok di echte meevaller in zi baan als minister ople Het bedrijfsleven voelt tussen door rondom het WIB enigszins in een kwa( geplaatst. Op verzoek werkgeversverbond het rapport openbaar g opdat het bonafide leven zich gedocuir kan verdedigen tegen wekte indruk van g( op grote schaal. De NC De A er op dat van de 550C zochte bedrijven er voor de strafrechter worden. „Dat is ongev procent". Daarbij laat bond wel alle bedrijvei beschouwing die voor dan 50.000 gulden gefr hebben en daarom ci\ terlijk vervolgd zulle den. Lesgeld De ervaring met de W het ministerie van tot het besef gebracht zinvol kan zijn vaker grote onderzoeken op zetten. Eerder dit ja; staatssecretaris Van voort van financiën in mer op aandrang van CDA al toegezegd dat spectie in de toekoms hele bedrijfsbranches lichten. Bij dergelijke zoeken kan niet allei voor de fiscus verzwe schik' komen worden terq satie derd; er gaat ook preventie werking van heeft de horecabranch operatie 'schuimkraag jaren tachtig nog steei de schrik in de benen. Maar ook de fraudeg heid van de wetgevi moet verminderd gens in een bureauladf ministerie van financ nog een rapport van missie Van Bijstervf door het WIR-dossier actueel is geworden. In derzoek toont de co aan de hand van feite zoek aan dat tweederde ondernemers die de heid had de belasting zulks ook deed. DEN HAAG Er wordt komend jaar niet voor 41 miljoen maar voor 21 mil joen gulden op de jeugd hulp bezuinigd. Dat heeft minister D'Ancona van welzijn gisteren tijdens de behandeling van haar be groting, met instemming van de Tweede Kamer aangekondigd. Door de halvering van de bezuini ging over 1992 kan het (c) Standaard UltgeverlJ/Wavery P uitvoerend werk gewoon worden voortgezet. De overige 20 miljoen gulden is volgens D'Ancona „met uitzonderlijk veel welwil lendheid" gevonden. Op ver zoek van de Kamer zal ze proberen de gelden voor de jeugdhulpverlening met in gang van 1993 weer op het niveau van het afgelopen jaar te brengen. Het Tweede- Kamerlid Vliegenthart (PvdA) wil dit overigens nog met een motie vastleggen. De minister oogstte behalve kritiek toch ook veel lof voor haar begroting. Veel proble men had de Kamer echter met het afschaffen van de zogenoemde ISP/PNL-gel- den voor werkgelegenheids projecten in de noordelijke provincies en in Limburg. De minister wist echter over tuigend te verkopen dat haar afkoopsom van 120 miljoen gulden „budgettair op de grens van de mogelijkheden ligt". De bewindsvrouw noemde de afkoopsom een „uitermate redelijk bod". Van de ISP/PNL-gelden worden 940 banen betaald. De Kamer had gisteren ook nog steeds moeite met de zes miljoen gulden die de minis ter op de maatschappelijke opvang wil bezujnigen, om vernieuwende projecten van te betalen op het gebied van leren en werken voor alloch tonen en oudere thuislozen. CDA en PvdA dienden hier over een amendement in. Ook de korting van vijf ton op de ouderenbonden KBO, PCOB en ANBO kw minister op een ameni te staan. De bewind! wond zich hierover nc Ze haalde het profijtb aan en stelde dat het den van genoemde een dubbeltje per scheelt om voor g< bezuiniging soelaas t( „Dat weegt niet op vernieuwende activ Waar hebben we het deze tijd?". CDA, P1 GPV stemden vot amandement. BRU pen NAV gezel en v sel e voor; Bove zich dinal gram bevo buiter heeft Brussi van buiter gelant NAV< heeft zei hi voorn en d; dreigi ander voor Allee: zwaai inzet „Er hulpg lijkhe minis met i Amer Wat Franl opera beker bijdra De" Bi luchtl schik! Cl 30- K A 35:1 fes v de Jaj lofKoerill omstai

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 4