Bollen vak kwart eeuw
geleden op z n kop
door bloemenveiling
IN EN OM OE KAS
Samenmerking Barenbrug Veilingprijs radijs dit jaar beter dan vorig seizoen
Eeid&zQowumt
LAND EN TUINBOUW/FILM
15
1991: Zeer goed jaar
voor glastuinbouw
Puberaal duivelt je en een monsterfamilie
De zoete kerstkinderen van Hollywood
DE BESTE FILM
(7 OSCARS)
VAN 1991
KEVIN COSTNER
HELP
HELPEN
.m.v.
is m.m.
chtmis
dec.: i
.m.v.
30 u. H
er: za.
e\ sam
30 u. H
16 u.
dec.:
t kinc
mis mi
dec.: 1
>1 dec.
et sai
0 u. Eu|
inzang,
iet gen
ÏC.: 19
lec.: 19
l.v. jeiie]
u. pi. n
(Ned.);
dagri
jem. kc
kindje
or ,,Roljo]
jch. mi
er: za.
dec.:
iviering;
u. kei
King'
10*30
dec.:
u.; zo.
10.45
19 u.
ïchtmi:
loogmi
)ogmis.
E RIJNI
lec tri
22 d<
19 u.
21 u.
23.30 u
enkoor;
Hoogi
i. kindji
is; do.
riering
Dofding
mis m
0 u. wo
g; di.
i; wo.
Is; do.
met zan
rk: za.
c.: 10
20 u. n
22.30
is Idup'
VRIJDAG 20 DECEMBER 1991
i Het hoge prijseniveau van
met name de glasgroenten
in het fruit heeft in no
vember van dit jaar voor
grote omzetten gezorgd op
de Nederlandse veilingen.
In totaal werd die maand
>p veilingniveau voor on
geveer 218 miljoen gulden
omgezet tegen 190 miljoen
in november van het vo
rig jaar.
n De Nederlandse groenten die
onder glas geteeld worden, zo
als komkommers, paprika's en
1 tomaten, waren zeer in trek bij
de buitenlandse afnemers. Het
prijsniveau bij vollegronds-
groenten was in november
wisselend. Spruiten en bloem
kool waren goed aan de prijs,
terwijl peen en kool laag ge
prijsd waren. Het hardfruit
Js (appelen en peren) is dit sei
zoen in Europa schaars en
daardoor duur.
de maand november wordt
•aditioneel het seizoen voor
meeste produkten, die on-
glas worden geteeld (ex
clusief sla) afgesloten. In deze
maand bleven de tomaten
;oed aan de prijs, terwijl de
comkommers, paprika's en au-
aergines door de grote aan-
i voer, goedkoper waren dan in
november 1991. Overigens was
njde i
n|der
toen (1990) het gemiddelde
prijsniveau hoog.
Als we de voorlopige balans
over 1991 opmaken blijkt dat
de telers van glasgroenten, fi
nancieel gezien, een zeer goed
jaar hebben gehad. Voor vrij
wel alle belangrijke produkten
steeg zowel de aanvoer als de
gemiddelde prijs op de veiling,
zodat hoge omzetcijfers geno
teerd konen worden. Voor de
telers van radijs (omzet +23
procent), tomaten (+13 pro
cent) en paprika's (+29 pro
cent) kunnen we terug kijken
op een succesvol seizoen. De
gemiddelde veilingprijs voor
komkommers behoefde bij een
10 procent grotere aanvoer
maar 1 cent in te leveren op
de prijs van vorig jaar. Alleen
de prijsvorming op de veiling
van aubergines bleef in 1991
achter bij die van het vorige
jaar.
Niet alleen de telers zijn ge
baat bij hoge prijzen, ook de
handel heeft geprofiteerd. De
Nederlandse export van glas
groenten dit jaar (tot en met
november) uitgekomen op bij
na 1,2 miljoen (+6 procent) ton
tegen 1,1 min. ton in 1990.
Duitsland, Oostenrijk, V.S.,
Zweden, Spanje, Italië en Po
len waren de grootste groei
markten. De uitvoer naar
Frankrijk en Engeland daalde
enigszins.
(De auteur is medewerker van
het Produktschap voor Groen
ten en Fruit).
Vijfentwintig jaar geleden
stond het bollenvak op z'n
kop. Nou was dat niks bij
zonders, want zoiets ge
beurde om de haverklap,
maar dit keer was de re
den wel bijzonder. Het
vak, of liever de bloem
bollenveiling HBG, ging
zich met bloemenveiling
op poten te zetten en was
dus bij de beesten af. De
concurrent in eigen huis
halen, want hoe je het ook
wendde of keerde, bloe
men waren de concurren
ten van bollen.
Toch werd de veiling opge
richt. Ongeveer tegelijk met
het bloemen-exportbedrijf Sie-
rex bv, eveneens een dochter
van de veiling. De veiling had
daarmee klanten vlakbij huis
en dat is natuurlijk een stevige
start. Maar, de bloemenveiling
is allang ter ziele. Het bloe
men-exportbedrijf echter niet.
Integendeel, want nu, 25 jaar
later kan worden vastgesteld
dat Sierex bv met een jaarom
zet van ongeveer vijftig mil
joen gulden tot de grote bloe-
menjongens behoort. Per dag
worden in een grote hal in
Lisse zo'n honderdduizend
bossen bloemen verwerkt en
bijna honderd procent daarvan
gaat over de landsgrenzen.
Vooral naar Duitsland, maar
ook naar Frankrijk, Belgie,
Zwitserland en Oostenrijk.
En een klein beetje Engeland,
maar men ziet toch mogelijk
heden om ook de export naar
de andere kant van de Noord
zee op termijn uit te breiden.
Sierex is dus succesvol, maar
de bloemenveiling die in 1966
in Lisse werd geopend was dat
geenszins. Overigens was het
op poten zetten van die veiling
het beantwoorden van de
vraag van veel kwekers.
Steeds meer kwekers in de
bollenstreek gingen er in de
wintermaanden namelijk toe
over om bollen af te broeien
(dus de bloemen te kweken)
en daarvoor zocht men een ei
gen en vrij afzetkanaal. Het
besluit van HBG om daar op
in te haken zou met name bij
de bloembollenexport een
storm van protesten opleve
ren, omdat gevreesd werd dat
het de concurrentiepositie van
de bloembollenexporteurs in
het buitenland zou ondermij
nen. Het kwam zelfs tot een
'kopersstaking' tegen het In-
en Verkoopbureau van H.B.G.
Ook de georganiseerde bloe
menveilingen trokken fel van
leer. Alleen was de tegenstand
van de laatste groep verklaar
baar, want ze kregen er een
concurrent bij. Bovendien pre
senteerde de nieuwe veiling
zich als een vrije bloemenvei
ling, daarmee aangevend, dat
men kennelijk niet van plan
was om zich aan bindende re
gels als veilplicht en dergelijke
te onderwerpen. Waarschijn
lijk heeft menige bestuurder
in die tijd 's nachts onrustig in
de sponde liggen woelen, want
van alle kanten werd men
aangevallen. Vooral wat be
treft die vrijheid, want ieder
een was juist duidelijk bezig
om monopolie-posities te ver
werven. Heel wat vager waren
de beweegredenen die de
Bond van Bloembollenhande
laren hanteerde bij haar felle
afwijzing van de HBG-plan-
nen. Uit de vele artikelen die
destijds in de vakpers over
deze kwestie verschenen
en die overigens de indruk
wekken, dat betrokken partij
en alleen via de media met el
kaar discussieerden zijn in
elk geval nergens steekhou
dende argumenten te vinden.
Wel valt uit een artikel in
'Kwekerij en Handel' af te lei
den, dat de Bond de mening
was toegedaan, dat door het
veilen van bloemen de ver
houdingen in het bloembollen
vak wezenlijk verstoord zou
den worden, vooral in de psy
chologische sfeer. Ook meende
de Bond, dat het veilen van
bloemen door een bollenvei-
ling midden in de streek in het
buitenland een vreemde en
ongunstige indruk zou maken.
Conclusie
De redactie van Kwekerij en
Handel kwam in het bewuste
artikel tot de conclusie, dat de
verontrusting van de Bond
niet meer was dan een vrees
Rode tulpjes voor de Kerst.
voor verontrusting in het bui
tenland en dat het in dat ka
der verstandig zou zijn die re
actie dan eerst maar eens af te
wachten en zeker niet te
schreeuwen voor men gesla
gen werd. Meer begrip toonde
het artikel voor de „psycholo
gische sfeer", wat daar dan
ook onder verstaan moge wor
den. Gesteld werd, dat de be
trokken partijen daar niet
licht over heen mochten stap
pen. „Wie enigszins in de han
del thuis is, aldus Kwekerij en
Handel, weet hoe die sfeer
zich doet gelden op beurzen,
op veilingen en bij transacties.
In dat opzicht beleven wij elk
jaar weer de wonderlijkste
dingen.Die psychologische
sfeer kan geschapen worden
door geruchten en stemmin
gen, maar ze kan ook (en dat
is een heel wat beter funda
ment) geschapen worden door
een voor allen duidelijke ont
wikkeling. Nu zien wij (lees:
HBG-red.) die ontwikkeling
volkomen klaar zich bewegen
in de richting van de vrij
heid...", aldus het citaat, waar
in verder nog wordt gesteld
dat vrijheid de boventoon
moet voeren. „Net zo min als
dit bij de bollen het geval is,
bestaat er bij de bloemen enige
verplichting, enige binding.
Zelfs de leden van HBG kun
nen veilen waar ze willen, de
bollen, en straks ook de bloe
men. En wij menen, dat deze
ontwikkeling beter past in de
"psychologische sfeer" van
vandaag de dag dan de vrij
heid te dwingen in het keurs
lijf van reglementen....".
Duidelijk was, dat de ware
oorzaak moest worden gezocht
in de (vermeende) tegenstel
lingen tussen bloembollen en
bolbloemen. Een idee dat ove
rigens vandaag de dag ook nog
wel eens de kop op steekt,
want nog altijd zijn er tegen
standers van het grootschalig
exporteren van broeibollen
omdat die elders tot bloem
worden geteeld en dus de af
zetmarkt van bloemen becon
curreert, terwijl als er anders
om veel bolbloemen de grens
FOTO: PR
overgaan, in het buitenland
wellicht minder vraag naar
broeibollen kan ontstaan om
dat de markt al zwaar met
bloemen wordt overladen. Het
verhaal van de kip en het ei
dus. Meer en meer zijn alle
partijen ervan doordrongen,
dat bolbloemen en bloembol
len in eikaars verlengde lig
gen. Elkaar op de afzetmarkt
kunnen ondersteunen en voor
elkaar reclame kunnen ma
ken. Dat dit zo is, daar is men
royaal achter.
Ter ziele
Dank zij markt-onderzoeken
en de analyses daarvan. Niet
dank zij de nieuwe bloemen
veiling in Lisse. Deze ging na
melijk wegens een snel dalen
de omzet spoedig ter ziele. Wat
bleef is het bloemen-exportbe
drijf Sierex b.v., dat is uitge
groeid tot een toonaangevend
bedrijf en cijfers op de statis
tieken laat aantekenen die
menig bedrijf in zowel de
bloembollen-als bloemisterij-
sector niet zouden misstaan.
imet Noordiers bedrijf
De Nederlandse plan ten vere-
lelingsgroep Barenbrug, waar-
n Unilever een meerderheids
belang van 60 procent heeft,
J»aat nauw samenwerken met
iet Northern Irish Horticultu
ral and Plant Breeding Sta-
;ion. De samenwerking met
lit kweekstation betreft de se-
ectie van voedergras-rassen in
ioord-Ierland. Voor de gras-
zaadgroep vormt dit een waar
devolle aanvulling voor de
kweekprogramma's in Neder
land, Frankrijk en Nieuw-Zee-
land, zo blijkt uit een medede
ling van Unilever. Barenbrug
verwacht met de in Noord-Ier-
land geproduceerde rassen een
belangrijke omzetgroei te be
reiken, met name in Groot-
Brittannië.
Radijs werd dit jaar beter
betaald dan vorig jaar. De
doorsnee veilingprijs van
hele bosjes is tot en met
november uitgekomen op
62 cent per bosje, tegen 49
cent in 1990 en 51 cent in
1989. De veilingprijs voor
halve bosjes bleef onver
anderd op ruim 40 ct.
Voor zakjes werd met 38
cent wel weer meer be
taald dan in de twee voor
gaande jaren.
De totale export was evenals
het aanbod vrijwel even groot
als in de voorgaande jaren.
Duitsland nam wat meer af,
maar naar Engeland, Frank
rijk en België is minder uitge
voerd. Hiermee vertoont de
radijsexport hetzelfde beeld als
van zoveel andere groenten.
Alleen bleef de groei naar
Duitsland beperkt. Een grQte
toename vertoonde de export
naar Italië, terwijl Spanje dit
jaar ook meer Nederlandse ra
dijs heeft opgenomen.
In de eerste maanden van het
jaar was de aanvoer groot.
Vooral in januari had dit een
negatieve uitwerking op het
prijspeil. Dat bleef toen steken
op nog geen 70 cent per heel
bosje. De goede gemiddelde
jaarprijs is gemaakt in de be
langrijke aanvoermaanden
maart, april en mei. Vooral in
maart werd de radijs bij een
gematigd aanbod goed betaald,
gemiddeld zelfs bijna een gul
den voor een heel bosje. In
juni zakte de prijs wat weg,
maar in juli was er weer spra
ke van een duidelijke ople
ving. In augustus zakte de prijs
tot onder de 40 cent, in okto
ber liep deze weer op naar bij
na twee kwartjes. In novem
ber stond de veilingklok stil
bij gemiddeld 85 ct.
Radijs is een sterk geprogram
meerde en ook specialistische
teelt. Dat blijkt uit het beeld
van de veilingaanvoer in de
afgelopen jaren. Over het hele
jaar gezien ligt het aanbod na
melijk al een aantal jaren ach
tereen op vrijwel hetzelfde ni
veau. Tot eind november kwa
men er dit jaar, evenals in
1989 en 1990, ruim 130 miljoen
hele bosjes voor de klok.
Het aanbod van halve bosjes is
met ca. 1.8 min. stuks zeer be
perkt. De veilingaanvoer van
zakjes (a 125 gram) is dit jaar
tot en met november met ca.
25 min. stuks wel zo'n vijftien
procent achtergebleven bij vo
rig jaar, maar ligt op ongeveer
hetzelfde niveau als in 1989.
1., 22.3f
o. 25 di
10.30 U
dec.
Hemst«
23 u.
to. 25 dei
1 lo'u. Ds
id. R.
9.30 u
R. Sta
.15 u. S.C
Ds. J. H.
Di. 24 d
A. M
>c. 10 u.
rpscentri
■ing, Gez.
i. Kerstot
a Fide,
en 18.30
Woubruc
V. H. van
Ommeri
rk). Ned.
Drs. M.
De Wijk'
- Herv. Gèei
J. B. Cats ,l,
irkus, Br
dec. 22
dienst
I u. Kand.
9 u. Ds.
Do. 26
igschool
Bnzan^
9.30 u.
ooi! 9
w"! S
'DROP DEAD FREDen THE ADDAMS FAMIL Y'
10 u. D
Zijllaank
-t. Zijlstra,
ior, Rijns!
M. A. H
Messiaski
v.d. Wo
(ievietkei
dec. 10 i
)i. 24 dec/jnd-sterrretje Alison Porter als een zwerfstertje met Shirley Temple-trekjes wapent zich tegen teqen een koude douche,
i-de Jong
i. Visser,
i. 10.30 i
Di. 24 dtj'(
F. H. Fo
c. 19.30 l
e, In de E
lerv. Ger
W. J. J.
sel; 18.31
Durg). Di
Ier. 9Kerk
e). Wo. 2
LIDO/STUDIO LEIDEN: 'Drop dead
Fred' met Rik Mayall, Phoebe Catea
en Maraha Mason. Scenario: Carlos
Davis en Anthony Fingleton. Regie:
Ate de Jong.
LIDO/STUDIO LEIDEN: 'The Addams
family' met Angelica Huston, Raul
Julia en Christopher Lloyd. Regie:
barry Sonnenfeld.
Ate de Jongs tweede Holly-
wood-film, 'Drop dead Fred'
heeft een aardig uitgangspunt,
maar als groot nadeel dat wan
neer de kaarten eenmaal ge
schud zijn de voorspelbaarheid
toeslaat en dat de toon wat
zweeft tussen zwarte komedie,
satire en grove slapstick. Je
weet nooit helemóél wat je er"
aan hebt.
Dat uitgansgpunt is het vol
gende: een jonge vrouw zit in
de problemen (man weg; ze
laat de boot van haar vriendin
zinken) en herinnert zich dan
de redder uit haar jeugd: 'Drop
Dead Fred', de imaginaire
kruising tussen een harlekijn
en een duiveltje dat de dingen
deed die zij eigenlijk wilde
doen, maar niet durfde, terwijl
alleen zij hem kan zien. Haar
jeugd werd vergald door een
uiterst dominante moeder, die
haar vader al de laan had uit
gewerkt en haar dochter bijna
smoort in het kille keurslijf
van wat moet en wat niet mag.
En dan is er Fred om voor
haar tegen de schenen van de
wereld schoppen. „Heb ik niet
gedaan, dat deed Fred". Fred
als redder in de nood van een
puber.
Fred mag wéér opduiken, nu,
en in de herinneringen aan
vroeger. Het meisje is veran
derd, hij niet. Hij peutert nog
altijd in z'n neus en mikt de
pulk in de kopjes van de oude
ren. Hij kijkt onder vrouwen
rokken, smeert poep op het ta
pijt, en bakt met haar de sme
rigste moddertaarten. Het is
een soort ongein dat op den
duur irriteert. Regisseur Ate
de Jong probeert het af en toe
wat subtieler te maken maar is
daar niet consequent in en uit
eindelijk doen de goede bedoe
lingen over jeugd, aanpassing
en vrijheid je toch te weinig.
De film staat of valt met
hoofdrolspeler Rik Mayall,
maar van hem moet je blijk
baar houden. Hij heeft veel
volgelingen in zijn geboorte
land Engeland, vooral door
zijn tv-serie 'The young ones'.
Maar voor mij is hij te hard
handig leuk en mist warmte.
Dat van bedoelingen die te
kortschieten geldt ook voor
'The Addams family', geba
seerd op een tv-serie die op
zijn beurt naam en inspiratie
uit het werk van de macabere
cartoon-tekenaar Chas Ad
dams haalde. Addams publi
ceerde zijn werk in de New
Yorker, overleed in '88, maar
zijn langharige, zwarte, heks
achtige vrouwen en zijn bizar
re grappen (een skiër is een
boom gepaseerd, je ziet zijn
spoor aan weerzijden van de
stam lopen) bleven. We heb
ben ooit de familie van Her
man Munster op tv en in de
bioscoop gehad, de Addamsen
zijn van hetzelfde laken een
pak. Alleen wat zwarter.
Hoofdrolspelers Angelica Hus
ton (exact het type van de
vrouw in de Addams-tekenin-
gen trouwens) en Raul Julia
glimlachen elkaar aanminnig
toe: „Ik wens je veel ellende
vandaag" „Ja schat, ik jou
ook". De omgekeerde wereld
dus, want ellende is hun leven.
Vandaar een huishouden met
speelgoedguillotines, electri-
sche stoelen, een loslopende
hand, en meer macaber moois.
Het is even leuk, maar het
verhaaltje is zo dun dat de
draad onderweg al snel knapt.
Mooie opmerking van moeder
Angelica tegen haar telg aan
tafel: „Kom kind, ga's met je
eten spelen".
CURLY SUE'en ALL I WANT FOR CHRISTMAS'
IE
IDO/STUDIO LEIDEN EN EUROCI-
~!MA ALPHEN: 'Curly Sue' met Jim
lelushi, Allison Porter en Kelly
ynch. Regie: John Hughes.
\STA DEN HAAG: 'All I want for
Ihristmas' met Harley Jane Kozak,
«mey Sheridan en Thora Birch. Re-
i: Robert Lieberman.
let lijkt erop dat Hollywood
iard op de weg terug is naar
et tijdperk van Shirley Tem-
le. Nu heeft de Amerikaanse
0 ilmindustrie nooit enige
1 chroom getoond in combina-
ies van sentiment, commerci-
liteit en jeugd, maar sinds het
igantische wereldsucces van
tome Alone' is het kind in de
nog opportuner. Home
lone-bedenker John Hughes,
i Dm
toch al een handige gladjanus
als het gaat om het bespelen
van een jeugdig publiek ('The
breakfast club', 'Pretty in
pink') ging rechtstreeks door
voor nóg een hoofdprijs met
'Curly Sue'. Het verhaal van
een krulharig weesmeisje dat
met een onduidelijke zwerver
langs de straten van de kei
harde Amerikaanse samenle
ving probeert te overleven via
allerlei trucs. Hij laat zich zo
genaamd aanrijden door au
to's, zij doet zich als zijn zielige
dochtertje voor, en beiden ko
pen van de schadeloosstelling
hun volgende maaltijd.
Ze lopen tegen een advocate
aan die zich als een harde tan
te naar de top van het kantoor
waar zij werkt probeert te
werken: 'O mevrouw, uw man
wil bij u weg? Dan zullen we
hem even het yel over de neus
halen, leegplunderen en ka
potmaken". Dat kreng blijkt
opeens een wel zéér week hart
te hebben wanneer ze twee
maal tegen de zwerver (John
Belushi) aanrijdt en hem en
zijn 'dochtertje' (dat haar
naam ontleent aan de Three
Stooges) onmiddellijk in de lo
geerkamer installeert en rijke
lijk van voedsel en daarna kle
ding voorziet. Ze veranderen
er zó door dat ze waaratje van
hen gaat houden. Foute boel,
want ze had al een LAT-rela-
tie met een vriend, die de
waarheid omtrent de zwervers
boven water wil krijgen, maar
in de strijd falikant z'n neus
stoot. Het eindigt met een en
al welbehagen, en onderweg
zijn de beelden van het brutale
krullekopje van Alison Porter
zo stuitend in de richting van
onze traanklieren gestuurd dat
je er een groeiend onbehagen
aan over houdt. Waarom kon
den dat soort sprookjes vroe
ger wé en ligt het er nu zo dik
boven op? Ligt 't aan mij?
Heeft 'Curly Sue' nog leuke
vertelkwaliteiten en wordt er
aardig in geacteerd, 'All I
want for Christmas' is een
graadje erger. Een regelrechte
'kerstfilm' waarin een een
zaam, roodharig meisje (Thora
Birch) van kerstman Leslie
Nielsen alleen maar wil dat
die haar ouders weer bij el
kaar brengt. Dat gaat moei
zaam, via een vervelend sce
nario, maar ook hier eindigt
het in de gloria. Jaja.
Angelica Huston is als Morticia de ideale 'Addams-vrouw', Christopher Lloyd een boos ogende oplichter.
der; 19 i
it Ger. k
tfeest Zor)
mzangertl
Ds. Chr.
Ds. M.
Wo. 25 d
n; 18.30
d. Hen
dec. 10
ber, Vriei
R. Fernhi
k. Dubbelt
UNIEKE PREMIERE
EXCLUSIEF IN:
ALHAMBRA - AMSTERDAM
ALHAMBRA - ROTTERDAM
METR0P0LE - DEN HAAG
NU IN SPECIALE 4 UUR DURENDE VERSIE MET DELEN DIE NOG NOOIT EERDER TE ZIEN WAREN
RODE KRUIS
DEN HAAG GIRO 6868
