<agere overheden op de bres voor vrede
tl geteisterd en verscheurd Joegoslavië
)emocratisch schiet Europa nog steeds te kort
OPINIE
Koninklijk
hoofd
t Qowavnt
ZATERDAG 14 DECEMBER 1991
RIK IN 'T HOUT
i de hal
hulp
iderdorp t'
Èjdens één van de vele
horsingen van de Euro-
jp in Maastricht ging
Sin Major de dinerzaal
jnnen. Hij wilde zich aan
tafeltje zetten waar
ïlmut Kohl en Frangois
litter rand al druk met
kaar in gesprek waren,
[an I sit here?", vroeg de
fitse prime minister be-
;fd. „No, f.. ff...federa-
kn off, you!!", beet de
[anse president hem toe.
^terend van het lachen om
soort mopjes zaten Ruud
|bbers, Wim Kok en Hans
den Broek woensdagmid-
achter de regeringstafel in
Tweede Kamer. Het was
pral heel boeiend te zien dat
minister-president, die
lestal gelijkenis vertoont
jt een op topsnelheid wer-
(ïde regeercomputer, tot zo-
menselijks in staat is als
gulle lach.
in de wandelgangen was
(jbers niet helemaal zich-
Hij gaf zelfs toe moe te
hetgeen na bijna vier et-
n continu vergaderen
niet zo vreemd was. „Moe
iaar ook voldaan", voegde
voorzitter van de Europese
I er snel aan toe, eer mis-
;n iemand op de gedachte
komen dat hij uitgeblust
|die voldane stemming wa
llij, Van den Broek en
best bereid nog even met
Tweede Kamer „over
itricht na te praten", zoals
het formuleerde.
dus die branie-ach-
lacherige sfeer achter
egeringstafel. De drie
;n zaten gewoon nog
te genieten van hun
ïtige avonturen in het
n van Limburg. Die man-
uit dat kleine Nederland
en toch maar een karwei
ard waarvan de grote lid-
hadden betwijfeld of het
lijk wel te doen was.
nklanken
jesef leefde uiteraard ook
Tweede Kamer. De com-
entjes vlogen door de ver-
rzaal als meeuwen in een
rshaven, temeer omdat
den Broek ook nog eens
li (55e) verjaardag vierde,
fractievoorzitters van
i PvdA, Elco Brinkman
en Thijs Wöltgens, lieten er
geen twijfel over bestaan dat
de Akkoorden van Maastricht
volgende maand, wanneer ze
in keurige juridische taal zijn
omgezet, in het Nederlandse
parlement zullen worden gera
tificeerd.
Maar er waren toch ook wan
klanken. Wöltgens sloot zich
nadrukkelijk aan bij de kritiek
die VVD-leider Frits Bolke-
stein en D66-chef Hans van
Mierlo hadden geuit op de
armzalige rol die 'Maastricht'
had toebedeeld aan het Euro
pees Parlement. Dat toch al
wat zielige gezelschap ver
keert nog steeds in de marge
ofwel het verdomhoekje van
Europa.
Premier Lubbers vond dat al
lemaal niet zo erg. „Parlemen
ten hebben altijd wel wat te
klagen", had hij in Maastricht
gezegd. Bolkestein vond dat
niet te pas komen; een demo
craat als Lubbers had zich
nooit op die manier mogen uit
laten. Des te merkwaardiger
was het dat de VVD-chef het
nu uiteindelijk aan diezelfde
Lubbers overliet om hem te
zeggen of het democratisch 'te
kort' van Europa nu groter of
kleiner was geworden.
„Het tekort is stellig verder
verkleind", zei de premier na
tuurlijk gretig. Hij wees erop
dat het Europarlement in een
aantal gevallen het recht van
'codecisie' (medebeslissing)
heeft gekregen. Waarna Bol
kestein zich „buitengewoon
verheugd" toonde en met een
gerust gezicht terugliep naar
zijn bankje.
Bij meerderheid
Ina Brouwer van Groen Links
liet zich minder gemakkelijk
het riet in sturen. Zij kwam
beleid. Op beide terreinen zul
len de Europese ministers
straks bij meerderheid beslui
ten kunnen nemen, waar het
Europees Parlement zelfs niet
zal mogen debatteren laat
staan meebeslissen.
Lubbers bracht daar tegenin
dat zo'n meerderheidsbesluit
alleen genomen kan worden
als de ministers zichzelf daar
voor eerst, unaniem, toestem
ming hebben gegeven. „Een
Nederlandse minister zal zich
in de Tweede Kamer nooit
kunnen verschuilen achter het
excuus dat hij door zijn colle
ga's is overstemd. Hij loopt dus
serieus de kans thuis wegge
stuurd te worden als 'ie in Eu
ropa iets doet wat de Kamer
niet bevalt", aldus de minister
president.
Maar wat koopt de Tweede
Kamer daarvoor? Het naar
huis sturen van een minister
maakt een mede door hem ge
nomen Europees besluit niet
ongedaan. „Nee, het kalf is
dan al verdronken", erkende
Lubbers. Maar naar ziin me
ning is ook dat niet zo n ern
stig bezwaar. „Zo werken we
hier op het Binnenhof toch
ook. Nederlandse ministers ne
men de hele dag door onom
keerbare besluiten zonder
eerst het oordeel van de Ka
mer te vragen. Dat kan nu
eenmaal niet anders".
Ina Brouwer deed er toen
maar het zwijgen toe. Begrij
pelijk, want formeel heeft
Lubbers natuurlijk gelijk.
Daarmee is echter niet gezegd
dat het met de democratie in
Europa nu allemaal prima ge
regeld is. Integendeel. Het is
eigenlijk te gek voor woorden
dat straks een clubje Europese
ministers in beslotenheid de
meest verstrekkende besluiten
kan nemen zonder dat enig
parlementariër daar eerst mee
behoeft in te stemmen.
Volgens de Akkoorden van
Maastricht krijgen de minis
ters bijvoorbeeld het recht op
hun eigen houtje de grenzen
van de Gemeenschap te slui
ten voor bepaalde categorieën
buitenlanders. Er is nu al een
lijst in de maak van zogeheten
veilige landen. Wie daar van
daan komt, kan straks op
grond van dat enkele feit on
middellijk door de marechaus
see op het retour-vliegtuig
worden gezet. Niks asielproce
dure, niks kort geding bij de
president van de rechtbank.
Verder kunnen de Europese
ministers straks zelfstandig be
sluiten met de gezamenlijke
marines op te stomen naar het
land van een Saddam Husayn
of een Moeammar Gadaffi.
Dat is immers buiten het ge
bied van de NAVO en in dat
geval kan de West-Europese
Unie, waarbij de meeste lan
den van de EG zijn aangeslo
ten, er alleen op afgaan. Mis
schien dat de nationale parle
menten nog toestemming
moeten geven vooraleer er
daadwerkelijk mag worden
geschoten, maar helemaal ze
ker is dat niet.
Tegen die achtergrond is het
te begrijpen dat PvdA-fractie-
leider Wöltgens in tweede ter
mijn van het 'napraten' over
Maastricht wat kribbig werd
en besloot de euforie aan gru
zelementen te schieten. Hij
herinnerde premier Lubbers
eraan dat er ook nog zoiets
was geweest als de Nederland
se inzet voor Maastricht. Nog
maar een week geleden had de
regering van de Kamer de op
dracht gekregen zich zo sterk
mogelijk te maken voor het
Europees Parlement.
Wat was daarvan terecht ge
komen? Niets. Lubbers, Van
den Broek en Kok hadden in
Maastricht geen moment de
indruk gewekt dat zij zich
deze opdracht bewust waren.
Natuurlijk begreep Wöltgens
dat wel. De drie Nederlandse
ministers hadden in Maas
tricht andere zorgen. Zij moes
ten zien dat ze de twaalf lid
staten van de Europese Ge
meenschap bij elkaar zouden
houden. Maar de PvdA-voor-
man vond niet dat de premier
daaraan het recht mocht ontle
nen het gebrek aan democratie
in de EG te bagatelliseren.
„Geen enkele zich respecte
rende Nederlandse politicus
mag willen leven met welk
democratisch tekort dan ook,
zelfs geen minuut!"
INT JAN FABER
f grenzei
paald
vankelijk voelde Ga-
Demszky, burgemees-
van Budapest, weinig
de aanpak van de
erlanders. Hij stelde
een bijeenkomst te
len waarop gemeente-
ïren uit alle Joegosla-
republieken een
laring konden afleg-
Maar geen discussie,
zegels dat zou slechts lei
tot hevige scheldpar-
met name tussen
iten en Serviërs,
ïszky zag meer in re
es, diners en excur-
waarop de kempha-
wellicht tot een infor-
ontmoeting konden
ien verleid.
Huib van Walsum, bur
ster van Delft, hield
bij stuk. De Nederlandse
tiefnemers, het Platform
lentelijk Vredesbeleid en
KV, wilden immers iets
Ook de lagere overhe-
- de gemeentebestu-
- dragen toch een eigen
itwoordelijkheid voor de
Europa en deze bij-
,nJpmst over Joegoslavië
vedoeld om aan die ver-
Dordelijkheid inhoud te
Demszky gaf na een
gesprek toe: de Nederlan-
,n tonden hun gang gaan.
hebben met z'n al-
jeweten wat het betekent
Ie rivaliserende partijen
•egoslavie bijeen te bren-
Aanvankelijk was het de
'n een klein gezel -
zo'n 25 personen,
enkele goedwillen-
gelijkluidende opvattingen
over vrede zouden laten ho
ren, was te verwachten. Een
vraagteken kon worden ge
plaatst bij de „goedwillend
heid" van enkelen. Uiteinde
lijk woonden een kleine hon
derd mensen het „gesprek"
dat dus toch een conferen
tie werd bij, waaronder uit
Nederlarid de gemeenten
Delft, Renkum, Amersfoort,
Schiedam, Tilburg en Skaster-
lan.
Kwaadwillig
iten over mogelijke
van steun. En ook om te
of er in de nabije toe
een „grote" conferentie
jemeentebesturen ergens
ïgoslavie viel te organise-
Maar de belangstelling
het „gesprek" in Buda-
k plotseling veel gro-
alle republieken van
slavie meldden zich ge-
- tebesturen aan, in het
der uit de grote steden:
ado, Zagreb, Ljubljana,
•vo, Titograd, Bitola,
Sad, Subotica, Karlovic,
na en Pula. Dat deze ge-
tebesturen alles behalve
i lit
De dag vóór de conferentie liet
de burgemeester van Belgrado,
Milorad Unkovic, in een lange
fax weten dat de initiatiefne
mers uit Nederland op een
„grove en kwaadwillige" ma
nier het bestaan van Joegosla
vië ontkenden. Immers, bij de
uitnodiging voor de conferen
tie was een „oproep 'voor
vrede en samenwerking" ge
voegd, waarin gesproken werd
over de desintegratie van Joe
goslavië en van „voormalige"
Joegoslavische republieken.
De Nederlanders waren er op
uit, volgens Unkovic, om op de
conferentie de indruk te wek
ken dat er' internationale er
kenning bestond van de „af
scheidingsacties" van Kroaten
en Slovenen. Zijn (Unkovic's)
aanwezigheid zou betekenen
dat Belgrado daarmee instem
de.
De schrijvers van de „oproep"
werd aangewreven dat zij de
principes van de Helsinki-ak-
koorden en het Charter van
Parijs aan hun laars lapten.
Van Walsum stelde Demszky
voor de „oproep" van tafel te
halen en als niet geschreven te
beschouwen en dit per om
gaande aan Unkovic mee te
delen. Aldus geschiedde. Bel
grado toonde zich tevreden,
maar helaas waren enkele
vertegenwoordigers van ande
re Servische gemeenten in
middels letterlijk uit de trein
gehaald waarmee zij op weg
waren naar Budapest en naar
huis gestuurd met de medede
ling dat „Budapest" niet deug
de. En dus verschenen de vol
gende dag uit Servie alleen af
gevaardigden van de Vereni
ging van Joegoslavische Ge
meenten Belgrado), van
Novi Sad en Subotica uit Voj-
vodina en van Pristina uit Ko-
Peace Zone
plan. De burgemeesters van
Sarajevo, Subotica, Bitola en
Novi Sad uitten hun diepe af
keer van de burgeroorlog en
etaleerden een indrukwekken
de rij van vredesinitiatieven
die in hun woonplaats waren
opgezet om de verschillende
bevolkingsgroepen bijeen te
houden en hun steden te vrij
waren van oorlogshandelin
gen. Subotica wilde zich zelf
uitroepen tot een „Peace
Zone" en spoorde de andere
steden aan dat ook te doen.
Maar Belgrado, Titograd, Za
greb, Karlovac en Ljubljana
negeerden deze oproep volko
men. Zij beperkten zich tot het
afleggen van al dan niet be
dekte „oorlogsverklaringen".
Voor de gemeentebestuurders
uit andere landen werd al snel
duidelijk hoe diep de kloof
was tussen de „vredesactieve
gemeenten" in Joegoslavië en
die steden die zich als uithang
bord presenteerden voor één
der strijdende partijen. Toch
was het belangrijk de instem
ming van laatstgenoemden en
in het bijzonder van Belgrado
en Zagreb te krijgen voor de
vredesactiviteiten van de
eerstgenoemde steden. Het
beeld mocht niet worden ge
vestigd dat wie niet partij koos
voor Zagreb of Belgrado in fei
te een „lafaard" of zelfs een
„verrader" was. Juist het om
gekeerde beeld moest uit de
conferentie komen: de toe
komst was aan de vredesactie
ve gemeenten!
Het kostte moeite om Zagreb
en Belgrado ertoe te bewegen
in kleine groepen te gaan dis
cussiëren, maar het lukte uit
eindelijk toch. Het bracht eni
ge ontspanning in de confe
rentie en de gemeenten van
buiten Joegoslavië kregen de
kans hun waardering en steun
uit te spreken voor de vredes
pogingen van Sarajevo, Subo
tica, Bitola en Novi Sad.
Oorlogsmisdadigers
De tweede dag begon met een
rede van Arie Oostlander, lid
van het Europees Parlement
voor de christen-democraten
en rapporteur inzake Joegosla
vië. In een uiterst precies ge
formuleerd betoog beschuldig
de hij de Servische autoritei
ten ervan van Servië een „pa
ria-staat" te maken. Maar, zo
zei Oostlander, de geloofwaar
digheid van politici uit Joego
slavië is sowieso „extreem
laag". Hij deed een beroep op
de „civil society" maat
schappelijke organisaties, ker
ken, maar ook gemeentebestu
renom zich tegen de vol-
kerenhaat en de burgeroorlog
te keren. De Hongaarse schrij
ver Giörgy Konrad deelde
vervolgens ook een paar rake
klappen uit. De morele positie
van de meeste politici in Joe
goslavië is gelijk aan die van
een oorlogsmisdadiger, aldus
Konrad. „Burgerlijke onge
hoorzaamheid is geboden en
dient te worden erkend". Kon
rad voorspelde dat de reactio
naire utopieën van nationalis
tische bewegingen grote delen
van Oost-Europa zullen doen
wegzakken in de Derde We
reld.
De reacties van Zagreb, Karlo
vac, Titograd en Belgrado lo
gen er niet om. Als door een
wesp gestoken begonnen zij el
kaar te beschuldigen op de
meest genadeloze wijze. Bosko
Markovic uit Belgrado, alge
meen secretaris van de Vere
niging van Joegoslavische ge
meenten, haalde de gruwelda
den van de Kroatische fascis
ten in de Tweede Wereldoor
log aan, als bewijs dat Kroatië
nog steeds fascistisch is. Toen
hij op hoge toon betoogde dat
tussen 1941-1945 maar liefst
700.000 Serviërs door de fascis
ten uit Kroatië waren ver
moord, begonnen enkele ver
tegenwoordigers van Zagreb
sarcastisch te applaudisseren.
Op dat ogenblik moeten bij
vele aanwezigen koude rillin
gen over de rug hebben gelo
pen.
De conferentie leek wel te ex
ploderen en het wachten was
nog slechts op het moment dat
de partijen elkaar ook letter
lijk zouden aanvliegen.
Compromis
Ondertussen werd in een an
dere ruimte gewerkt aan een
eindverklaring, die vooral de
legitimiteit, de noodzaak van
en de steun aan vredesactivi
teiten van gemeenten in Joe
goslavië zou moeten onderstre
pen.
Demszky en Van Walsum wa
ren zo slim om na de lunch de
vertegenwoordigers van alle
Joegoslavische steden even
apart bijeen te roepen en hun
te vragen of zij met zo'n ver
klaring konden instemmen.
Tot veler verrassing ging men
akkoord, nadat enkele kleine
wijzigingen waren aange
bracht. In de plenaire slotzit
ting liet Demszky vervolgens
hoofdelijk stemmen. En zie:
Joegoslavië verscheurd door de burgeroorlog.
door RIK IN 'T HOUT
De federalisering van Europa sorry.
Major, maar we kunnen het beestje beter bij de
naam noemen levert ons niet alleen voordelen
op. We raken onze gulden kwijt. Wim Kok gaf het
in Maastricht eerlijk toe. In 1999 wordt de ecu
('European currency unit' ofwel: Europese
munteenheid) eerst nog naast de gulden in omloop
gebracht, maar een aantal jaren later zal onze piek
ongeldig worden verklaard en de nieuwe munt het
enig wettig betaalmiddel worden.
Hoewel ik niet bepaald een royalist ben, vind ik
dat een beangstigend vooruitzicht. Want hoe zit
het nu straks met de nieuwe Europese duppies,
heitjes, knaken en vijfjes? Wie komt daar dan op te
staanLudwig van Beethoven? Die nurks zie ik al
veel te vaak op m 'n betaalpasje. Nee, ik wil
gewoon Beatrix houden. Munten zonder haar
minzame glimlach zouden mij het gevoel geven dat
ik in eigen land op vakantie ben, wat voor eventjes
wel leuk is maar niet voor altijd.
Voor SGP. RPF en GPV is de komst van de ecu
zelfs een van de redenen om zich maar meteen
helemaal tegen de vereniging van Europa te
keren. Dat vind ik te ver gaan, omdat de
eenwording volgens mij de enige garantie is tegen
'14-'18 en '39-'45 kennelijk niets geleerd
hebben.
De koningin is zich helaas maar al te goed bewust
van mijn soort chauvinisme. En zij is helaas ook
nog zo altruïstisch dat ze daar absoluut niet aan wil
bijdragen. Op Chêteau Neercanne, tijdens die
fantastische lunch voor de twaalf Europese
hotemetoten, verklaarde H.M. dat zij bereid was
,,haar hoofd te offeren". Ze wilde per se niet dat
een discussie over haar beeltenis de komst van de
ecu zou blokkeren. Een prachtig, edel gebaar, maar
allesbehalve leuk dus voor mensen zoals ik.
Godzijdank was het waarschijnlijk een onnodig
gebaar, zo verzekeren deskundigen mij. Het schijnt
heel goed zo te kunnen worden geregeld dat de ecu
in Nederland wel degelijk de beeltenis van Beatrix
gaat dragen. Mijn experts wijzen op de
Amerikaanse dollar. Het was mij nooit opgevallen,
maar in de Verenigde Staten is de achterzijde van
de bankbiljetten afhankelijk van de staat waar het
geld in omloop is. Een biljet uit Los Angeles ziet er
ietsje anders uit dan een biljet uit New York,
hoewel de waarde natuurlijk precies gelijk is. Er is
dus helemaal niets op tegen dat ook de keerzijde
van de ecu van land tot land een ander vorstelijk
of presidentieel konterfeitsel gaat tonen.
Nu we het toch over het gezicht van Beatrix
hebben, ziet u er ook zo tegenop dat er straks een
man op onze troon zit? Met alle respect voor
Willem-Alexander, die zoals ik uit eigen ervaring
weet een alleraardigste jongen is, vind ik het
koningschap niks meer voor een vent. Wat zijn
tegenwoordig de belangrijkste taken van een
staatshoofd? Het ontvangen en bezoeken van
andere staatshoofden. Welnu, wie is daar beter
voor geëquipeerd dan een charmante vrouw?
Neem Boudewijn van België. Stel dat hij in
Maastricht als gastheer had moeten optreden. Wat
zouden we dan gezien hebben? Niets. Tussen
twaalf saaie mannen in saaie donkere pakken zou
er nóg een man in een saai pak hebben gestaan en
dus zijn weggevallen tegen de achtergrond. En als
iemand hem nog had ontdekt, koningin Fabiola
bijvoorbeeld, zou deze gedacht hebben: hij is heel
lief maar toch ook wel heel smalletjes vergeleken
bij al die politieke Chippendales om hem heen.
Zou Willem-Alexander en met hem Johan-
Friso en Cons tan tijn daarom niet 'ns willen
overwegen de beker van het koningschap aan zich
voorbij te laten gaan? Als ik W-A was zou ik piloot
of autocoureur worden, beroepen waar hij veel
aanleg voor schijnt te hebben. En kan de prins van
Oranje er dan ook voor zorgen dat hij zo spoedig
mogelijk een dochter verwekt? Die wordt dan
automatisch de eerste in lijn voor de opvolging van
koningin Beatrix en eventueel koningin Margriet.
Belgrado wilde nieuwe wijzi
gingen en Zagreb weigerde
überhaupt te tekenen. De ver
gadering werd geschorst. Het
gezelschap van Joegoslavische
gemeenten werd wederom in
een zijkamer gezet en aan zo
wel Zagreb als Belgrado werd
gevraagd: 'Wat nu? Heeft u
een compromis?' Dat bleek het
geval! Zagreb stelde als „com
promis" voor om in de verkla
ring op te nemen de zinsnede
dat de Serviërs en Montene-
grijnen de agressors waren in
de oorlog tegen Kroatië. En
Belgrado's „compromis"-tekst
luidde dat de Kroaten een oor
log waren begonnen tegen de
republiek Joegoslavië. Waarna
de heren opnieuw begonnen
elkaar te overladen met ver
wijten. Demszky greep in en
stuurde iedereen de kamer uit,
behalve de vertegenwoordi
gers van Zagreb en Belgrado,
een tolk en ondergetekende.
Hij bracht ons een fles wijn en
liet ons alleen. Op mijn vraag
of één van de heren de verant
woordelijkheid voor het mis
lukken van de conferentie op
zich wilde nemen, reageerden
beiden ontkennend. Maar een
brug slaan naar de ander be
hoorde tot de onmogelijkhe
den. Toen ik dat na tien minu
ten gekijf vaststelde en vervol
gens mijn compromis formu
leerde „de oorlog die in
Kroatië wordt gevoerd moet
worden gestopt, in overeen
stemming met de akkoorden
die de presidenten van Kroatië
en Servie hebben onderte
kend" zwegen beide heren.
De tolk een Joegoslaaf,
meegebracht door Van Wal
sum gaf mij te kennen dat
de heren dus akkoord gingen.
Tot grote opluchting van Sara
jevo en al die andere gemeen
ten die wel voor vrede willen
„staan", werd de slotverkla
ring, waarin hun activiteiten
centraal stonden, daarna met
algemene stemmen aanvaard.
Vredesactieve gemeenten: de
term dateert uit de jaren '80
toen gemeentebesturen op ver
zoek van de vredesbeweging
aandacht gingen geven aan de
Oost-Westrelaties en probeer
den op hun niveau bij te dra
gen aan het beëindigen van de
Koude Oorlog. Thans hebben
heel wat gemeenten in Neder
land een „stedenband" met
Oost-Europa en binnen dat ka
der wordt veel hulp geboden.
Maar het woordje „vrede" leek
gaandeweg enigszins aan de
aandacht te ontsnappen; de
Koude Oorlog was immers
voorbij!
Gelukkig hebben enkele Ne
derlandse gemeenten begrepen
dat er ook een taak voor hen
ligt, nu in Joegoslavië (en el
ders) heftige conflicten zijn
uitgebroken. De Budapest-ver-
klaring biedt aan de gemeen
ten die er niet bii waren ook
volop mogelijkheden om mee
te helpen aan de opbouw van
„Peaces Zones" in Joegoslavië.
Ik hoop dat vele gemeenten
zich snel zullen aanmelden. De
voorbereidingen voor een
tweede conferentie en andere,
ook Nederlandse, vervolgacti
viteiten, worden inmiddels ge
troffen.
(Mient Jan Faber is algemeen
secretaris van het Interkerke
lijke Vredesberaad. Hij heeft
een boek over de ontwikkelin
gen in Oost-Europa in voorbe
reiding en reist daarvoor vaak
door het Oostblok. In onze
BRIEVEN VAN LEZERS
De redactie behoudt zich het
recht voor ingezonden brieven
en bijdragen (maximaal 250
woordeneventueel in te kor
ten dan wel te weigeren. Ano
nieme inzendingen verdwij
nen in de prullenbak. Brieven
dienen te worden ondertekend
en voorzien van naam, adres
en telefoonnummer. Ze dienen
geadresseerd te worden aan de
hoofdredactie van deze krant,
Postbus 9, 2501 CA Den Haag.
Oratorium Handel
Naar aanleiding van het ver
slag van uw recensent Oscar
van den Wijngaard van 2 de
cember onder de kop 'Oratori
um Handel onder een laag
stof' moet mij het volgende
van 't hart. De heer van den
Wijngaard geeft in zijn verslag
niet bepaald de indruk, dat hij
de hele 'zit' metterdaad heeft
uitgezeten. Het uitgebreide (en
onjuiste) verslag van de pre
mière van 1743 staat in schril
le tegenstelling tot de korte en
zeer negatieve samenvatting
van het concert in de Pieters
kerk van 30 november 1991.
Daarbij komt. dat een verslag
niet bedoeld is om de lezers te
vertellen hoe dit schitterende
oratorium destijds jarenlang
onder puriteins 'stof' ver
dween, maar dat 'Con Amore'
de visie van Handel wel dege
lijk heeft overgebracht, getui
ge de reactie van het (grote)
publiek. Akkoord, er waren
minpunten, de koorleden zijn
zelf kritisch genoeg dit te bea
men. Maar déér komt het pu
bliek niet voor en dóér zingt
het koor niet voor! De in het
verslag genoemde begrippen
als 'krakers' en 'redelijk te be
happen' staan evenals de kop
boven het verslag in lijnrechte
tegenstelling tot hetgeen uw
krant beweert te zijn: Infor
matief zonder sensatie!
P. D. Snaterse
Voorzitter COV 'Con Amore'
WETERINGBRUG.
