:Bonn voor erkenning Kroatië
ondanks oproep van VN-chef
Toeval heeft Slavische
leiders handje geholpen
^tïulp VS aan
JSSR mag
iets kosten
BUITENLAND
Rechter verbiedt Zuly's in Natal
dragen van 'culturele wapens'
APITEIN ROB
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
Financiële steun voor
wederopbouw Libanon
geidócSouocmt
den
n naie,
il'ghe p
ZATERDAG 14 DECEMBER 1991
gevechten in opstandige
regio van Moldavië
I0SKOU In de Trans-Dnjestr regio in het
de d ,5ten van Moldavië hebben gisteren vuurge-
til echten plaatsgevonden tussen de politie en se-
•g( jratisten. Volgens persbureau Tass zijn dertien
iensen omgekomen. Volgens een woordvoer-
van het ministerie van binnenlandse zaken
Moldavië openden de separatisten met au-
„jatische wapens het vuur op een politiepost,
iet En rans-Dnjestr riep zich vorig jaar uit tot onaf-
Petten jnkelijke republiek. De meeste inwoners zijn
di ussen en Oekraïners die weinig op hebben
'I de nationalistische Moldavische regering,
regering kwam twee jaar geleden aan de
acht en bepaalde dat er voortaan alleen nog
aemeens mocht worden gesproken. De sepa-
tisten zijn bang dat de regering zal besluiten
■fe i hereniging met Roemenië, waarvan Molda-
onder Stalin werd gescheiden.
Palestijnen willen
Jeruzalem op agenda
JERUZALEM De Palestij-
nen willen volgende week, bij
het vervolgoverleg met Israël
in de VS, de opgevoerde joodse
kolonisatie van Arabische wij
ken in Jeruzalem hoog op de
agenda hebben. De Palestijnse
leider Faisal Husseini, een van
de belangrijkste adviseurs van
de Palestijnse onderhandelings
delegatie. heeft dit gisteren te
kennen gegeven. De VS heb
ben teverfgeefs geprobeerd de
Palestijnen te dwingen de dis
cussie over Jeruzalem, een van
de heetste hangijzers in het Is-
raëlisch-Arabische conflict, te
verschuiven naar een latere
fase van de besprekingen.
Op last van de
politiechef van
de Zweedse
dameslingerie.
Bewoners van
de stad haden
geklaagd dat
de dame op de
poster een wat
al te frivole
indruk maakte.
FOTO:EPA
ONN/BELGRADO
Duitse regering is van
ening dat Kroatië en
ovenië aan alle voor
aarden voor volkenrech-
lijke erkenning voldoen.
Duitsers wachten ech-
met formele stappen
na de vergadering van
EG-ministers van bui-
ilandse zaken, die
aandag in Brussel bij-
nkomen om over even
erkenning van
Kroatië en Slovenië te
praten.
Bonn gaat daarmee in tegen de
waarschuwing van secretaris
generaal Javier Perez de Cuel-
lar van de Verenigde Naties,
die vreest dat een snelle er
kenning van Slovenië en
Kroatië ertoe zal leiden dat de
gewelddadigheden in Joego
slavië nog toenemen. De VN-
chef verklaarde ook dat er wat
hem betreft voorlopig geen
VN-vredestroepen in Joegosla
vië worden gelegerd, omdat er
nog steeds geen staakt-het-vu-
ren is dat stand houdt.
Frankrijk heeft, met steun van
Groot-Brittannië, de Veilig
heidsraad van de VN voorge
steld onmiddellijk 100 militai-
vië te sturen om aan te geven
dat het vredesproces van de
VN nog steeds in werking is.
Zij hopen Duitsland zo over te
halen de twee Joegoslavische
republieken nog niet te erken-
In Servië wordt i
laatste onafhankelijke media
de mond langzaam maar zeker
gesnoerd: de overname door
Servië van het Joegoslavische
persbureau Tanjug lijkt een
feit met het ontslag van de
hoofdredacteur en de onafhan
kelijke krant Borba wordt het
werk op allerlei manieren on
mogelijk gemaakt.
In Kroatië woedden gisteren
hevige gevechten aan het cen
trale front, waar Kroatische
troepen in de afgelopen week
een dertiental dorpen op de
Serviërs hebben heroverd.
Mede door de grote tegenstand
aan het front en door een te
kort aan manschappen heeft
het federale leger de actieve
diensttijd voor dienstplichtigen
en reservisten uitgebreid. In
plaats van 12 maanden moeten
de overwegend Servische
diensplichtigen nu 16 maan
den in het leger; voor reservis
ten werd de diensttijd van
twee naar vier maanden uitge
breid. Het leger probeert hier
mee de groeiende problemen
het hoofd te bieden nu de win
ter de demotivatie onder de
militairen aanwakkert en de
Kroatische weerstand alleen
maar toeneemt. De laatste tijd
komen er steeds meer berich
ten van desertie, ook onder of
ficieren.
ARC DE KONINCK
1HINGTON „De slecht-
aiitenlandse politiek is een
Ihte binnenlandse politiek",
een Amerikaanse
vannt deze week over de ver-
ournal&rloosde economische reces-
zijl Die problemen maken VS
s met ahachtig om krachtig inter-
leiderschap te tonen
de (redding van de democratie
ond vajle (ex-) Sovjetunie.
;n. Vooper toenemende druk om
gereserf enig overgebleven super-
t word^endheid toch actie te on-
lat de jOnemen in deze cruciale da-
met voor de wereldorde, kwam
lerikaans minister van bui-
[andse zaken James Baker
gisteren dan toch eindelijk
de proppen met enig initia-
"I 1 T een conferentie begin ja-
ri in Washington om inter-
onale bijstand aan de uit
gevallen Sovjetunie te coör-
bescheiden is de eigen
erikaanse hulpbereidheid
de Russen en hun buur-
en, dat die vooral veel-
,t!end is over de interne po-
ceike verlamming in Ameri-
iici iev^onc*erc* biljoen dollar wil
a"ijns-A reger'nê"Bush uittrekken
:t hedeif»
deel
iedereei
aijna 70
raad bezorgd over
rdische vluchtelingen
1 h ti-
jj
meerf
omd<
voor nieuwe technische assis
tentie aan de ex-USSR. En bij
de aankondiging daarvan
haastte Baker, die vandaag
naar Kiev en Moskou reist, te
zeggen dat dat geld „natuurlijk
niet ten koste gaat van de
Amerikaanse belastingbetaler,
maar van de begroting voor
ontwikkelingshulp".
Enkele weken geleden had het
Amerikaanse Congres al 400
miljoen dollar van Defensie
uitgetrokken om de Sovjets te
helpen zoveel mogelijk kern
wapens af te breken. Bij die
twee bedragen blijft in feite de
Amerikaanse inspanning om
na de gewonnen Koude Oorlog
ook de vrede te winnen. Het
voornemen om met spoed 'de
restjes' van de militaire maal
tijden voor de Golfoorlog met
de Amerikaanse ltichtmacht
naar Moskou en Sint Peters
burg te vliegen, is „budgettair
neutraal" want dat spul is in
derdaad overgebleven en de
luchtmacht moet tóch vliegen.
Verwijten
Allerlei Amerikaanse deskun
digen zijn het eroï
er veel meer westers geld, des
kundigheid en politieke moti
vatie voor nodig is om de ex-
Politiemensen overmeesteren een inwoner van Kiev, nadat hij een winkelruit had ingegooid en er
met een doos suiker vandoor wilde gaan. Nu de Sovjet-economie is ingestort en de burgers het
steeds moeilijker krijgen, neemt het aantal 'economische misdrijven' hand over hand toe.
FOTO: AP
ikkelingshelper. Ik pleit voor
•n puur zakelijk investering,
ïst zal opleve-
dat
Sovjetunie op de been te krij
gen en het gevaar van sociale
en nucleaire chaos daar te ver
minderen. De verwijten gaan
overigens niet alleen richting
Witte Huis, maar ook naar de
EG.
Robert Strauss, de Amerikaan
se ambassadeur in Moskou,
zegt het zo: „Amerika heeft in
de loop der jaren duizenden
miljarden dollars betaald om
het communisme te bestrijden
en de Sovjetunie op de knieën
te krijgen. En nu we even een
recessie doormaken in Ameri
ka, zijn we niet bereid om een
paar miljard te besteden om
dat succes te bezegelen. Geloof
me, ik kom zelf uit de zaken
wereld. Ik ben geen softe ont-
Een Amerikaans top-expert als
Harvard-econoom prof. Jeffrey
Sacks werkt thans in Moskou
en ziet goede mogelijkheden
om met meer, maar nog altijd
beperkte, westerse financiële
middelen enorme resultaten te
boeken. „Het Amerikaanse de
fensiebudget bedraagt nog al
tijd bijna 300 miljard dollar per
jaar. Als je daar een procent
van neemt, en je vraagt de EG
en Japan om eenzelfde bedrag,
dan kun je met die negen mil
jard wonderen verrichten in
de Sovjetunie".
Maar ook Sacks vindt dat de
:js De Veiligheidsraad
de Verenigde Naties heeft'
zijn bezorgdheid uit-
iroken over de situatie van
derdduizenden Kurden,
opnieuw door het Iraakse
van huis en haard zijn
reven. Een dag eerder
de Amerikaanse regering
dezelfde reden de Iraakse
assadeur op het matje. De
lorganisatie Artsen Zonder
heeft de hulp aan de
den uitgebreid. Volgens
ttingen van de organisatie
sinds begin oktober een
miljoen vluchtelingen
opvangkampen ge-
imd.
JOHANNESBURG Een
rechter van het Zuidafrikaan-
se gerechtshof heeft Zulu's
verboden in de provincie Na-
tal nog langer hun 'culturele
wapens' te dragen.
De rechter verklaarde een de
creet nietig waarin president
F.W. de Klerk, onder druk
van hevige protesten, de Zu
lu's het recht had gegeven hun
traditionele wapens te dragen.
De wapens worden gebruikt
bij gewelddadige botsingen
tussen zwarte groepen. Het ge
weld in zwarte woonoorden in
Natal en rond Johannesburg
heeft de afgelopen zes maan
den alleen al aan duizend
het leven gekost.
De Zuidafrikaanse krant The
Weekly Mail heeft gisteren de
beschuldiging geuit dat de re
gering de Inkatha Vrijheid
spartij is blijven steunen. Dit
ondanks de toezegging van De
Klerk dat de steun was stopge
zet. Volgens de krant is de in
lichtingendienst van het leger
doorgegaan met het geven van
trainingen aan militaire een
heden en doodseskaders van
Inkatha, die voor het grootste
deel uit Zulu's bestaat. De be
schuldigingen zijn niet ont
kend door het Zuidafrikaanse
leger, en zullen daarmee waar
schijnlijk de regering en In
katha in verlegenheid brengen
in de aanloop naar de bespre
kingen over een nieuwe
grondwet, die volgende week
beginnen.
pi02O - De volgende morgen wordt de jonk gelost en weer
an n de blanken met open mond toe te kijken. Nou, die Jappen
jwten blijkbaar goed ingelicht, want als ze dit scheepje hadden
nd verd, waren ze voor hun hele leven binnen geweest. Een fa
ult ichtige schat aan goud en zilver wordt aan wal gebracht en
9 opgeslagen. Ja, nu wordt het hier werkelijk een klein para-
Wanneer na enkele dagen de jonk leeg is, biedt de Chinees
«ein Barker zijn schip aan. „Uw route brengt u langs het
eiland Panapé", zegt hij, „zoudt u het Duitse gouvernement de
boodschap willen overbrengen, dat ik graag dit eiland zou willen
pachten?" Kapitein Barker belooft het. Hij zal vertrekken zodra
de wind gunstig is en de meeste leden van de bemanning zullen
met hem meegaan. - Welk onheil de kleine Chinese kolonie be
dreigt, weet nog niemand, maar diezelfde nacht zwemmen twee
Japanse spionnen, afkomstig van de „Zephir", naar de wal.
MOSKOU De Kazach-
staanse president Nazar-
bajev is bereid gebleken
de vernedering te slikken
die president Jeltsin en de
leiders van diens buurre-
publieken hem hebben
aangedaan. Het stak, dat
hij niet bij de oprichting
van het Gemenebest was
betrokken.
Het reusachtige Kazachstan en
vier minder belangrijke buur-
republieken in Centraal-Azië
hebben hun aanvankelijke be
zwaren tegen het Slavische
Gemenebest van Rusland, de
Oekraïne en Wit-Rusland la
ten varen en zich bereid ver
klaard tot aansluiting bij de
nieuwe statenbond. De vijf
Centraalaziatische republieken
stellen nu wel als voorwaarde
dat zijn de status van mede-op
richter zullen krijgen.
In Moskou -menen waarne
mers dat Gorbatsjovs geestver
want Nazarbajev zich in eerste
instantie terughoudend opstel
de vanwege het Slavische ka
rakter van de nieuwe bond.
Toen die beoordeling op een
'misverstand' bleek te berus
ten, ging de Kazachstaanse
president overstag.
Het waarom valt niet moeilijk
te begrijpen. Oezbekistan,
Tadzjaikistan, Kirgizië en
Toerkmenië zijn traditioneel
de oudste republieken van het
nu zieltogende land. Toch is de
bevolking hier in vergelijking
tot hun broeders aan gene zij
de van de grenzen materieel
gezien beter af, een feit dat
over het algemeen gezien
wordt als een verdienste van
Moskou.
Kopzorgen
Dat zelfs het potentieel rijke
Kazachstan tot het nieuwe Ge
menebest wil toetreden, heeft
langrijke redenen. Het gebied
is net als Rusland, de Oe
kraïne en andere voormalige
Sovjet-republieken econo
misch afhankelijk van de eco
nomie van het uiteen vallende
rijk. Bovendien wonen er
enorm veel Russen.
Op die economische afhanke
lijkheid hamert Gorbatsjov on
ophoudelijk. Als gevolg van de
monopolistische aanpak in de
Sovjet-economie is door de de
cennia heen inderdaad een si
tuatie ontstaan waarbij bij
voorbeeld een enkele fabriek
in een republiek kogellagers
kan fabriceren voor de indus
trie in het hele land. Snijd de
banden los, sluit de grenzen af
en de complete
een zesde van het landopper
vlak op de aardbol stort in el-
De voormalige Sovjet-repu
blieken voorzien met angst en
beven dat Rusland straks een
buitenlandse mogendheid
wordt, die van hen, net als van
ipder land, voor olie en gas
harde deviezen wil vangen
volgens de op de wereldmarkt
geldende tarieven. Dat kun
nen zij nooit betalen. Dit is
overigens een probleem dat de
onafhankelijke Baltische lan
den ook nog moeten oplossen.
Alarm
Ook de Russische bevolking in
de verschillende republieken
baart de leiders aldaar kopzor
gen. Nazarbajev moet ervoor
oppassen dat 'zijn' Russen als
gevolg van Kazachstaans sepa
ratisme niet in een 'vreemd
land' terecht komen. Die Rus
sen zouden in dat geval kun
nen streven naar een oplossing
zoals de slavofiele schrijver
Solzjenitsyn voorstelt. Vanuit
zijn ballingsoord Maine in de
Verenigde Staten - nu zelf ge
kozen. want hij mag allang te
rug naar Moskou - suggereer
de deze schrijver vorig najaar
al. dat Rusland, de Oekraïne
en Wit-Rusland een Slavische
aangaan. Daar-
i, vond Solzjenit
syn, ook de door Russen be
volkte gebieden in Kazachstan
deel uitmaken. Zijn pamflet,
getiteld 'Hoe Rusland te her
bouwen?' leidde tot woedende
reacties en demonstraties in de
Kazachstaanse hoofdstad Alma
Ata.
Vervreemding van het Russi
sche deel van de bevolking
kan ook tot andere problemen
leiden. Vorig jaar herfst sloeg
'Birlik', het volksfront van
Oezbekistan, alarm. In 1989
hielden zo'n 177.000 Russen in
deze republiek het voor gezien
en vertrokken. De meesten
vestigden zich in Rusland. Die
trend zette zich voort en be
roofde de republiek van een
aantal hoog gekwalificeerde
specialisten. Het nationalisti
sche 'Birlik' riep Russen op te
blijven. Oezbekistan kon zich
deze intellectuele leegloop niet
veroorloven.
Etnische rivaliteit
De onafhankelijkheidskoorts
van de verschillende republie
ken komt niet uit de lucht val
len. Ook bij vroegere gelegen
heden hebben delen van het
imperium der tsaren en bolsje
wieken geprobeerd het Russi
sche juk af te schudden. Na de
revolutie van 1917 verklaarde
de Oekraïne zich ook al onaf
hankelijk, maar binnen een
mum van tijd wisten de sluwe
bolsjewieken door territoriaal
geschuif voldoende Russen
binnen het parlement in Kiev
te wurmen om de republiek
weer onder controle te krijgen.
De onafhankelijkheidsgolf
kwam voorzichtig opnieuw op
zetten in december 1989, toen
de Litouwse communisten zich
afscheidden van de Commu
nistische Partij van de Sovjet
unie. In Moskou schreeuwden
orthodoxe apparattsjiki moord
en brand over deze ketterij.
Ook Gorbatsjov liet zich niet
onbetuigd, maar deed niets.
In maart haalde Vilnius diep
adem en de Litouwers ver
klaarden zich totaall onafhan
kelijk. Estland en Letland vat
ten moed en volgden. De rest
van het rijk had niet van die
mooie recente herinneringen
aan tijden van onafhankelijk
heid als de Balten, maar toch
wilden ook anderen wel ge
bruik maken van de zwakte
van het Kremlin. De ene na
de andere republiek verklaar
de zich 'soeverein'. Die soeve-
reiniteitskoorts begon koddige
vormen aan te nemen, toen in
het Verre Oosten zelfs het
volk der Korjaken. nog geen
10.000 zielen rijk. zich soeve
rein verklaarde. In Moskou
ging toen het grapje dat spoe
dig zelfs straten en huizen
blokken zich zouden gaan af
scheiden.
Die afscheidingsdrift legt ove
rigens het evidente probleem
van etnische rivaliteit bloot,
die de Kaukasische republie
ken Azerbajdzjan en Armenië
zelfs op de rand van oorlog
heeft gebracht. Met het weg
vallen van de Sovjet-dwang
buis van tanks en mitrailleurs
was hier voor Moskou sinds de
komst van Gorbatsjov in 1985
geen scheidsrechtersrol meer
weggelegd. Alle waarschuwen
de geluiden van Gorbatsjov
ten spijt, die een burgeroorlog
zei te voorzien als de oude
unie verdwijnt, zou de nieuwe
statenbond juist wel eens kun
nen leiden tot een vreedzame
oplossing van het geschil. Be
reidheid tot het sluiten van
vrede zou een van de voor
waarden tot toetreding kun
nen zijn.
Misschien is het sluwe opzet,
maar waarschijnlijk heeft de
intuïtie of het toeval de Slavi
sche leiders een handje gehol
pen, toen zij het nieuwe Ge
menebest met hun drieën be
gonnen. Nu geldt, wil je mee
doen? Graag of niet. Hadden
zij het plan als alternatief voor
Gorbatsjovs unieverdrag ge
lanceerd, dan was het onver
koopbaar geweest in de Oe
kraïne, en had de rest van het
voormalige rijk tot in Sint Jut-
temis over de voorwaarden ge
bakkeleid.
EG daar zeker zoveel aan moet
bijdragen als Amerika, omdat
„een massale exodus van Rus
sen naar West-Europa dreigt".
Presidentskandidaat Buchanan
echter lijkt in het huidige
Amerika de toon te zetten - en
Bush te verhinderen naar zijn
ambassadeur en anderen te
luisteren - met gemakkelijk in
het gehoor liggende deunen
voor economisch bezorgde
Amerikanen: „Laat de Europe
anen onderling dit probleem
oplossen. We zouden hartstik
ke gek zijn om de Russen drie
miljard dollar te geven en de
bureaucratie daar verslaafd te
maken aan onze hulp. Dan
weet je zeker dat het daar
nooit wat wordt".
Akkoord over
aanpak van
problemen
St. Maarten
WILLEMSTAD De minis
terraad van het koninkrijk is
gisteren akkoord gegaan met
het plan van minister Hirsch
Ballin (Antilliaanse en Aru
baanse zaken) over de aanpak
van de bestuurlijke problemen
op het Antilliaanse eiland St.
Maarten. Dit heeft het Kabinet
voor Nederlands-Antilliaanse
Zaken (KABNA) meegedeeld.
Volgens het voorstel van
Hirsch Ballin zal de Antilliaan
se regering een commissie in
stellen die een onderzoek moet
verrichten naar de besluitvor
ming door de bestuursorganen
van St. Maarten. Over de
noodzaak de bestuurlijke pro
blemen op St. Maarten aan te
pakken, was op 16 november
op Curasao overeenstemming.
De belangrijkste afspraken van
het door minister Hirsch Ballin
opgestelde urgantie-plan be
treffen een verdëre verster
king van het justitiële en poli-
tie-apparaat op St. Maarten, de
vestiging van douane op het
eiland vooral ter voorkoming
van de invoer van verdovende
middelen, en voortzetting van
de gerechtelijke procedures
rond de uitbreidingsplannen
voor de luchthaven op St.
Maarten. De koninkrijksrege
ring, de regering van de Ne
derlandse Antillen en het be
stuurscollege van St. Maarten
zullen zo spoedig mogelijk in
gezamenlijk overleg de resulta
ten van de gemaakte afspra
ken beoordelen.
PARIJS Westerse en Ara
bische landen hebben giste
ren 700 miljoen dollar toege
zegd voor de wederopbouw
van Libanon. Het geld wordt
gebruikt voor herstel van
water- en elektriciteitsvoor
zieningen, de telecommuni
catie en de bouw van wonin
gen voor ongeveer 800.000
mensen die tijdens de bur
geroorlog hun huis verloren
hebben. Gisteren vond in
Parijs een bijeenkomst van
de Wereldbartk plaats, voor
namelijk om de steun van
verscheidene landen te coör
dineren. Aanwezig waren
vertegenwoordigers van Ku-
wayt, Oman, Qatar, Saudi-
Arabië, de Verenigde Arabi
sche Emiraten, de Verenigde
Staten, Groot-Brittannië.
Frankrijk, Italië, Duitsland
en Japan.
De bijdragen aan
de wederopbouw - waarvan
de kosten in totaal op drie
miljard gulden geraamd wor
den - zijn nagenoeg gelijk
verdeeld over Arabische en
Westerse landen.
VN schrappen
boycot
Zuid-Afrika
NEW YORK De algemene
vergadering van de Verenigde
Naties heeft gisteren unaniem
alle leden opgeroepen de cul
turele, wetenschappelijke en
sportieve boycot tegen Zuid-
Afrika op te heffen De rela
ties met het land moeten wor
den hersteld, „omdat goede
vooruitgang is geboekt bij het
beëindigen van de apartheid".
Ook zouden de lidstaten hun
resterende economische sanc
ties tegen Zuid-Afrika moeten
heroverwegen.
Polen tonen nu begrip voor noodtoestand
ten, tegen wie een gerechtelijk
onderzoek loopt. Adam Micn-
nik. voormalig Solidariteitsac-
tivist en nu hoofdredacteur
van de grootste Poolse krant,
Gazeta Wyborcza, schreef gis-
WARSCHAU De
Polen vinden dat de staat van
beleg die generaal Wojciech
Jaruzelski in 1981 afkondigde
om de vakbond Solidariteit de
kop in te drukken, het land
destijds behoed heeft voor een
Sovjet-invasie.
Dat blijkt uit een opiniepeiling
die gisteren is gepubliceerd.
Toen de Poolse bevolking in
de bitter koude ochtend van 13
december 1981 ontwaakte, ble
ken de vakbondsleiders, onder
wie de huidige president Lech
Walesa, gearresteerd te zijn,
terwijl de verbindingen met
de buitenwereld waren verbo
den.
In de dagen die volgden
kwamen meer dan tien men
sen om die zich verzetten te
gen de noodtoestand. Onder
hen waren negen mijnwerkers
die in de buurt van Katowice
hun werkplek weigerden te
verlaten. Zij werden doodge
schoten door veiligheidsagen-
dat
het beter zou zijn om de archi
tecten van de noodtoestand
amnestie te verlenen en alleen
personen te vervolgen die tij
dens de staat van beleg misda
den hebben begaan.
