Dansen
als je
75
wordt
„Ik ben in positieve
zin een voyeur"
Onbekend maakt onbemind, zeggen ze
wel eens. Etnische, religieuze en culturele
minderheden hebben er overal ter wereld
mee te maken. Mensen hebben vaak snel
hun mening klaar over 'vreemde'
gebruiken. En dat kan leiden tot
vooroordelen of, erger nog,
vreemdelingenhaat. Ook in Nederland.
Wie echter de moeite neemt zich in te
leven in zo'n andere cultuur, zal lot de
ontdekking komen dal veel gebruiken
eigenlijk heel logisch en verklaarbaar
zijn. En, belangrijker nog, gelijkwaardig
aan die van ons. Vandaag de achtste en
laatste a flevering in een serie over feesten
bij minderheden in Nederland.
Feestdagen die belangrijke
gebeurtenissen in iemands leven
markeren.
FOTO: 'T STICHT
de feestzaal. Er staan enorme pannen op
het vuur. De gerechten worden in plastic
bakjes door familieleden op een dien
blad rondgebracht: bloedworst, kleine
loempia's en bami. Een echte Creoolse
keuken bestaat er eigenlijk niet. Veel ge
rechten zijn in de loop der tijd overge
nomen van Europeanen, Indonesiërs,
Chinezen, en Hindoestanen. Maar er is
vaak wel een Creoolse draai aan gege
ven.
Ondertussen spelen de musici onver
stoorbaar door. Er wordt veel gedanst.
Meestal zijn het mannen die met vrou
wen dansen. Maar de vrouwen dansen
ook met elkaar. Door de swingende mu
ziek beginnen we nu toch een beetje in
tropische sferen te geraken. Een stukje
Suriname in hartje Utrecht.
De fotograaf probeert op de dansvloer
een mooie kleurenplaat te schieten. Dat
valt niet mee, want het is vrij donker in
de zaal. Weliswaar hangen er een paar
spotjes en een tl-bak aan het plafond,
maar veel is het niet. „En dan zijn we
zelf ook nog zo donker", voegt één van
Alvares' zoons er aan toe. Zijn vader is
gelukkig bereid om met zijn danspartner
goed zichtbaar in het licht te gaan staan. H
Per slot van rekenine kom ie niet iedere B
Per slot van rekening kom je niet iedere
met je kop in de krant.
orgen
en d;
inimun
mstree
iddagt
ngevee
zuid
verdag
rij krac
ust en
)t kracl
vond t<
landse begrippen toch een enorm poten
tieel aan acteertalent. Bovendien is het
uitgangspunt, het verhaal van een krant,
een rijke voedingsbodem voor een goede
reeks. Het grote verschil met 'L.A. Law',
dat over een advocatenkantoor handelt,
is echter dat het een probleem wordt om
alle achttien hoofdpersonages in afleve
ringen van 25 minuten te stoppen. Een
dubbele lengte en per aflevering een af
gerond verhaaltje had 'De Dageraad' net
zo populair kunnen maken als 'Medisch
Centrum West' bijvoorbeeld. De kijker
blijft, vreemd genoeg, voor een uurtje
gemakkelijker thuis dan voor een half
uur. Probleem bij 'Villa Borghese' is de
soort Postbus 51-achtige mededelingen
die in de afleveringen moeten worden
verwerkt: 'leef en eet gezond'. Mensen
willen nu eenmaal niet worden betut
teld. En de competitie is momenteel
moordend. Er wordt zo ontzettend veel
drama gemaakt, dat ik mij wel eens af
vraag of er wel genoeg over wordt nage
dacht. Bovendien heeft iedereen zijn af
standsbediening bij de hand. De tv staat
tegenwoordig zo op een andere zender".
Om zijn conditie op peil te houden is
Hugo Haenen op een fanatieke manier
aan het schaatsen geslagen. Hugo: „Ik
ben de hele week op de ijsbaan geweest
en heb mij inmiddels als reserve inge
schreven voor de Elfstedentocht. Er is
een ledenstop, maar er worden wel, als
de tocht wordt gehouden, kaarten ver
loot onder belangstellenden. Als ik maar
niet net op die dag in Zuid-Limburg
moet spelen...".
„Van de zomer heb ik veel gefietst, on
der meer de Belgische klassieker Luik-i
Bastenaken-Luik. Het is een Soort bevre
diging die ik in lichamelijke uitputting
vind. Echt heerlijk. Muziek geeft weer
een andere kick. Ik zit in een symfonie
orkest dat Het Orkest is genaamd en be
staat uit mensen die het conservatorium
niet hebben afgemaakt of er niet naartoe
zijn gegaan. Maar onze ambities bij hel
muziek maken zijn groot. De meeste
amateur-orkesten zijn gezelligheids vere
nigingen, maar wij spelen in principe heti
grote repertoire dat je ook bij beroepsor
kesten terugvindt".
„Ik heb van die buien en dan doe ik in
eens heel erg iets en vergeet ik al het an
dere. Mensen worden er wel eens gek
van. Het is allemaal zo leuk. Zo ben ik 1NHEM
vorig jaar gaan tennissen. Ik ben natuur- orzitters
lijk nog een kruk, maar wat ik wel heb i
gemerkt, is dat ik het voor het eerst in
mijn leven niet erg vind om te verliezen.
Dat ik het gewoon om het spelletje leuk
vind. En zo ben ik nooit geweest"
K)rzitt
rlaat
HECH'
verlas
id FN"\
ïmorge
idsraad
lersfooi
1!
eede te
oopt. Si
irsoonli
loten
rde ter:
Hen. Hi
wat 1
it doen.
zich ni
'en voo
e funct
«nkom
ik ke
k zei e
erdere
Vreenx
UTRECHT - Tijd om lekker thuis
te genieten van zijn pensioen heeft
hij niet. De jarige W. B. Alvares uit
Utrecht is een bezig baasje. Is-ie
niet naar een bijeenkomst van de
ouderenvereniging, dan heeft hij
wel weer iets van het Rode Kruis
of de begrafenisonderneming waar
hij zich speciaal met rituelen voor
minderheden bezighoudt.
Geen wonder dat hij op het eerste ge
zicht wel eens de indruk maakt „een
klein, lastig, mannetje" te zijn, zoals één
van de gasten in een toespraak vanaf het
podium zegt. Alvares heeft nu eenmaal
niet zo'n groot postuur, maar dat belet
hem niet zich overal mee te bemoeien.
Zelfs op deze hoge leeftijd.
Ook vanavond wordt snel duidelijk dat
de oud marine-man een levenslustig
type is. De ene na de andere vrouw
wordt galant meegetroond naar de dans
vloer. Surinaamse klanken vullen de so-
De jarige W. B. Alvares danst met één van
ber aangeklede feestzaal van sportcen
trum Jan Brouwer onmiddellijk. Bijna
alle gasten dansen met van die mooie
heupbewegingen. Het ziet er zo losjes
uit. Ook wij proberen ons beste beentje
voor te zetten, maar echt soepel gaat het
nog niet.
Alvares, gekleed in krijtstreeppak met
een rode roos in zijn knoopsgat, viert
vanavond zijn 75e verjaardag met een
bal. Volgens Creools gebruik een zoge
naamde 'bigi jarie', een grote verjaardag.
En hij heeft er zo te zien zin in. Zijn
ogen kunnen niet anders dan lachen.
Creolen vieren een bigi jane als iemand
bijvoorbeeld 15, 20, 30, 40, 50, 60 of 75
jaar wordt. Het zijn eigenlijk lustra van
verjaardagen, of ook wel de mooie getal
len. „Je bent ook niet verplicht om zo'n
bigi jarie te vieren, hoor", legt mevrouw
Alvares uit. „Maar je doet het gewoon
als je zin hebt". In feite vertoont de vie
ring van zo'n grote verjaardag dus sterke
overeenkomsten met de Nederlandse si
tuatie. Wie hier 40, 50 (Abraham en
Sara zien) of 60 wordt, kan dat groots
aanpakken met een feest of receptie,
maar het hóeft niet.
De Creolen, die ongeveer een derde uit
maken van de Surinaamse bevolking.
zijn gasten.
zijn afstammelingen van de negerslaven
die uit Afrika (Angola en Dahomey)
werden gehaald. Ze werden gekerstend
door zendelingen en hebben dus meestal
het christelijke geloof. Na de Tweede
Wereldoorlog en met name na de onaf
hankelijkheid van Suriname vestigden
velen van hen zich definitief in Neder
land. Zo ook het gezin Alvares, dat oor
spronkelijk in Paramaribo woonde.
Kerkdienst
Wanneer Creolen besluiten een bigi jarie
te vieren - of dat nou in Suriname of in
Nederland is - wordt dat meestal groots
aangepakt. De festiviteiten voor de jari
ge heer Alvares zijn over twee dagen uit
gespreid. „Gisteren hadden we bijvoor
beeld al een kerkdienst", vertelt hij.
„Dat was erg mooi. Er waren wel 150
mensen, schat ik".
Alvares is rooms-katholiek, maar de do
minee die even bij ons is komen staan,
antwoordt dat de jarige wat hem betreft
..erg oecumenisch is ingesteld". Vandaar
dat de kerkdienst bij de Evangelische
Broedergemeente is gehouden, een
protestantse kerkelijke stroming die als
gevolg van intensief zendingswerk popu-
lair is onder Surinamers. Ook mevrouw
Alvares behoort tot de Evangelische
Broedergemeente.
Het is trouwens niet verplicht een kerk
dienst te houden, zegt ze, maar me
vrouw Alvares vindt het niet meer dan
logisch dat voor haar man een dank
dienst is gehouden „Je moet God toch
bedanken als je zo oud bent geworden",
zegt ze.
Typisch Creools is het bazuinkoor op
een bigi jarie. Soms wordt de jarige er in
de vroege ochtend mee gewekt, maar Al
vares kreeg zijn aubade gistermiddag te
horen. In Nederland is het vaak ook niet
mogelijk om met trompetten en andere
instrumenten de jarige wakker te blazen.
Dat veroorzaakt toch wel wat geluidso
verlast. Zeker als je in een flat of boven
huis woont.
Kotomisi
Op het feest vanavond maakt men zich
in elk geval geen zorgen over lawaai. Het
gebouw ligt wat naar achteren vergele
ken met de andere huizen in de straat en
de band kan er dus lustig op los spelen.
De genodigden zitten aan lange tafels be
dekt met een papieren kleed. Iedereen
houdt de stoel die hij of zij vanaf het be
gin van de avond heeft ingenomen. Dus
wie na een dansje weer wil gaan zitten,
moet er even goed op letten dat hij niet
de stoel van z'n buurman pf buurvrouw
inpikt.
Jammer genoeg dragen de vrouwen geen
'kotomisi' zoals we hadden gehoopt.
Deze voor Suriname zeer bekende kle
derdracht bestaat onder andere uit een
gesteven rok (koto) die wijd uitstaat en
een eveneens gesteven doek (angisa) die
op vele manieren om het hoofd wordt
gevouwen. Hoe de hoofddoek wordt ge
dragen is afhankelijk van het soort feest
of de gemoedstoestand van de draagster.
Dat de vrouwen vanavond gewoon wes
terse kleding dragen komt omdat de jari
ge een man is, vertelt iemand. „Was het
een bigi jarie van een vrouw geweest,
dan wordt vaak wel een kotomisi gedra
gen".
Bami
Terwijl haar man de gasten vermaakt, is
mevrouw Alvares regelmatig in het klei
ne keukentje te vinden, dat zich achter
een deur bevindt aan de lange zijde van
ZATERDAG 14 DECEMBER 1991
CcidócSouAOtit
HUGO HAENEN WIL ELFSTEDENTOCHT
SCHAATSEN
Daarvoor kende ik die wereld te goed.
De mentaliteit staat mij niet aan. Ik
werd ingeloot voor medicijnen en tege
lijkertijd aangenomen op de toneel
school in Maastricht. Ik heb voor het
meest onzekere beroep gekozen. De
dwang om in m'n eentje op een zolder
kamertje te moeten studeren, stond mij
tegen. Ik heb op de middelbare school
het geluk gehad weinig te hoeven doen.
Dat leren ging mij gemakkelijk af en ook
nu kost het mij geen moeite een rol erin
te stampen. Ik weet snel hoofd- van bij
zaken te scheiden, er structuur in aan te
brengen. Dat is toch de B in mij. Ik ben
niet zo'n artiest".
„Ik benader een rol ook niet vanuit mijn
gevoel. Dat komt later pas. Ik zet een
personage neer zoals hij er volgens mij
moet uitzien. Er zijn veel mensen die zo
werken. Sir Laurence Olivier is daar
misschien het beste voorbeeld van. Hij
speelde puur in vorm, zoals dat heet,
maar had zo'n enorme beheersing dat je
het verschil niet merkte met iemand die
zich had ingeleefd. Dat talent van die
man heb ik natuurlijk van geen kanten.
Óp de toneelschool hebben we veel emo
tie-training gehad. Ik had daar grote
moeite mee, maar hoe gemakkelijk je
die ontroering ook weet op te roepen,
het is geen waarborg voor subliem spel".
„Het blijft uitproberen. Zo heb ik in drie
afleveringen van 'Laat maar zitten' ge
speeld. Ik vond het heel leerzaam en het
was geweldig om met Johnny Kraay-
kamp jr. samen te werken, maar ik ben
er wel achter gekomen dat ik niet ge
schikt ben voor zo'n serie. Ik mocht blij
ven, maar dat heb ik niet gedaan, omdat
ik het gevoel had daar niet op mijn
plaats te zijn. Het wil echter niet zeggen
dat ik er m de toekomst ook niet ge
schikt voor zou zijn. Dat is juist zo heer
lijk, je blijft je ontwikkelen. Dat zoeken
naar je kracht, die onzekerheid en de
verrassingen die je dan tegenkomt, vind
ik echt heel spannend".
„Nu ik in zowel 'De Dageraad' als 'Villa
Borghese' echt twee heel nette meneer
tjes heb gespeeld, kijk ik uiterst kritisch
naar de volgende televisierol die ik krijg
aangeboden. Vooral ook omdat ik on
langs merkte dat ik voor een bedrijfsfilm
niet werd gevraagd omdat ze juist geen
zakenman zochten. Dank je de koekoek,
alsof ik niks anders kan. Ik heb in
'Switch' en 'De Brug' heel andere types
neergezet. Probleem is alleen dat men
sen het niet weten. Ik beweeg mij blijk
baar toch vrij anoniem over het
scherm".
„Ik heb even genoeg van televisie en bo
vendien ontzettend veel zin om gewoon
lekker het toneel op te gaan. Hoe groot
mijn liefde ook is om met z'n allen een
scène in optimale vorm door dat kleine
gaatje van de camera te sturen, toneel
heeft niet mis te verstane voordelen. Eén
ervan is dat je de tijd krijgt om te repe
teren, waardoor je dieper kunt ingaan op
de materie. Toneel is meer verantwoord
en de scripts zijn literair gesproken inte
ressanter. Het zou niet moeten, maar het
is wel zo. Gelukkig zijn er Amerikaanse
series die even slim in elkaar zitten als
een goed toneelstuk".
Teleurstelling
„In Nederland is dat nog iets te weinig.
'Bij nader inzien' was een prachtige serie
en 'De zomer van '45' was een heel goe
de poging tot een zeer goede reeks. Maar
in Amerika heb je 'Capitol City'. Dat
vond ik een meesterlijke serie, net als
'L.A. Law'. Daarin zijn mensen van
vlees en bloed te zien. Zo had 'De Dage
raad' ook moeten worden. Ik vind het
een enorme teleurstelling dat RTL4 er
mee stopt. Die reeks heeft voor Neder-
Idoor
HANS PIËT
AMSTERDAM - „In elke rol die
ik krijg aangeboden, moet ik een
uitdaging zien. Dat heeft heel veel
te maken met hoe ik in elkaar zit.
Niet dat ik zo'n ridder ben die ach
ter de heilige graal aan jaagt, ik heb
gewoon veel verschillende interes
sen. Ik zou het vreselijk vinden als
ik maar met één ding bezig kon
zijn. Daarbij vind ik speelplezier
veel belangrijker dan. zekerheid.
Dat klinkt principieel misschien,
maar ik werk niet alleen voor een
salaris. Bovendien ben ik nog jong,
heb geen kinderen en hoef geen ali
mentatie te betalen", zegt Hugo
Haenen (29).
„Elke nieuwe rol brengt mij in een ande
re wereld, waarmee ik mijn behoefte kan
bevredigen telkens weer een ander inte
resse-gebied binnen te stappen. Zo'n rol
is een studie, al klinkt dat hoogdraven-
der dan ik bedoel. Ik ga heus niet elke
keer naar de open universiteit, maar ik
doe er wel van alles aan om mij in te
leven in een andere manier van denken.
Óm het karakter naturel te kunnen spe
len kijk ik naar de werkelijkheid. Zo heb
ik voor de NCRV-serie 'Switch' waarin
ik in 1988 toetsenist Nick speelde heel
veel met muzikanten gesproken om hun
wereld te leren kennen. Het is een soort
voyeurisme in positieve zin. Op zo'n
moment wil ik weten wat er zo speciaal
is aan de normale gang van zaken bij die
mensen. Dat fascineert mij".
Fanatiek
„Die honger zat er al vroeg in. Daarom
speelde ik op het moment dat ik nog op
het gymnasium zat in orkesten, deed ik
aan toneel en was ik behoorlijk fanatiek
met sport bezig. Het maakte de keuze na
de middelbare school er niet gemakkelij
ker op. Ik had geen idee wat ik met de
toekomst aanmoest. Daarom heb ik
eerst een jaartje rondgekeken, heb in fa
brieken gewerkt en ben ik in Amerika
geweest. Daar heb ik er in een maand
tijd heel veel geld doorheen gejaagd.
Niks gezien en tegelijkertijd ook alles.
Daarna heb ik alle opties afgewogen. De
muziek wilde ik in elk geval niet in.
Hugo Haenen houdt van de camera. Het aanstormend ta
lent voelt zich gelukkig als hij ervoor staat. Bovendien
vindt hij dat zijn manier van spelen zich er beter voor leent
dan voor het werken in een theater. Daarom nam Hugo na
vijf toneelseizoenen definitief afscheid van de planken;
maar wat heet definitief in die wereld. Na hoofdrollen in
'De Dageraad', de krantenserie die RTL4 momenteel op
het scherm brengt, en 'Villa Borghese, de soap met een ge-
zondheidsboodschap van de AVRO, speelt hij volgend jaar
een van de rollen in de vrije-toneelproduktie 'Goed fout'
van scenarist Haye van der Heyden. „Na zeven jaar sta ik
wat laconieker tegenover het vak. In het begin wilde ik mij
heel erg bewijzen en dat geeft ook een soort verkramping.
Het verlies van dat fanatisme geeft ruimte voor fijnslijperij,
maar tegelijkertijd wil ik niet vergeten dat die onbesuisd
heid mij heeft gebracht waar ik nu ben".
Hugo Haenen (midden), hier bezig aan een scène uit 'De Dagreaad'; „Met tennis heb ik
voor het eerst van mijn leven gemerkt dat ik het niet erg vind om te verliezen".
FOTO: DIJKSTRA
4
