Farao blijft tot de verbeelding spreken
SPORT
N44
i
- TV - HIFI - FOTO - VIDEO-
BOEKEN/PLATEN
IVOORDEUG
WINKELEN?
KIJK
INDE
KRANT.
PHILIPS Canon JVC
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 13 DECEMBER 1991
HET COMPLETE VERHAAL VAN TOETANCHAMON VERTELD IN EEN UITGEBREID NASLAGWERK
Nicholas Reeves: 'Toetanchamon.
De koning - het graf - de schatten'.
Uitgave J.H. Gottmer/H.J.W. Becht
BV. Prijs 69,50.
De Egyptische farao Toetan
chamon is, sinds de spectacu
laire ontdekking van zijn graf
tombe in 1922, altijd tot de
verbeelding blijven spreken.
De overvloed van rijkdommen
die de egyptoloog Howard
Carter en zijn geldschieter
Lord Carnarvon in het graf
aantroffen en de aanwezigheid
van de koningsmummie zelf
hebben een aanhoudende
stroom publikaties tot gevolg
gehad.
Hun volharding werd beloond
toen op 4 november 1922
werklieden de ontdekking
meldden van een in de dalbo
den uitgehakte trede. Die tre
de was het begin van een trap
die naar beneden leidde, naar
een gemetselde ingang; de
toegang tot de alle verbeelding
tartende graf- en schatkamers
van Toetanchamon.
Carter heeft voor de ontrui
ming van het met goud overla
den graf tien jaar nodig gehad.
Hij ging hierbij uiterst behoed
zaam te werk. Dank zij de
grondigheid waarmee hij zijn
vondsten conserveerde en rap
porteerde is de tombe van
Toetanchamon het best gedo
cumenteerde koningsgraf.
Bij het samenstellen van zijn
boek heeft Reeves uitgebreid
geput uit Carters notities en
tekeningen, die bewaard wor
den in het Griffith Institute in
Oxford.
Hij beschrijft de zoektocht van
Carter en Carnarvon in het
Dal der Koningen en ieder
fase van de ontdekking, elke
kamer van het graf en alle be
langrijke schatten.
De verhalende tekst wordt af
gewisseld met citaten uit de
aantekeningen en dagboeken
van Carter. Het illustratiema
teriaal, waarvan de recon
structietekeningen die Carter
tijdens de opgravingen heeft
gemaakt en de talrijke opgra
vingsfoto's aparte melding
verdienen, dragen bij tot de
duidelijkheid en overzichte
lijkheid van het boek. De be
kroning vormt evenwel een
complete inventarisatie van
alle vondsten, van de orna
menten op de koninklijke
mummie tot de wijnen die het
graf bevatte. Hiermee is 'Toe
tanchamon' het meest volledi
ge naslagwerk over de myste
rieuze jonggestorven farao.
Ondanks alle publiciteit ten
tijde van de ontdekking en
daarna - gekruid door de
vroegtijdige, aan de 'vloek van
de farao' geweten dood van
Carnarvon - is echter het
complete verhaal van Toetan
chamon nooit verteld. Door
zijn dood in 1939 heeft Carter
zijn voorgenomen zesdelige
verslag over de opgravingen
nooit kunnen voltooien. De
Toetanchamon-tentoonstellin-
gen van de jaren zestig en ze
ventig resulteerden in een
overvloed aan populaire boe
ken. Geen daarvan voegde
evenwel iets belangrijks toe
aan wat Carter al over het
graf had gepubliceerd.
De egyptoloog Nicholas Ree
ves, verbonden aan de Egypti
sche afdeling van het British
Museum te Londen, heeft met
zijn onlangs in Nederlandse
vertaling verschenen boek
'Toetanchamon (De koning -
het graf - de schatten)' Carters
werk afgemaakt. Hij heeft ge
bruik gemaakt van Carters
deels ongepubliceerde aante
keningen, tekeningen en re
constructies en daarmee het
tot op heden meest volledige
en overzichtelijke naslagwerk
over Toetanchamon samenge
steld.
Akhnaton
Ondanks de grandeur van de
begrafenis van de farao, is
Toetanchamon altijd een raad
selachtige figuur in de Egypti
sche geschiedenis gebleven.
Zijn afstamming is onderhevig
aan talloze speculaties en ook
over zijn regeringsperiode is
slechts weinig bekend.
Ten tijde van het Nieuwe Rijk
(1550-1070 v.C.) volgde farao
Amenofis IV zijn voorvaderen
van de achttiende dynastie op.
De farao brak de banden met
de oude Amon-godsdienst,
waarvan Thebe het religieus
centrum was, en propageerde
in plaats daarvan de zonnegod
Aton. Hij veranderde zijn
naam in Achnaton en ver
plaatste zijn residentie naar
Midden-Egypte. Bij Amarna
aan de Nijl liet hij een nieuwe
koningsstad opbouwen en leef
de daar met zijn illustere echt
genote Nefertite.
In eerdere publikaties werd
Toetanchamon doorgaans be
schouwd als broer van 'ketter-
koning' Achnaton en zoon van
Amenofis III en koningin
Teje. Reeves verdedigt even
wel de stelling dat Toetancha
mon een zoon is van Achnaton
zelf en voert daarvoor een
overtuigende vracht bewijzen
aan. Als mogelijke moeder
noemt Reeves een van de bij
vrouwen van Achnaton, Kija.
De vermoedelijk tot godsdiens
twaanzin vervallen Achnaton
stierf in het achttiende jaar
van zijn regeringsperiode en
werd opgevolgd door zijn me
deregent Semenchkare. Deze
overleefde de koning slechts
korte tijd en in 1333 kwam de
toen waarschijnlijk negenjari
ge Toetanchamon op de troon.
Toetanchamons regeringspe
riode was een tijd van opbouw
volgend op de verwoestingen
die tijdens de laatste jaren van
Achnaton waren aangericht.
De belangrijkste gebeurtenis
van Toetanchamons koning
schap vormde het herstel van
de Amon-verering te Thebe.
De farao veranderde hierbij
Dal der Koningen
De farao stierf jong, vermoe
delijk al op achttienjarige leef
tijd, en werd door zijn advi
seur en opvolger Eje om
streeks 1323 ter aarde besteld
in een haastig aangepast privé-
graf in het Dal der Koningen,
vijf kilometer ten westen van
het huidige Luxor aan de an
dere oever van de Nijl. Dit
kleine graf moest dienst doen
omdat het werk aan het voor
de farao bestemde graf nog
maar net was begonnen.
Tijdens de negentiende dynas
tie werd de verwoesting van
de Amarna-nalatenschap
voortgezet. Binnen vijftig jaar
na Achnatons dood waren alle
herinneringen aan de ketter-
koning, Semenchkare, Toetan
chamon en Eje uitgewist.
Juist de vergetelheid waarin
Toetanchamon was geraakt
heeft het voortbestaan van zijn
graf veilig gesteld. Het graf
werd niet opgemerkt toen
Ramses VI op slechts een paar
meter afstand een graf voor
zichzelf liet uithouwen. Het
bleef eveneens onaangetast
toen Ramses XI een begin
maakte met de afbraak van de
koninklijke begraafplaats.
De rijkdommen in de graven
waren een onweerstaanbare
verleiding gebleken voor
plunderaars. De koningsmum
mies werden als voorzorgs
maatregel, ontdaan van hun
kostbaarheden, herbegraven
in een aantal gemakkelijk te
bewaken schuilplaatsen.
Een opgravingsteam onder 1(
ding van de AmerikaanJ
maecenas Theodore Dav|
meende in 1909 het graf
Toetanchamon te hebben onj
dekt. Howard Carter geloofd
niet dat de kleine, ongedec
reerde kamer die Davis hl
aangetroffen het graf van d
farao kon zijn. Gedurende
periode van vijf jaar zoch
hij en Lord Car nar van sy!
matisch verder in het Dal <j
Koningen.
F amilieberichten
Bedroefd, maar dankbaar voor alles wat zij in haar
zorgzame leven voor ons heeft betekend, geven wij
u kennis dat na voorzien te zijn van de Zieken
Zalving van ons is heengegaan onze lieve moeder
en oma
ERMINA ALIDA MARIA
VAN MASTWIJK-STRAATHOF
weduwe van M. J. van Mastwijk
in de leeftijd van 80 jaar.
Uithuizermede: An
Eerhnes: Annie en Siem
Amstelveen: Harry en Toke
Zevenhoven: Martien en José
Nieuwveen: Cor en Thea
Nieuwveen: Nel
Zevenhoven: Henk en Rosa
Andijk: Joke en Willem
Kudelstaart: Lenie en Dick
Nobrdwijkerhout: Hermien en Hans
en kleinkinderen
Correspondentieadres:
C. van Mastwijk
Hogedijk 2
2441 CK Nieuwveen
De Avondwake zal worden gehouden op zondag
15 december om 19.00 uur in de Parochiekerk
St. Nicolaas te Nieuwveen.
De plechtige Uitvaartdienst zal worden gehouden
op maandag 16 december om 11.00 uur in voor
noemde kerk, waarna we haar begeleiden naar
haar laatste rustplaats op het parochiekerkhof.
Gelegenheid tot condoleren na de Avondwake in de
kerk en na de begrafenis in zaal „Inn 't Lely Veldt".
Ski-onderhoud:
Repareren, slijpen, waxen in onze
vernieuwde skiwerkplaats25.-
(afgeven bij BP station tot 24.00 uur)
Ski-box verhuur:
Voor max. 3 weken voor
4 paar ski's 50.-
Voor max. 3 weken voor
8 paar ski's 100.-
Voor max. 3 weken
voor bagagebox50.-
Verkoop partij
wintersportgoederen:
Gebruikte ski's, vanaf 50.-
schoenen vanaf 25.-
Vrijdagavond koopavond
Rijksstraatweg 451 - Wassenaar.
(bij BP benzinestation)
Telefoon 01751-14463
Mevr. M. A. van Schie
HUISARTS
AFWEZIG:
Waarneming voor
spoedgevallen
van 8.00-12.00 uur
DR. B. JANSSEN
tel. 121641,
van 12.00-17.30 u.
Dr. J. H. DE RUITER
tel. 125096,
vanaf 23 december tot
01 januari op werkdagen
alleen open spreekuur
van 7.30-9.30 uur.
Voor spoedgevallen zijn
wij bereikbaar vanaf 13.30
uur via de dokterstelefoon
tel. 122222.
m
Gezellig etentje 4
tip uit een advertentie
VI SONY FUJI Nikon Kodak JaiTIO
'Extra kortingen gelden niet op aanbiedingen.
Hüimicraa
Nieuwveen - Dorpstraat 12
Leimuiden - Dorpstraat 55
Roelofarendsveen - Noordeinde 15a
l»«!UIJ'.I.IJimj|IUI.II.I.IJ.III.!.IJ.IJ.I.UI.IJ.H.IM.I.I.I
