KRO ziet in opstappen TROS
meer kans op behoud bestel
KUNST/RTV
23
EO en VPRO vragen
de A-status aan
Fraaie beelden van
Boschma en Lorca
Retrospectief
Palestina-Israël
gaat niet door
Henk Temming: „Sinterklaasliedjes
schrijven geen eenvoudige klus"
Timdelerclub op dreef in
scènes uit een huwelijk
Amerikaanse filmacteur Ralph Bellamy overleden
Qowumt
ZATERDAG 30 NOVEMBER 1991
ROTTERDAMSE PRIMEUR BIJ BOYMANS-VAN BEUNINGEN
Museum ontsluit depot via computerbeeldbank
p
zuste
,impo ROTTERDAM Het grootste
leel van een museumcollectie
-rs Vdr eidt meestal een verborgen
«staan in het depot, bij ge
trek aan voldoende expositie-
uimte. Museum Boymans-van
leuningen in Rotterdam heeft
dit punt binnenkort geen
geheimen meer. Via een zoge-
ioemde beeldbank kunnen be-
;eerdeioekers de totale collectie 'in-
jien'. Bladerend via een com
pter kunnen bezoekers een
vifeei 'ollecJi£ overzicht krijgen van
1 ille schilderijen in het bezit
/an dj 'an dit museum.
let hangt alleen nog op het
/inden van een sponsor, die de
iserint )p
?ebiei
sIG
-A
aan
IBAol
zijn
nsver
•lijk te
en re
>erso
laatste fase van de ontwikke
ling van dit systeem wil finan
cieren. Maar verwacht wordt
dat deze geautomatiseerde mu
seumbeeldbank volgend voor
jaar al in gebruik kan worden
genomen. Voorlopig beperkt
het systeem zich tot werken
uit de collectie van de afdeling
Oude Schilderkunst. Van de
ruim 1100 schilderijen (een
kleine 300 worden permanent
tentoongesteld) kan niet alleen
'het plaatje' worden opge
vraagd, maar ook informatie.
gen, zoals Moderne Kunst en
het Prenten- en Tekeningen
kabinet (de laatste met 250.000
exemplaren), op deze manier
toegankelijk worden gemaakt.
Op basis van thema's, stromin
gen, kunstenaars of bepaalde
kunstwerken kan de bezoeker
'rondleidingen' door de collec
tie maken. Via een printer is
het op den duur mogelijk een
eigen catalogus samen te stel
len. Een andere mogelijkheid
is het informatiepakket op
discs te zetten, zodat ook thuis
de collectie van het museum
kan worden ingezien.
NOS-ochtend journaal
op de EO-dinsdag
HILVERSUM De Evangelische Omroep gaat in het nieuwe
jaar in haar programma's op de dinsdagochtend een NOS-Jour-
naal uitzenden. De Journaal-uitzending begint om tien uur en
duurt vijf minuten. Het NOS-bestuur heeft daar gisteren mee
ingestemd. De redactionele verantwoordelijkheid voor het Jour
naal berust geheel bij de reguliere redactie. De uitzending vindt
echter plaats in EO-zendtijd en wordt ook door de Evangelische
Omroep betaald. Volgens een woordvoerder van de EO is het
vreemd dat in de huidige situatie er alleen vanaf vier uur 's
middags Journaal-uitzendingen zijn, terwijl de televisie wel op
dinsdagochtend in de lucht is. De EO ziet de komst van het
Journaal dan ook als een extra service aan de kijkers. Ook
wordt er een verhoogde belangstelling voor de eigen program
ma's van verwacht. Aanvankelijk heeft de EO overwogen de ei
gen Tijdsein-redactie een dergelijk bulletin te laten maken. Daar
is echter vanaf gestapt, omdat het Journaal alle faciliteiten en
expertise in huis heeft om een extra bulletin te maken. Over de
kosten van het ochtendjournaal wordt nog onderhandeld.
De omroepbijdrage:
vier gulden meer
DEN HAAG Het tarief van de omroepbijdrage stijgt met in
gang van 1 januari met twee gulden per half jaar. Inclusief de
provinciale opslag wordt de halfjaarlijkse bijdrage 86 gulden.
Dat heeft het ministerie van welzijn, volksgezondheid en cul
tuur gisteren bekend gemaakt.
De verhoging is het gevolg van aanpassingen van de Mediawet.
In het wetsontwerp commerciële omroep is geregeld dat de om
roepbijdrage voortaan jaarlijks wordt geïndexeerd. Hiervoor
geldt de prijsindex voor de gezinsconsumptie over het afgelopen
kalenderjaar; in dit geval 2,6 procent over 1990. Het tarief wordt
op hele guldens afgerond. Het aantal burgers dat daadwerkelijk
de omroepbijdrage voldoet, is volgens de dienst omroepbijdragen
(DOB) het afgelopen jaar met 250.000 gegroeid. Zij reageerden
op een dit voorjaar begonnen grootscheepse campagne om het
aantal zwartkijkers terug te dringen. Begin dit jaar waren er
volgens DOB nog 800.000 zwartkijkers.
HILVERSUM De Evangeli
sche Omroep zal vandaag bij
het Commissariaat voor de
Media de A-status aanvragen.
Dat heeft de EO gisteren be
vestigd.
De omroep heeft kans gezien
binnen enkele maanden bijna
200.000 nieuwe leden te boe-
De EO beschikt thans
over 530.829 leden. Volgens
een woordvoerder is dat aantal
voldoende om de A-status te
behalen. De wet geeft als
norm de aanwezigheid van
450.000 leden. Bij controle door
het Commissariaat voor de
Media zal een aantal leden als
nog afvallen. De EO gaat er
echter vanuit dat het ledental
voldoende zal. blijken te zijn.
Ook de VPRO zal de A-status
aanvragen. De aanvraag van
de VPRO gaat maandag naar
het Commissariaat. De VPRO
maakt zondag de eindstand
van de ledenwerving bekend.
De procedure voor de goed
keuring neemt enige maanden
in beslag. De goedkeuring
wordt gebaseerd op een steek
proef van duizend leden per
omroep. Mocht het Commissa
riaat de aanvragen goedkeu
ren, dan kunnen beide omroe
pen per 1 oktober volgend jaar
op extra zendtijd rekenen.
GERRIT BRAKS WIL GEEN COMMERCIEEL AVONTUUR
Feike Boschma met Eenmaal sterft
ook de zee, naar gedichten van Fe-
derico Garcia Lorca. Muziek: Iraklis
Paskalidis. Vormgeving: Apostolos
Vettas. Regie: Nikos Armaos. Licht:
Paul de Vrees. Gezien op 29 novem-
i het LAKtheater. Vanavond
herhaling.
derla
rhnis
ie en
iding
st on/
iparal
ierste
ul 'Ie:
erva:
U
unica
chap
(01:
Feike Boschma gaat door het
leven als poppenspeler, maar
wie zijn nieuwe voorstelling
heeft gezien, realiseert zich dat
poppenspel een veel te beperk
te term is voor zijn werk. Een
maal sterft ook de zee is geba
seerd op gedichten van Fede-
rico Garcia Lorca. Van de tek
sten horen we weinig, het gaat
om de beelden die zijn ont
leend aan Lorca's poëzie.
In het eerste deel wordt een
zigeuneijongen gevangengezet.
Het lukt zijn moeder niet de
politie om te kopen, hoe beval
lig de fles wijn haar rokje ook
optilt en hoe veelbelovend het
vrijende paartje in de sigaren
doos is. De jongen droomt zich
steeds verder van de wereld
weg, waarbij de maan ('het
brood van de armen') een be
langrijke rol speelt.
Deel twee is gebaseerd op de
eenzame dichter in Nueva
York. Boschma heeft die poë
zie vertaald met het beeld van
een garderobe die tot leven
komt. Prachtig is het beeld
van de grote grauwe jassen
rond een klerenkist. Daar vlijt
zich een stier op neer, die
wordt getroost door een wit
paard en een rode vogel.
Zo vangt Boschma op zijn ei
gen manier wat van Lorca's
hartstocht. Zijn poppen zijn
soms gemaskerde bezielde ge
stalten, soms niet meer dan en
stok met een lap erover. Een
mooie, uitgekiende belichting
zorgt voor de rest van de illu
sie.
Niet alle beelden kon ik plaat
sen in het verhaal, daarvoor
ken ik te weinig van Lorca's
werk. Ook de verklaring van
de titel moet ik u schuldig blij
ven, maar het zag er schitte
rend uit. Boschma scherpt een
betoverende, ijle wereld,
waarin begrip je niet verder
brengt.
HILVERSUM KRO-
voorzitter Gerrit Braks
ziet in een commercieel
avontuur van de TROS op
de kabel meer kansen op
behoud van het publieke
omroepbestel. Door de
stap van de TROS wordt
het voor Veronica en
VARA moeilijker hun
deze maand bekend ge
maakte streven naar een
commerciële zender ten
uitvoer te brengen. „Het
perspectief voor hen
wordt minder. De markt
is te klein voor nóg een
commerciële omroep in
ons land", meent Braks.
Daarmee wordt volgens Braks
de kans dat VARA en Veroni
ca binnen het bestel blijven,
groter. De KRO-voorzitter zou
dat toejuichen. „Als beide om
roepen commercieel worden,
lukt het ons niet drie netten
voor de publieke omroepen te
behouden. Minister D'Ancona
wil namelijk publieksomroe-
pen die uit het bestel treden
een van de drie ethernetten
meegeven. Een bestel van
twee netten biedt nauwelijks
ruimte om geld te verdienen.
Dan krijg je een versnipperd
programma-aanbod, zonder al
lure. Met VARA en Veronica
binnen het bestel, en drie
ethernetten, heb je veel meer
mogelijkheden".
De KRO-voorzitter verraste
enkele weken geleden vriend
en vijand door in een rede tot
de ledenraad te suggereren dat
ook zijn omroep „private
structuren" overweegt. Wil de
KRO ook het commerciële pad
op? Braks: „Nee, het was meer
een noodkreet richting Den
Haag. Ik ben diep teleurge
steld in de politieke steun voor
het publieke bestel. Ik bespeur
een zekere onverschilligheid
en terughoudendheid in de po
litiek ten opzichte van de om
roepen. We hebben de aanbe
velingen uit het rapport
McKinsey overgenomen, zijn
bezig met efficiency-operaties,
werken samen met andere
omroepen en hebben inmid
dels een herkenbare zenderin
deling. Maar ondanks al onze
goede bedoelingen hebben we
op dit moment nog geen enke
le duidelijkheid over hoeveel
geld we volgend jaar hebben
te besteden. En als die duide
lijkheid uitblijft, moet je mis
schien meer private wegen
zoeken voor de KRO, heb ik
gezegd", aldus Braks, die er
meteen aan toevoegt dat dit
meer een signaal was dan een
werkelijke optie. „Al zouden
we het gezien onze kijk- en
waarderingscijfers voor onze
programma's niet eens zo gek
Nipt serieus
Braks richt zich ook tegen de
uitlatingen van de minister dat
de publieke omroepen twee
derde van hun budget zelf
moeten verdienen uit reclame
inkomsten en sponsoring. „Dat
kan ze niet serieus menen. Je
eigen kost verdienen en ver-
Gerrit Braks: „Ik ben diep teleurgesteld in de politieke steun
voor het publieke bestel".
FOTO: HANS DE BAKKER
gaande voorschriften voor het
programma blijven hanteren,
dat kan niet. Eeri omroep op
puur commerciële basis kan
niet meer publiek zijn. Bij ons
systeem hoort een wettelijke
bescherming voor de identi-
teitsomroepen. Uit weten
schappelijk onderzoek is ge
bleken dat er in Nederland
nog altijd spraké is van duide
lijke maatschappelijke stro
mingen. De stromingen geven
vorm aan opvattingen en nor
men in het leven. Het feit dat
wij een aanhang hebben, be
wijst dat het leeft. Dat moet je
beschermen, daar moet je geld
voor geven", aldus de KRO-
voorzitter.
Hij zegt zich enigszins te ver
bazen over de wens van de
VARA commercieel te gaan.
„Het socialisme is op zijn re
tour en dus ook een daarop ge
baseerde omroep, is (VARA-
voorzitter) Van Dams analyse.
Ik vind echter dat er binnen
onze maatschappij nog een
duidelijk herkenbare sociaal
democratische stroming is. Die
mensen hebben recht op een
eigen omroep; ons bestel is
daarop ook ingericht. De
VARA hoort binnen dat be
stel".
Commerciëler
Toch ziet ook Braks in dat de
omroepen zich commerciëler
moeten opstellen, willen ze het
bestel in stand houden. „We
moeten dit model handhaven,
en dat betekent marktgerich
ter opereren binnen het bestel.
Nu al wordt veertig procent
bekostigd uit reclamegelden,
maar we moeten nu in toene
mende mate concurreren met
de commerciële televisie. Maar
we hebben ook die identiteits
opdracht, en dat betekent dat
omroepgeld hoe dan ook nodig
blijft, inclusief een verhoging
daarvan. Het CDA overweegt
dat, en in een deel van de
PvdA is er ook steun voor te
vinden".
De vraag of commercieel ope
reren binnen het bestel nu zo
wezenlijk verschilt van de
commerciële televisie buiten
het bestel wordt door de KRO-
voorzitter onmiddellijk gepa
reerd. „Wij hebben ons te hou
den aan programmavoor
schriften, de commerciële tv is
volledig vrij. Dat is het grote
verschil Als wij kiezen voor
het bestel dan verwachten wij
steun, dan moet het ons ook
mogelijk worden gemaakt bin
nen dat bestel te functioneren.
Dat is nu onmogelijk".
Geen krant ontvangen Bel tussen
18.00 en 19.00 uur. zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur. telefoonnr.071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
Wispelwey volgt
Britten in de
diepste droefheid
Piefer Wispelwey (cello) en Martin
Kaay (gitaar) spelen werk van o.a
Britten en De Falla. Gehoord op 29
november in de Kapelzaal van K
Dit is dus Venetië. Winter.
Het zal een uurtje of half vier
in de ochtend zijn": cellist Pie-
ter Wispelwey over de barca
rolle (gondellied) in de derde
cellosuite van Britten. En zijn
woorden vooraf bleken volle
dig te kloppen. Het was 't holst
van de nacht en ijskoud; de
rillingen liepen je over de rug
in de diepdroeve wereld die
Wispelwey uit z'n cello tevoor
schijn riep.
Britten schreef zijn drie cello
suites in het begin van de ja
ren zestig voor een opvallende,
maar nog tamelijk onbekende
cellist, de inmiddels legendari
sche Rostropovitsj. De derde
suite - droeve zangerigheid, se
ries grepen, dubbeltonen, weg
schietende toonreeksen - be
rust op drie volksliedjes en een
requiem, maar die komen pas
na de variaties die er op geba
seerd zijn. Zo krijgt het stuk
het karakter van een serie
flash-backs met een ontkno
ping in het heden. De suite
mag Rostropovitsj dan (letter
lijk) op het lijf geschreven zijn,
Wispelwey doet in deze mu
ziek niet voor hem onder: met
heel zijn lichaam dwong de
leerling van Anner Bijlsma
zijn instrument in de meest
huiveringwekkende bochten
(wie zich door de muziek wil
laten overtuigen: Wispelwey
heeft de drie suites op CD uit
gebracht).
Dit alles terwijl we hier te ma
ken hadden met een invaller,
want de meeste luisteraars in
de eindelijk weer eens goed
gevulde Kapelzaal waren ge
komen voor het aangekondig
de Segovia Guitaar Kwartet.
Maar dat viertal is inmiddels
uit elkaar gegaan, zodat we te
maken kregen met de tamelijk
bizarre combinatie cello-gitaar.
Gitarist Martin Kaay zat naast
Wispelwey muziek te maken
die over het algemeen ooit
voor cello en piano geschreven
En een gitaar is geen piano.
Ook al waren de bewerkingen
nog zo ingenieus, en ook al
haalde Kaay soms technisch
knappe dingen uit in zijn po
gingen de twee pianistenhan
den in één gitaristenhand te
vangen, het bleef aanmodde
ren. De gitaar miste steeds vo
lume en kleur; het spel van de
bijna in de bladmuziek gekro
pen Kaay werd er bepaald niet
beter op. Enige positieve uit
zondering waren de 'Siete
Canciones Populares' van De
Falla, vaak uitgevoerd door
cello en piano, maar oorspron
kelijk geschreven voor mid
denstem en piano. Misschien
kwam het omdat de gitaar in
deze Spaanse muziek beter op
z'n plaats viel, misschien om
dat Wispelwey hier voor het
eerst een partituur nodig had
en iets minder sterk speelde,
maar in De Falla was sprake
van enig evenwicht.
Toch was het de trieste, misti
ge wereld van Wispelwey en
Britten die buiten wachtte.
AMSTERDAM Het retros
pectief Palestina-Israël, dat ge
programmeerd stond op het
vierde International Docu
mentary Filmfestival Amster
dam (IDFA), gaat definitief
niet door. F. Yovel, Cultureel
Attaché van de Israëlische am
bassade in Den Haag, heeft de
festival-organisatoren telefo
nisch meegedeeld dat de Israë
lische autoriteiten geen mede
werking willen verlenen aan
het festival, dat op 4 december
in de hoofdstad begint.
In een verklaring zegt de Is
raëlische ambassade haar me
dewerking aan het festival te
beëindigen omdat het een poli
tiek evenement betreft. „Ter
wijl het ieders recht is door de
PLO gemaakte of geïnspireer
de films te vertonen, teneinde
Israël op een objectieve ma
nier te bekijken, is het ook ons
recht een poging daartoe te
weigeren", aldus de verkla
ring. Die beslissing betekent
dat Israël elf van de tweeën
dertig te vertonen films niet
ter beschikking stelt aan het
festival. Als reden wordt gege
ven dat tijdens het documen
taire filmfestival ook films
van Palestijnse regisseurs wor
den vertoond. De organisato
ren van het festival hebben
het retrospectief nu afgelast,
omdat een overzicht van de
geschiedenis van 1914 tot 1991
incompleet is als het meren
deel van de films ontbreekt.
Festivaldirecteur. Ally Derks
meldde vorige week al dat het
Spielberg Archive van de He
breeuwse Universiteit en de
Israelian Film Service het
Israëlische Rijksarchief
weigerden hun films te be
schikking te stellen. Derks
reisde daarom in gezelschap
van de voorzitter van het
IDFA, Walter Etty, af om de
Israëli's alsnog te overtuigen
van de goede bedoelingen.
Etty zei toen goede hoop te
hebben ter plekke een aantal
misverstanden op te lossen en
de films alsnog te krijgen. Bij
zijn terugkeer verklaarde hij
dat de misverstanden waren
verdwenen, maar dat ze de Is
raëli's niet hadden kunnen
overtuigen hun medewerking
te verlenen.
DEBAT NEWMAN-SCHILDERIJ UITGESTELD
AMSTERDAM Het debat over de restauratie van het schilderij
'Who's Afraid of Red, Yellow and Blue II' van de Amerikaanse
kunstenaar Barnett Newman, dat op 4 december in de Amster
damse commissie kunst en cultuur zou plaatsvinden, wordt uitge
steld tot 18 december. Het uitstel is noodzakelijk, zo verklaarde
een woordvoerder van de gemeente Amsterdam omdat het onder
zoek van het Gerechtelijk Laboratorium in Rijswijk nog niet ge
reed is.
Het gemeenteraadslid E. Bakker (D'66), dat kort nadat de restaura
tie door de Amerikaan D. Goldreyer had aangedrongen op een de
bat hierover wil dat tijdens die commissievergadering duidelijk
heid komt over de onderzoeksopdracht die aan het Gerechtelijk
Laboratorium was verstrekt. De inhoud van die opdracht is tot op
heden niet bekendgemaakt. Bakker wil ook dat in de vergadering
de reactie van de begeleidingscommissie wordt gegeven. Deze
commissie bestaat naast de directeur van het Stedelijk Museum W.
Beeren, uit het hoofd van de afdeling Schilder- en Bouwkunst, R.
Dippel, het hoofd van de afdeling Kunstzaken van de Gemeente
Amsterdam, A. Jansen en de restaurator van het Stedelijk Mu
seum E. Bracht. Begin oktober verscheen een eerste rapportage
van deze begeleidingscommissie, waarin restaurator Bracht een
minderheidsstandpunt naar voren bracht. Zij stelde dat de Ameri-
kaann D. Goldreyer de restauratie van het schilderij niet goed had
uitgevoerd. Hij zou het schilderij hebben overschilderd.
UTRECHT Henk Tem
ming, ex-zanger van Het
Goede Doel, is verbaasd
dat hij kennelijk de enige
is in Nederland, die het
overbekende Sinterklaas-
liedjes-repertoire aanvult
met eigentijdse wijsjes als
'Sinterklaas, wie kent
hem niet' en 'Ik ben toch
zeker Sinterklaas niet'.
„Niemand schrijft derge
lijke liedjes. Je zou ze dus
een gat in de markt kun
nen noemen".
Eerstgenoemde liedje was een
hit voor Temming zelf en het
tweede werd de hitparade in
gezongen door Edwin Rutten
en het Kinderen voor Kinde-
renkoor. Geïnspireerd door dit
succes, liet Temming enkele
weken geleden een geluidsdra
ger het licht zien met daarop
louter deuntjes die de bebaar
de Goedheiligman als onder
werp hebben. „Geen eenvou
dige klus. Eén Sinterklaaslied
je schrijven is geen kunst,
maar een hele serie, ga daar
maar eens aan staan".
Frisse duik
Om zich voor te bereiden
heeft Temming een frisse duik
genomen in het verleden van
de Sint en tot zijn verbazing
ontdekte hij dat er heel wat li
teratuur over de Goedheilig
man bestaat. Voordat de
Utrechtse zanger liedjes als
'De Hulpsinterklaas' en 'Er zit
een haar in de soep van Sin
terklaas' aan de muze wist te
ontworstelen, heeft hij dan
ook een halve bibliotheek yit-
gekamd. Henk: „Ik heb stapels
boeken gelezen over de myti-
sche figuur van Sinterklaas. Ik
wilde namelijk in eerste in
stantie een ceedee maken over
de historische Sint. Maar dat is
zo'n andere figuur dan degene
die wij kennen, dat niemand
er enige affiniteit mee zou
hebben. De echte Sinterklaas
kwam uit het Turkse plaatsje
Myra. Hoe die Zwarte Piet aan
zijn zijde is verschenen, is al
leen vanuit de mythe te ver
klaren. En dan de schimmel
van de Sint. Dat dier is afge-
Henk
Temming: „Ik
had vakantie
en heb die
Sinterklaas
liedjes in vier
weken tijd,
liggend aan
het strand,
geschreven".
FOTO: PR
leid van de schimmel waar
Wodan op reed. In de loop der
eeuwen zijn er allerlei mythes
door elkaar gevlochten en
daaruit is de persoon van Sin
terklaas ontstaan zoals wij die
vandaag de dag kennen.' De
echte Sint leefde in de achtste
of negende eeuw. Honderd
jaar na zijn dood is hij heilig
verklaard en weer een eeuw
later later hebben ze hem op
gegraven en vervoerd naar
Italië. Daar is hij opnieuw be
graven. Dat is de man waarop
onze hele legende is gebaseerd.
Het was voor mij moeilijk om
daar een conceptplaat van te
maken. In ieder geval heeft de
Sint zoals wij die kennen niets
meer met het christendom te
maken".
Kerstplaat
„Ik loop eigenlijk al jaren rond
met het idee een plaat met al
leen Sinterklaasliedjes te ma
ken. Dat begon in de tijd dat
ik met Het Goede Doel bezig
was de elpee 'België' op te ne
men. Ik dacht toen: als dit pro
ject klaar is, ga ik iets in m'n
eentje doen. Ik wilde eerst een
kerstplaat maken, maar als je
daar het Nederlandse publiek
mee wilt bereiken, heb je al
leen de paar weken tussen
Sinterklaas en Kerst. Zo'n
liedje heeft dus maar een dag
of tien bestaansrecht en dat
vond ik eigenlijk zonde. Dus
ik besloot een single te maken:
'Sinterklaas, wie kent hem
niet'. Vanaf dat moment heeft
het mij niet meer losgelaten
om nog eens een komplete el
pee over dat onderwerp op te
nemen. Pas enkele maanden
geleden in Italië is het er van
gekomen. Ik had vakantie en
heb die liedjes in vier weken
tijd, liggend aan het strand, ge
schreven".
„Je kunt bij het Sinterklaas
feest genoeg kritische kantte
keningen plaatsen, maar het is
en blijft een leuk feest", vindt
Temming. „Zelf vier ik het al
tijd. Het is zelfs een van de
weinige dagen dat ik het
woord 'gezellig' uit mijn mond
kan krijgen. Normaal heb ik
bij dat woord een soort spruit
jeslucht in mijn neus. Bij het
Sinterklaasfeest heb ik dat
niet".
LOS ANGELES De Ameri
kaanse filmacteur Ralph Bel
lamy is gisteren op 87-jarige
leeftijd in Los Angeles overle
den. Bellamy speelde in meer
dan honderd films. In 1987
ontving hij een ere-Oscar voor
zijn gehele werk. Bellamy liet
Met verscheidene toneelgezel
schappen trok hij negen jaar
lang door de Verenigde Staten,
waarna hij in 1929 zijn debuut
op Broadway maakte. De
daarop volgende 12 jaar zou hii
tachtig films maken. Veelal
vervulde hij de rol van de
hoofdrolspeler die zijn geliefde
niet kon krijgen. In 1943 keer
de hij terug naar het toneel en
won hij meteen een belangrij
ke onderscheiding voor zijn
optreden als president Frank
lin D. Roosevelt in 'Sunrise at
Campobello'. Bellamy bleef tot
zijn zeventigste acteren, zowel
op het toneel als voor de tele-
Christelijke Toneelgroep De Timde
lerclub speelt „Plaza Suite", come-
die van Neil Simon. Regie: Nico van
Leeuwen en Riet Krispijn-de Wolf.
Gezien op 29 november in de Leidse
Schouwburg.
„Als de muren konden spre
ken...": in die gevleugelde
woorden ligt de kiem van Neil
Simons comedie „Plaza Suite",
geliefd bij zowel het amateur
toneel als het professionele
theater. Het gegeven van de
(hotel)kamer die al het lief en
leed van zijn jarenlange ge
schiedenis omarmt, vindt mis
schien een late pendant in de
momenteel via de televisie uit
gezonden Hollandse dramase
rie „Suite 215". De Timdejer-
club echter haalt de ware to
neelvriend juist weg van de
treurbuis en maakt met grote
regelmaat hartverwarmend
amateurtoneel. Gisteravond
was Simons theatrale drieluik
dus aan de beurt.
Riet Krispijn-de Wolf tekende
ten dele voor de regie en mag
vooral om haar spel zo langza
merhand wel het boegbeeld
heten van het schip dat „Leids
Amateurtheater" heet. De
Timdelerclub zal het nog
moeilijk krijgen om blijvend
repertoire te vinden waarin de
ster van haar talent kan stra
len. Niet alle stukken immers
bevatten een rol die zó geknipt
is voor dartres van haar pos
tuur, leeftijd en uitstraling als
de rol van Karen Nash in het
eerste deel van „Plaza Suite".
Zeer terecht werd „Riet" gis
teravond reeds bij haar eerste
verschijning onthaald op een
welgemeend open doekje: de
hooggespannen verwachtingen
omtrent de invulling van haar
personage bleken opnieuw ten
volle gerechtvaardigd.
Jammer dat het samenspel
met de overigens eveneens
zeer naturel spelende Tjeerd
van Wijk (als haar echtgenoot
Sam Nash) uiteindelijk toch
enigszins teleurstelde. Er was
te weinig spanning in de
atmosfeer en te weinig broeie
righeid in de dialoog om de
toch niet geringe overspel-be
kentenis van de man op ge
loofwaardige wijze te recht
vaardigen. En na dat cruciale,
maar wellicht onderschatte
moment was er in feite geen
redden meer aan en liep de
scène ietwat onritmisch naar
zijn eind. Het eindshot echter
met de binnenkomende kelner
en de cynisch reagerende Ka
ren was wederom ronduit een
plaatje.
Na de pauze mocht dochter
Auke Krispijn haar theatrale
erfenis, zeer geschikt voor
juist dit type comedie, aanto
nen en ze deed dat ook volop.
Alle registers die haar rol van
teleurgestelde, maar opgewek
te echtgenote behoefde trok ze
wagenwijd open en het pu
bliek genoot daar hoorbaar
van. Haar tegenspeler Ernst
Jan van Heijningen was goed
op dreef, maar miste nét het
raffinement om de door het le
ven getekende Hollywood-
Eroducer te spelen waarvoor
ij door moest gaan.
Het laatste paneel van het
drieluik is in chronologisch
opzicht in feite het eerste,
want we staan hier nog slechts
op de drempel van het huwe
lijksleven. Het bekende ver
haal van de trouwdag waarop
de bruid eigenlijk niet meer
wil, biedt uiteraard volop mo
gelijkheden tot uithalen. En
nu is het vooral het mannelij
ke talent dat zegeviert: Nico
van Leeuwen zet werkelijk
een onvergetelijke (schoon )va-
der neer. Met zijn dwaze geaf
fecteerdheid stuwt hij de hu-1
mor van de scène naar het I
hoogst haalbare piekniveau en
zet hij de kroon op andermaal
een prachtig stukje toneel van
Leidens leukste amateurgezel- J
schap.
