y
Pronk legt kritiek naast zich neer
i
rc
Goede
slechte tijdeÉ
ELSEVIER
BINNENLAND
Senaat vanzelf
terughoudender
als Tweede Kamer
werk goed doet
L
Lubbers betreurt
passeren Simons
Simons verzuimde ziekte-
kostenwet te ondertekenen
LiC
d0EN
IAI
CcüLe Souoant
DONDERDAG 28 NOVEMBER 19
Dr. A. De Roo bijzonder
hoogleraar in Tilburg
VOORBURGDr. A. de Roo uit Voprburg is be
noemd tot bijzonder hoogleraar economie en orga
nisatie van de gezondheidszorg aan de Katholieke
Universiteit Brabant té Tilburg met als specifiek
aandachtsgebied 'strategie en management organi
saties gezondheidszorg'. De nieuwe, 48-jarige hoog
leraar gaat zich bezighouden met onderzoek op het
terrein van de gezondheidszorg, het eerste fase-on
derwijs, maar ook met het opzetten van een post
doctorale opleiding voor leidinggevenden. Ook
wordt De Roo betrokken bij de organisatie en op
zet van de Cursus Ziekenhuisbeleid, die is onder
gebracht in de Stichting Onderwijs Ziekenhuisbe
leid. De uitbreiding van de leerstoel werd mede
mogelijk door een gift van de Nederlandse Vereni
ging voor Ongevallen- en Ziektekostenverzeke
raars die zij deed bij haar 40-jarig bestaan.
Damhert op de Veluwe
dreigt te verdwijnen
UGCHELEN De Vereniging tot Behoud van
het Veluws Hert is bang dat het damhert op
termijn van de Veluwe verdwijnt. Dat is vol
gens de vereniging het gevolg van het voorne
men van staatssecretaris J. Gabor van Natuur
beheer om het damhert uit de Jachtwet te
schrappen. Het ministerie is, op advies van de
Natuurbeschermingsraad, van mening dat het
damhert een exotisch dier in Nederland is.
Daarom zou de populatie zich niet verder mo
gen uitbreiden en zelfs op termijn moeten ver
dwijnen. In de nieuwe wet wordt voorgesteld
damherten die zich buiten afrasteringen bevin
den af te schieten. Aan de groepen die binnen
de rasters op de Veluwe leven mogen geen
nieuwe dieren („vers bloed") worden toege-
Nederlandse kritiek op
onderzoek vrouwen en aids
AMSTERDAM De Amsterdamse aidsdeskundige dr. S. Dan-
ner heeft bedenkingen tegen de conclusie van een onderzoek
dat vrouwen eerder aids krijgen dan mannen. Volgens een
Amerikaanse psychologe hebben vrouwen een twaalf keer gro
tere kans op het krijgen van aids dan mannen. Danner zegt dat
'de getallen en cijfers' die conclusie tegenspreken. In veel Afri
kaanse landen zijn net zoveel mannen als vrouwen met hiv be
smet en ligt die verhouding hetzelfde voor aids. Volgens Danner
is er „heel misschien een gering verschil" in de risico's die man
nen en vrouwen lopen, maar is die kans voor vrouwen zeker
niet twaalf keer groter. Wel is het zo dat de ziekte bij vrouwen
vaak laat wordt ontdekt, omdat primaire symptomen zoals in
fecties aan de vagina als onschuldig worden beoordeeld. De
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft echter vorig jaar al
bepleit dat er daarom in het gezondheidsbeleid meer aandacht
voor vrouwen moet komen.
DEN HAAG De miljar
den guldens die de Neder
landse belastingbetaler
aan ontwikkelingshulp
uitgeeft, worden in het al
gemeen goed besteed. De
controle op de effectiviteit
van hulpprojecten is de
laatste jaren aanzienlijk
verscherpt.
Met deze woorden slaagde mi
nister Pronk er gisteren in de
regeringspartijen CDA en
PvdA ervan te overtuigen dat
op zijn ministerie niet met
geld wordt gesmeten. De oppo
sitiepartijen hielden evenwel
hun twijfels.
Bij de behandeling van zijn be
groting kreeg Pronk felle kri
tiek. Vrijwel alle fracties toon
den zich bezorgd omdat de Re
kenkamer eerder dit jaar het
beleid bij ontwikkelingssa
menwerking scherp had be
kritiseerd. Met name de con
trole op ontwikkelingshulp
door de ontvangende landen
zélf kan niet door de beugel,
vond de Rekenkamer.
Een VVD-motie waarin Pronk
werd opgedragen alle projec
ten door Nederlandse accoun
tants ter plaatse te laten con
troleren haalde het niet. CDA-
kamerlid Bijleveld vroeg de
minister om een 'nadere stel-
lingname' tegen de conclusies
van de Rekenkamer.
Met het weerleggen van de
kritiek uit de kamer op het
ontwikkelingsbeleid zélf, had
Pronk minder moeite. Hij
weersprak dat zijn beleid pri
mair gericht zou zijn op ar
moedebestrijding en te weinig
aandacht besteedt aan econo
mische 'verzelfstandiging'. De
minister: „Economische ver
zelfstandiging is juist bij de ar
moedebestrijding heel belang
rijk. Bij alle projecten wordt
heel goed gekeken naar de
vraag of ze duurzaam zijn en
een structurele bijdrage leve
ren. Zelfs bij de voedselhulp
proberen we de eigen voedsel
voorziening te stimuleren door
ter plaatse voedsel aan te ko
pen".
Tijdens het debat werd uitge
breid stilgestaan bij de om
wentelingen in de Sovjetunie
en Centraal-Europa en de mo
gelijke gevolgen daarvan voor
het kabinetsbeleid. Het CDA
drong er op aan haast te ma
ken met een notitie over het
totale buitenlandbeleid. Al
vóór de begroting van 1993, zo
kondigde kamerlid Bijleveld
aan, wil het CDA nieuwe keu
zes kunnen maken. Coalitie
partner PvdA plaatste wel de
kanttekening dat hulp aan
Centraal-Europa niet ten koste
van de 'gewone' ontwikke
lingslanden mag gaan. Pronk
zélf zette de deur voor hulp
aan voormalige communisti
sche staten op een kier, onder
de voorwaarde dat deze lan
den als ontwikkelingsland
worden erkend.
Geen
moer aan
DEN HAAG Voorzitter De
Boer van de fractie van Groen
Links in de Eerste Kamer
heeft bijster weinig plezier be
leefd aan de jaarlijkse algeme
ne politieke en financiële be
schouwingen van de Senaat.
Hij trok gisteren in ongekend
felle bewoordingen van leer
tegen de wijze waarop premier
Lubbers in zijn antwoord de
Eerste Kamer tegemoet is ge
treden. Hij sprak in termen als
'slaapverwekkend', 'ongeïnspi
reerd', 'herhaling van zetten',
'verplicht ritueel' en 'maxima-
Jé lof der saaiheid'. Als klap op
de vuurpijl zei hij: „Als de pre
mier nu eens zou zeggen: ge
achte afgevaardigde De Boer,
eerlijk gezegd vond ik er geen
moer aan, ik had mijn tijd be
ter kunnen besteden. Maar
dan breekt hier de pleuris uit".
En LubbersDie meldde half
serieus: Voorzitter ik had het
niet beter kunnen zeggen
Geen ruimte voor
verlaging van btw
DEN HAAG Minister Kok
van financiën ziet de komende
jaren geen ruimte voor verla
ging van het hoge btw-tarief
van 18,5 naar 17 procent. De
vice-premier meldde dit giste
ren in de Eerste Kamer. CDA
en VVD in de Senaat hebben
aangedrongen op de verlaging.
In het regeerakkoord uit 1989
was toegezegd dat mogelijk in
de jaren 1993-1994 ruimte zou
zijn voor verlaging, maar
slechte financiële ontwikke
lingen maken die toezegging
volgens Kok nauwelijks meer
mogelijk. Kok wees suggesties
van de hand om bijvoorbeeld
milieuheffingen aan te wen
den voor verlaging van het
btw-tarief.
CDA ontloopt conflict
over inflatiecorrectie
DEN HAAG De CDA-frac-
tie in de Eerste Kamer zal niet
tegen het schrappen van de in
flatiecorrectie stemmen ook al
hebben de christen-democra
ten moeite met het voorstel.
Volgens CDA-senator Boors-
ma bekijkt zijn fractie het ge
hele pakket van ombuigingen,
hetgeen een positief oordeel
krijgt. Daarmee is een drei
gend conflict weggenomen.
Het zou de derde keer in een
half jaar tijd zijn dat de fractie
botst met kabinet. Het schrap
pen van de inflatiecorrectie
betekent dat een groter deel
van het inkomen met een ho
ger tarief wordt belast. Daar
staat tegenover dat de aftrek
voor arbeidskosten omhoog
gaat, waardoor werken aan
trekkelijker wordt.
DEN HAAG Als de
Tweede Kamer haar rol
weer goed speelt zal de
Eerste Kamer vanzelf te
rughoudender worden.
CDA-fractievoorzitter in de
Senaat, Kaland, wil dan ook
geen onderzoek naar de staats
rechtelijke positie van de Eer
ste Kamer. Hij zei gisteren, tij
dens de Algemene Beschou
wingen in de Eerste Kamer,
een discussie over de verande
rende houding van de Senaat
niet tegen te zullen houden.
Met hulp van de VVD hield
het CDA een motie tegen van
RPF-senator Schuurman die
op steun kon rekenen van
PvdA, D66 en Groen Links.
Die motie drong aan op een
onderzoek. Kaland betitelde
de motie als 'ondoordacht'. Hij
vindt dat de Senaat zich hoog
stens kan buigen over de nieu
we opstelling, maar dan niet
op basis van een notitie of rap
port.
Kaland: „Ik schuw de discus
sie over de taak van de Eerste
Kamer niet. Die voeren we
dan ook herhaaldelijk. Maar
binnen de bevoegdheden van
de Senaat zijn er geen grenzen
te trekken, die je zou kunnen
overschrijden. Wij zijn bezorgd
over het feit dat een besluit ei
genlijk al is genomen nog
voordat het in de Tweede Ka
mer is geweest. Als dat zich
voordoet, dan treedt er een
nieuwe zwaardere taak voor
de Eerste Kamer in. Zou de
Tweede Kamer weer die taak
op zich nemen, dan zal de Eer
ste Kamer zich weer terug
houdender opstellen. Maar het
functionele karakter van dit
huis moet overeind blijven",
aldus Kaland.
Overigens citeerde RPF-sena
tor Schuurman de CDA-leider
tijdens een debat begin vorig
jaar toen Kaland wél om een
open discussie vroeg naar de
verschuivende functie van de
Eerste Kamer. Volgens Ka
land wordt die discussie regel
matig gevoerd, zoals gisteren
naar aanleiding van het plan-
Simons. Schuurman bracht
zijn motie niet in stemming.
Hij zal de motie alleen in
stemming laten brengen in
dien de CDA-fractievoorzitter
een discussie in het college
van senioren (de fractievoor
zitters) tegenhoudt.
CDA-fractievoorzitter in de Senaat Kaland.
I FOTO: DIJKSTRA
Staatssecretaris Simons van volksgezondheid.
DEN HAAG Premier Lubbers heeft gisteren in de
Eerste Kamer gezegd het te betreuren dat hij staatsse
cretaris Simons van volksgezondheid niet even van te
voren op de hoogte heeft gesteld van de uitspraken die
hij zaterdag op de CDA-partijraad in Amsterdam over
hem zou doen.
De CDA-premier zei zaterdag ten overstaan van de partijraad
dat hij de PvdA-staatssecretaris te verstaan had gegeven dat
déze in de Eerste Kamer niet mocht dreigen met aftreden van
hemzelf of het kabinet indien de Senaat dwars zou gaan liggen
in het debat over de stelselwijziging in de gezondheidszorg. Lub
bers hield de Eerste Kamer gisteren voor dat hij had willen
voorkomen dat de Senaat het plan-Simons zou aanvaarden on
der druk van een dreigende kabinetscrisis. „Er kwam een
schrikbeeld op me af dat het niet meer zou gaan over de inhoud
maar over machtsmiddelen", aldus de minister-president.
SUSKE EN WISKE
"TAZUUR EN TAZIJN'
(c) Standaard Ultgeverl)/Wavery Produc
DEN HAAG Staatssecreta
ris Simons van volksgezond
heid heeft het Koninklijk Be
sluit voor de uitvoering van
het plan-Simons voor een
nieuwe ziektekostenverzeke-
Tweede Kamer stelde hier
vandaag vragen over. De pro
cedurefout kan zorgen voor
vertraging van het plan-Si
mons.
Het Koninklijk Besluit dat de
praktische uitvoering van een
wet regelt is reeds naar de
Tweede Kamer gestuurd hoe
wel het alleen ondertekend is
door koningin Beatrix. De
staatssecretaris heeft vervol
gens een briefje bij het Ko
ninklijk Besluit gestopt, waar
in hij de Kamer schrijft dat hij
alsnog zal tekenen. SGP-frac-
tievoorzitter Van der Vlies be
twijfelt of dit procedureel mo
gelijk is. Mocht dit niet het ge
val zijn, dan zal het Konink
lijk Besluit alsnog een 'contra
seign' van de staatssecretaris
moeten krijgen. Het ministerie
liet vanmorgen weten dat de
procedure wel mogelijk is en
dat het Koninklijk Besluit in
middels ook al door de minis
ter is ondertekend.
Vandaag moet blijken of het
ministerie van de Tweede Ka
mer gelijk krijgt. Zo niet, dan
moet het besluit nog een keer
in het Staatsblad verschijnen,
waarna dertig dagen gewacht
moet worden alvorens de wet
van kracht. Gedurende die
dertig dagen mag de Eerste of
Tweede Kamer bezwaar aan
tekenen. Aangezien de wet per
1 januari van kracht moet zijn,
zal dat tijdsproblemen opleve
ren. Overigens kan de wet for
meel later met terugwerkende
kracht worden aangenomen,
zodat de vertraging niet on
overkomelijk hoeft te zijn voor
de plannen van de staatssecre
taris.
Binnenkort komt het ministe
rie van WVC met een kort
reclamespotje op televisie. De
27 seconden lange Postbus 51
uitzending zal de aandacht
vragen voor de stelselherzie
ning die vervolgens in een ad
vertentiecampagne in kranten
wordt uitgelegd. Het ministe
rie denkt ook aan het drukken
van brochures die bij de pu
blieksbladen worden gevoegd.
Bovendien wil het ministerie
een 06-infolijn openen.
UIT DE WEEKBLADEN
f/ de
Nauwelijks hebben sinterklaas en de kerstman
spaargeld van hun jaarrekening gehaald, of de
se weekbladen staan bol van de advertenties
dure merkhorloges die de koper een goede
moeten bezorgen. Maar een - gelukkig niet a
groot - aantal verhalen en reportages benadr
dat het eigenlijk voor veel mensen en zaken
slechte tijd is. De verrechtsing in onder meer Be]
en het bloedbad dat het Indonesische leger
richtte op Oost-Timor zijn minder erg dan de inl
sevier herdachte aanval op Pearl Harbor, vij]
jaar geleden. Maar ze doen je ook zonder Rolex
seffen dat het in de wereld nog steeds vijf v
twaalf is. Belangrijke actuele gebeurtenissen
onmisbaar leesvoer maar daardoor ook voorsj
baar. En wie denkt dat er weer te veel woori
aan een onderwerp worden vuilgemaakt, moet
het kritisch bladeren en lezen deze 'Terzijde'
Vrij Nederland in gedachten houden: 'Dich
kunnen soms met een enkel woord of een eenv
dig be^ld helemaal niets zeggen'.
ARISS
HI>DETIJD
Na 1993 kan mogelijk het
'grote onderuit halen' begin
nen, zo voorspelt HP/De
Tijd. Tenminste, als de Euro
pese Commissie haar zin
krijgt. Het weekblad schetst
het toekomstbeeld van de
vergelijkende reclame: de
stoere Camel-man die nor
maal gesproken uit het wa
ter stapt met een droog pak
je sigaretten, heeft nu een
slap vodje in zijn mond. En
dan accepteert hij dankbaar
een Peter Stuyvesant uit
handen van in luxe badende
levensgenieters.
En of roken al niet slecht
genoeg is voor je gezond
heid, staat HP/De Tijd stil
bij de 'druipertjesdokter' van
schrijver Gerard Reve, de
arts-psychiater Jan Groot-
huyse. Deze wallendokter,
die in 1983 op 61-jarige leef
tijd zelfmoord pleegde, is de
hoofdpersoon in Reve's
nieuwe boek 'Brieven aan
mijn lijfarts'. Gerard Reve
denkt dat het asociale een
fatale aantrekking had op
Groothuyse. Volgens Haring
Arie nam de arts wel eens
een pepjanussie tegen de
moeheid, verslaafd dus. Moe
was Groothuyse van het ge
wone, van het burgerlijke.
En hij werkte van de ene
kick naar de andere, nooit
tevreden.
Wel content is Filip de Win
ter, de Belgische Janmaat
die met zijn Vlaams Blok
veel kamerzetels winst
boekte afgelopen zondag.
HP/De Tijd volgde de leider
van extreem-rechts in België
een aantal dagen op de voet.
Vrij Nederland publiceert
een „dramatisch ooggetuige-
verslag" uit Oost-Timor en
laat als tegenwicht de beste
vijftien - 'kindertekenaars'
over hun prijs (de Gouden
Penseel) vertellen. Het dag
boek uit Oost-Timor biedt
niet veel nieuws, maar be
vestigt dat de Indonesiërs
wisten wat ze deden, toen ze
tientallen mensen doodscho
ten, van wie velen in de rug
werden geraakt.
Volgens een brief uit 1989
zette premier Lubbers zich
ooit in voor de Nederlandse
bedrijfsbelangen bij de ber
ging van de Russische
atoomonderzeeër Komsomo-
lets, die in de Barentsz Zee
gezonken is. De licht lek
kende onderzeeër is nu een
nucleaire tijdbom geworden.
Bij berging valt van de arme
Russen geen geld te ver
wachten, dus vraagt VN zich
af of Nederland nu afhaakt
of genereusi zijn koopmans
geest uitschakelt en fors
meebetaalt om een milieu
ramp te voorkomen.
Alles kost geld en daarvan
weet oud-Aholdtopman Al-
bert Heijn nog heel veel.
„Het bedrijf maakt nu meer
winst dan van elke gulden
een achttiende cent, zoals
vroeger. Maar niet veel
meer. Nu wordt vijftien pro
cent van het nationaal inko
men aan levensmiddelen be
steed en veertig jaar geleden
was dat dertig procent. Ze
eten veel beter dan toen en
betalen minder. Dank zij de
scherpe prijzen en de goeie
distributie".
Op 7 december is het een
halve eeuw geleden dat de
Japanners Amerika verras
ten met hun aanval op Pearl
Harbor. De 'dag van de
schande'. Deze veertiende
reportage in een reeks door
Michel van der Plas over
doorslaggevende gebeurte
nissen in de Tweede We
reldoorlog is een aardige re
constructie van een stukje
t gei
„ir„ay
historie. Het laat de An
kanen zitten met het
dat hun nationale
nog niet voorbij is. Want
pan werd uiteindelijk
militaire middelen wel
verslagen, maar dreigt i
economisch gebied 1
van het Westen te woi
Elsevier maakte uit dagl
ken een collage van oorl
herinneringen van Ne
landers in Indië. De Japi
bezetting betekende het
de van de Nederlandse h
schappij in de Oost.
Nog verder terug in de
gaat de Mexicaanse schri
Aridjis, die het cruciale
1492 onder de loep nam.
lumbus, die toen Amei
ontdekte en tot voor
kritiekloos als held ver<
werd, krijgt nu van som!'
gen zelfs het verwijt
aidsvirus verspreid te
Op economisch terrein
Elsevier onverbloemd ui
doeken hoe Robeco
markt bewerkt. De grote
leggingsinstelling is ge:;
loos veranderd in een
ketingorganisatie. De R(
co Groep koos volgens
weekblad voor de vorm 1
de verpakking om de p;
culiere belegger aan ziel
binden. De liefde
grote institutionele
wordt gewonnen met rei
en verwennerijen. Vooral
toenemende concurrer
van banken had de bel
gingsgroep gedwongen
een strategische heroriëi
tie. Maar volgens Else\
kozen de nieuwe machth
bers van Robeco verkeer
}STC
dc
•har
van
in F
han
a oi
0_jei jdende
verschil oïstiscl
alister
HN constateert dat ook
Verenigde Staten, net als^kkoo
de Sovjetunie
door etnische
uiteen dreigen te vallen,
zijn in de VS reeds sta
waarin voor de zekerh pënte
wettelijk is
Engels de officiële taal is
blijft. Uit Rusland, waar
cisme regeringsbeleid
ook positief nieuws: naast
liefde is het nieuwe mp
woord, vertelt Laura
rink, tot voor kort coi
pondent in Moskou 1
NRC Handelsblad. Een
portage uit Calcutta legt
eigenwijs trekje bloot
Nobelprijswinnares Moet ties di
Teresa. Liever laat zij
was sneller slijten en mint
schoon worden als ge'v
van 'met de hand wasn Balk
door vrijwilligsters' dan w
machines te accepteren,
schrijfsters hielpen
weekje mee.
Ttjieid
:ele i
ist i
W(
r zijn
Idelli;
ig nt
me'
Son
de ir
h het
neme
zeer
meri
(BS voc
van li
rikbev
eniljoen
verw
en of
verw
.ponstr
en is.
Jend t
uk
teru
nphan
mpuch
op 23
(GREE
'Een machine kan dode
een mens kan moorde^
Ook de film Terminator t
met Arnold Schwarzene
ger, speelt volgens 01i\
Morton van The Econom
in op onze angst zelf een rn
chine te worden. Morto
conclusie in De Groei
„Het nieuws dat de machi
mens kan worden verba
ons niet echt, omdat we
vreesden dat om ons he|
en misschien ook in ons zt
het omgekeerde gaande
Dat is ook de reden waart
we zo gefascineerd zijn dc
de verborgen tegenstrijd
heden tussen de persoon
de machine in ons".
De Groene Amsterdam:
kan niet óm Oost-Timor
de Belgische politiek het
maar wandelt ook door
Europees Parlement
Straatsburg. Want daar gi
uiteindelijk misschien
macht naar toe die nation!
parlementen bij een ma:
male Europese eenwordii
moeten inleveren. Mj
voorlopig hangt in het Eu:
pees Parlement nog
„surrealistische sfeer".
atstaf
efemd -
land,
Cypr
mogi
ord-Ie
nt dat
'egen
ik. Hij
