ubtiliteit verliest het van
]e botte bijl bij Cameretten
KUNST/RTV
tv: concessie voor 15 jaar Samenwerking tussen VARA en Veronica komt in zicht
Mercury gaf pas zaterdag
toe dat hij aan aids leed
^üócSoivumt
Flying Pickets meesters van elektracappella
laat de vogels niet stikken
Mozaïek op dreef in operette „Graf von Luxemburg
MAANDAG 25 NOVEMBER 1991
IRSUM Omroe-
,e kiezen voor het
bestel moeten
minister van WVC
jncessie voor 15 jaar
n. Dat heeft NCRV-
itter A. Herstel za-
op de najaarsverga-
jncessiesysteem kan een
maken aan de huidige
irheid over de toekomst
et bestel.
concessiestelsel is voor
dè manier om de con
tinuïteit van het bestel en van
de omroepbedrijven te waar
borgen. Daarbij moet wel een
heldere financieringsvorm
worden afgesproken, zodat
omroepen voor de langere ter
mijn plannen kunnen maken.
Verder is de NCRV bereid op
vrijwillige basis een eigen bij
drage te leveren aan de ver
sterking van de programma's.
Bovendien moeten omroepen,
die voortdurend slagen om de
arm houden als het gaat om
uittreden of niet, gedwongen
worden snel keuzes maken.
Wat betreft Herstel is de ter
mijn daarvoor uiterlijk het
midden van volgend jaar.
HILVERSUM Veronica-voorzitter
Joop van der Reyden ziet na twee oriën
terende gesprekken geen werkelijke be
lemmeringen voor een intensieve sa
menwerking met de VARA.
Die samenwerking zou moeten resulteren in
een buiten het bestel opererende omroep zon
der winstoogmerk. De winst die gemaakt wordt
moet weer worden geïnvesteerd in de program
ma's. Donderdag hadden Van der Reyden en
zijn VAR A-collega Marcel van Dam hun twee
de gesprek over samenwerking. Daarbij wordt
gedacht aan een zogenoemde 'Perscombinatie'-
constructie. De Perscombinatie in Amsterdam
geeft drie dagbladen uit, de Volkskrant, Trouw
en het Parool, die elk volledige redactionele
onafhankelijkheid hebben, maar de adverten
tie-inkomsten wel delen.
Uitgangspunt is dat de verenigingsvorm van
beide omroepen wordt gehandhaafd en dat ge
steund blijft worden op een omvangrijk leden
bestand. De programma's zullen voor een deel
gezamenlijk worden vervaardigd, maar ook
door beide omroepen afzonderlijk. „We willen
programma's blijven brengen die we echt 'Ve
ronica' vinden", aldus Van der Reyden.
De Veronica-voorzitter houdt er rekening mee
dat ook de TROS zich nog zal willen aansluiten
bij de nieuwe omroep, waarvoor nog geen naam
is bedacht. Van Dam noch Van der Reyden
hebben daar op voorhand bezwaar tegen, inte
gendeel. Van der Reyden ziet in een deelname
van de TROS juist een grotere kans dat aan de
nieuwe omroep een ethernet wordt meegege
ven, omdat daarmee de ruimte binnen het dan
uit twee netten bestaande bestel weer groter
wordt.
EG-regels
Momenteel wordt door een commissie onder
zocht of het meegeven van een ethernet aan
voor de commercie kiezende omroepen niet in
strijd is met de EG-regels. Van der Reyden en
Van Dam hopen voor 15 januari hun bespre
kingen te hebben afgerond. Op die datum komt
minister D'Ancona met een reactie op het ad
vies van de commissie.
De kans dat de TROS alleen verder gaat op
weg naar commerciële omroep acht Van der
Reyden klein. „De TROS is de armste van ons
drieën. Als die met eigen kapitaal commercieel
wil worden kan ze nog geen maand uitzenden.
Er zal dan geld van buiten moeten komen, en
dat betekent inboeten van autonomie", aldus de
V eronica-voorzitter.
Van der Reyden zegt het ongeveer gelijktijdig
bekend geworden streven van de KRO naar
een private omroep op commerciële basis, niet
serieus te nemen. De kans dat de KRO zonder
samenwerking buiten het bestel kan overleven
is nihil, meent hij. De (advertentie)markt voor
meer dan één commerciële omroep naast RTL4
is sowieso te klein. Van der Reyden zal een ge
sprek met KRO-voorzitter Braks over samen
werking overigens niet uit de weg gaan. „Maar
het wordt dan wel erg dringen", aldus de oud-
NOS-voorzitter, die meent dat als het kabinets
beleid niet verandert de identiteits-omroepen
ten dode zijn opgeschreven.
De VOO-voorzitter streeft er naar per 1 okto
ber volgend jaar met de nieuwe constructie met
VARA en mogelijk TROS te starten. Minister
D'Ancona van WVC staat volgens hem niet af
wijzend tegenover de plannen.
Cameretten 1991. Met Jeroen
i, Mylou Frencken en Hans
ien en Roland Smeenk en een
ilreden van Hans Dorrestijn.
i op 23 november in het
Iheater, Rotterdam.
;k van teylingen
kkig, de finale van het
grijkste cabaretfestival
ons land, 'Cameretten
was veel en veel beter
die van vorig jaar. In 1990
laarde de woordvoerder
jury zonder omwegen
het niveau beroerd was.
ner natuurlijk, te meer
at het ging om de feestelij-
ijfentwintigste editie. Het
oordeel veroorzaakte
lelijk zoveel commotie dat
id Frans Happel hij zat
jaar ook in de jury
in het programmaboek
dit jaar min of meer ver-
huldigt.
had gewoon gelijk en hac
eerste prijs beter niet kunnen
uitreiken, want wie Cameret
ten wint, krijgt alleen daar
door al een naam in de caba
retwereld. Het festival is er
weliswaar voor beginnende
cabaretiers, maar die moeten
wel in staat zijn ruim een ac
ceptabele voorstelling van
ruim een half uur te verzor
gen, anders kunnen ze beter
thuisblijven.
Dat er dit jaar harde woorden
zouden vallen was bij voorbaat
al onwaarschijnlijk met caba
retrecensent Ruud Meijer van
sponsor AD als juryvoorzitter.
Gelukkig was de avond er ook
niet naar, al was het begin
weinig hoopgevend. Jeroen
Engeln kwam weer met een
variant op het cabaret als the
rapie. Zijn psychiater had een
sessie voor het publiek georga
niseerd, zonder zijn medewe
ten. Veel onzekerheid, dus,
maar wat veel erger is, veel
grappen la Gaaikema (waar
om denken nog steeds zoveel
mensen dat zijn soort woord
spelingen en versprekingen bij
cabaret horen??), een heel laag
tempo en een paar aardige zin
nen. Als hij in de finale kwam,
was het algemene niveau toch
niet zo hoog als de jury jui
chend riep.
Levensangst
Ook Mylou Frencken koket
teerde met haar levensangst,
maar dan met de knipoog
waar haar voorganger niet aan
toe kwam. Vanaf het begin
was het duidelijk dat zij origi
nele ideeën heeft en de taal zo
goed naar haar hand weet te
zetten dat ze op dat gebied nu
al een flink deel van de in de
kleinere circuits rondmodde-
rende collegae achter zich laat.
„De wereld is een opslagplaats
voor vreselijke rampen: ko
ningsdrama's, keizersnedes,
concentratiekampen."
Haar liedjes zijn grappig, heb
ben weinig rafels en stoplap
pen en ze zingt ze met een
stem waarin ze de juiste balans
weet te treffen tussen het ang
stige van haar personage en
een krachtig en aangenaam
geluid. Okee, haar optreden
was statisch en het is de vraag
wat ze in een avondvullende
show kan, maar toch is Mylou
Frencken voor mij de ontdek
king van Cameretten '91.
Dat vond de jury kennelijk
niet, al gaf men haar als troost
de persoonlijkheidsprijs. De
voorkeur van cabaretière Mar-
tine Bijl, tekstdichter Jan
Boerstoel, theaterdirecteur
Rob Wiegman, radiomaker
Stefan Sasse en journalist
Meijer ging uit naar Han
Teeuwen en Roland Smeenk.
Die waren ook zeker goed, ko
misch en veelbelovend, maar
zochten het teveel in de mak
kelijke lach rond het onderlijf.
Onvervulde verlangens, meis
jes, bizarre sex, poep en pis en
zovoort. waren onderwerpen
waarvan de behandeling va
rieerde van grof tot onorigi
neel en smakeloos. Een sterke
troef was de muzikaliteit van
het duo, dat mooie dingen
deed op piano en vooral op de
prachtige oude Gibsongitaar.
Het tempo lag hoog en de
overgangen waren verrassend.
Zo voorzag Cameretten de ca-
baretmarkt van twee sterke
nieuwe kandidaten, en dat is
een goede oogst. Dat de
publieksprijs naar Smeenk en
Teeuwen ging, was te voor
zien, maar de jury had beter
moeten weten en het op
moeten nemen voor de subtie
le stem in plaats van voor het
botte geschreeuw. Of wil Mar-
tine Bijl nog steeds van haar
image van keurig meisje af?
'n heerlijk
ondje in
artebrugkerk
Musica, met medewerking
indere Leidse koren: Saint Ni-
Cantata van Benjamin Britten.
Hid op zaterdagavond 23 no
de Leidse Hartebrug-
scar van den wijngaard
weten allemaal dat Sint
ilaas ieder jaar weer diep
oerd is door de vele liedjes
uit menig kinderkeeltje
iken. Maar het zou best
kunnen dat hij afgelopen
rdag, zijn eerste dag in
len, een kostbare ander-
is blijven dralen op
dak van de Hartebrug-
want wat daar gebeurde
ikt zelfs een goedheiligman
zelden mee.
Leidse koor Lingua Musi-
>estaat tien jaar, en vierde
die avond met een groots
ezette uitvoering van de
it Nicolas Cantata van
ijamin Britten (1913-1976).
i dramatisch werk, waarin
devotie van de bisschop
Myra centraal staat. Brit-
schreef het voor een jon-
ïsschool in Sussex, die een
wfeest te vieren had. Zijn
akteristieke idioom, dat
in en weer beweegt tussen
aliteit en atonaliteit, geeft
van zijn vocale werken
ongekende kracht. Soms
het randje van kitsch, maar
i]d ook zo vreselijk Engels
het nergens echt te ver
itzelfde geldt voor de inter-
etatie van dirigent Jan Hei-
f ig van afgelopen zaterdag,
llll t donderende kerkorgel, de
or het middenpad wande
lde knaapjes (zojuist herre-
i uit de haggishet meezin-
nde publiek; het had alle-
ial ver over de schreef kun-
w n zijn, maar Britten en Hei-
t kumg hielden het samen mees-
n vei lijk in de hand. Van begin
eind bleef de cantate boei
vt d, met een aantal werkelijk
dat e er fraaie hoogtepunten. De
eengiele solo van tenor Joseph
on ttit - „We pray from fear
rod id from necessity" - boven
an. li n omfloerst roffelende pauk
W2 ivoorbeeld, of het over el-
om ar heen buitelen van Nico-
srzee]goede werken, afwisselend
nodi >r mannen en vrouwen be-
'lk ge ngen. Af en toe hoorde je
en dat dit grote koor slechts
teciaeln paar maal in voltallige sa-
ocola enstelling had gerepeteerd,
in unisono-passages,
igeleiaar dat werd vrijwel steeds
snees gevangen door het bijzonder
musicerende ad-hoc be-
Ben leidingsensemble,
ritatiii zou het nog een paar keer
ng e dien horen, met dit koor en
is ooit ensemble. Maar misschien
Voort juist die eenmaligheid het
m Dr zinderend en bijzonder
Ongetwijfeld heeft de
tetra nt, toen hij stilletjes zijn
smid nimmel van het dak leidde,
vaahen wat weg moeten slikken,
'j was niet de enige.
Signeren in gezinsverband
The Flying Pickets met Blue Money.
Gehoord op 23 november in de
Leidse Schouwburg.
Twee minuten voor het optre
den loopt de technicus de mi
crofoons nog even langs en
controleert ze zorgvuldig. Het
resultaat bevalt hem en hij
neemt metzijn collega plaats
aan het mengpaneel achterin
de Leidse Schouwburg. Het is
tekenend voor de rol die de
geluidsinstallatie speelt in de
gave a-cappellashow van de
Flying Pickets, meesters van
de elektracappella.
Zaterdag in een volgestroomde
Leidse Schouwburg kregen ze
opnieuw de zaal plat. En dat
terwijl ze niet eens allemaal
geweldig zingen. Bas Ricky
Paine en alleskunner Michael
Henry zijn boven elke twijfel
verheven, maar wat de ande
ren af en toe missen (vooral
aan hoogte) maken ze volledig
goed met charisma, energie en
een goed ontwikkeld gevoel
voor effect.
Neem nou Nick Godfrey: zijn
presentatie is een geslaagd
mengsel van Rick en Vyvian
(uit de Young Ones) en zijn le-
adzang in 'Hit me with your
rhythm stick' is vals, maar ij-
zersterk. Ian Dury zou zich er
niet voor hebben geschaamd.
Of frontman Gary Howard,
die wat moeite heeft met de
overgang naar kopstem, maar
indringend kan zingen en ge
weldig trompetjes imiteert. Hij
is bovendien verreweg de
leukste thuis: „Any miners
here tonight!?" (het tamelijk
nette Schouwburgpubliek
blijft stil) „Then this song is
dedicated to all the miners
that couldn't come tonight".
Over Michael Henry: „Meet
the man who has enough hair
to cover the heads of all the
Flying Pickets".
Uit de volgorde van de negen
nummers voor de pauze bleek
al hoe goed de Pickets een
show weten te doseren: flit
send beginnen, in een tweede
nummer de beste stem laten
soleren (Michael Henry in „No
mercy"), dan je frontman naar
voren sturen (kennis maken
met de zaal, oneliners, beetje
dollen) en plotseling verstillen
in gedragen samenzang
(„Union miners stand toge
ther", een hoogtepunt voor de
pauze). Het publiek ging dan
ook onherroepelijk voor de
bijl, en zong de aanloop naar
de pauze vol met „I'm an
alien, I'm a legal alien, I'm an
Englishman in New York".
Dit alles terwijl de overige
Pickets al naar de kleedkamer
waren en bas Ricky Paine in
z'n eentje stond te swingen op
de zang van het publiek.
Tot grote verrassing van de boekenverkopers had de schrijver Jan Wolkers zaterdagmiddag zijn hele gezin meegenomen naar de
boekhandel Atheneum in Amsterdam om zijn boeken te signeren. Op de voorgrond zitten Jan Wolkers en zijn zonen Tom en Bob. Op
de achtergrond (links) zit de echtgenote van de schrijver.
FOTO: ANP
(Vervolg van de voorpagina)
LONDEN De afgelopen
weken deden al sterke ge
ruchten de ronde dat pop
zanger Freddy Mercury
aan aids leed. Pas zater
dagavond gaf de zanger
dit zelf toe. Hij riep in zijn
verklaring zijn fans over
de hele wereld op om mee
te doen aan de strijd tegen
aids.
Volgens zijn uitgever Roxy
Na de pauze gaat de zaal ge
woon verder met hetzelfde
nummer, en plakt de groep er
een pakkend slot aan. We ma
ken via een pompende versie
van „Traffic Jam kennis met
een nieuwe stijl, de rapappella.
Howard raakt geweldig op
dreef in de gouwe ouwe „Only
You", en plugt nog even de
plaat die straks bij de uitgang
te koop zal zijn. Michael Hen
ry mag wat vocale kunststuk
jes vertonen (een geweldige
kopstem, die ook prima gedijt
in de echotrucs van de techni
ci). Maar dan is de koek op:
„That's all, folks". Het publiek
blijft stampen en zingen, flui
ten en klappen tot er twee toe
giften komen. De laatste,
„Factory" van Bruce Springs
teen, is ontroerend mooi. Na
afloop is het zingen bij de gar
derobe, dringen bij de CD'tjes
en uitzien naar een volgend
optreden.
Door vervuiling en verdwijning van leefgebieden
dreigen honderden vogelsoorten uit te sterven.
Vogelbescherming heeft uw steun hard nodig. J
l) laat de vogels toch niet stikken?
VOGELBESCHERMING GIRO 29213 ZEIST «Is»
99
Operette „Der Graf von Luxemburg"
van Franz Lehar door Noordwijks
Operette Gezelschap Mozaïek. Ge
zien in Tripodia in Katwijk op 22 no
vember. Totale muzikale leiding
Cees Borger. Muzikale medewer
king door het Zuid-Hollands Operet
te Orkest. Regie en choreografie
Lida Spaans.
De avond had volgens sommi
ge operetteliefhebbers best wat
langer mogen duren. Reacties
als „goh, is het nu alweer afge
lopen" waren in Tripodia niet
van de lucht. Het publiek had
duidelijk met volle teugen ge
noten van de operette „Der
Graf von Luxemburg" van
componist Franz Lehar in de
uitvoering van het Noordwijks
Operette Gezelschap Mozaïek.
Mozaïek bleek dan ook goed
op dreef met een koor dat zich
uitleefde in uitbundig spel en
prima zang. In Anton Mester
had het Noordwijkse gezel
schap een uitstekende Graaf
van Luxemburg gevonden die
samen met Waldin Roes, in
haar rol als operazangeres An-
gele Didier, schitterde in
prachtige solo's en samen in
harmonieuze duetten. Noord-
wijker Frans de Lincel zette
een kleurrijke kunstschilder,
Armand Brissard, op de plan
ken.
Zijn „geliefde", Yvonne El-
ward, al jaren gewaardeerd so
liste bij Mozaïek, deed in haar
rol van Juliette Vermont, in
overtuiging en zang bepaald
niet voor de Lincel onder. Op
vallend was de komische uit
straling van Martin Pleyte, die
van Vorst Basil Basilowitsch
een figuur wist te maken waar
om gelachen kon worden, zon
der dat het als overdreven er
varen werd.
Het tweede bedrijf kende een
sterke slotscène met het ver
liefde stel de Luxemburgse
graaf en zangeres Angele als
middelpunt. De voorgeschre
ven decorwisseling daarna
verliep vlot. Het publiek werd
in de tussentijd muzikaal on
derhouden door het orkest. In
de derde en laatste acte bleek
Ine van Leeuwen uit Noord-
wijk als Stasa, Gravin Koko-
sow een verrassing. Zij speelde
haar rol als de sigaren rokende
en wodka drinkende Russische
gravin met volle overtuiging.
Bovendien bereidde zij de zaal
een verrassing door zich plots
klaps met een „maar nu wat
anders, lieve mensen", recht
streeks tot het publiek te wen
den. Namens Mozaïek sprak
zij de op rijm gestelde wens uit
om ooit weer eens in Noord-
wijk te kunnen spelen. Door
het ontbreken van een theate
raccommodatie in de badplaats
is Mozaïek voor haar voorstel
lingen al vier jaar aangewezen
op Tripodia in Katwijk.
De versie van Mozaïek van de
Graaf van Luxemburg kende
een vreemd moment, toen Jos
Westgeest (Graaf Mentschi-
koff), midden in de tweede
acte zomaar een ingelast optre
den aankondigde van Mozaïek
uit Noordwijk. Hierbij ging het
om een voorproefje dat het
Mozaïek-koor haar publiek al
vast wilde geven op de zil
veren jubileumviering van
volgend jaar, wanneer „Einde
Nacht in Venedig" zal worden
gebracht. Misschien origineel
bedacht om op die manier al
vast aandacht te vragen voor
het 25-jarig bestaan, maar in
de context van de gekozen
operette van dit jaar toch iet
wat ver gezocht. De overgang
van de ene operette naar de
andere operette verliep aller
minst vlekkeloos. Koor en or
kest bleken èlkaar even mis te
verstaan en de, overigens als
altijd weer uitstekende, diri
gent Cees Borger, verloor zelfs
een kort ogenblik zijn greep
op het geheel.
Maede is Mercury vreedzaam
in zijn huis in Kensington in
Londen overleden.
Hij leefde daar de afgelopen
maanden een teruggetrokken
bestaan, waardoor al werd
vermoed dat er met de zanger
iets ernstigs aan de hand was.
Uit zondag gepubliceerde fo
to's blijkt dat de in 1946 in
Zanzibar als Frederick Bulsara
geboren zanger ernstig was
vermagerd. In een verklaring
van de publiciteitsfirma van
de zanger stond dat hij was be
zweken aan een longaandoe
ning veroorzaakt door AIDS.
In zijn verklaring zegt Mercu
ry dat hij ondanks uitgebreide
speculaties in de pers over zijn
AIDS-besmetting zo lang met
de bekendmaking had ge
wacht „om de privacy van de
mensen om me heen te be
schermen".
Mercury was de zoon van een
ambtenaar in Brits Indie en
groeide op in Bombay. Na te
rugkeer van het gezin in En
geland volgde hij een oplei
ding aan een kunstacademie.
In 1971 richtte hij met Brian
May, John Deacon en Roger
Taylor de formatie Queeen op.
Hun debuut-album 'Queen'
kwam in 1973 uit, een jaar la
ter gevolgd door 'Queen II',
waarvan de single 'Seven Seas
of Rhye' de Britse hitlijsten
haalde. 'Killer Queen', van het
album 'Sheer Heart Attack',
was hun eerste grote hit. „Bo
hemian Rapsody van de lp 'A
Night at the Opera' vestigde
de naam van Mercury als een
van de grote rockpersoonlijk-
heden van die periode.
Het album 'Queen's Greatest
Hits', waarop songs voorko
men als 'We Are the Cham
pions' en 'Crazy Little Thing
Called Love', blijft een van de
beste verkochte lp's uit de his
torie. Queen heeft overal in de
wereld concerten gegeven, die
steeds werden bezocht door
honderdduizenden uitzinnige
fans. Met name rond Mercury
ontwikkelde zich bij zowel
mannelijke als vrouwelijke
fans een ware cultus, die de
zanger tot grote hoogte wist op
te kloppen.
Mercury zal in de loop van
deze week op een besloten
plechtigheid worden gecrè-
meerd.
