Schokkend relaas
van seksueel noodlot
Schetsten van burgerlijke levens
BOEKEN /PLATEN
"Zeg maar tegen mama
dat we vanavond soep eten
U2slecht een mui
h
£cklóe(Bou/umt
'HET GRIMMIG GENIETEN' VAN RENÉ STOUTE
René Soute: 'Het grimmig genieten'
- roman. Uitgave De Arbeiderspers.
Prijs 34,90.
De boeken die René Stoute in
het verleden publiceerde (ver
halen, romans en gedichten)
handelen over figuren aan de
rand van de maatschappij. Het
leven van junkies bijvoor
beeld. In 'Een fatsoenlijke be
trekking' ging het om een jon-
feman die probeerde terug te
eren in de nette en ordelijke
wereld. Nu is er een nieuwe
roman. 'Het grimmig genie
ten', waarin een hard, vaak
onbarmhartig en indringend
beeld wordt gegeven van de
„afwijking", die travestisme
heet. Mannen kleden zich in
liefst dure vrouwenkleding.
Met pruik en make-up genie
ten zij dan van hun nieuwe ge
daante, waarin zij een ander,
die ergens in hen leeft, tot
werkelijkheid brengen.
De hoofdpersoon van Stoute's
roman, Clemens Piers, is zo'n
„eonist", zoals iemand met dit
gedrag wel genoemd wordt.
De lezer ontmoet hem in een
goedkoop stadshotelletje, waar
de man zich onderwerpt aan
het ritueel dat de metamorfose
tot vrouw voor hem betekent:
klaarleggen van de kousen,
het ondergoed, jarretelles, de
prachtige robe, pruik, schoe
nen. Hij streelt de kleding
stukken en kleedt zich heel
langzaam aan: elk moment
daarvan is genot. Intussen
draait hij tapes met oude jazz.
Die beschrijving wordt met al
lerlei elementen uitgewerkt
tot een veelomvattend beeld
van een travestiet. Herinne
ringen aan zijn jeugd, toen het
Piers duidelijk werd, dat dit
zijn belangstelling had. De re
actie van zijn zus, die het ont
dekt en hem helpt door kleren
uit te lenen.
Maar veel andere aspecten uit
het leven van een travestiet
komen aan bod: Angst om be
trapt te worden, bijvoorbeeld
bij onaangekondigd Dezoek. Of
het verwarrende als hij win
kels in moet om slipjes, kousen
of een bh'tje te kopen en de
meewarige blikken van de
verkoopster ondergaat.
Op zeker moment maakt hij
een afspraak met een andere
travestiet, via een advertentie.
Verder lezen we om de paar
pagina's een serie „faits di
vers"-, kranteberichten over
travestie, in de stijl zoals L. P.
Boon dat wel deed ('Menuet').
Ook zijn er allerlei passages
over dit verschijnsel, naar of
geciteerd uit wetenschappelij
ke en historische beschouwin
gen. De man naar wie het „Eo-
nisme", een ander woord voor
travestie, is genoemd, komt
ook nadrukkelijk aan de orde:
Chevalier d'Eon.
Piers vrouw, Margot, speelt
een mooie rol in het leven van
de hoofdpersoon. Zij heeft be
grip voor hem en wil hem
graag helpen. René Stoute
heeft dat heel subtiel uitge
werkt. Dat kun je overigens
van de totale benadering van
de problematiek zeggen: hele
maal niet op sensatie gericht
of met goedkope en onnodig
schokkende gebeurtenissen.
Het is toch al zo beklemmend
en in alle opzichten schok
kend. Ook als je als lezer met
zulke problemen niets te ma
ken hebt, zul je daarom ge
boeid zijn door de gebeurtenis
sen en de literaire kwaliteiten
van 'Het grimmig genieten'.
Dat René Stoute schrijven ziet
als „een poging om een recht
vaardiging voor het bestaan te
vinden", zoals over hem is ge
zegd, lijkt me dan minder van
belang. Vooral als dat betekent
dat het hier om auto-biografi
sche zaken gaat. Op de achter
flap van het boek wordt dat
nadrukkelijk genoemd, waar
door er toch een element van
sensatie en taboe bij de presen
tatie van dit boek is aange
bracht.
René Stoute... niet op sensatie gericht..
Wat is de essentie van burger
lijkheid? De Belgische acteur
Péguy gaf als definitie: bur
gerlijk is dat, wat zichtbaar is
belangrijker vinden dan wat
onzichtbaar is. Met andere
woorden: de uiterlijke schijn
hooghouden ten koste van de
werkelijke dingen des levens.
Wie zijn leven laat leiden door
het angstprincipe 'wat zullen
de buren denken?' ontdekt
echter meestal aan het eind
daarvan dat hij zichzelf zwaar
tekort heeft gedaan. Voor de
buren geldt vaak hetzelfde.
'De Eén en de Ander', de nieu
we verhalenbundel van de
Vlaming Mark Insingel, bevat
meer dan twintig schetsen van
burgerlijke levens. Mannen,
vrouwen en echtparen die hun
hele leven hebben gehandeld
zoals ze dachten dat het moest
in plaats van zoals ze hadden
gewild. 'Hij, haar man, ge
bruikte nogal eens het woord
'beestig' en dan ging het om
het gedrag waarin de verde
ling tussen wat je toont en wat
je verbergt met bewuste
kwaadwilligheid werd ge
schonden. Dingen en mensen
werden maar respectabel door
hun aankleding, door een
voorstelling van zaken die aan
de werkelijkheid een mouw
paste, impliciet werd die niet
toonbaar gevonden,' verklaart
één der personages.
Beestigheid
Insingels naamloze figuren lij
den echter stuk voor stuk on
der dit gebrek aan 'beestig
heid'. Een man die zich in zijn
leven nooit iets heeft afge
vraagd, omdat twijfel voor
hem gelijk staat aan ongehoor
zaamheid en dus uit den boze
ADVERTENTIE
De Pocketline communiceert op
de meest onverwachte plekken.
De zaktelefoon is er voor mobiele
mensen die toch moeten kunnen
bellen en gebeld worden. De boer in
het land. De bouwer op het werk.
De manager met een agenda vol af
spraken buiten de deur.
Zij kiezen voor de Pocket
line van PTT Telecom:
verbazend licht en
uiterst makkelijk in het
gebruik. Met de
Pocketline op zak belt
u vanuit Nederland
gewoon met elk
nummer, waar ook ter
wereld en vice versa!
Al vanaf fl.3.290,-
excl.BTW.
Daarvoor heeft u
de robuuste Pocket
line 5000 met een
haarscherp LED dis
play en vele functies:
nummerherhaling,
gespreksindicator,
Voor efficiënt en veilig handsfree
telefoneren in de auto levert
PTT Telecom een speciale inbouwset:
de Pocketline car-kit.
Visserslatijn of niet; de Pocketline
bewijst zich ook in uw vrije tijd.
elektronisch slot tegen misbruik,
enz. De hier afgebeelde Pocketline
8100 heeft nog meer func
ties, met één toetsaanslag
op te roepen.
Ook in de auto.
Met de Pocketline bent u
aangesloten op het auto
telefoonnet. Logisch dat u
hem dus ook in de- auto
zult willen gebruiken.
Pocketline is vlakbij,
ook met service.
Vraag nadere informatie bij een van
onderstaande adressen of bij een van
de 700 andere verkooppunten. Ook
onze 17 Service Centers staan
altijd voor u klaar. Voor adres- l(06-O4<W
sen en documentatie belt u V^/<(
gratis 06-0403 of u faxt gratis 06-0433.
Pocketline. Nu met een jaar gratis verzekering.
Met de Pocketline®
steek je de hele wereld in je zak.
PTT Telecom verkooppunten: Primafoons: Alphen a/d Rijn, Delft, Gouda, 's-Gravenhage, Leiden, Rijswijk, Zoetermeer;
Verkoopadviescentra: Binckhorstlaan 180, 's-Gravenhage; Beurs - World Trade Center (18e etage), Beursplein 37, Rotterdam;
Service Center: Donkl, Barendrecht. Ook te koop bij: Ottocar Gouda B.V., Burg Jamessingel 2, Gouda; Het Motorhuis B.V.,
Vondellaan 80, Leiden; RavicarB.V., Bierens de Haanweg 65, Rotterdam; Bos Car Comfort, Fokkerstraat 42, Zoetermeer;
alle BMW en Volvo dealers.
is, heeft nooit veel bereikt en
heeft nog slechts plezier in het
houden van vogeltjes in kooi
en, omdat die even gevangen
zijn als hij.
Een andere man is kreupel,
maar lijdt geenszins onder zijn
handicap. Integendeel, kruk
ken of niet: hij krijgt elke
vrouw in bed en laat rivalen
die goed ter been zijn tanden
knarsend aan de zijlijn staan.
'Een gelukkig man is hij, maar
een man zonder toekomst, dat
wil zeggen een gevangene van
de herhaling, een verslaafde
aan zijn eigen welslagen.' Ie
mand die ogenschijnlijk doet
wat hij wil, maar in wezen
slechts dat wat men van hem
verwacht. Een eenzame in vol
gezelschap.
Insingels verhalen hebben in
zekere zin een plot, al zijn het
eerder schetsen. Het tijdsver
loop in de vertelling is een il
lusie. Aan het eind van elke
tekst trekt iemand een conclu
sie die niet altijd even expli
ciet wordt uitgesproken, maar
die al aan het begin ervan dui
delijk was: het leven van de
persoon of personen in kwestie
is niet ten volle geleefd, is ei
genlijk een mislukking gewor
den. Wie trekt die conclusie,
het personage of de auteur?
Soms lijkt het of een psychia
ter een rapport opstelt, dan
weer of de man of vrouw zelf
het voorbije leven over-
schouwt.
'De Eén en de ander' bestaat
uit prozateksten. Wat thema
tiek en stijl betreft sluiten ze
echter eerder aan bij Insingels
gedachten dan bij zijn romans.
Sommige beschrijvingen zijn
zo beeldend dat je de indruk
krijgt dat ze de kern van de
tekst vormen en dat het daar
omheen ontstane yerhaal
evengoed een gedicht als een
stuk proza had kunnen wor
den. De teksten hebben ook de
intensiteit van poëzie, met een
taalgebruik dat zowel helder is
als vol met extra betekenissen.
Insingel is geen voorstander
van een leven volgens de bur
gerlijke normen. De onder
drukking van gevoelens en
verlangens, het eeuwige zoe
ken naar schuld, het voortdu
rende gevoel van schaamte en
tekortschieten zijn er stuk
voor stuk het gevolg van. Zijn
personages zijn echter ook
stuk voor stuk al in hun vroe
ge jeugd geconditioneerd voor
zo'n bestaan en het is moeilijk
uit te maken in hoeverre ze
ertoe gedwongen worden of
zichzelf dwingen. Het lijkt
lang niet altijd mogelijk anders
te kunnen leven.
Noodzakelijk is het echter
maar al te zeer. Niet alleen
omdat elk mens de plicht heeft
zich zo volledig mogelijk te
ontplooien, ook omdat de bur
gerlijkheid zo allesoverheer
send kan worden dat het ach
teraf lijkt of de persoon in
kwestie helemaal niet bestaan
heeft: „Je kunt verborgen blij
ven achter een conventioneel
voorkomen, maar wat als - zo
als over hem - nog nauwelijks
een feit te achterhalen valt?
Alleen zijn geboorte- en sterf
datum heeft men onthouden".
De mens die zich zodanig ver
schuilt achter de regels en het
andere zichtbare van de bur
gerlijkheid heeft op den duur
niet alleen geen oog meer voor
het wezenlijke en onzichtbare,
maar is zelf onzichtbaar ge
worden.
d*1
^ttS°rS
Door contact op te nemen met
zijn regionale dagblad!
Daar weten ze alles over de
bieden om met hun advertentie
materiaal te adverteren. En over
de voorwaarden waaraan u en
uw advertentie moeten voldoen
om voor een tegemoetkoming in
de advertentiekosten in aanmer
king te komen. Dit Co-adverteren
verhoogt het effect van uw eigen
reclame-campagne!
Meer weten?
Bel Cebuco 020-6242316 en wij
sturen u de brochure
'Succesvol Co-adverteren'. Of
neem contact op met een
dagblad in uw omgeving.
Cof adverteren
verhoog de werking van
uw reclamegulden
ADVERTENTIE
Joke Forceville-van Rossum
Dagen van na-bestaan
Dagboek van een rouwproces
Een indringend en overtuigend document.
90 blz. - 19,90
In de boekhandel Ambo
MARKTEN
VEEMARKT LEIDEN (25-11-91):
Prijzen slachtrunderen per kg ge
slacht gewicht zonder nier en slptvet,
inklusief BTW (Volgens PW): Aan
voer slachtrunderen 993, waarvan
mannelijk 120. Mannelijk Super 8,40-
9,60, mannelijk extra kwal. 7,50-8,40,
mannelijk 1e kwal. 7,00-7,50. Handel
12090 12010 12
Noteringen van maandag 25 november 1991 (tot 10:50 uur)
'dMdendovef
I90/ 290
'90/91/4 68
90/710
90/105
'90/ 6.50
'86/875%St.
'90/285
190/610
90/ 3 60
90/ 2 80
89/2.50
.91 8 00
90/ 8 -
90/2.10
86/175
90/130
90/3.50
90/ 4 40
90/2 -
902%stockF
redelijk en prijzen gelijk. Mannelijk 2e
kwal. 6,30-7,00, mannelijk 3e kwal.
5,70-6,30. Handel redelijk en prijzen
gelijk. Vrouwelijk Super 8,45-11,00,
vrouwelijk extra kwal. 7,25-8,45,
vrouwelijk 1e kwal. 5,65-7,25. Handel
redelijk en prijzen gelijk. Vrouwelijk
2e kwal. 4,80-5,65, vrouwelijk 3e
kwal. 4,35-4,80 en worstkwaliteit
4,15-4,75. Handel rustig en prijzen
gelijk.
Totale aanvoer 993 stuks.
89/2.00
90/0.50
90/3.48
90/91/3 40
89/901.84
78/4 40+5%St
90/150
90/5.27
2230 22.30
15970 158.30
eel
omva
Rusla
i Alpei
5 i aan
S im. I
61 htige I
145.70 14440 1#
95 40 94.70
s ekc
«Eon
iïïiorge
ton op
5] inder
Aaan
MAANDAG 25 NOVEMBER 1991^1,^^ (c
Idoor
GERT MEIJER
Het was duidelijk: voor het
nieuwe album van U2 moes
ten nieuwe wegen worden
bewandeld. De Ierse rock
formatie heeft zo'n beetje al
les bereikt wat er te berei
ken valt, maar heeft geen
zin om op z'n lauweren te
rusten. Bono en z'n mannen
wilden een harder, rauwer
en vooral dansbaarder ge
luid. Berlijn werd uitverko
ren om als plaats van hande
ling te dienen. Niet alleen
gekozen tegen de achter
gronden van alle gebeurte
nissen daar, maar zeker ook
vanwege de aanwezigheid
van de Hansa Studio's, op
een steenworp afstand van
wat ooit de Muur was. Waar
Iggy Pop zijn 'Lust For Life'
opnam en David Bowie zijn
'Heroes'. De juiste plek,
kortom, voor een beladen al
bum.
De overtuigingskracht in het
voornoemde plaatwerk van
Pop en Bowie is terug te ho
ren in U2's nieuwste mees
terwerk, 'Achtung Baby'. De
single 'The Fly' was wat dat
betreft al een overduidelijke
voorbode, die rustig op het
conto van de producers Eno
en Daniel Lanois kan wor
den geschreven. Hun voor
liefde voor elektronika leidt
opnieuw tot een fascineren
de sound met veel feedback,
snerpende gitaren en rollen
de bassen. Maar het klinkt
nergens gekunsteld. Inte
gendeel, U2 heeft niets van
z'n gepassioneerdheid inge
leverd en Bono zingt over
liefdesleed, alsof z'n leven er
van afhangt. De nadruk ligt
dus op stampende songs met
een enorme drive, harder en
feller dan ooit. 'Ultra Violet
(Light My Way)' en 'Zoo
Station' bij voorbeeld, maar
ook het intrigerende 'Myste
rious Ways' is een hoogte
punt. Terwijl broeierige
tracks als 'One' en het in
drukwekkende 'So Cruel',
volgens Bono een afscheids
cadeautje voor wijlen Roy
Orbison, duidelijk maken
dat U2 ook voor een aangrij
pende ballad nog steeds te
porren is. En zich derhalve
vernieuwt zonder haar iden
titeit te verloochenen.
Garland Jeffreys
Garland Jeffreys is een sym
pathieke Anerikaan, die
nooit schuwde om zich uit te
spreken over de probld
van zijn vaderland. Hd
verde hem hier een grof
op, 'Matador', maar
pees kregen nooit de I
dacht die ze verdienden
na negen jaar heeft he
duurd, voordat
weer de moed bijeengei
had om muzikaal van zit
doen spreken. Dat is 'm r;i
'Don't Call Me Buckwl jf J
dan ook dubbel en dwar siÊtj
lukt. Op deze cd staat de K
senproblematiek van de ^Kralingi
centraal en Jeffreys, zeil
mixture van zwart, blanl
Puertoricaans, kan daarUELEr
geen ander over meeprs ^2 (VOO)
Hij staat op de voorkant (jie bij de
de hoes als kind afgeb foeeld sc
en daar begint ook zijn erwerktw
haal op 'Don't Call Me Bi ni (NCR^
wheat', dat in chronolsihanou
sche volgorde zijn beleve jn van de
sen met rassenhaat ver étreinigin
N3 NOS-
Het is een prachtalbum 0rc) Teve
worden, omdat de tek nhoudt v
muzikaal fraai verpakt
De intrigerende single 'j ;RSEh
Hail Rock 'N' Roll!' h N1 (NCR
Garland Jeffreys voor idenEere
eerst na jaren weer aan voor schc
toppen van de hitlijsten
bracht, maar die rock 'n ELrlL
moet je met een korn N2 VOC
zout nemen. Reggae 01 arcenegg
heerst traditioneel weer, BBC2 A'
lekkere uitstapjes naar L idaKelse;
('Spanish Blood') en z RTL4 Bi
een doo-wop ('I'm No Thrill
Know it All'). BRTN2
Lisa Stansfield super
De belangrijkste veran eChaprr
ring in vergelijking ARD CK
haar debuut-album 'Af lohn.Thr
tion' zit bij Lisa Stansf ZDF
zelf. De sensuele dame hi yres Dlj
haar haartjes laten knipp'RTL+F
Lawrenc
Nieuwe gezichtspunten bi I RTL4 L
haar album 'Real Lo 'od Thril
daarentegen niet echt.
gaat verder waar ze op
voorganger gebleven n,n w
met vriendelijke, door syiu v'
en Motown gerispireei 3 west 1
pop. 'Change', dat de
opent, is een leuke sin
maar gaandeweg het alb o rijnmi
moet je wel constateren sen 17 K
Stansfield niet de mo w61®
neemt het avontuur op ame a
zoeken. De oohs en de a 0 14 05
kom je doorlopend tegen, adio 20 c
veel te keurige blazers ction 22
en zo doet Lisa haar uitei mwjsheic
best om niet buiten de p ^Ichtdie
getreden paden te wande) ino6 02-(
Misschien had ze in pli
van een nieuwe kapper |o m 5 04
ter een nieuwe produl6 °4 0pe
kunnen opzoeken. iTijdseir
De grabt
