PvdA wil 'ecu-riks' Politieke verlamming zet Wall Street op scherp Mm BEURS VAN AMSTERDAM Moskou biedt al zijn winkels te koop aan Noorwegen werkt aan groter zelfvertrouwen li CaicUeSomxMit ECONOMIE DINSDAG 19 NOVEMBER 19! Elektronisch betalen voorlopig van de baan Idoor PEET VOGELS AMSTERDAM De plannen voor het opzetten van een automatisch betalingssysteem in de win kels zijn van de baan. Er is ruzie uitgebroken tus sen de winkels, verenigd in de FGB, en de ban ken over de kosten. Hierdoor wordt de invoering van een systeem waar alle winkelkassa's op zijn aangesloten met onbepaalde tijd uitgesteld. De ruzie draait om de kosten. De winkeliers wilden een apart systeem voor de transacties tot 35 gulden. Dat betreft ongeveer zeventig procent van de trans acties. De banken wilden hier niet van weten, omdat een tweede systeem veel te duur zou worden. Daar naast is er onenigheid over wie de kosten voor de transactie moet betalen. De banken vinden dat de winkeliers die kosten moeten doorberekenen aan de klant. Dat zou moeten gebeuren door de artikelen iets in prijs te verhogen. De winkeliers zien dit echter niet zitten. Zij willen dat de banken die kosten zelf aan de consument in rekening brengen. De winkeliers moeten al veel geld in apparatuur investeren en hebben geen behoefte de transactiekosten ook voor hun rekening te ne men. Bovendien hebben de winkeliers er bezwaar tegen dat de vrijheid van keuze van de consument beperkt wordt. Als de door de banken gekozen opzet doorgaat, wordt de consument namelijk min of meer gedwongen elektronisch te gaan betalen. De banken hebben voor de invoering van het auto matisch betalen 25 miljoen gulden geïnvesteerd in Beanet, het bedrijf dat de betalingen verzorgt. De FGB verwijt het bedrijf als een monopolist te hande len, door dezelfde voorwaarden aan alle gebruikers op te leggen. De winkeliers willen dat de verschil lende bedrijven nu zelf een overeenkomst met hun bank afsluiten over de wijze van betalen en het doorberekenen van de kosten. Philips investeert in videotheken VS EINDHOVEN Philips steekt op nieuw miljoenen in een videotheek keten. In de Verenigde Staten inves teert het concern 119 tot 218 miljoen gulden in Blockbuster Entertain ment, met tweeduizend winkels de grootste videotheekketen ter wereld. Philips krijgt een belang van onge veer vier procent. De investering komt nauwelijks een maand na de aankondiging dat Philips de Neder landse keten Videoland geheel of ge deeltelijk zal overnemen. Bovendien bezit Philips sinds een half jaar een belang van 51 procent in Super Club, een (zwaar verliesgevende) Belgische keten met onder meer vijfhonderd winkels in de Verenigde Staten. Fusie Brabants Dagblad en Nieuwsblad definitief DEN BOSCH Brabant Pers gaat de in dit voorjaar aangekondigde fusieplannen uitvoe ren. De weg daartoe is vrij nadat de onderne mingsraad van de uitgeverij vorige week zijn fiat heeft gegeven. Journalisten van Het Nieuwsblad in Tilburg gaan echter door met de acties tegen de voorgenomen fusie. Brabants Dagblad in Den Bosch en Het Nieuwsblad in Tilburg moeten uiterlijk eind 1992 volledig sa mengaan. Ook de integratie van het Helmonds Dagblad en het Eindhovens Dagblad moet dan zijn voltooid. Hierdoor ontstaan binnen Brabant Pers twee grote regionale dagbladen met een gezamenlijke oplage van ongeveer 300.000 exemplaren. Als, zoals gepland, deze twee dag bladen eind jaren negentig ook weer samen gaan, wordt Brabant Pers de uitgever van het grootste regionale dagblad van Nederland. Je J YORK I niet lanj Noteringen van dinsdag 19 november 1991 (tot 10:50 uur) na de sc vk ok heeft de abnamro 41 90 42 00 Je 15-jari aaball-m 79 60 79 40 als niei aegon 118 10 118 40 j aholrt 82 50 82 60 dividendover 90/2.90 90/91 468 90/710 90/105 90/ 6 50 86/875%st 90/285 90/610 ho dd 42.8015/11 83003/6 133903/4 87304/4 134 60 15/11 190901/11 61.409/4 44.50 14/11 89 50 4/4 64 50 22/3 la dd 30.8015/1 74.50 16/1 101.1016/1 605016'1 7090 16/1 162.50 7/1 44.30 8/1 341416/1 DE NEDERLANDSCHE BANK SCEPTISCH DEN HAAG De Neder landse consument moet vast kunnen wennen aan het idee van een verenigd Europa. Daarom moet de Rijksmunt op korte ter mijn overgaan tot de uit gifte van alternatieve Eu ropese rijksdaalders. Deze 'ecu-riksen' (waarde ƒ2,30) zouden naast de normale rijksdaalders in omloop gebracht kunnen worden. Dit voorstel heeft de PvdA-fractie vandaag bij de begrotingsbehande ling van het ministerie van financiën op tafel ge- legd. Volgens PvdA-kamerlid Wil lem Vermeend, die het plan samen met fractiegenoot Mel- kert heeft bedacht, zouden de ecu-munten bij wijze van ex periment geslagen kunnen worden. „De centrale bank moet dan een koers garande ren die gelijk is aan de koers die op Europees niveau voor de ecu wordt vastgesteld. Het zou ons land een voorspronge tje geven bij de Europese mo netaire integratie". De Nederlandsche Bank (DNB) reageert sceptisch op het idee. „Een sympathiek plan, maar er zitten veel ha ken en ogen aan", zo laat een woordvoerder weten. Pro bleem bij de invoering van de ecu is dat de munt nog niet of ficieel wordt uitgegeven, maar slechts fungeert als rekeneen heid. DNB-woordvoerder Ser- vaes: „De koers van de ecu wisselt omdat hij wordt bere kend aan de hand van een soort 'mandje' van Europese munten. Op zijn vroegst kun je pas in 1997 spreken van een echte Europese munt met een vaste koers ten opzichte van de gulden". Vanwege het onzekere koers verloop van de ecu zal de Ne derlandse consument er voor lopig weinig voor voelen zijn portemonnee met Europees geld te vullen, zo verwacht de bank. Bovendien zijn winke liers zonder wetswijziging niet verplicht de ecu als wettig be taalmiddel te accepteren. De Nederlandsche Bank gaat er zelf vanuit dat de ecu pas in het Nederlandse geldverkeer een rol kan spelen als de vor ming van de Europese Mone taire Unie (EMU) en centrale Europese bank hun beslag hebben gekregen. Dan zullen zowel guldens als ecu's in om loop worden gebracht. Naar mate de consumenten meer ecu's gaan gebruiken zal het belang van deze munt vanzelf toenemen. Tumult bij Air Holland Via schema's en tekeningen probeert curator mr. M. Pan- nevis van Air Holland (rechts), de aandeelhouders uit te leg gen waarom hun aandelen van vijf gulden naar vijf cent zijn gedaald. De aanwezigen lieten gisteren duidelijk merken zich bekocht te voelen. Door de af stempeling van de huidige aan delen slinkt de invloed van de huidige aandeelhouders tot 0,7 procent van het nieuwe aande lenkapitaal. Over de fiscaal compensabele verliezen wor den volgens de curator goede afspraken gemaakt met de fis cus. Het feit dat de FIOD een onderzoek heeft ingsteld, staat daar volgens hem los van. Dat onderzoek richt zich op „per sonen" die bij Air Holland werkzaam zijn geweest en niet op de rechtspersoon Air Hol land. FOTO: DIJKSTRA Directeur vastgoed ABP stapt op na conflict HEERLEN De direc- teur Onroerend Goed van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds ABP, ir. W.G. Bleijenberg, wordt per 1 januari 1992 op de meest eervolle wijze ont slag verleend. Dit heeft het ABP gistermiddag be kendgemaakt. Over de achtergronden wei gert het pensioenfonds infor matie te geven, maar ingewij den nemen aan dat de voorge nomen samenwerking met Ro- damco eraan ten grondslag ligt. Op 11 oktober maakten het ABP en het onroerend- goedbeleggingsfonds Rodamco bekend een onderzoek te be ginnen naar samenwerking op onroerend-goedgebied in het buitenland. Bleijenberg werd buiten de onderhandelingen met Rodamco gehouden. Dit leidde tot een scherp conflict binnen de top van het ABP, waar de problemen over de bouw van het nieuwe Haagse stadhuis nog nasmeulden. Eerder dit jaar kwam Bleijen berg in aanvaring met de hoofddirectie van het ABP over dit omvangrijke bouw project. Terwijl hij adviseerde de moeizame onderhandelin gen met de aannemerscombi natie OCS af te breken en op zoek te gaan naar een nieuwe partner, legden zijn superieu ren achter zijn rug om op nieuw contact met het Hol landse Beton Maatschappij, de voornaamste deelnemer in de combinatie. Afgelopen zomer liepen de onderhandelingen tusssen ABP en OCS alsnog spaak. Bleijenberg knoopte vervolgens gesprekken aan met het bouwbedrijf Wilma uit Weert. Terwijl de klanten achter haar rug staan te dringen, stalt deze straatverkoopster op haar gemak de tomaten uit. FOTO: EPA MOSKOU De gemeente Moskou heeft gisteren een vérgaand plan onthuld om voor het eerst sinds de jaren twintig winkels en zaken te privatiseren. Duizenden win kels, restaurants en dergelijke worden, misschien al deze week, „voor redelijke prijzen" te koop aangeboden aan hun werknemers, maar zijn ook aan te schaffen door buiten landers. De burgemeester van Moskou, Gavriil Popov, heeft het be sluit om alle zaken in de Rus sische hoofdstad te verkopen genomen. Onroerende goede ren die niet direct worden verkocht, worden bij veilingen aangeboden. De gemeentelijke functionarissen hopen dat de privatisering in Moskou van de grond komt voordat de prij zen worden vrijgelaten, wat volgens het plan van de Russi sche president Boris Jeltsin voor 1 januari het geval zal De aanschafkosten van een winkel belopen volgens Larisa Pijasjeva, een van Popovs eco nomische adviseurs, ongeveer 500 roebel per vierkante me ter. Het gemiddelde maandsa laris in Moskou is zo'n 400 roe bel. Met het privatiseren van de zaken- en handelswereld loopt Moskou voorop bij het opzet ten van een markteconomie in Rusland. Burgemeester Popov, zelf een liberale econoom, heeft er bij de democratisch gekozen gemeenteraadsleden in Moskou op aangedrongen radicale hervormingsmaatre gelen door te voeren om het levenspeil te verhogen en de klap op te vangen van de prijsliberalisering, die naar wordt voorspeld zal leiden tot verdubbeling van de prijzen van de eerste levensbehoeften. De hervormers in de gemeen teraad besloten onlangs appar tementen in flatgebouwen gra tis aan de huurders over te dragen. WASHINGTON Een diep pessimisme heeft zich de laat ste weken meester gemaakt van de Amerikaanse samenle ving. De economische crisis vreet aan het zelfvertrouwen van miljoenen Amerikanen en een algehele weerzin over heerst jegens 'de politiek', die niet in staat blijkt een zonni ger toekomst te bieden. De klap die de aandelenbeurs in Wall Street afgelopen vrij dag te verwerken kreeg, gelat als een zoveelste bewijs van roekeloos politiek spel in Was hington. President Bush dacht vorige week een populaire slag te kunnen slaan door banken te vragen hun hoge rentetarief op creditcard-uitgaven van consumenten drastisch te ver lagen. Maar de gevolgen wa ren angstaanjagend. De Senaat, eveneens gretig om het publiek in deze benarde tijden iets lekkers toe te wer pen, sprong op Bush' pleidooi in en nam na een debat van zegge en schrijven dertig mi nuten een even haastig ge schreven wet aan die credit card-rente aan een maximum van veertien procent bindt. Vergeten was dat de credit- card-business nog zowat de enige sector is waarin de zwaar door de recessie be proefde Amerikaanse banken winst maken. Hoe schandalig hoog (tot twintig procent) de rente op 'plastic geld' ook is, Wall Street maakte vrijdag met zijn vrije val van 120 pun ten duidelijk hoe weinig het huidige economische en finan ciële gebouw nodig heeft om in elkaar te storten. Gisteren haastten Witte Huis en Senaat zich dan ook naar de microfoons met de verzeke ring dat het allemaal niet zo serieus bedoeld was en dat de banken vrij zullen worden ge laten de rente op creditcard schulden zelf vast te stellen. Het hele incident gaf een ont luisterende kijk op een on doordacht partijpolitiek spel waarin de financiële zekerheid van ontelbare Amerikanen niet serieus werd genomen. Compromissen Of de politiek er iets van ge leerd heeft en in staat zal zijn met serieus beleid de vastgelo pen economie weer aan de ga Ag te krijgen, is zeer de vraag. De stembuscampagne voor de presidents- en Con gresverkiezingen over twaalf maanden is immers al losge broken en in dat verhitte kli maat lijkt een noodzakelijke concensus over wat te doen, te hoog gegrepen. Weinig be hulpzaam is ook nog eens de omstandigheid dat de Republi keinse president Bush voor elke crisismaatregel de instem ming nodig heeft van een Congres dat in beide kamers (Huis en Senaat) een Demo cratische meerderheid heeft. Bush neigt daardoor tot com promissen met de Democraten. Maar ook al zou er meer par tij-politieke vrede heersen, dan nog lijkt de specifieke eco nomische toestand weinig uit wegen te bieden. De algemene rentestand is al naar een laag ste punt in bijna tien jaar ge drukt, maar blijkt niet uit te lokken tot nieuwe leningen voor investeringen. De banken zijn immers zo zwak als gevolg van de massale leegstand in het onroerend goed (er is veel te veel gebouwd in de over-op- timistische Reagan-jaren), dat ze het risico niet aandurven Veel economen menen dat het nu het belangrijkste is om de consument weer aan het ko pen van kleinere (kerstca deaus) en grotere spullen (au to's) te krijgen. Maar er doet zich een soort kopersstaking voor. Iedereen die nog een baan heeft, vreest voor die baan en wil daarom maximaal sparen voor een mogelijk bar re toekomst. Het zogeheten 'consumenten vertrouwen', in Amerika een officieel maandelijks meetge geven, heeft een nieuw diepte punt bereikt. Belangwekkend is dat voor het eerst in de Amerikaanse historie ook eco nomisch pessimisme op lange re termijn onder consumenten wordt gemeten. „Fundamen teel optimisme in alle rangen van de samenleving is traditio neel de belangrijkste motor van het Amerikaanse econo mische fenomeen. De huidige afwezigheid daarvan vormt de grootste bedreiging voor Ame- rika's toekomst", aldus giste ren econoom Kenneth McMil lan. President Bush had de afkon diging van een economisch noodprogramma willen bewa ren tot zijn State of the Union (jaarlijkse 'troonrede') in janu ari. Maar de aanhoudende re cessie en de groeiende onrust in het land hebben hem doen besluiten er eerder mee te ko men. Waarnemers verwachten echter weinig van enig pro gramma waarmee de president zou willen komen. Velen vre zen dat de crisis 'zichzelf zal moeten uitzitten' en dat de fi nanciële situatie voor miljoe nen burgers eerst nog aanzien lijk slechter moet worden al vorens ze weer verbetert. Idoor TONY SAMSTAG OSLO In Noorwegen hebben adverteerders een campagne op touw gezet om te proberen het natio nale zelfvertrouwen op te vijzelen. De reeks van ze ven pagina-grote adver tenties en drie televisies pots zou miljoenen gul dens hebben gekost, ware hét niet dat de ruimte in de media gratis ter be schikking is gesteld. Noorse sterren als Thor Hey- erdahl, een onderzoeker, en de actrice Liv Ullmann verlenen hun medewerking aan de campagne. „Door positief te denken kun je de Atlantische Oceaan oversteken op een berg hooi", aldus Heyerdahl. Liv Ullmann denkt dat als de Noren het wat minder goed zouden hebben, ze wellicht iets productiever zouden zijn. Andere advertenties herinne ren aan het feit dat de mensen die dertig jaar geleden op zoek gingen naar olie in de Noord zee door hun collega's voor gek werden verklaard. En dat de politici in Lillehammer, de stad die door het Internatio naal Olympisch Comité is uit verkoren om als gastheer op te treden bij de winterspelen van 1994, 'naïef' werden genoemd toen ze besloten mee te din gen. De Noorse reclame-industrie sponsort de campagne. Herald Schelderup-Lund, de initia tiefnemer van de campagne, zegt dat hij ongeveer een jaar geleden op het idee kwam. „Al een hele tijd kwamen de me dia met het ene sombere ver haal na het andere. We had den het gevoel dat veel men sen wat meer aanmoediging en zelfvertrouwen nodig had den". Schelderup-Lund en zijn colle ga's lieten vervolgens een on gebruikelijk onderzoek instel len. Van de duizend onder vraagde Noren, gaf 80 procent toe dat 'Noren dikwijls scep tisch staan tegenover mensen die iets nieuws durven te on dernemen'. Meer dan 70 pro cent dacht dat Noren bang zijn zichzelf belachelijk te maken, en dat die angst een belemme ring vormt voor hun persoon lijke ontwikkeling. Iets min der dan éénderde van de on dervraagden was van mening dat zogeheten vernieuwers ge steund werden door de Noorse samenleving, en tweederde vond dat Zweden vernieuwen- der waren dan Noren. „Het meest positieve bericht was nog dat 60 procent van mening was dat Noren eigenzinnig zijn", aldus Schelderup-Lund. Een paar jaar geleden publi ceerde één van de meest voor aanstaande economische hoge scholen een Engels boekje met de titel 'Made in Norway: de Noren zoals anderen hen zien'. In het boekje waren uitspra ken van buitenlanders opge nomen. Een Fransman vertel de dat hij gedurende zijn ja renlange verblijf in Noorwe gen veel mensen bij hem thuis had uitgenodigd, maar nog nooit enige gastvrijheid van hun kant had ervaren. „Ik wacht nog steeds op hun uit nodigingen. Intussen zijn er al twee van mijn 'kennisen' overleden". (c) The Times, Londen UITVOERING LIET TE WENSEN OVER Nieuwe Franse krant La Truffe ter ziele PARIJS Het avontuur van de nieuwe Franse krant 'La Truffe' is binnen zeven weken uitgelopen op een bittere te leurstelling. Gisteren lag het laatste nummer in de kiosken. De krant die het vanwege de 'redactionele vrijheid' zonder advertenties wilde proberen, zag zijn verkoopcijfers drama tisch dalen. De laatste dagen kochten nog 8000 lezers trouw hun 'Truffe', terwijl er 50.000 nodig waren om door te kun nen gaan. In een ultieme poging het blad te redden deed directeur Jean Schalit een beroep op inves teerders en banken om vier miljoen gulden voor te schie ten. „We zullen alles doen op dat u geen Kerstmis zonder truffel hoeft te beleven", aldus Schalit in een bericht aan de lezers. De zeventig redacteu ren van de krant zijn uiterst somber. Vorige maand kregen ze een half salaris en wat no vember zal brengen is onze ker. Volgens Schalit was het idee voor de nieuwe krant goed, maar liet de uitvoering te wensen over. „De eerste num mers hebben teleurgesteld. Het was geen echte krant. Onze truffels lagen te ver van de ac tualiteit en waren niet grappig genoeg, niet spits genoeg en sommige berichten werden onvoldoende geverifieerd", al dus Schalit in een mea culpa naar de aandeelhouders, de bereiding' van het project noemt hij als belangrijkste re den van de mislukking. Het laatste nummer van de krant was nog maar vier pagina's 'dik' en onthulde vooral oud nieuws. De start van het blad was veelbelovend. De eerste dagen werden gemid deld- 119.000 exemplaren ver kocht. Binnen zeven weken viel het gemiddelde naar 20.000. Redactioneel begon 'La Truffe' met grote ambities: elke dag een daverende ont hulling. Enkele scoops werden inderdaad gescoord, maar van wege de lange, technische, voorbereiding (twee dagen) holde de 'speurneus' onder de Franse kranten vaak achter de feiten aan. De chaotische op maak en de zwarte humor van de komiek Karl Zero werden niet door iedereen gewaar deerd. Een woordspeling over oud-president Valéry Giscard 'Pétain' (na diens bekritiseerde uithaal naar buitenlanders) kosf La Truffe waarschijnlijk nog eens 100.000 francs smar- tegeld. De vergelijking met de bestaande satirische week krant 'Canard Enchainé' viel meestal pijnlijk uit voor de nieuweling. Op zijn eigen ma nier parodieerde Karl Zero gisteren een bekende reclame op de hopeloze situatie van 'La Truffe'. Twee foto's van een uit het dagblad gevouwen bootje. Het eerste drijft, het tweede zinkt. 'Geluk' en 'Geen geluk' zijn de respectievelijke bijschriften. Wall Street wijst Damrak de weg AMSTERDAM Op de Am- sterdamse effectenbeurs zijn de koersen gisteren fors ge daald. De stemmingsindex moest ruim twee procent prijs geven en daalde met twee punten tot 90,6. De koersenin- dex zakte met 4,3 punten tot 195,6. In het eerste uur van de handel moesten de koersen zelfs 3,1 procent achteruit als reactie op de koersval van 120 punten vrijdag op Wall Street. Daarna was het achterover leunen geblazen tot de handel gisteren op de Newyorkse ef fectenbeurs weer zou begin nen. Het laatste uur van de handel keek Amsterdam goed naar Wall Street. Toen de koersen in New York aanvankelijk omhoog gingen, ging Amster dam mee. Toen de Dow Jones- index daarna even in de min stond, volgde Amsterdam trouw. En toen de Dow Jones even voor 16.30 uur, de slui tingstijd voor het Damrak, weer de plus vond, sprokkelde de stemmingsindex er nog een paar tienden bij. Een hande laar betitelde de stemming op de beursvloer als „nerveus". De omzet kwam uit op 1,48 miljard, waarvan een respecta bele 973 miljoen in aandüjk. II De internationals voerd&e fijni omzetlijst aan. Koninlijke boel nam alleen al 217 men wij aan omzet voor zijn rek4lijke i gevolgd door Unilever, iaan". Philips, Elsevier en ING.'-üd Op de hele wereld hebbó Nede effectenbeurzen negatief ageerd op de koersval HGC vrijdag. Tokyo zette gisye ziet de toon door 2,9 procent [waaier te eindigen. Londen stonrcjen hele dag ongeveer tweejWens cent in de min na een dj aan punt van drie procent jrlopig De beurs in Frankfurt wi|n ov verlies beperkt te houdeistjte] een procent. Niet bepaaljeen g0 muierend was verder dins de ling van de dollarkoers^ pje bijna vier cent. j was Op het bord van de Any jyjaa damse beurs was voor icaptai: enkel hoofdfonds een h(senaar koers op te tekenen. De »en da nationals leverden alle club! in. Koninklijke Olie moetakt w terug op 147,80, KLM ryjs" ƒ1,40 kwijt op ƒ37,50, Pfondsc verloor 0,90 op 33,8u, Uuurde ver zakte f 3,70 op 169,|e Haa Akzo gaf 2 af op 132 totaal sloot van de verha| jaar de fondsen 4,2 procent lJis op tegen 73 procent lager.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 6