Publiek loopt weg met Seal
Iet station als metafoor bij Peter Blokhuis
tSouoont
KUNST/RTV
1-
Retrospectief Palestina-Israël op documentaire filmfestival
►elangstelling voor
tieuwsuitzendingen
>p televisie neemt af
Evenwichtig concert
van Nederlands
Kamerorkest
KUNSTENARES XANDRA DONDERS IN GALERIE KADANS
t
DINSDAG 19 NOVEMBER 1991
I?'
wen
bedr
MSTERDAM Tijdens
:t vierde International
""documentary Filmfestival
y msterdam (IDFA), dat
in 4 tot en met 11 de
in Amsterdam
ordt gehouden, staat een
z^trospectief Palestina-Is-
geprogrammeerd. Het
t een zo goed mogelijk
ileeld geven van de ge-
hiedenis vanaf 1914 tot
(91.
et deze presentatie wil het
IFA „de uitdaging, waarvoor
cultuur in Israël staat om te
imen tot een dialoog-cultuur,
aan de orde stellen", zo schrij
ven de organisatoren in een
toelichting bij het programma.
Het retrospectief omvat een
kleine 35 Palestijnse en Israë
lische titels. Ook zal tijdens
een publiek debat worden in
gegaan op de vraag op welke
manier een begin met de dia-
loogcultuur kan worden ge
maakt. Daarnaast zullen Pale
stijnse en Israëlische regisseurs
over het filmklimaat in Israël
spreken.
Een tweede retrospectief
wordt georganiseerd rond het
thema Europese identiteit. Dat
onderwerp is gekozen in het
licht van de Europese eenwor
ding, maar omdat het begrip
niet eenduidig te definiëren is,
omvat het retrospectief ver
schillende onderwerpen zoals
de fascinatie en liefde voor ei
gen land, de industralisatie en
het gezin en vrijetijdsbesteding
in verschillende landen. Het
retrospectief bestaat uit twin
tig verschillende films.
Top tien
De „top tien" van favoriete
documentaires zal dit jaar
worden samengesteld door de
Franse cineaste, fotografe en
journaliste Agnès Varda
(1928). Haar film 'Sans toit ni
loi' was enige tijd geleden in
Nederland te zien. Aanvanke
lijk wilde niemand die film in
distributie nemen omdat de
film te controversieel zou zijn.
In Frankrijk trok de 'Sans toit
ni loi' een miljoen bezoekers.
Varda werd in 1988 in San
Remo tot beste regisseur van
het jaar uitgeroepen. Tijdens
het festival zullen veertig do
cumentaires meedingen naar
de Joris Ivens Award. Op de
laatste dag van het festival zal
de jury, die bestaat uit Nouch-
ka van Brakel (Nederlandse
filmmaker), Rafi Bukae (Is
raël), Helke Misselwitz (Duits
land) en Jerzy Toeplitz (Poolse
film-theoreticus) de winnaar
bekendmaken. Aan de Joris
Ivens Award is een bedrag
van 10.000 gulden verbonden.
Muziek Concours Kerkrade
eist nationale erkenning
KERKRADE Het Wereld Mu-
ziek Concours (WMC) in Kerk
rade, hèt podium voor de natio
nale en internationale blaasmu
ziek, eist een zodanige steun van
de Nederlandse overheid dat
daarin de grote betekenis van dit
vierjaarlijkse evenement duide
lijk naar voren komt. Dit zei mr.
H. van de Weijer, voorzitter van
de stichting WMC onlangs bij de
herdenking van het 40-jarig jubi
leum van deze stichting. Hij
noemde het „te dwaas" dat de
WMC-organisatie per betalende
bezoeker gemiddeld vier gulden
subsidie krijgt, terwijl dit bij an
dere evenementen van veel min
dere betekenis zeven tot tien
keer meer is.
Veronica-
programma in
Japan bekroond
HILVERSUM Het Vero-
nica-programma 'Baanbre
ker' is maandag op een in
ternationaal festival in Ja
pan bekroond. Dat heeft
Veronica gistereng bekend
gemaakt. Het programma,
dat informatie geeft over
werk en opleiding voor jon
geren, won de speciale jury
prijs op het achttiende festi
val voor educatieve pro
gramma's in Tokyo. 'Baan
breker' werd namens de ge
zamenlijke Nederlandse
omroepen ingezonden.
Applaus
b voormalige Beatle Paul McCartney neemt in de Carnegie Hall
'1 New York het applaus in ontvangst na afloop van het concert
jaul McCartney's Liverpool Oratoria', dat gisteren in New York
li Amerikaanse première beleefde. foto: ap
Concert Seal. Met Seal (zang), Gus
Isidore (gitaar), Phil Spalding (bas
gitaar), Simon Hale (toetsen) en lan
Thomas (drums) Carré, Amsterdam.
Voorprogramma: Mylo Freeman.
Gisteravond.
Het poppubliek liet zich
gisteravond in Amsterdam
weer eens van zijn aller
beste kant zien. En dan
kan het gebeuren dat de
zaal wegloopt met de zin
gende artiest die op het
podium staat, maar ook
dat die zanger helemaal
geen zin heeft om de
kleedkamer op te zoeken.
Dat overkwam Seal tij
dens zijn Amsterdamse
podiumdebuut in een uit
verkocht theater Carré.
Na twee toegiften en staande
ovaties was de koek eigenlijk
op. Maar als je dan wordt beju
beld door een dol-enthousiaste
menigte zou je wel gek zijn om
te gaan.
Dus Seal Henry Samuel bleef,
overlegde kort met zijn muzi
kale kwartet en zong voor een
tweede keer 'Killer'. Het was
de kroon op een optreden, dat
al een triomftocht was, voor
de eerste noot had geklonken.
Is Seal dan echt de ster van de
jaren negentig? Alles wijst in
die richting, hoewel er best
een aantal kanttekeningen zijn
te plaatsen. Zo is niet al het
werk van zijn debuut-elpee
'Seal' even sterk en dat sche
mert ook door tijdens het con
cert. Bovendien zou het aange
naam zijn geweest als hij ook
wat nieuw materiaal zou heb
ben gebracht. Dan had hij niet
hoeven terugvallen op bijvoor
beeld 'Hey Joe' van Jimi Hen-
drix, hoe aardig zijn heel eigen
interpretatie van het nummer
ook klinkt.
Maar negatief zijn over een
concert dat uitsluitend de posi
tieve eigenschappen van een
heerlijk avondje met zich mee
draagt, is ook niet eerlijk. Seal
blijkt een artiest van formaat,
die zich onder de schijnwer
pers duidelijk op zijn gemak
voelt. Hij presenteerde zich
een beetje als het 'kind met
problemen', dat uit die ellende
zijn creativiteit put. Bovendien
weet Seal hoe hij de strooppot
moet hanteren. Maar zolang
dat feestvreugde-verhogend
werkt, is er geen vuiltje aan de
lucht. Zeker niet als je uitein
delijk op vocale kracht weet te
overtuigen. En dat deed Seal.
De licht hese ondertoon waar
mee hij zingt en de wat versle
ten klinkende stembanden ge
ven het materiaal een sensuele
uitstraling. Zij vormen een
contrast met de behoorlijk ste
vig gitaar- en baspartijen van
Gus Isidore en Phil Spalding.
Wat dat betreft is Seal op het
podium een andere dan op de
plaat. Maar zowel in de balla
den als in het stevige rock- en
funk-materiaal voelt hij zich
Indrukwekkend
Zijn concert begon indruk
wekkend met een akoestische
versie van het briljante 'Cra
zy', dat later in de volle orke
stratie van het kwartet nog
eens werd overgedaan. Daarna
werd de show op een uitgeba
lanceerde wijze vervolmaakt
in zowel geluid als licht. Seal
fungeerde daarbij als smaak
maker. Hij kietelde het pu
bliek met prikkelende opmer
kingen over hun enthousiasme
èn zijn reis naar Azië in 1989
om zichzelf te vinden. Het
duurde geen half uur of de
zaal danste tussen de stoelen
op nummers als 'Future Love
Paradise' en het reggae-getinte
'Show Me'. Seal kon geen
kwaad meer doen. Dat lag
even anders bij het voorpro
gramma, want bij Mylo Free
man gold vooral; aardige
groep, maar jammer van de
zangeres.
TILVERSUM De be-
jigstelling voor nieuws-
tzendingen van NOS en
jTL 4 is in de eerste helft
-|n oktober afgenomen,
kt blijkt uit cijfers van
"I afdeling Kijk- en Luis-
ronderzoek van de NOS.
de tweede helft van sep-
iber volgden over een hele
g gemeten 4,8 miljoen Ne-
danders een uitzending van
televisie-nieuws. De eerste
:t van oktober was dat aan-
ruim 4,5 miljoen. Ook de
liddelde tijdsbesteding
1de van van 7,7 naar 7,25
mten.
;ens de afdeling Kijk- en
heronderzoek laat de da-
zich verklaren door een
iterkte programmering,
ne de grote amuse-
jntsshows houden kijkers
van nieuwsuitzendingen.
)k moeten volgens de NOS
kijkers nog wennen aan de
uwe indeling van de NOS-
rnaal-bulletins.
Irder doet zich volgens de
lordvoerder de trend voor
1 kijkers meer bewust voor
t Journaal kiezen. Werd vijf
ir geleden nog door 71 van
100 kijkers als vanzelfspre-
nd naar het Journaal van
nt uur, inmiddels is het aan
tal "doorkijkers"
34 procent.
Het acht-uur bulletin van de
NOS ondervindt geen schade
van de verplaatsing van de po
pulaire RTL 4 -soap 'Goede tij
den, slechte tijden'. Het aantal
kijkers groeide in vergelijking
met de tweede helft van sep
tember in de eerste helft van
oktober met 0,3 procent naar
14,4 procent (1,9 miljoen kij
kers). Het nieuwe zes-uur bul
letin van de NOS haalde ge
middeld een kijkdichtheid van
5.5 procent (730.000 kijkers).
Het oude half-zes-bulletin
haalde een jaar eerder door
gaans een kijkdichtheid van
3.6 procent. (480.000 kijkers).
Het nieuws van zes uur van
RTL 4 haalde begin oktober
bijna evenveel kijkers als de
NOS.
Het nieuwe NOS-journaal om
vier uur 's middags haalde in
de eerste helft van oktober
slechts een kijkdichtheid van
1,5 procent (200.000 kijkers).
Volgens de afdeling Kijk- en
Luisteronderzoek betekent dat
echter wel, dat in een kwart
van de huishoudens waar de
televisie aanstaat naar het
Journaal wordt gekeken. Ver
der laat het NOS-iournaal van
tien uur 's avonds een lichte
daling van ruim 90.000 kijkers
zien naar een kijkdichtheid
van 6,1 procent (810.000 kij-
Het Nederlands Kamerorkest onder
Antoni Ros-Marba en met medewer
king van pianist Jean Claude Pen-
netier, speelt werken van Strawin-
sky, Mozart en van Beethoven in de
Dr. Anton Philipszaal in Den Haag.
Gisteravond.
De liefhebbers van de
lichte stijl van musiceren
van een orkest als het Ne
derlands Kamerorkest
met een overwegend klas
sieke en mild moderne
programma-opbouw, kre
gen gisteravond een pret
tig concert aangeboden.
Weliswaar was de pianiste Eli-
so Wirsaladze, zoals dat wel
vaker met Russische solisten
gaat, niet in staat gebleken
haar contractuele verplichtin
gen na te komen, maar Jean
Claude Pennetier was geluk
kig een goede vervanger ge
vonden. Hij speelde het piano
concert nr.21 in C van Mozart
evenwichtig en met een, door
licht pedaalgebruik, roman
tisch tintje. Zijn cadenzen wa
ren bondig en warm van
klank en het samenspel met
het orkest exact en harmo
nieus. Slechts een enkele maal
werd hij enigszins door de bla
zers overschaduwd. Deze Mo
zart stond tussen Bach en
Beethoven in, alleen was het
in dit programma Bach in een
Strawinskiaans jasje namelijk
diens op het derde Branden-
burgs concert gebaseerde stuk
'Dumbarton Oaks'. Geen mak
kelijk stuk als men het tot in
details afgewerkt wil brengen.
Maar ook met wat minder pré-
cisie zoals gisteravond, is dit
stuk met zijn licht verende
puls die dirigent Ros-Marba
uitstekend aangaf, een plezier
om aan te horen. Het exact sa
men spelen, vooral in de kriti
sche hogere regionen en dus
bij de violen, vraagt een bij
zonder grote discipline. Ook
bij Beethovens tweede Symfo
nie in D op.36 ontbrak het
daar wel eens aan, evenals aan
een voldoende mate van muzi
kale gedrevenheid. Daar stond
tegenover dat Ros-Marba met
zijn duidelijke directie ervoor
zorgde dat het orkest licht
bleef musiceren en dat de
klankbalans tussen de strij
kers, de blazers en het slag
werk in evenwicht bleef, ter
wijl hij de tempi goed op el
kaar afstemde. Daarmee kreeg
hij het orkest nog niet tot een
van leven bruisende vertol
king van deze zo vitale symfo
nie, maar wel tot een die licht
en tegelijk gespierd klonk en
als zodanig goed bij het nau
welijks kuchende publiek in
de smaak viel.
Knappe koppen
In het Utrechts Centraal Museum en het Universiteitsmuseum
wordt van 29 november 1991 tot en met 26 april 1992 de ten
toonstelling 'Knappe koppen' gehouden. Het gaat om portretten
van geleerden. In verband hiermee werden gisteren een aantal
afbeeldingen van voormalige hoogleraren van de Utrechtse uni
versiteit van de muur in de Senaatszaal van het universiteitsge
bouw gehaald. Ze zijn straks op de expositie te zien.
FOTO: ANP
door RENE DE COCQ
Is die Seth
Gaaikema
eigenlijk wel
jong, snel en
wild genoeg?
Jong, snel, wild. Dat wil jij toch ook?" Afgezien van de
vraag of ik. als naar bejaardheid neigende
stukjesschrijver, wel door schreeuwende pubers vanaf
het televisiescherm met jij' wil worden aangeroepen, is
het denkelijk ook niet zo dat alle jongelui zich even
gemakkelijk voelen in de wervelende en rumoerige
context waarin Veronica zo graag haar programma's
plaatst.
Maar als je even uitgaat van de gedachte dat de
doelgroep van Veronica vooral zal bestaan uit top-40-
kopers, bodylijners en fans van Will Luik inga
Hadiedierenkun je je bij dat geschreeuw nog wel
iets voorstellen. Er zal wel een gedachte aan ten
grondslag liggen, al moeten we ons over de
bezonkenheid van het zieleleven van de Veronica-
afdeling Ledenwerving maar geen overdreven illusies
maken.
Het wervende spotje, in modieus clip-zwartwit
uitgevoerd, visueel opgeluisterd met een aantrekkelijk
blondje dat in allerlei plezierige poses veelbetekenend
in de camera blikt, wordt steeds tussen allerlei
programma's door vertoond. Ook als er programma's
aan de orde zijn die helemaal niks met dat snelle en
wilde te maken hebben, en die zijn er ook, zeker wel,
bij Veronica.
Dat levert ongewild dolkomische effecten op. Zo wordt
de kreet 'Jong, snel, wild' ineens gevolgd door de
weliswaar komisch bedoelde maar ook redelijk
bejaarde, behoorlijk trage en zeker niet woeste
gelaatstrekken van Seth Gaaikema. U weet wel, dat
onechte kind van Wim Kan. Hij werkt zich
zingpratend door een show die als liedjesprogramma is
geannonceerd. De mooiste liedjes van Seth Gaaikema,
nou, dan ben je gauw klaar zou ik denken, maar
Veronica doet er twee afleveringen over.
Inmiddels hebben Veronica en de VARA plannetjes
bekendgemaakt dat ze samen 'iets willenZe zijn,
zeggen ze. allebei danig gefrustreerd (wie niet?) door
het uitblijven van enige vordering in de
herstructurering van het omroepbestel (het enige dat
na jaren vergaderen onder de slagschaduw van de
Luxemburgse satelliet is verwezenlijkt zijn immers de
zenderruiling tussen AVRO en VARA, en de
Wat willen ze, die twee (Van Dam en Van der Reyden)
daar aan de borreltafel, omgeven door dikke wolken
sigarenrook? Ze willen een privaatonderneming, dat is
zoiets als een vennootschap zonder winstoogmerk, die
het met zoveel mogelijk reclame te verdienen vele geld
niet aan aandeelhouders hoeft te geven maar aan de
programma 's kan besteden. Dus zoiets als de bv
VARANICA, „voor al uw praatprogramma's,
spelshows en imitatie-erotiek".
Ze zijn het al aardig eens, lieten ze weten, na hun
„gesprek-met-handen-en-voeten" (wat dat ook moge
zijn; gebarentaal?). Maar we hoeven ons nog geen
zorgen te maken, lijkt me. Er zijn de laatste jaren al
zóveel plannetjes uitgebroed in en rond het Gooi, die
na eerst een mediaschokgolfje te hebben veroorzaakt
geruisloos in de prullenbak belandden, dat dit er ook
wel bij kan.
Als het al tot een vorm van fusie komt, al dan niet met
de TROS erbij, lijkt het me trouwens een zaak van
ideële gerechtigheid dat eerst alle VARA-leden
collectief hun lidmaatschap opzeggen. Want het zou
toch een ten hemel schreiende vorm van
leden verlakkerij zijn, dat ze je als lid van de VARA
verkwanselen als een onmondig stukje kijkvee, alleen
nog maar meetellend (letterlijk) als getalsfactor.
Daarvoor ben je toch geen VARA-lid geworden, lid
van een omroep die 'stond' voor een bepaalde stroming
in de samenleving? Om nu samen met het jong-en-
wild-volkje van Veronica en eventugel de
verborgencameralolbroeken van de TROS op één hoop
te worden geveegd teneinde maar zoveel mogelijk
reclameguldens te kunnen claimen?
Het is te hopen dat de firma VARANICA straks bij de
privaattelevisie een stortbak bijlevert, zodat we de van
deze onzalige fusie te verwachten televisieshit meteen
kunnen doorspoelen.
Eis celstraf plus boete wegens belastingfraude componist/platenproducer
AMSTERDAM De pro
cureur-generaal bij het
Amsterdamse gerechtshof,
mr. A. Van der Perk, eiste
gisteren wegens belasting
fraude achttien maanden
gevangenisstraf plus een
boete van 500.000 gulden
tegen de 46-jarige Hans
van H.
De platenproducer en compo
nist werd in eerste aanleg door
de Amsterdamse rechtbank
veroordeeld tot negen maan
den voorwaardelijke celstraf
plus een geldboete van 750.000
gulden. De officier van justitie
tekende hoger beroep aan te
gen dit vonnis.
Van H. zou in de periode tus
sen 1977 en 1983 de belasting
voor een bedrag van 1,8 mil
joen gulden hebben opgelicht.
Hij zou geen belasting over in
komsten in het buitenland
hebben betaald en ten onrech
te bepaalde bedragen van zijn
winst hebben afgetrokken.
Zo beschuldigde de procureur-
generaal hem er onder meer
van voor de verlenging van
een contract met platenmaat
schappij Phonogram naast een
legale uitbetaling van vier ton,
hetzelfde bedrag via een reke
ning in Luxemburg te hebben
ontvangen. Volgens Van H.
moest met het geld een ander
contract worden afgekocht.
Uit onderzoek is echter geble
ken dat de verdachte gemach
tigd was om over het geld op
de Luxemburgse rekening te
beschikken.
Dat Van H. als enige terecht
staat is volgens Boone „onbe
grijpelijk". Inmiddels is na
overleg met de belastingdienst
één miljoen gulden betaald.
Uitspraak 2 december.
«lik Stokking Galleries, Noord-
de 150, Den Haag: Peter Blokhuis
cente schilderijen). Geopend van
«dag tot en met zaterdag van
HO uur tot 17.00 uur. Tot en met
november.
lerie Kadans, Maziestraat 13, Den
lg: Xandra Donders (schilderijen)
Neely Schaap (objecten). Geo-
Id van donderdag tot en met
Idag van 12.00 uur tot 17.30 uur.
I en met 30 november.
Boor
HANS OERLEMANS
juren van de schilderij-
1 van Peter Blokhuis
en de voorbijgangers in
rerbal Noordeinde halt hou-
ti bij galerie Smelik
bkking. Ze worden aan
trokken door wat ze
i or de etalageruit zien.
SilOi expositie trekt op val
id veel publiek van de
aat. Binnen staat men
pr een reeks schilderij
die zowel wat de vorm
i inhoud betreft een af-
tonde eenheid vormen.
pr de meeste doeken is een
lion de aanleiding. Peter
jkhuis (1938) zoekt nu al-
een paar jaar oude sta-
op om inspiratie op te
Zo heeft hij in New
Ik gewerkt in en rond het
knd Central Station. Op de
dige expositie hangen voor
'Zuid-Station Brussel' van Peter Blokhuis
namelijk doeken die ontston
den na weken schetsen op het
Zuid)Station in Brussel. Wat
trekt hem in die buitenlandse
stationsgebouwen? Het moet te
maken hebben met de geschie
denis en vooral de symbolische
geladenheid van die oude ge
bouwen. Eind vorige eeuw wa
ren het nog zeer modieuze ge
legenheden waar de bourgeoi
sie zich graag liet zien. Men
ging er zelfs dineren. Nu ziet
men op stations alleen nog ge
haaste passagiers, naast wat
versufte zwervers en junkies.
Het zijn plaatsen voor afscheid
en vertrek, plaatsen om te
wachten en voor velen ook
plaatsen van doelloosheid.
Men wil er, of zo snel mogelijk
vertrekken, of men hangt er
rond omdat er geen enkele
plaats is om naar toe te gaan.
Het is die rusteloze en melan
cholieke sfeer die Peter Blok
huis aantrekt in stations waar
hij zelf ook altijd slechts een
voorbijganger is.
Symboliek
Op de schilderijen zien we een
bank in een lege wachtruimte,
stoelen op een leeg perron of
een stationscafé. Soms zijn er
een paar mensen, meestal sta
ren ze voor zich uit. Vaak zijn
de ruimten leeg. De doeken
weten goed de zwaarmoedige,
doelloze en meestal ook ver
vallen sfeer te raken die nu
eenmaal altijd hangt op dit
soort grote 19e eeuwse stations.
Toch, als alleen dat de inhoud
van de schilderijen zou zijn,
dan was het te mager en te
eenduidig. Peter Blokhuis
koppelt zijn realisme aan een
speels symbolisme. Hij ver
werkt in zijn doeken een
tweede laag van moderne te
kens en symbolen die verwij
zen naar een andere wereld,
bijvoorbeeld de wereld van de
kunst. Op het doek met de ti
tel 'Artforum' zit in een hoekje
Joseph Beuys. Hij valt pas op
als je heel goed kijkt. Óp dat
doek is ook de 'Venus van
Milo' te ontwaren en een Pi
casso-fragment. Temidden van
die kunstschimmen wandelt
een meisje dat op een tamelijk
hard realistische manier is ge
schilderd. Zij eist in eerste in
stantie alle aandacht op. De
realiteit en de banale sfeer van
het station worden gekoppeld
aan de hogere wereld van de
kunst. Op een ander doek is
dat nog veel scherper neerge
zet: zwervers hebben zich
meester gemaakt van karton
nen dozen waar schilderijen in
worden vervoerd. De kracht
van het werk van Peter Blok
huis is de gelaagdheid en
meerduidigheid. Zo vervult
bijvoorbeeld de kleur een wel
haast zelfstandige rol. De kleu
ren hebben weinig met de rea
liteit te maken en staan soms
in een merkwaardig contrast
met de sfeer van het realisti
sche beeld. Warme, zachte en
heldere kleuren op een grijs
en morsig station in Brussel-
Zuid. Dit maakt eens te meer
duidelijk dat de locatie niet
meer aan een aanleiding voor
het doek is geweest. Het kleur
gebruik is heel harmonieus en
vloeiend, een lust voor het
oog. Een zelfstandige rol ver
vullen ook de grote stationsaf
fiches die Peter Blokhuis in
zijn werk opneemt. Hij schil
dert een collage van affiche
fragmenten alsof een dikke
laag affiches over elkaar heen
was geplakt waar lappen pa
pier vanaf werden gescheurd.
Er vormt zich zo een verbrok
keld beeld dat bestaat uit stuk
ken van verscheurde affiches.
Het geeft de kunstenaar de ge
legenheid daarin allerlei sym
bolen te verwerken zoals de
Geisha-figuur die voortdurend
terugkeert. Waar de beelden
voor staan, laat zich soms ra
den, maar vaak ook niet. Het
is aan de kijker daar een ver
band in aan te brengen.
Xandra Donders
Voor de tweede keer laat gale
rie 'Kadans' werk zien van de
jonge kunstenares Xandra
Donders (1962). Ze woont in
Groningen waar ze les geeft
aan de Minerva-academie (op
merkelijk gezien haar jonge
leeftijd). Haar schilderijen zien
er sober uit: zachte kleuren en
gedoseerd kleine figuratieve
elementen. De opbouw is hel-
plaatst ze op enkele horizonta
le lijnen minuscule figuurtjes:
een paar huisjes, bomen, men
sen of dieren. Ze zouden ver
loren lopen op het grote vlak
als ze niet het houvast hadden
van de lijn. Ze lijken op mo
derne hiëroglyfen die zich
echter niet zomaar laten lezen.
De horizontale lijnen met de
figuurtjes contrasteren met de
verticale vorm van de werken.
Xandra Donders hanteert een
bijzondere techniek. Ze combi
neert grafiek (hoogdruk) in
één of meer lagen met schilde
ren. Ze beschildert het papier
voor en na het grafische pro
cédé. De vormen snijdt ze uit
linoleum. Deze techniek be
heerst ze goed, dat is onmidde-
lijk duidelijk. Het lichte reliëf
op het papier en de gevoelige
aardkleuren verlenen de wer
ken een aangename uitstra
ling. De afwisselling van glan
zende drukinkt en matte verf
zorgt voor een zeker ritme.
Het levert mooi werk op vol
met subtiele tegenstellingen,
maar de beeldtaal is misschien
toch iets te hermetisch.
Naast het werk van Xandra
Donders laat galerie Kadans
ook een aantal kleine beelden
van Neely Schaap uit Amster
dam zien. Het zijn met mys
Ij-,
c fc
tiek overladen objecten van
keramiek of hout die uit een
primitieve cultuur zouden
kunnen stammen. Ze heeft de
beelden gemaakt na een lange
reis door Amerika waar ze
contact heeft gezocht met de
Indianen. Haar beeldjes brengt
ze in verband met het gebruik
van de fetish bij de Indianen.
Een fetish heeft een magische
kracht en kan, mits op de juis
te wijze vereerd, de slechte
krachten afweren. De fetish
wordt vaak uit hout of een ge
wei gesneden en gedecoreerd
met uit allerlei materialen: ve
ren, schelpen of koralen.
Neely Schaap voelt zich sterk
door de fetish-cultuur geïnspi
reerd. Ze maakt dan ook
eerder gebruiksvoorwerpen
(een voorwerp geladen met
I FOTO'S: PR
een magische kracht) dan
kunstwerken. Bij de Indianen
was de vorm niet zo erg be
langrijk, als het object maar
werkte. Neely Schaap zoekt
misschien naar een herstel van
de band tussen religie en
kunst. In primitieve culturen
vallen die twee naadloos sa
men. Het verschil tussen vorm
en inhoud is daar veel minder
van belang. Een kunstobject is
in de eerste plaats een voor
werp met praktisch nut. Van
daag kunnen we deze grappige
en curieuze beeldjes niet an
ders meer beschouwen dan als
kunstvoorwerpen. Angst kun
nen ze ons niet meer inboeze
men. Ze lijken verdwaald uit
hun natuurlijke omgeving en
toevallig in Den Haag ge
strand.
