onderden
ioldaten
;xtra naar
xplosief
Belfast
„Heeft niet iedereen wel
eens fouten gemaakt?"
ergaande economische hervormingen in Rusland
Baker kapittelt China
over mensenrechten
APITEIN ROB DE SCHAT VAN OPA LARSEN
Vijf landen vragen om vrijlating Nobelprijswinnaar
Sou/uxnt
BUITENLAND
ZATERDAG 16 NOVEMBER 1991
einramp Taiwan
1st 34 doden
LlPEI Bij een botsing van
»e passagierstreinen op Taiwan
j gisteren 34 mensen om het
[en gekomen. Het was het ern-
tete treinongeluk in de historie
ji Taiwan.
■im honderd passagiers raakten
Vond, onder wie zeven Japan-
ts. Een slecht werkend licht op
spoorlijn, waar de twee trei-
i van hetzelfde spoor gebruik
esten maken, was de oorzaak
k het ongeluk.
Udingswerkers hebben de hele
Eht gewerkt om de doden en
Londen uit de wrakstukken te
Washington wil daders
'Lockerbie' in VS berechten
WASHINGTON Washington eist dat
de twee Libiërs, die zijn beschuldigd van
de aanslag op het vliegtuig dat bij het
Schotse Lockerbie neerstortte, in de vere- -
nigde Staten worden berecht.
„Dat zijn we aan de familieleden van de
slachtoffers verschuldigd", aldus woord
voerder Marlin Fitzwater van het Witte
Het voorstel van Libië om de twee voor
een internationaal gerechtshof te brengen,
werd van de hand gewezen.
Libië heeft gisteren formeel ontkend be
trokken te zijn bij de aanslag.
Niettemin sprak de Franse president
Francois Mitterrand zich gisteren, in na
volging van Londen en Washington, uit
voor vergeldingsmaatregelen tegen Libië.
Israël ontkent
fatale beschieting
JERUZALEM Het Israëlische leger heeft
ontkend gisteren het Zuidlibanese dorp Zibkin
te hebben beschoten. Volgens Libanese veilig
heidsbronnen heeft een granaatinslag in het
dorp aan vier kinderen het leven gekost. De
kinderen, tussen 10 en 14 jaar, vonden de dood
bij een voltreffer op het dorpsplein, aldus de Li
banese bronnen. Een vijfde kind werd gewond
in het ziekenhuis opgenomen. De dodelijke gra
naat zou zijn afgevuurd vanuit de door Israël in
gestelde veiligheidszone in Zuid-Libanon. De Is
raëlische legerleiding ontkende dat er is gescho
ten op Zibkin en pleitte ook het pro-Israëlische
Zuidlibanese Leger (SLA) vrij. De legerleiding
in Jeruzalem zei dat zich in Zibkin waarschijn
lijk een „plaatselijk incident" heeft voorgedaan.
Bouterse op matje
wegens uitspraken
PARAMARIBO Desi Bouterse is door de Suri
naamse regering gewaarschuwd dat hij zich bui
ten de politiek moet houden. Minister van defen
sie Gilds zei dat hij Bouterse bij zich had ontbo
den omdat de legerleider zich niet had gehouden
aan een afspraak om de politiek aan de gekozen
regering over te laten. Bouterse heeft zich kri
tisch uitgelaten over regeringsplannen met be
trekking tot de strijdkrachten. De regering wil
een verbod op de bemoeienis van militairen met
de politiek in de grondwet vastleggen en zou
overwegen de strijdkrachten in te krimpen van
3500 tot 1500 man. Gilds zei Bouterse ook te heb
ben verweten dat deze vorig weekeinde het
woord had gevoerd op een bijeenkomst van de
Nationale Democratische Partij.
„Sovjet-gevangenen
in Afghanistan
snel vrijlaten"
MOSKOU Het Afghaanse verzet
zal nog voor het eind van het jaar
een eerste groep Sovjet-krijgsge
vangenen vrijlaten. Dit heeft een
delegatie van de gematigde vleugel
van de mujaheddin, die in Moskou
is voor besprekingen, gisteren toe
gezegd. In totaal worden nog zo'n
300 Sovjet-militairen in Afghanis
tan vermist. Volgens het Sovjet-
Rode Kruis worden nog een vijftig
tal Sovjet-militairen gevangen ge
houden door verschillende verzets-
facties.
Voorwaardelijke celstraf
voor ex-generaal Stasi
MUNCHEN Harry SchUtt, de belang-
rijkste medewerker van de vroegere
spionagechef van de voormalige DDR
Markus Wolf, is gisteren tot twee jaar
voorwaardelijke gevangenisstraf ver
oordeeld.
Een rechtbank in München achtte be
wezen dat Schütt tussen 1972 en 1988
opdrachten heeft gegeven aan een me
dewerker van de Westduitse inlichtin
gendienst die tegelijk voor Oost-Berlijn
werkte.
Het proces tegen Schütt, die generaal-
majoor was van de staatsveiligheids
dienst (Stasi) van de DDR, was het eer
ste tegen een functionaris die verant
woordelijk was voor spionage in het
Westen.
dat
iet mj
;epro(
n hei
r de \j
ille^0GER SIMONS
nog vi
eren [NDEN Honderden
tijd vjra soldaten patrouille-
DnlanJ sjncjs gisteravond in
jstraten van de Noord-
de >e hoofdstad Belfast. Er
maarpgt een sombere stem-
ng. De bevolking vreest
ergste.
toenemende vergeldingsac-
van republikeinse IRA-le-
en protestantse loyale acti-
Jen hebben tot gevolg dat
fLflsituatie in Noord-Ierland
er en meer begint te gelij-
1 op een echte burgeroorlog.
vrachpauwehjks een paar dagen
sponffd een tiental mensen ver-
fcrd. De onrust onder de be-
ttking is groot.
>t Britse leger dat sinds het
ide van de jaren zestig in
j Preprd-Ierland de orde tracht
?n [handhaven, ging gisteren
P 'ler meer over tot de tijdelij-
mobilisatie van ongeveer
iingei,
a gebSKOU De Russische
er isbering heeft een pakket
letotergaande economische
™to ormingen aangeno-
waaronder liberali
sing van de buitenland-
ust!l> nhandel.
1400 Noordierse deeltijdsolda
ten van het Ulster Defence
Regiment. Maar de tijdelijk
heid van het militaire optre
den bevalt de plaatselijke be
volking niet. De Noord-Ieren
die niet zijn betrokken in de
sectarische strijd, vinden dat
de overheid veel te weinig
doet en dat zij, telkens wan
neer het erop aankomt, niet
doortastend genoeg reageert.
Er wordt voortdurend meer
gesproken over de noodzaak
van een politieke oplossing,
maar Londen ontwikkelt mo
menteel geen enkel nieuw in-
titiatief. De regering Major
staat voor nieuwe parlements
verkiezingen, die voor haar
slecht zouden kunnen aflopen.
Ze zit al zo diep in de proble
men, dat Noord-Ierland er niet
meer bij kan.
Daarom praat men tegenwoor
dig in Londen zo weinig moge
lijk over de Ierse kwestie, die
al 70 jaar voortsleept. De rege
ring weet zich geen raad met
het Noordierse vraagstuk dat
Groot-Brittannië ontzettend
VERKIEZINGEN IN DE BAN VAN (EX?) NEO-NAZI DUKE
Een Britse soldaat patrouilleert in een straat in Belfast, waar het tot nieuwe uitbarstingen van IRA-
geweld is gekomen.
veel geld kost en in de grond
een verloren zaak is. Onder
tussen stellen Ulsters protes
tanten premier Majors minis
ter van Noordierland, Peter
Brooke, verantwoordelijk voor
de huidige gang van zaken.
„Hij doet er niets tegen", zeg
gen ze. Minister Brooke pro
beerde gisteren nogmaals in
Noordierland de dialoog tussen
de katholieke en protestantse
partijleiders op gang te krij
gen. De gesprekken liggen stil
sinds afgelopen juli. Maar er is
weinig hoop dat de voorman
nen van Ulster weer snel aan
de ronde tafel zullen gaan zit
ten: hun fanatieke opvattingen
staan nog steeds diametraal te
genover elkaar.
vens premier is, maakte giste
ren bekend dat het kabinet
heeft ingestemd met een reeks
presidentiële decreten. Onder
meer werd besloten het Sov
jet-goud en de diamantindus
trie onder Russisch beheer te
brengen. Daarnaast worden
het bankwezen en de olie-in
dustrie gereorganiseerd.
Met het belangrijkste decreet
bescq
nietpident Boris Jeltsin, die te-
wordt alle buitenlandse handel
op het grondgebied van de
Russische Federatie geliberali
seerd, waarmee een eind komt
aan decennia van staatsbeper-
kingen en -monopolies. Jeltsin
wil zo de poorten openen voor
buitenlandse investeerders en
hen dezelfde rechten bieden
als plaatselijke investeerders.
Verwacht wordt dat ook de
handel in buitenlandse valuta
en de licenties op in- en uit
voer worden opgeheven.
De Russische regering heeft
gisteren tevens de export van
olie aan banden gelegd, omdat
de republiek de brandstof zelf
hard nodig heeft. Volgens een
naaste medewerker van de
Jeltsin zullen contracten met
het buitenland en andere Sov
jet-republieken voor de leve
ring van 157 miljoen ton ruwe
olie, ongeveer een derde deel
van de totale produktie van de
Sovjetunie, moeten worden
herzien. Van de totale produk
tie van de grootste olieprodu
cent van de wereld komt 90
procent uit Rusland.
LAKE CHARLES Met
blossen van opwinding op
de wangen wachtten de
hartsvriendinnen Jane en
Cathy donderdagavond in
het gemeenschapscentrum
van Lake Charles, Louisi
ana, op hun idool David
Duke,.
Waarom ze vandaag zullen
stemmen op de man die in
middels een van de bekendste
en misschien ook machtigste
(ex-?)neo-nazi's ter wereld is?
David Duke is de enige in dit
land die zegt wat miljoenen
Amerikanen denken. Hij is
geen racist. Wij zijn geen racis
ten. Maar we willen gelijke
rechten voor iedereen. Ook
voor blanke mensen. Ik krijg
geen studiebeurs omdat mijn
ouders werken. Maar een
zwarte vriendin van me krijgt
wel een beurs omdat haar va
der er vandoor is en haar moe
der van de sociale dienst leeft.
Dat is niet eerlijk", zegt Cathy,
die voor verpleegkundige
leert. „En veel zwarte mensen
maken misbruik van de uitke
ringen. Ze hebben twee adres
sen en vangen zo dubbel. De
politici durven er niks van te
zeggen omdat ze bang zijn
voor racist uitgemaakt te wor
den", vindt highschool-studen-
te Jane.
Gejuich
Het licht in de zaal dooft lang
zaam. Uit de luidsprekers
zwelt 'America, the beautiful'
aan en op het witte doek lich
ten magistrale vergezichten en
ontroerend mooie close-ups op
van Louisiana, de subtropische
moerasstaat aan de Golf van
Mexico. Telkens als het fotoge
nieke gezicht van David Duke
in beeld verschijnt, barst de
zaal uit in luid applaus, ge
volgd door gescandeerd
„Duke! Duke! Duke!" Er is
veel ochtendgloren en er zijn
veel stars and stripes. In de
straatbeelden valt geen donker
gezicht te bekennen, ook al is
een kwart van Louisiana's be
volking zwart.
Dan is het moment daar dat de
41-jarige historicus David
Duke, begeleid door twee reu
zen van staatspolitieagenten,
de zaal betreedt onder oorver
dovend gejuich en gebliksem
van fototoestellen. Als hij zijn
gehoor tot bedaren heeft ge
bracht, klinkt zijn hoge stem:
„Dames en heren, twintig ja
ren van sociale bijstand heb
ben ons armoede, drugs en
misdaad gebracht. Twintig ja
ren hebben we racistische
maatregelen gehad, waarin
mensen zijn voorgetrokken op
basis van hun ras. Terwijl de
hardwerkende en belastingbe
talende middenklasse de wie
len van de samenleving draai
ende heeft gehouden".
Na bijna elke zin wordt de
spreker onderbroken door in
dividuele en collectieve aan
moedigingen. „Thank you, Da
vid". „You've got it right".
„Amen". „Duke! Duke! Duke!"
„Ik krijg geen steun van be
langengroepen. Niet van de in
dustriebazen, niet van de vak
bonden, niet van mijn republi
keinse partijgenoot George
Bush. Maar ik weet dat elke
officiële steunbetuiging die
Edwards ontvangt, een hoop
stemmen oplevert voor mij.
Want ik krijg alleen de steun
van u, van de mensen van
Louisiana".
David Duke, in grijsgestreept
kostuum gestoken, vraagt om
een ogenblik van ernstige stil
te. Hij wil het thema gods
dienst aansnijden. „Dames en
heren, Edwin Edwards noemt
mij een anti-christ. Maar hij is
degene die in 1985 in een in
terview verklaard heeft niet te
geloven in de herrijzenis van
onze heer Jezus Christus uit de
dood. En hij heeft tijdens een
feest gespot met de kruisiging.
Hij heeft lippenstift op zijn
handpalmen en zijn overhemd
gesmeerd en gelachen. Laat ik
u verzekeren, ik krijg enorme
kritiek te verduren, maar de
kracht om door te gaan krijg
ik van mijn redder, onze heer
Jezus Christus".
„Amen". „Allright". „Duke!
Duke! Duke!"
Dan snijdt, ten slotte, de kan
didaat-gouverneur heel kort
zijn verleden aan. „Ik heb fou
ten gemaakt. Ik ben misschien
soms intolerant geweest. Maar
hemel, heeft niet iedereen spijt
van een paar dingen die hij in
zijn leven gedaan heeft".
Wie David Dukes verleden
erop naslaat, is langer dan heel
even bezig. Hij schreef op
veertienjarige leeftijd op de
middelbare school in New Or
leans al een scriptie tegen ras
senintegratie. Onder invloed
van het fascistische boek 'Race
and reason - Yankee view'
heeft hij zich vervolgens ver
diept in talrijke vooroorlogse
Duitse 'wetenschappelijke' stu
dies over hoe desastreus ras
senvermenging voor de mens
heid is. Duke werd al in 1966
lid van het Amerikaanse 'na-
tionaal-socialistisch bevrij
dingsfront'
Tovenaar
In 1975 ging Duke bij het ge
heime genootschap voor blan
ke suprematie, de Ku Klux
Klan, waar hij als 'Grote To
venaar van het Onzichtbare
Rijk' rituele kruisverbrandin-
gen placht te leiden. Hij sticht
te de 'Nationale Associatie
voor de Vooruitgang van Wit
te Mensen' en schreef tot 1989
geleden persoonlijk het
maandblad vol van deze
'NAAWP'. Dukes geschriften
in dat blad zijn van het meest
cynische soort.
Wordt deze man de hoogste
gezagsdrager in een van Ame-
rika's vijftig trotse Verenigde
Staten? Misschien. En ook als
hij het niet wordt, lijkt David
Duke met zijn huidige, gema
tigder klinkende, voorstellen
zoveel Amerikanen in het hele
land aan te spreken, dat hij de
traditionele politieke tweede
ling in de VS (Democraten en
Republikeinen) ingrijpend zou
kunnen verstoren. Bijvoor
beeld door zich volgend jaar
voor het presidentschap op te
werpen en daarmee vooral de
Republikeinse Partij van pre
sident Bush concurrentie aan
te doen vanaf de uiterste rech
tervleugel.
Met zijn verzet tegen zogehe
ten quota weet David Duke
zich in politiek gezelschap van
president Bush en zelfs van
sommige leiders van de Demo
cratische Partij. Overheden en
bedrijven in de VS streven op
veel plaatsen naar een perso
neelsbestand dat de procentue
le rasverhouding in de lokale
bevolking weerspiegelt. Dat
stuit op groeiend verzet.
IlirniAmerikaanse minister van buitenlandse zaken James Baker
-Ul u|ijn Chinese ambtsgenoot Quian Qichen wijzen elkaar de weg
r de conferentiezaal.
FOTO: AFP
PEKING Washington
kan de interne onder
drukking in China niet
negeren, hoezeer Peking
ook wil dat de Verenigde
Staten de economische
sancties intrekken. Dit
heeft de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse
zaken James Baker giste
ren verklaard tijdens zijn
bezoek aan China.
Een hoge Amerikaanse func
tionaris zei dat de mensen
rechten een belangrijk onder
werp van gesprek waren tij
dens het vier uur durende
overleg tussen Baker en zijn
Chinese ambtgenoot Qian Qi
chen. „De minister zette uiteen
dat vrijheid een zeer belang
rijk principe is voor ons volk
en, naar wij geloven, voor vol
keren op de hele wereld".
Het officiële Chinese persbu
reau Nieuw China repte met
geen woord over de kwestie
van de mensenrechten, maar
legde de nadruk op gebieden
waarover beide landen het
eens zijn, zoals Kampuchea en
de Golfoorlog.
Baker ontmoet vandaag pre
mier Li Peng, president Yang
Shangkun en secretaris-gene
raal Jiang Zemin van de com
munistische partij.'De Ameri
kaanse minister heeft zijn
plannen om met Chinese dissi
denten te praten laten vallen,
omdat hij vreest dat zij na zijn
bezoek gestraft zouden wor
den.
Verdacht
Een bejaarde Palestijn discussieert met een lid van de Israëlische grenspolitie na de arrestatie van een jongen (midden). Eerder
gisteren schoten politiemensen een jonge Palestijn dood, die een „verdacht voorwerp" vanonder zijn jas tevoorschijn haalde.
FOTO: AP
OSLO Vijf Westerse
landen hebben Burma ge
vraagd het huisarrest voor
de winnares van de No
belprijs voor de vrede
1991, Aung San Suu Kyi,
op te heffen.
De woordvoerder van het
Noorse ministerie van buiten
landse zaken vertelde dat de
VS, Noorwegen, Zweden, Au
stralië en Nieuw-Zeeland deze
week identieke brieven heb
ben gestuurd aan de Burmaan-
se militaire junta. „Er is ge
vraagd haar toe te staan be
zoek van naaste familieden te
ontvangen en naar Oslo te mo
gen reizen voor het in ont
vangst nemen van de vredes
prijs. Maar vervolgens moet zij
ook weer kunnen terugkeren",
aldus de verklaring van het
ministerie.
De vijf landen hebben ook
hun bezorgdheid geuit over de
mensenrechtenschendingen in
Burma en de generaals ge
maand de overweldigende
verkiezingsoverwinning van
de partij van Suu Kyi in mei
1990 te respecteren. Volgens
het Noorse persbureau NTB
zal de Europese Gemeenschap
eenzelfde appèl doen uitgaan
De Burmaanse autoriteiten
hebben Suu Kyi in juli 1989
onder huisarrest geplaatst na
dat zij een geweldloze protest
demonstratie tegen de militai
re regering had aangevoerd
y/feeste"30 De ..Zephir" koerst om de Zuid door de Zuid-Chinese
ervan' scherP aan de wind. Na enkele dagen kruisen zijn ze nog
anhovi er9 opgeschoten en kaap Kambodsja is nog in 't zicht. De
>pend(anse matrozen wonen onder de bak en ze koken hun eigen
en de e Sijmen, de kok, komt zo nu en dan eens kijken, wat ze
eiten. toc^ we' brouwen. Het ruikt wel lekker, vindt hij en de Ja-
FO^ners nodigen hem met Oosterse gastvrijheid uit om ook eens
te proeven. Het ruikt niet alleen prima, dit rare eten, maar het
smaakt ook heel goed, vindt Sijmen. Maar een paar dagen later
krijgt hij opeens zware hoestaanvallen en hij moet te kooi blijven.
Olaf Larsen onderzoekt hem zo goed en zo kwaad als dat gaat
want hij weet wel iets van geneeskunst af. Maar in dit geval staat
hij voor een raadsel. Sijmen heeft trouwens misschien alleen kou
gevat....
