ew York bezorgd over kunstmarkt Aankoop hedendaagse kunst wordt bedreigd 13 Michael Jackson als primeur bij Veronica Vervalste schilderijen van Walasse Ting in Amsterdamse galerie ~I ie Unieke exposities Indonesische cultuur HOELANG MOETEN WE NOG ALS DE DOOD VOOR DE LIEFDE ZIJN? De stem van Chris Nietvelt en Penthesilea s ÊeidócSou/uwit KUNST/RTV DINSDAG 12 NOVEMBER 1991 Janos Lotz-penning -yoor dr. A. Sivirsky MSTERDAM De vertaler, schrijver en publi- Jst dr. A. Sivirsky, heeft gistermiddag tijdens een Kjeenkomst in de Universiteit van Amsterdam de fónos Lotz-penning gekregen. Sivirsky is sinds |974 vice-voorzitter van het Frederik van Eeden Genootschap, lid van de Nederlandse delegatie van Ée gemengde Nederlands-Hongaarse cultuurcom- issie en erelid van het Hongaars Taalkundig Ge- lotschap. Van 1971 tot 1975 was hij hoofd van het istituut voor Hongaarse taal- en letterkunde. De Jenning is vernoemd naar de in 1973 overleden Hongaarse linguïst Jénos Lotz en wordt door het internationaal Genootschap voor Hongaarse Filo- jgie toegekend aan buiten Hongarije werkende ïongarije-kenners die zich bijzonder verdienstelijk lebben gemaakt bij het onderijs in of de versprei- l van de Hongaarse taal en cultuur. Nederlandse scenarist krijgt prijsvan EBU HILVERSUM De Europese om roeporganisatie EBU heeft de 28-jari- ge Scato van Opstall uit Amsterdam bekroond met een werkbeurs van 30.000 gulden. Daarmee wordt hij in staat gesteld een scenario voor een televisiespel nader uit te werken. Van Opstall is met negen andere jon ge scenaristen uit Oostenrijk, Belgie, Finland, IJsland, Noorwegen, Polen, Portugal en Zwitserland door een in ternationale jury uitverkoren. Daar voor werden 300 synopsissen beoor deeld. Voor het beste scenario is nog maals een prijs van 40.000 gulden be schikbaar. De uiteindelijke winnaar krijgt ook de garantie dat het televi sie-spel wordt uitgezonden. HILVERSUM De primeur van de lang verwachte nieuwe Mi chael Jackson-clip 'Black or White' gaat naar Veronica. De om roep brengt het mega-filmpje, dat evenals 'Thriller' door John Landis werd geregisseerd twee maal op televisie. Dat gebeurt donderdag in zowel de 'Top 40' (Nederland 2 om 18.50 uur) als aansluitend aan een aflevering van 'Twilight Zone' (23.55 uur). 'Black Or White' is de voorloper van de nieuwe elpee, die na veel heen en weer geschuif en wilde geruchten, nu definitief eind november in de winkel ligt. De titel van het zevenenzeven tig minuten durende zilveren schijfje is 'Dangerous' en een ste vige promotie-campagne is inmiddels begonnen. Zo verschaft de platenzaak kortingskaarten bij voor-intekening en gaat het uit brengen ervan gepaard met een berg aan prijsvragen, waarbij behalve t-shirts ook speciale uitgave van de compact disc zijn te winnen. Michael Jackson EW Y%>RK De kran- enverkoper in zijn stalle- probeerde het van de jsitieve kant te bekijken: Die Léger heeft nog aar- iig wat opgebracht en die ^an Gogh was toch niet o waardeloos". ii de veilinglokalen van Ihristie's en Sotheby's in lanhattan drukte men zich leganter uit, maar de stoïcijn- e boodschap was hetzelfde. )e grootste angst van handela- en en eigenaren werd niet be waarheid tijdens de twee vei- ingen van impressionistische moderne schilderijen, waar met zoveel spanning naar was uitgekeken. Er vond geen nieuwe ineenstorting plaats zoals het afgelopen voorjaar gebeurde, maar toch hebben de zwakke prijzen en het ge brek aan interesse de hoop op een blijvend herstel van de kunstmarkt de bodem ingesla gen. Deze heeft de afgelopen achttien maanden een vrije val gemaakt na het hoogte punt van eind jaren tachtig. Het post-kubistische schilderij 'Petit Déjeuner' van Léger bracht bijna 15 miljoen gulden op bij Christie's. Dat is zeker geen onaardig bedrag, maar het schilderij was bescheiden geschat op 16 miljoen gulden. De tekening van Van Gogh, 'Tuin met Treurende Boom', werd bij Sotheby's verkocht voor ongeveer 2,6 miljoen gul den, minder dan het geschatte bedrag van 3,4 miljoen gulden, dat al aan de lage kant was. Niet zo lang geleden bracht een soortgelijke tekening van Van Gogh nog 12 miljoen gul den op. Af en toe brak de zon echter een beetje door. In een overwegend mistroostige week werd Robert Delauny's schil derij 'Premier Disque', een moderne icoon, verkocht voor het verrassende bedrag van ruim 10 miljoen gulden, ver boven het geschatte bedrag. Toch bleven zowel Christie's als Sotheby's met kelders vol onverkochte schilderijen zit ten, waaronder een Miro en een partij secundaire Renoirs. De partij bleef over door de af wezigheid van de Japanse ko pers, op wie men in de jaren tachtig onvoorwaardelijk kon rekenen. Milt Esterow, uitge ver van het kunstblad 'Art- News', verklaarde na afloop van de veilingen: „De mensen halen nu wat opgeluchter adem. Veel intellectuelen wa ren bang geworden door alle somberheid en zwaarmoedig heid, en nu hebben ze tenmin ste een aanwijzing, al is het moeilijk uit te maken wat voor een aanwijzing". In Kansas of Cornwall ligt men van zo'n bericht waar schijnlijk niet wakker, maar in New York is dit nieuws wel degelijk belangrijk, zelfs voor mensen die nooit van hun le ven een schilderij zouden ko- Huizenmarkt In de diepten van de recessie klampt de gekneusde Big Ap ple zich vast aan elk teken dat de terugkeer van betere tijden zou kunnen aankondigen. Be middelde mensen die een ap partement bezitten, hopen bin nenkort bevrijd te worden uit de 'hypotheek gevangenis' i zij zich bevinden. In andere delen van het land, bijvoorbeeld in New England, is de depressie wellicht groter, maar als financiële, culturele en communicatieve hoofdstad moet New York psychologisch benaderd worden. Er zijn nog al wat parallen te trekken tus sen de huizenmarkt en de kunstmarkt. Het grootste slachtoffer van de 'vertrou wens-krach', Wall Street uit gezonderd, is zonder meer de huizenmarkt. De inwoners van Manhattan praten over niets anders de laatste tijd. Als eigenaren van koopflats en coöperatieve appartementen die ze eind jaren tachtig heb ben gekocht, bidden ze dat ie mand hen nu een bod zal doen ter hoogte van hun hypotheek. Het meest typerende voor beeld van de sombere situatie was de verkoop, afgelopen week, van honderdveertien luxe appartementen in Man hattan die allemaal vijftig pro cent in waarde gedaald waren. Er werden slechts vijftig ko pers gevonden voor dit 'koopje van het jaar'. Iedreen kijkt reikhalzend uit naar een teken van verbete ring. Wat de huizenmarkt be treft zijn de voortekens, net als bij de kunstmarkt, wisselend van inhoud. Er zijn signalen die duiden op aanhoudende recessie en signalen die wijzen op een herstel van het ver trouwen. (c) The Times, Londen Kunstwerken van Dali AMSTERDAM De Am- terdamse politie heeft in «n galerie in het Spiegel- [wartier in de hoofdstad 'ier schilderijen van de tunstenaar Walasse Ting 1929) in beslaggenomen, be politie heeft de doeken a pieth beslag genomen na tips )an de kunstenaar zelf dat de schilderijen mogelijk 'ervalst zijn. eigenaar van de galerie, die middels is verhoord, heeft >lgens de politiewoordvoer- ter te goeder trouw gehan- leld. De politie heeft de zaak in onderzoek, werk van de in Shanghai rseis e de de ei ïeid ;ld of ad oi ns ai de vei daan. geboren kunstenaar werd door een groot aantal musea aange kocht. Zijn doeken hangen on der meer in het Museum of Modern Art, het Guggenheim Museum en Metropolitan Mu seum in New York, het Centre Pompidou in Parijs en het Ste delijk Museum in Amsterdam. In de jaren vijftig vertrok de kunstenaar naar Parijs, waar hij onder meer met leden van de Cobragroep, als Appel, Ale- chinsky en Jorn werkte. In Nederland is zijn werk onder1 meer bekend geworden door dat het is uitgegeven op an sichtkaarten. Ting schildert vooral vrouwen, vogels en vis sen in veelal heldere frisse kleuren. AMSTERDAM Drie v (rote tentoonstellingen /an het Amerikaanse jgenaa Festival of Indonesia', die ien vanaf eind 1990 door de 'nt Verenigde Staten hebben (ereisd, komen in 1992 e naar Nederland. De ten- oonstellingen zijn samen- ■o (esteld uit „uniek" mate iaal uit onder meer het van|Nationaal Museum in Ja- datum al vó( heeft V1984d karta en geven een beeld /an de kunst en cultuur ig lit de archipel. )e tentoonstellingen worden eorganiseerd door Stichting eft aa )e Nieuwe Kerk in Amster- iat aan am, het Rijksmuseum voor turn dl Volkenkunde in Leiden en de Vana (unstHAL in Rotterdam, moe )e eerste van de drie tentoon- an (en tellingen 'Het Goddelijk Ge- angeto icht van Indonesië', zal vanaf werk t- 11 lam plaatsvinden. Aan de land van meer dan 100 voor- kzoek i,erpen toont deze expositie arbeid en 0Verzicht van meer dan legen eeuwen beeldhouw- °orJ{ unst. Volgens de directeur van de 'P itichting De Nieuwe Kerk be- re^ het één van de grootste n meest unieke tentoonstel- ingen die de Stichting ooit 19 AStt leeft gehouden. De Nederlan- >2. Aar ier jan Fontein, voormalig di- binne ecteur van het Museum of ?r' Fine Arts in Boston heeft de W jreerd, kering - verst! ger da ring ki evei 35e jaa twee )f oude Bij uitl htersta •ag in komster negai uitki tentoonstelling samengesteld. Hij is ook verbonden geweest aan het Rijksmuseum, medeor ganisator van deze tentoonstel ling. De tweede tentoonstelling in de reeks, die van 28 februari tot en met 31 oktober in het Rijksmuseum voor Volken kunde in Leiden wordt gehou den draagt de algemene titel 'Insulinde in Leiden'. De pre sentatie bestaat uit twee delen, getiteld 'Voorbij de Java zee' en 'Boeddha en Shiva op Java'. De laatste tentoonstel ling is samengesteld uit voor werpen uit de eigen collectie, terwijl 'Voorbij de Java 'Zee' de cultuur buiten Java en Bali toont, met topstukken uit het Nationaal Museum in Jakarta. Veel van de kunstvoorwerpen zijn door Nederlanders in de kqloniale tijd verzameld en nooit eerder buiten Indonesië geëxposeerd. Ook op de-laatste tentoonstel ling in de reeks 'Hofcultuur uit Indonesië' die van 3 okto ber tot en met 3 januari 1993 in de KunstHAL in Rotterdam is te zien, worden voorwerpen gepresenteerd die nooit eerder tentoongesteld zijn. Het gaat om voorwerpen afkomstig uit bekende Indonesische hoven. Omdat de Rotterdamse Kunst HAL, die momenteel nog wordt gebouwd, niet beschikt over een eigen collectie, treedt de hoofdconservator van het Tropenmuseum in Amster dam, drs. W. Kal, als gastcon servator op. 'The nail and the angel' is de titel van dit kunstwerk van Salvador Dali. Het kunstwerk is een van de vijftien sculpturen van Dali die tot 31 januari in de Amsterdamse galerie Rijkers Art Diffusion zijn te bezichtigen. Het gaat om kopieën van de originele kunstwerken, die wel door Dali zelf zijn gemaakt. Ze zijn voor ongeveer 35.000 gulden per stuk te koop. foto: anp Programmeren van video is straks fluitje van een cent HILVERSUM Het pro- grammeren van een videorecorder is straks een fluitje van een cent. Dat komt omdat minister D'Ancona van wvc een half miljoen gulden ter beschikking heeft gesteld voor de invoering van het PDC-systeem (Program Delivery System). De publieke omroep ijvert al sinds 1985 voor de invoering van een video-programmeer- systeem. In 1988 besloot het NOS-bestuur om net als in Duitsland het VPS-systeem in te voeren. De meeste videore corders zijn namelijk met VPS uitgerust. Dit Video Program meer Systeem is inmiddels achterhaald. Daarom heeft de NOS, samen met de partners binnen de EBU, gekozen voor PDC. Het voordeel van dit sy steem is dat het geen aparte beeldlijn nodig heeft, maar ge bruik maakt van Teletekst-lij- nen. Met gebruik van de PDC- voorziening in de videorecor der kan met een cursor op spe ciale Teletekst-pagina's het op te nemen programma worden geselecteerd. Dit systeem is ge bruiksvriendelijker dan VPS. De consument heeft wel een televisie-toestel met Teletekst en een videorecorder met PDC-schakeling nodig. Inderdaad: er was Geen Onderbroek te zien in Medialand fjt MÈÏl door RENÉ DE COCQ Tenminste: het lijkt me geen gemakkelijke opgave um een tribune vol met studiopubliek aan te leren hoe je op commando een collectieve lachbui met een speelduur van één seconde laat horen. En zeker als er niks is waar om te lachen valt. Dit effect kunnen we vanaf afgelopen donderdag wekelijks waarnemen bij 'Medialand', het nu door de A VRO voor uitzending goedgekeurde mediaprogramma van Jef Rademakers. Satirisch! Scherp! Snijdend! Sarcastisch! Vergeet het maar: het is vooral sullig en sloom. Je vraagt je af: was daar nou die rel voor nodig? En een nog veel nijpender vraag is: wat is er eigenlijk verbeterd ten opzichte van die eerste, afgekeurde aflevering? Die moet dan wel héél verschrikkelijk zijn geweest. Het woord 'onderbroekenlol' viel in dat relletje, en inderdaad: die was er nu niet bij. Het presentatieteam maakte zich (gedurfd!) nog wel even vrolijk over die voorgeschiedenis, en liet Mariska van Kolck even melden dat ze voor alle zekerheid maar geen onderbroek had aangetrokken. Maar gelukkig was dat niet lollig. Evenmin als de rest leuk was. De beurtspraakjes van het panel achter de tafel waren niet leuk (en ook nog 's opzichtig gejat van leukere programma's). De poppen in café 'De Gooise Matras' waren niet leuk. noch om te zien (wel érg grof van uiterlijk), noch in hun grappen (alleen de stemmetjes, zoals die van Mien Dobbelsteen, Ruud Lubbers en Jaap van Meekren, kwamen er redelijk geslaagd uit). De presentatie van Marjolijn Uitzinger (ooit veelbelovend bij de VARA als politiek presentatrice) was ook al niet leuk, ze lijkt behoorlijk uitgeblust. En het vijfvragenin terview dat ze hield met Veronica-directeur Rob Out (uitgedost als de mediamaffiabaas die hij denkelijk ook is, compleet met zonnebril) was schandelijk in zijn flinterdunne aanpak en uitwerking. Kortom: 'Medialand' is een pretballon die is opgeblazen door iemand met een zeer slechte adem. Een onwaardig programma, waar in zijn onbenul en flauwiteit alleen om gelachen kan worden door die tribune met studiopubliek, die een dag lang keihard heeft doorgeleerd in het op commando afscheiden van lachsalvo's van één seconde. Ook niet leuk, maar om andere redenen: dc muzikale praatshow van de NOS, die we elke dinsdagavond krijgen voorgezet onder de naam 'Jansen Co.Die Jansen, dat is Leoni Jansen, wie die Co is heb ik nog niet begrepen. De formule is op zichzelf niet onaardig. Een praatje, een muziekje, onderwerpen en mensen uit het culturele circuit, zonder dat er duidelijk grenzen worden getrokken: er wordt aan jazz gedaan, aan klassiek, aan pop, aan dans, aan blues, aan theater. Leuk dus, er zit altijd wel iets bij dat je kan aanspreken. Alleen: het wordt gepresenteerd door Leoni Jansen, dus. En daar zit nu net de moeilijkheid. Want deze Jansen vindt zichzelf niet alleen een godsgeschenk op het gebied van culturele veelzijdigheid en leuke humor (zie haar eens lachen om haar eigen grappenmaar heeft zich ook nog eens, geheel ten onrechte, aan de NOS weten te verkopen als zangeres. Ze zingt elke keer eigenstemmig het openingsliedje, begeleid door de huisband, en weet dan van elk gegeven meesterwerkje een stukje iel gepiep te maken. Want ze heeft wel iets van techniek geleerd maar beschikt niet over enigerlei zangvolume. Dat is al vrij erg. Maar veel erger is nog dat ze elke keer met de gasten gaat meezingen. Die willen nog wel eens van grote internationale allure zijn, veelal in het programma uitgenodigd ter gelegenheid van een wereldtournee. Om promotieredenen doen ze dan zo'n tv-optreden erbij, en tot hun schrik springt dan de gastvrouw op het podium en gaat meejanken. Onlangs zagen we Jansen tussen het formidabele Amerikaanse jazzduo Tuck (gitaar) en Patti (stem) staan, en we werden gek van plaatsvervangende schaamte: ze kraaide nog véls ook. En Patti en Tuck maar glimlachen, met zichtbare heldenmoed. MUSEUMDIRECTEUR FUCHS: (Vervolg van de voorpagina) DEN HAAG Minister D'Ancona staat zelf ook kritisch tegenover de plannen van het Haags Gemeentemuseum voor de verkoop van topschil- derijen, zo liet zij gisteren weten. Het gemeentebe stuur van Den Haag moet nog komen met een con creet verkoopvoorstel, maar de minister zei te hopen dat het zover niet zal komen. „Mocht Den Haag onverhoopt in afwijking van het advies van de Raad en mijn stand punt toch voor de Nederlandse collectie onmisbare en onver vangbare werken willen ver kopen, dan zal ik niet aarzelen dat besluit voor schorsing en vernietiging door de Kroon voor te dragen", zo zei de mi nister bij de aanvaarding van een rapport over de collectie vorming in Nederlandse mu sea, in Pulchri Studio aan het Lange Voorhout in Den Haag. Directeur Rudi Fuchs van het Haags Gemeentemuseum, die met de opbrengst van de ge noemde werken een fonds hoopt te stichten voor aankoop van andere voor het museum belangrijke kunst, wil de ver koop toch doorzetten. „Het is nodig dat er een diepgaande discussie komt over wat de mi nister aanduidt als 'onmisbaar en onvervangbaar voor de Ne derlandse collectie'. Daarnaast ben ik een optimist. Een defi nitief verkoopbesluit moet eerst weer voorgelegd worden ter advies aan de Raad voor het Cultuurbeheer, zo is de af spraak tussen gemeente en mi nister. Misschien dat de Raad zich tegen die tijd heeft laten overtuigen door mijn argu menten. Ik heb toch al het idee dat de publieke opinie Gering belang Mocht de blokkade van de mi nister uitgevoerd worden, dan vreest Fuchs voor de heden daagse collectievorming. „De minister komt dan op het au tonome terrein van de musea. Als de verkoop niet doorgaat dan wordt andere belangwek kende collectievorming ge blokkeerd", aldus Fuchs, die de Picasso's die hij in de ver koop wil doen „van relatief gering belang" acht. Een be langrijk deel van de Neder landse kunstwereld deelt zijn visie niet. Vorige maand stelde een groep van 38 museumdi recteuren, kunsthistorici en kunstenaars een kroonberoep in tegen het besluit van de Haagse gemèenteraad dat de weg vrijmaakt voor voorstel len tot verkoop van topstuk ken. De kans dat de werken door een Nederlands museum kun nen worden gekocht acht Fuchs overigens uitgesloten. Ook minister D'Ancona sloot die mogelijkheid gisteren uit door te wijzen op het relatief geringe bedrag dat haar minis terie in het budget heeft voor aankopen. Verkoop wordt ver der bemoeilijkt door verder gaande EG-regelgeving die de minister in haar beleid moet verwerken. In de nota 'Behouden is kie zen' die in opdracht van wvc werd samengesteld door de vakgroep cultuur- en kunst wetenschappen van de Eras mus Universiteit, worden tal van deskundigen aan het woord gelaten over collectie vorming. De samenstellers ko men tot de conclusie dat steeds per museum of kunstwerk be keken moet worden of ver koop gerechtvaardigd is. Ver koop moet wel aan voorwaar den gebonden zijn, „die de zorgvuldigheid en grenzen van Zolang er geen medicijn is. blijft aids als een zwaard van Damocles boven de liefde hangen Daarom mogen we niet rusten voor we de race tegen aids gewonnen hebben En dat kost tijd Maar ook geld. Hoe eerder hoe AIDS FONDS: GIRO 8957 beter Nu dus. isionen i Toneelgroep Amsterdam: 'Penthesi- lea' van Heinrich von Kleiet. Verta ling: Gerrit Komrij. Regie: Gerardjan Rijnders. Dramaturgie: Janine Brogt. Decorontwerp: Jan Kletter. Licht: Henk van der Geest. Met Chris Niet velt, Pierre Bokma en o.a. Ramaea Shaffy. Gezien in de Stadsschouw- Meer dan honderd kaarsen verlichten de twee etages hoge klassieke bibliotheek waarin honderden boeken staan opge steld. Wat Toneelgroep Am sterdam vertoont, 'Penthesilea' van Heinrich von Kleist, moet wel een romantisch toneelstuk zijn, over iets uit het literaire verleden. Dat klopt. Heinrich von Kleist greep in de Griekse mythologie en beschrijft de hartverscheurende liefde tus sen de koningin der Amazo nen, Penthesilea, en de Griek- liep slecht af: Penthesilea doodt Achilles in een roes en gaat verder dan dat. Ze stort zich met haar honden op zijn lijk en eet zijn hart op. Niet gering. Regisseur Gerardjan Rijnders laat dat alles niet zien, hoor. Hij laat de koren spreken, tooit zijn spelers in jassen zoals ze in de tijd van Von Kleist (1777-1811) droegen en doet de handeling plaats vinden buiten beeld, waarbij de spelers de zaal in kijken alsof ze door een groot raam blikken. Dat doet hij met op zet. Net als in zijn vorige 'klas sieke' regie, Racines Andro mache', gaat het hier om de tekst. En die tekst is prachtig en geeft helder de omzichtige schijnbewegingen aan, die Achilles en Penthesilea maken voor de ramp geschiedt. Maar mooier nog dan die tekst, die je ook kunt lezen, is de stem van Chris Nietvelt, wier Pen thesilea tot het bot doordringt. Zij maakt dat de kilte van het verdriet van de Amazonenko- ningin zich nestelt in de ziel, als ze zegt: „Hoe menigeen zegt, als ze haar vriend om helst, de woorden niet: ze houdt van hem, zoveel, dat ze hem van liefde wel kan ver slinden; maar neemt ze dit, de dwaas eens letterlijk, dan blijkt ze al vol van hem, tot walgens toe".' De vertaling is van Gerrit Komrij. Tentoonstelling Rembrandt trekt 320.000 bezoekers BERLIJN/AMSTERDAM De grote Rembrandt-tentoon- stelling in Berlijn, die zondag is afgesloten. heeft ruim 319.000 bezoekers getrokken. Dezelfde tentoonstelling komt binnenkort het Rijksmuseum in Amsterdam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 13