i^aar staat D66 eigenlijk voor?
©mm
y
Asbest kost
duizend levens
per jaar
OPINIE
-
iQowuvnt
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1991
Hemocrate van middelbare
tijd schrok zich een hoedje,
ir D66 voor staat, wilde de
lerslaggever van haar we-
Lichtelijk wanhopig
dde de dame zich tot een
Sjgenote die naast haar de
[h gebruikte. In de richting
i de televisiecamera mom-
U ze iets van „even over-
fen", alsof zij deelnam aan
Jtemband (moderne versie
Raden maar), het onver-
stbare radioprogramma
Kees Schilperoort.
b opmerkelijke gebeurtenis
I zich vorige week zater-
'n de pauze van het
ingres van D66.
leduizend democra-
i naar het Amster-
se Krasnapolsky-hotel ge-
om te gedenken dat
lllemaal exact 25 jaar gele-
op exact diezelfde plek
(begonnen. De massale op-
st en de wetenschap dat
jartij in de polls op dertig
Sveede-Kamerzetels staat,
I bij menig congresganger
ig nostalgische gedachten
irrelen. Zou het dan mis-
jn na al die tijd toch
aarom was die vraag van
jv-reporter aan die arme
(dame ook zo goed. Want
js het eigenlijk dat de de-
raten een kwart eeuw na
jprichting van hun club
nastreven? Hoeveel con-
rangers hadden, als zij
|k waren geweest, op die
b wel een goed antwoord
ïen geven? Weinigen
[schijnlijk. Er is niets
•mee men een D66'er zo
de mond vol tanden kan
staan als met de vraag
•om zijn partij eigenlijk in
weede Kamer zit.
Pje
)66 was dat wel even an-
D66 was opgericht, zo
ieder lid en elke sympa-
I ruiken. Beter gezegd: om
tgiro te confronteren met de
I ngslucht' die opsteeg van
1 eigen bestaan. D66 wilde
I ailen omzagen, al die ge
il negentiende-eeuwse
I jen en partijtjes die elkaar
St openbaar verketterden,
I 1 die elkaar achter geslo-
leuren en bij het drinken
I glaasjes genever en het
jen van dikke sigaren al
zo behendig de bal toe-
tden.
vertegenwoordigden die alleen
door de gelederen gesloten te
houden een plaats in het cen
trum van de macht had kun
nen bevechten: de katholie
ken, de kleine protestanten en
de sociaal-democraten. Ze be
keken elkaar achterdochtig en
pelden hun verschillen breed
uit, maar het was hetzelfde so
bere binnenhuisvolk, met de
zelfde moraal in andere
woorden, dezelfde gebruiken,
dezelfde taal, al klonken de 'g'
en de 's' soms wat anders",
legde Van Mierlo nu uit in
Krasnapolsky.
Het D'66 van toen - nog met
een apostrophe dus - nam zich
voor de heilige tempel van de
democratie uit te gaan mesten
door de voormannen van de
zuilenpartijen eruit te geselen.
Van Mierlo, Gruyters en die
anderen van het eerste uur
hadden daarvoor staatkundige
zwepen bedacht. Door herin
voering van het districtenstel
sel en door het rechtstreeks la
ten verkiezen var
president wilden zij de burgers
die zich niet (meer) thuis voel
den in de verzuiling echte in
vloed geven op hetgeen er
rond het Binnenhof gebeurde.
„Dat is mislukt," erkende Van
Mierlo zaterdag in Amster
dam. De poging van D'66 tot
staatsrechtelijke vernieuwing
liep stuk op de onwil van de
confessionele partijen en de
VVD om het staatsbestel te
moderniserèn. Met de demo
cratisering van de politieke
partijen, die D'66 nastreefde
door te ijveren voor één grote
progressieve volkspartij, werd
het ook al niets. „Die liep stuk
op het opportunistische cynis
me van de Partij van de Ar
beid die dit ideaal als een bak
steen liet vallen toen zij met
het kabinet-Den Uyl op het
fluweel van de macht zat", al
dus Van Mierlo.
Schoonzoon
Teleurgesteld op deze punten
legde D'66 vanaf 1974 het ac
cent op andere punten van zijn
programma. Onder aanvoering
van Jan Terlouw, die de ge
desillusioneerde Van Mierlo
had afgelost op de leiders
plaats, begon de beweging zich
steeds meer te gedragen als ge
wone partij. Zo vroeg zij drin
gend aandacht voor zaken als
milieubescherming en verbe
tering van het openbaar ver
voer. De combinatie van Ter
louw alias 'de ideale schoon
zoon' en het partijprogramma
van D'66 leidde in 1981 tot het
voor die dagen fantastische
stembusresultaat van zeven
tien zetels.
Maar eenmaal weer tot de re
gering geroepen, als deelne
mer aan het tweede en derde
kabinet-Van Agt, schrompelde
D'66 snel ineen. Het besluit
van staatssecretaris Lambers
om chemisch afval te dumpen
in zee, van minister Zeeval-
king om het bos Amelisweerd
(bij Utrecht) op te offeren aan
een snelweg en van minister
Terlouw om proefboringen
naar olie en gas toe te staan op
Ameland schoten de kiezers
compleet in het verkeerde
keelgat.
En toen D'66 in het kabinet
bleef, nadat de PvdA eruit was
gestapt, was het pleit helemaal
beslecht. Bij de verkiezingen
van 1982 duikelde D'66 naar
zes zetels, waarna Jan Ter-
louw zich verbitterd in Parijse
ballingschap begaf. Opvolger
Maarten Engwirda kon het tij
niet keren. Integendeel, onder
zijn leiding zakte D'66 naar
een aanhang van minder dan
één procent.
Rentree
Zo werd de weg vrijgemaakt
voor een rentree van Hans
van Mierlo. Een gouden greep,
want de reputatie van de 'Ur-
heber' bleek nog zo groot dat
de aanhang van D'66 werd
verdubbeld vanaf het moment
dat hij zijn comeback in het
openbaar had aangekondigd.
Daarmee rijst het vermoeden
dat de huidige immense popu
lariteit van D66 - inmiddels
zonder apostrophe - valt of
staat met de aanwezigheid van
Hans van Mierlo. Wetenschap
pelijk onderzoek bevestigt dat.
Zeventig procent van de men
sen die op D66 hebben ge
stemd of zeggen te gaan stem
men, doet dat alleen vanwege
Van Mierlo.
De inmiddels 60-jarige Bra
bantse Amsterdammer is het
daar opvallend genoeg zelf al
thans ten dele mee eens. „Ik
kom er voor uit dat in een tijd
waarin de ideologie vermin
dert, het persoonlijke in de po
litiek toeneemt. De mens met
de visie wordt belangrijker
dan de visie met de mensen
erbij", zei Hafmo (bijnaam be
staande uit zijn voorletters)
drie jaar geleden in NRC-Han-
delsblad.
Met andere woorden, als die
tv-verslaggever vorige week
in Krasnapolsky zijn vraag
had gesteld aan de leider zelf,
had hij het volgende antwoord
gekregen: „D66 staat voor het
geen ik, Hans van Mierlo, be
langrijk vind".
Wat dat is? Een begrijpelijke
vraag, want zelfs van de kran
ten, die doorgaans toch heel
wat meer te vertellen hebben
dan de televisie, zult u deze
keer niet veel wijzer zijn ge
worden. Ook zij berichtten
vooral over wat Van Mierlo
niet wil: het CDA nog langer
aan de macht houden. Hafmo
streeft naar een kabinet van
D66, PvdA en VVD. Maar wat
die 'paarse' coalitie nu precies
zou moeten verwezenlijken,
daarover wisten de dagbladen
niets te melden.
Woensdagavond in de pauze
van Anderlecht-PSV was D66
aan de beurt de zendtijd voor
politieke partijen te vullen.
Een betere gelegenheid om de
kiezer te vertellen wat zij wil,
kan een partij zich niet dro
men. Wat had D66 de voetbal
liefhebbers te bieden? Een
beetje melige mixture van
beelden van toen en nu, met
als pakkendste moment het
volgende citaat uit de zater
dagse feestrede van Hans van
Mierlo. „Vandaag is vooral aan
de orde de vraag wat er ge
beurd is sinds we elkaar voor
het eerst zagen. Als ik tóen
voorzien had dat ik 25 jaar la
ter deze vraag zou stellen, is er
een dikke kans dat ik er niet
aan begonnen zou zijn, al was
het alleen maar vanwege het
schrikbeeld dat mijn dierbare
vader gezegd zou hebben: veel
ontwikkeling zit er niet in die
jongen van ons".
Idoor
DICK TOMMEL
(Rik in 't Hout is chef va
parlementaire redactie
deze krant.)
i de
Het woord 'stoffenbeleid'
klinkt niet erg opwin
dend. Maar de schijn be
driegt ook hier. Neem als
voorbeeld asbest. Dit is
een op een aantal plaatsen
voorkomend mineraal
met zeer gunstige eigen
schappen. Het is bestand
tegen hoge temperaturen
en werd daarom gebruikt
als remmateriaal en als
brandvertrager, o.a. in
veel kantoorgebouwen.
Asbest heeft echter ook
minder fraaie eigenschap
pen.
Al heel lang werd asbest ervan
verdacht kanker te veroorza
ken, o.a. een zeer zeldzaam
voorkomende vorm hiervan,
het mesothelioom. Opvallend
was in de jaren zestig het
voorkomen hiervan op Wal
cheren. In 1969 bewees
Stumphius in een promotie
onderzoek dat de oorzaak er
van lag in het op grote schaal
gebruik maken van asbest
door de scheepswerf 'de Schel
de' in Vlissingen. Niet alleen
de werfarbeiders leden onder
de ziekte, maar ook hun huis
genoten. Dit kwam omdat de
vuile werkkleding mee naar
huis werd genomen, waar de
asbestvezels zich verspreidden.
Ook werd duidelijk dat het
tientallen jaren kan duren
voordat een besmetting met
asbestvezels via de longen
leidt tot ziekteverschijnselen.
Wie nu denkt dat de regering
onmiddellijk ingreep en het
gebruik van asbest verbood (in
elk geval voor toepassingen
waarvoor alternatieven voor
handen waren) heeft het mis.
De gebruiksmogelijkheden
van asbest werden zelfs uitge
breid. Driejaar na het overtui
gend bewijs van het levensge
vaarlijke karakter van asbest
begon een fabrikant met de
produktie van vloerbedekking
waarvan de onderzijde ten
dele uit asbest bestond. De
vloerbedekking werd gelijmd,
en zo lang hij gelijmd ligt is er
niet veel aan de hand. Maar bij
het lostrekken ontstaan er le
vensgevaarlijke situaties. De
regering zag dit gebeuren en
deed niets. Alle akties van de
milieubeweging, de Consu
mentenbond en de vakbonden
tegen het gebruik van asbest
hadden geen resultaat. Pas on
langs maakten de ministers De
Vries en Alders bekend dat zij
het gebruik van asbest willen
gaan verbieden. Dat is dus
ruim twintig jaar te laat. In die
twintig jaar nebben argumen
ten van economie en werkge
legenheid zwaarder gewogen
dan de belangen van volksge
zondheid en milieu. De prijs
die hiervoor wordt betaald is
torenhoog. Naar schatting
overlijden in ons land jaarlijks
zeshonderd tot duizend men
sen als gevolg van het inade
men van asbestvezels. Dit zal -
ondanks het toekomstige as
bestverbod - nog tientallen ja
ren doorgaan.
Ook de asbest bevattende
vloerbedekking zal nog lang
voor problemen zorgen. De
verwijdering ervan moet men
beslist overlaten aan gespecia
liseerde bedrijven. Die vragen
echter zo'n 150 gulden per
vierkante meter, en dat bete
kent dat twee slaapkamers en
een halletje of overloop al
gauw op 3000 tot 4000 gulden
komt. Dat kan dus bijna nie
mand betalen. De ministers
Alders en De Vries raden aan
om de fabrikant aansprakelijk
te stellen. Zij vinden dat de re
gering geen verantwoordelijk
heid draagt voor de ontstane
situatie. Dit laatste is onzin.
Asbesthoudende vloerbedek
king had direkt verboden
kunnen worden. Dat is niet
gebeurd en dus draagt ook de
regering verantwoordelijkheid
voor de vloerbedekkingspro
blemen. Als de fabrikant niet
tot schadevergoeding bereid is
of kan worden gedwongen zal
daarom de regering moeten
betalen. Dat kan een forse
strop betekenen, misschien
wel 600 miljoen gulden. Daar
valt echter niet aan te ontko
men. Want als er geen finan
ciële bijdrage komt zullen de
eigenaren van de asbest vloer
bedekking deze toch bijna al
lemaal zelf lostrekken. Met
alle gevolgen vandien. Dat
mag niet gebeuren. Asbest
heeft al genoeg mensenlevens
geëist.
de
EVEN VAN LEZERS
ingezonden stukken in te korten
ml in l[\^£dactie behoudt zich het
voor ingezonden brie-
jest u liever^ bijdragen (maximaal
moorden) eventueel in te
ussen noeKyj (jan wej wejgeren.
jiowcruises'a,eme. inzendingen ver-
tien in de prullenbak,
dienen te worden
kend en voorzien
i, adres en telefoon-
'joormalig bewoner van de
de swingenjrsweg wil ik bevestigen
ie geluid- en lichtoverlast
het u aaihiwonenden ervaren van
Bnniscomplex in Rijpwe-
gen douche, njet overdreven zijn.
De indruk- ik twee laar «sleden
lisd om weg te zijn van
jen zijn eeiflgelijkse geluidsoverlast,
an 's morgens vroeg tot
iub; Cheersjnds laat duurde, en
ld is natuur^001" tennisliefhebbers.
geluid van een veegma-
;ennismakei op de tennisbanen
.ide door tot in mijn huis-
Jagboot ot r
^!4v^°LdnShr
Line: Is tot twaalf uur of nog
bezet met luidruchtige
Irs. De geluidsoverlast en
cht waren niet te weren,
en tot veel ergernis leid-
uiteindelijk zelfs tot ern-
Stressklachten.
wethouder Beelen en de
jtter van de tennisvere-
beweren dat omwonen-
looit hebben geklaagd,
eet ik wel beter.
I der Kooy,
IVETERING.
Ie kanttekeningen bij het
v
dr. J.\
S krant van zaterdag 2 nó-
rjl.
.ziet België als een gebied
Germaans en Romaans
r in vrijheid konden ont-
'n'. Hoe relatief die vrij-
fc geweest en hier en daar
~~"g is, kan hij leren uit het
Turbo pan Geert van Istendael,
elgisch Labyrint (A'dam,
w /|t Vlaamse Taal en Let-
hdig Congres in 1850 te
irdam'. Bedoeld is blijk-
-Jiet Tweede Nederland-
'Taal- en Letterkundig
in 1850 te A'dam ge-
de zaal Felix Meri-
jn zoet zich vermengen.
BjDevenjnooi beeld. Alleen het
zoute water heeft,
inlijving der Oosten
rijkse Nederlanden (1794) bij
Frankrijk, niet opgehouden
grote plassen zoet Vlaams wa
ter óf brak óf helemaal zout te
maken. Het zoete water kent
geen dergelijke expansie.
4. Het Koninkrijk der Neder
landen zou in cultureel opzicht
voor de Zuidelijke Nederlan
den 'weinig of niets' betekend
hebben. De Vlamingen weten
maar al te goed dat de jaren
tussen 1815 en 1830 van een
nauwelijks te onderschatten
betekenis zijn geweest voor
het herstel van onze taal in het
Zuiden.
5. Het pleidooi van de heer
Visser voor de unitaire restau
ratie van een reeds gedeelte
lijk gefederaliseerde staat
de Waalse volksvertegen
woordiging handelt zelfs als
een soevereine staat als het om
wapenexport gaat is al ja
ren door de feiten achterhaald.
Of men het nu leuk vindt of
niet: er is geen weg terug.
Dr. F. de Tollenaere,
WARMOND.
Blauwe tram
Van verschillende zijden
wordt geroepen om de terug
keer van de blauwe tram in
Leiden. De Vereniging Reizi
gers Openbaar Vervoer
(ROVER) is vanzelfsprekend
geen tegenstander van de
tram. Hogere prioriteit heeft
voor ons echter het behoud
van de bus, die in onze regio
momenteel van alle kanten
bedreigd wordt.
Bij de discussies over het auto-
luw maken van de binnenstad
worden alternatieven voor de
bus aangedragen zoals elektri
sche pendelbusjes en de rond
vaartboot. Hoe creatief ook,
men vergeet dat deze alterna
tieven, door een extra over
stap, zullen leiden tot aanzien
lijk tijdverlies voor de busrei
ziger. De ervaring heeft ge
leerd dat in zo'n geval onge
veer een kwart van de reizi
gers de bus de rug toekeert en
gebruik gaat maken van de
Een andere bedreiging vor
men de tariefsverhogingen en
de bezuinigingen die de ver
voermaatschappijen door Den
Haag worden opgelegd. Vol
gens berichten in deze krant
leidt dat ertoe dat de NZH met
de botte bijl gaat hakken in
het lijnennet. Vele gebieden in
deze regio dreigen daardoor
verstoken te raken van open
baar vervoer. Volgens ROVER
kén dat niet (want de NZH is
door het rijk gebonden aan be
paalde minimumeisen) en
hoeft het ook niet. Het beste
bezuinigingsinstrument is
kwaliteitsverbetering. Hoe ho
ger de kwaliteit van het open
De bus en tram in de jaren vijftig broederlijk naast elkaar. In Leiden wordt van verschillende zijden geroepen om de terugkeer
de blauwe tram. De Vereniging Reizigers Openbaar Vervoer wijst daarnaast op het belang van de bus die van alle kanten
wordt bedreigd.
baar veryoer, hoe meer men
sen ervan gebruik gaan maken
en hoe efficiënter de exploita
tie is.
Namens ROVER, Afdeling
Leiden en omstreken,
Frans Mensonides,
LEIDEN.
Brazilië
Bisschop Bör zei onlangs in
deze krant dat hij geen totaal
beeld kan geven van de drie
weken bezoek die hij aan Bra
zilië heeft-gebracht. En dat is
jammer. Het is waar dat de re
gering onvoldoende hulp biedt
aan het volk. Door de hoge
schuldenlast van Brazilië en
Zuid-Amerika maken Europa,
Japan en Amerika er de dienst
uit. Ongeveer twee jaar gele
den werd er een enorm ijze-
rertsveld gevonden in Brazilië.
Reactie van Japan: ach, doe
maar rustig aan met die schul
denlast, wij beheren het ijzer
erts wel. En zo gaat het met al
les. Brazilië en Zuid-Amerika
zitten onder de knoet van het
groot-kapitaal. Het ware goed
geweest als de paus en mgr.
Ratzinger tijdens hun bezoek
aan Brazilië de bevrijdingsthe
oloog Bof en andere progres
sieve krachten met open ar
men hadden ontvangen. Zij
doen meer voor het volk dan
de conservatieve geestelijken
en bisschoppen die daar nog
steeds worden benoemd.
J.M.Jansen,
NOOTDORP.
De kerk
Jezus heeft twaalf apostelen
aangesteld voor zijn kerk en
daarom hoeven we geen ge
noegen te nemen met een dic
tatoriale eenmanszaak waarin
het pauselijk personeel de
scepter zwaait over de deelge
noten, eigenaars, aandeelhou
ders en de kinderen van het
huis.
Twaalf apostelen? Dan ook
twaalf gekozen opvolgers uit
alle delen van de wereld die
tezamen twee jaar lang de
kerk besturen en dan hun
taak overdragen aan twaalf
andere gekozen bisschoppen,
die misgroeiingen en scheve
toestanden herstellen en recht-
De Heilige Geest waait niet al
leen in Rome, waar het goud-
brocaat aan de buitenkant zit,
maar ook, en vooral in de har
ten van Gods goede kerkmen
sen, waar Hij wordt aange
trokken door het geestelijk
goudbrocaat in hun harten. Hij
is het die door hen de kerk in
werkelijkheid bestuurt en
leidt.
Wij leven in een kerk die haar
doel voorbij schiet en zichzelf
tot doel heeft gemaakt. Die
zichzelf en elkaar 'hoger en la
ger wijden' alsof buiten het
Goddelijk doopsel nog hogere
wijdingen mogelijk zoudep
zijn. Die de kerk verdelen in
gewijde personen en ongewij
de leken om ons monddood te
maken. Ik ben blij en trots op
mijn Vader en het doopsel dat
ik van Hem heb ontvangen, en
als er dan zijn die zeggen dat
ik een ongewijde leek ben, dan
is dat voor mij een lachertje.
De geldige wijding hebben wij
allen al ontvangen.
D. van Fessem,
DEN HAAG.
Media (1)
Abortus provocatus is het do
den van een kind in de moe
derschoot. Wanneer sommige
tegenstanders van abortus toch
met een duidelijke beschrij
ving daarvan en eventueel
zelfs met foto's voor de dag
komen, dan vinden wij het
stuitend en weerzinwekkend -
let wel, niet de abortus, maar
de manier waarop men aan
zijn bezwaren daartegen uiting
geeft.
Paus Johannes Paulus II laat
geen gelegenheid voorbijgaan
om ziin stem tegen het kwaad
van de abortus provocatus te
verheffen. Hij heeft dat echter
al zo vaak gedaan dat dat voor
journalisten geen nieuws meer*
oplevert. Over het belang van
het milieu echter kan niet ge
noeg geschreven worden.
Maar waarom over het milieu
wél, bijna dag-in-dag-uit, en
over abortus provocatus niet?
Overigens, bestaat het milieu
van de mens dan enkel maar
uit water, bodem, lucht? Leeft
FOTO: SP
de mens niet tevens en vooral
in een geestelijk milieu en is
dat milieu niet door allerlei
oorzaken aan een zeer ernstige
vervuiling onderheving? Ik
wil er hier slechts dit van zeg
gen: een dergelijke maatschap
pij moet zich omtrent haar ei
gen overlevingskansen geen al
te grootse voorstellingen ma
ken.
Dr. Th.A.M. van der Horst,
DEN HAAG.
Media (2)
Abonnees op uw krant krijgen
heel zeker niet (meer) de vol
ledige informatie over het rei
len en zeilen van de RK kerk
in Nederland en daarbuiten.
Dat een journalist zich niet
kan vinden in uitspraken van
paus of bisschoppen, is zijn
zaak. De lezers van uw krant
willen daar evenwel toch van
op de hoogte gehouden wor
den.
Toch goed dat er nog een Ka
tholiek Nieuwsblad is die
mensen die op de hoogte wil
len blijven van wat er werke
lijk in de RK Kerk aan de
gang is. Ook al is die krant
meteen al in uw krant gedood
verfd als 'behoudend'. En zo
ja, wat dan nog?
C.M. van Assendelft,
DEN HAAG.
RPF
ties van Groen Links en GPV
zich bii de behandeling van de
justitiebegroting ontstemd heb
ben getoond over 'geheim eu-
thanasie-overleg' tussen rege
ring en regeringsfracties. Die
berichtgeving is op zich niet
onjuist, maar wel incompleet.
Ook de fractie van de RPF
heeft in deze scherpe kritiek
laten horen en gevraagd het
betreffende 'praatpapier' aan
de gehele Kamer ter beschik
king te stellen.
Mr. J. Pot,
voorlichter RPF-fractie Twee
de Kamer,
DEN HAAG.
Verslaving
Op een zeer opvallende plaats
stond afgelopen zaterdag een
bericht: „Verslaafde acteur
verzint gijzeling". Ik ben er
van geschrokken zoals dat
stukje opgemaakt was. Deze
berichtgeving getuigt 1) van
een schromelijk onbegrip, 2) er
tendeert naar een zekere vorm
ad 1) Bent u zich bewust wat
een psychische nood hieraan
voorafgegaan is voordat ie
mand zover komt, zowel bij de
moeder als bij de zoon? Weet u
dat de meeste Riagg's doof zijn
voor het hulpgeroep van deze
mensen, hetzij door gebrek
aan bekwaam personeel, hetzij
door gebrek aan geld. Psychia
trische ziekenhuizen of af-
kick-klinieken moeten deze
mensen om dezelfde redenen
weigeren.
ad 2) Wat betreft de vorm van
racisme, met verslaafden en
psychiatrische patiënten wordt
nog steeds denigrerend omge
sprongen. Er wordt laatdun
kend over hen gepraat en ge
schreven. Maar juist deze
mensen hebben recht op res
pect. Zij zijn niet allemaal gek,
integendeel, de meeste zijn het
zich wel bewust en lijden ont
zettend veel. Dit wordt nog
verergerd, omdat een somati
sche patiënt in een ziekenhuis
of thuis wel begrepen en 'zie
lig' gevonden wordt; de psy
chiatrische patiënt wordt niet
begrepen, je ziet vaak niets
aan hen. Daarom is hun ver
driet vaak zwaarder -dan van
de somatische.
J. Neer,
LEIDEN
Namen noemen
Sinds enige tijd prijkt boven
veel stukken in onze krant de
naam van de toeleverende
journalist, in fiere letter en
markant onderstreept. Daar
wil ik niet moeilijk over doen;
het is hun van harte gegund.
Maar waarom zijn de meele
vende briefschrijvers met een
geringschattend gebaar van de
tweede pagina weggebuisd
naar een achteraf-bladzijde?
En vooral: waarom zijn zij en
hun belangstellende lezers op
een rantsoen van één op de zes
dagen gesteld? Laten de jour
nalisten hun hond ook maar
ééns per week uit? Een stief
moederlijke bedeling. Een
krant is geen democratisch be
stel van journalist en abonnee
in gelijkwaardige verhouding.
En natuurlijk wordt er door
schrijvers en ingezonden stuk
jes wel eens gezeurd of in her
haling getreden. Toch wenst
men tegenwoordig mijns in
ziens terecht iets meer dan
eenrichtingsverkeer. Dat
krijgt al gauw iets indoctrine-
rends, al gebeurt het natuur
lijk met de beste opvoedkundi
ge bedoelingen. Geen persoon
of instelling functioneert opti
maal als aanvulling of kritiek
worden geweerd of tot een mi-
numum gereduceerd. Boven
dien: de frequentie van slechts
éénmaal per week bewerkt dat
een reactie door de tijdsafstand
aan effect verliest. En een re
actie op een reactie komt dan
vrijwel in het luchtledige te
hangen. Maar misschien was
dit een argument in een be
wust ontmoedigingsbeleid.
Wie is wijs?
Veel lees ik in uw krant over
leven na de dood, huwelijk,
scheiding, samenwonen, ho
moseksualiteit, dè paus, Maria,
de kerken, priesterambt,
schepping, evolutie, enz. Dan
schieten mij vaak de woorden
van de apostel Paulus aan de
Korinthiërs te binnen, waar
staat: de wijsheid der wereld is
dwaasheid voor God, of zoals
de spreukendichter en Job
zeggen: de vreze des Heren is
het begin der wijsheid. Want
waar halen de mensen hun
meningen en bedenksels van
daan? Wat wordt er toch onge
looflijk veel energie verspild
aan het geven van zijn mening
inzake levensvragen. Wie is
erbii gebaat wat hij of zij
denkt? Is dat de norm voor de
ander? Belachelijk toch! Er
moet toch een waarheid be
staan? Degene, die het wonder
van de schepping heeft ver
richt, zal toch ook voor voed
sel zorgen, die dat alles onder
houdt. Gelukkig heeft de
Schepper dat gedaan en ons
Zijn Woord: de Bijbel gegeven
als het onfeilbare Woord: dat
kan ons wijs maken en kennis
en inzicht geven.
J.M. Woerdenberg,
DEN HAAG
