A
Europa bedreigt NAVO
Franse regering stuurt ambtenaren provincie in
BUITENLAND
Bush bij de paus
J
Mitterrand
raakt
^AVO-
erklaring
ovjetunie
Yon Weizsacker prijst
Nederlands EPU-ontwerp
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
iQounant
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1991
)imitrov premier
ran Bulgarije
•pFIA Het Bulgaarse parlement heeft gisteren
Dimitrov tot nieuwe premier gekozen. Hij
g 131 van de 250 stemmen, zo meldt het pers-
au BTA. Dimitrovs Unie van Democratische
lachten eindigde bij de parlementsverkiezingen
113 oktober als grootste partij, krap voor de soci-
jsten (voorheen communisten). Dimitrov, die de
i kreeg van de leden van de UDK en van de
Jweging voor Rechten en Vrijheid (die de Turkse
jnderheid vertegenwoordigt), is de eerste niet-
li|mmunistische premier van Bulgarije sinds 1944.
j? nieuwe premier, een advocaat van 36 jaar,
Jjeft in drie dagen een minderheidsregering ge
armd die bestaat uit leden van de UDK en partij-
fee technocraten. Deze krijgt vrijwel zeker het
l[rtrouwen van het parlement.
Pakkerd
Angst tekent het
gezicht van de
hertogin van York,
Sarah Ferguson,
nadat ze een
pakkerd heeft gehad
van een vriendelijke
lama. De dierlijke
uiting van
genegenheid was
haar deel tijdens een
bezoek aan een
dierentuin voor
huisdieren in het
Canadese Toronto.
FOTO: AP
Walesa benoemt Geremek
als kabinetsformateur
WARSCHAU De Poolse preident
Lech Walesa heeft gisteren Bronislaw
Geremek de opdracht gegeven een
nieuw kabinet samen te stellen. Gere
mek wordt als hij erin slaagt een werk
bare coalitie bijeen te brengen de nieu
we Poolse premier. De parlementaire
leider van de Democratische Unie, de
centrum-linkse partij die in oktober de
parlementsverkiezingen won, werd gis
teren samen met de voormalige premier
Mazowiecki en de voormalige minister
van arbeid Kuron door zijn partij voor
gedragen voor de post van minister-pre
sident. Walesa maakte enkele uren later
bekend dat Geremek de formateur
wordt en dat de besprekingen die de
president met vier centrum-rechtse par
tijen voerde waren gestaakt.
WEER ONTSLAG VOOR
IERSE MINISTER
DUBLIN De Ierse premier
Charles Haughey heeft gisteren
opnieuw een minister ontslagen
die tot de groep 'rebellen' be
hoort die het vertrek van Haug
hey eisen uit het bestuur van de
Fianna Fail partij. Het slachtof
fer is dit keer de minister van
milieu. Padraig Flynn. Eerder
had Haughey zich al ontdaan
van zijn voornaamste rivaal. Al-
bert Reynolds, de minister van
financiën. Na vandaag volgen
misschien nog meer slachtof
fers. Parlementariërs van de
partij moeten zich dan bij hand
opsteken voor of tegen een mo-
Haughey uitspreken.
VATICAANSTAD De Amerikaanse president
Bush is gisteren door paus Johannes Paulus II in
privé-audiëntie ontvangen Tegelijkertijd onder
hield de Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken Baker zich met zijn Vaticaanse 'collega',
kardinaal-staatssecretaris Jean-Louis Tauran. Hoe
wel er over beide gesprekken geen bijzonderheden
bekend zijn gemaakt, hebben de heren naar alle
waarschijnlijkheid gesproken over de situatie in
het Midden-Oosten en Joegoslavië. De audiëntie
van Bush betekende het einde van een periode
waarin de betrekkingen tamelijk koel waren. De
VS hadden zich twee jaar geleden duidelijk geër
gerd toen het Vaticaan de gevluchte Panamese dic
tator Noriega gastvrijheid in de nuntiatuur ver
leende De Golfoorlog stelde de onderlinge betrek
kingen nog meer op proef. De paus was tegen elk
gebruik van militair geweld om de Irakese dictator
Saddam Husayn uit Kuwayt te verdrijven.
iet djver
irsch 10 WIJNEN
Simon
ertuigi )ME De Franse pre-
"n s pent Mitterrand heeft
eun onthouden aan
raaf verklaring over de
ïoetenfevjetunie die de NAVO-
Rome gisteren het
ht deed zien.
1. Ik jtterrand meent dat het ac-
t het i11 'n die verklaring te veel
tianasil de afzonderlijke republie-
rde orf* 'n de Sovjetunie is komen
iederi^ggen en dat de toon van
noeteif stuk .Je betuttelend en te
euth|ra'istisch" is. Overigens
aar bfh Mitterrand niet gepoogd
a een# openbaar maken van de
rordenddann8' die hij als een
eek karakteriseerde, tegen
jhouden.
president zei: „Ik heb er
riTl en moeite mee dat het rijk
a n Stalin uiteenvalt. Maar ik
b er wel moeite mee dat het
van Peter de Grote op-
udt te bestaan". In de ver-
jring liet de NAVO zich
prigens positief uit over de
1 van de Sovjet-leiders „een
llige, verantwoorde en be-
luwbare controle" uit te oe-
traf mnen op de verspreiding van
en vasrnwapens en andere massa-
n de gfe-nietigingswapens „onder
's Afi enkele autoriteit". De
ie) heekVO riep de regeringen van
r een h afzonderlijke republieken
de centrale regering in
middepskou op de export van
'keer irnwapens en andere desta-
moet ajiserende wapensoorten te
ebogenbrkomen In de paragraaf
De stai de woede van Mitterrand
/erkgrjwekte wordt gezegd dat het
ten voir essentieel belang is dat de
'an plajiublieken zich bewust
smmenjeten zijn van hun verant-
>ersone)ordelijkheden voor de in-
lingen;nationale verplichtingen die
Sovjetunie is aangegaan.
kan de integratie van de
|>ublieken en de Sovjetunie
de wereldeconomie verge-
'"telijken", aldus de ver-
terrand was vooral kwaad
het voortdurend noemen
zowel de republieken als
Sovjetunie zelf. Bovendien
t de verklaring dat de
lVO humanitaire steun wil
aan alle „Sovjet-volke-
ïn hun strijd tegen de poli-
e en economische crisis
rmee ze worden gecon-
iteerd".
ROME Er is eigenlijk
maar een man die de juis
te betekenis van de dis
cussie die op dit ogenblik
over de Europese veilig
heid wordt gevoerd, ten
volle heeft begrepen. Dat
is de Amerikaanse presi
dent Bush.
Anders dan veel Europeanen
loopt Bush niet in wijde bogen
om de wezenlijke betekenis
van die discussie heen, maar
gaat hij, blijkens zijn toespraak
op de NAVO-top in Rome,
recht op zijn doel af. „Als jullie
ons Amerikanen niet meer no
dig hebben, zeg het dan met
een", zo liet Bush zijn Europe
se vrienden in een inderhaast
en mogelijk zelfs geïmprovi
seerde toevoeging aan zijn
rede weten. De president heeft
begrepen dat de grote militair-
politieke rol, die de Verenigde
Staten nog steeds in Europa
spelen, door sommige bondge
noten aan deze kant van de
oceaan niet meer op waarde
wordt geschat. De Europeanen
draaien intussen om de hete
brij heen. De Fransen en de
Duitsers, die een plan voor een
eigen Europees leger hebben
gelanceerd en die aan de EG
het primaat over de veiligheid
in Europa willen overdragen,
wringen zich in alle bochten
om aan te tonen dat ze niets
tegen de NAVO en zeker niet
tegen de Amerikanen hebben.
De eerlijkheid gebiedt intussen
te zeggen dat vooral de Fran
sen weinig sympathie koeste
ren voor de Amerikaanse be
trokkenheid bij Europa. Tradi
tiegetrouw eindigen NAVO-
bijeenkomsten in de grootst
mogelijke onderlinge overeen
stemming. Maar als de leiders
huiswaarts keren, berijden ze
weer hun oude stokpaarden.
Bush heeft daarom de vinger
gelegd op een zere plek in de
alliantie. Hij heeft de Europea
nen in ondubbelzinnige ter
men voorgehouden dat de
NAVO een leidende rol moet
blijven spelen en dat de Ame
rikanen van plan zijn hun
plaats in Europa te behouden.
De gisteren in Rome gepresen
teerde slotverklaring doet wei
nig recht aan de openheid die
Bush op dat stuk heeft gede
monstreerd. Het is een wijdlo
pig document geworden waar
in in alle onoverzichtelijke
zinnen die voor velerlei uitleg
vatbaar zijn, de ondeelbaar
heid van de NAVO wordt uit
eengezet. Maar het document
kan niet verhullen, dat over
de Europese defensie het laat
ste woord nog steeds niet is ge
sproken, ook niet in Rome.
NAVO's secretaris-generaal
Wörner moest toegeven dat
het uitwerken van de concrete
details van de Europese defen
sie aan de Europeanen zelf
moet worden overgelaten.
„We moeten wachten wat uit
de Europese topconferentie
van Maastricht komt", aldus
Wörner. Wat de NAVO-top in
Rome wel heeft bereikt, is een
gedeeltelijke isolering van de
Fransen. Het bondgenootschap
mag zich dan achter reeksen
van wollige woorden hebben
verscholen, het heeft in ieder
geval bereikt, dat het nog
steeds het voortouw op het
stuk van de Europese defensie
in handen heeft. Maastricht
zal daar niet veel aan kunnen
veranderen, al zal Frankrijk
in de weinige weken die nog
resten, alsnog pogen enkele
konijnen uit de Parijse hoeden
te toveren. Verwacht mag
worden dat in Maastricht een
compromis uit de bus komt,
dat de tegenstellingen over de
Europese veiligheid voorlopig
verzoent. De Fransen kunnen
intussen tevreden zijn, omdat
ze een discussie op gang heb
ben gebracht, die de Duitsers
en de Spanjaarden kennelijk
zeer aanspreekt, en die tegelij
kertijd de Atlantische bokken
van de exclusief Europese gei
ten heeft gescheiden. Die te
genstelling zal Parijs de ko
mende jaren blijven uitspelen,
daar het steeds hamert op het
gegeven dat Europa mans ge
noeg is om, los van Amerika,
zijn eigen buitenlands en vei
ligheidsbeleid te bepalen.
Bondskanselier Kohl, wiens
positie wordt bedreigd door de
NAVO-secretaris-generaal Woerner tijdens de laatste persconfe
rentie op de NAVO-top in Rome.
FOTO: EP A
et NAVO-gezinde
sociaal-democraten in zijn
land, is gedwongen een eind-
weegs met de Fransen mee te
gaan. Spanje volgt op de voet,
al was het maar omdat er wei
nig sympathie bestaat voor de
nadrukkelijke aanwezigheid
van de Amerikanen in dat
Groot vertoon
Nederland en Engeland varen
een tegenovergestelde koers.
Maar als Engeland bij de vol
gende verkiezingen een socia
listische regering krijgt, kan
ook daar het tij snel keren. De
conclusie luidt dan ook dat,
ondanks het groot vertoon van
eensgezindheid in Rome, het
geloof in de NAVO en de lei
dende rol van de VS daarin,
langzaam maar zeker afbrok
kelt. Daar mag nog aan wor
den toegevoegd dat de landen
in Oost-Europa de blik op dit
ogenblik meer op de EG-lan-
den dan op Amerika gericht
'houden. Want Europa beschikt
over het geld en de economi
sche spankracht, zonder welk
de economische verlossing van
de Sovjetunie en de Oost-Eu-
ropese landen niet mogelijk is.
Tegelijkertijd trekt Amerika
zich in militaire zin steeds
meer uit Europa terug, het
geen bijna noodzakelijkerwijs
gepaard gaat met verlies aan
invloed en zeggenschap. Van
daar dat president Bush giste
ren zoveel moeite had met de
vraag van een Amerikaanse
journalist, die wilde weten wat
voor de VS de ratio is van het
streven het leiderschap van de
NAVO in handen te houden.
Dat het bondgenootschap in
tussen poogt zijn militaire
kracht goeddeels te vervangen
door politieke invloed, biedt
uiteindelijk weinig soulaas. In
dat opzicht voert de NAVO
wellicht een achterhoede
gevecht, hetgeen de stroom
van mooie woorden en vage
volzinnen enigszins verklaart.
De NAVO vecht tegen om
standigheden die onomkeer
baar zijn. Als de ontwikkelin
gen in het grotere Europa tot
meer politieke stabiliteit en
grotere economische welvaart
leiden, gaat dat nagenoeg ze
ker ten koste van het Atlan
tisch bondgenootschap, dat zijn
kracht altijd heeft ontleend
aan de instabiliteit en onzeker
heid, die de Koude Oorlog met
zich mee bracht.
Toch heeft de NAVO in Rome
zijn huid nog weten te redden.
Maar president Bush lijkt te
begrijpen welke richting het
bondgenootschap op den duur
zal inslaan. De Europese factor
wordt steeds groter, hetgeen
onvermijdelijk ten nadele is
van de Atlantische factor. Op
dat feit zal Frankrijk blijven
hameren, totdat het, weliswaar
op termijn, steeds meer mede
standers krijgt.
President Von Weizsacker poseert met koningin Beatrix en zijn echtgenote voor de fotograaf, na
dat hij een eredoctoraat in ontvangst had genomen van de Erasmus-universiteit in Rotterdam.
FOTO: ANP
DEN HAAG/ROTTER
DAM De Duitse bonds
president Richard von
Weizsacker was zeer ge
charmeerd van het EPU-
ontwerp dat het Neder
landse voorzitterschap van
de Europese Gemeen
schap eind september in
Brussel op tafel legde.
Volgens Von Weizsacker
beeldde het ontwerp „het
wenselijke" uit.
Op dit
Nederlandse voorstel geen
meerderheid bij de EG-leden
te vinden, maar hét voorstel
heeft toch het proces naar Eu
ropese eenwording bevorderd,
aldus de president, die gisteren
het woord voerde tijdens een
ontmoeting met Nederlandse
journalisten ten huize van de
Duitse ambassadeur in Den
Haag. Von Weizsacker ging
eerder op de dag uitvoeriger
op deze kwestie in tijdens een
toespraak aan de Erasmus-uni
versiteit in Rotterdam. Hij ont
ving daar een eredoctoraat in
aanwezigheid van koningin
Beatrix.
Het Nederlandse ontwerp voor
een Europese Politieke Unie
werd op 30 september tijdens
Europees beraad in Brussel
door de EG-partners van tafel
geveegd Het leidde tot veel
commotie en publiciteit over
een vermeende afgang van het
Nederlandse voorzitterschap.
Von Weizsacker, zoals altijd
open en innemend, vindt het
naar zijn zeggen in bijna geen
ander Europees land dan Ne
derland zo gemakkelijk te zeg
gen wat hij als Duitser voor
een wenselijk Europa ziet. On
danks wat irritatie die bij gele
genheid over afzonderlijke
kwesties bestaat, is er in zijn
ogen binnen de gemeenschap
nauwelijks een landenpaar te
vinden dat in zijn doelstellin
gen zo dicht bij elkaar staat.
Vanaf het begin van de inte
gratiegeschiedenis hebben Ne
derland en Duitsland in twij
felgevallen overeenkomstig
Europees gehandeld
De bondspresident is van me
ning dat Nederland en Duits
land tegenover Europa dezelf
de houding aannemen. „Wij
zijn voor een geïntegreerd, als
een bondsstaat gestructureerd,
democratisch gecontroleerd,
open, groot Europa in een tole
rante, multiregionale verschei
denheid", aldus Von Weizsüc-
Nederlandse hulp
voor Filipijnen
DEN HAAG Nederland
heeft twee miljoen gulden be
schikbaar gesteld voor de
slachtoffers van de wervel
storm Thelma die eerder deze
week de Filipijnse archipel
trof. De bijdrage van minister
Pronk (ontwikkelingssamen
werking) wordt via de Neder
landse noodhulporganisaties
besteed aan voedsel, schoon
drinkwater, medische 1
Overlevenden van de storm dragen een zakdoek voor hun neus
tegen de stank van lijken van slachtoffers die zijn omgekomen.
FOTO: AFP
ningen en een aanzet tot we
deropbouw, aldus het ministe
rie. Ruim 700.000 Filipijnen
zijn door de orkaan getroffen.
Er zijn naar schatting zesdui
zend doden gevallen. Tenmin
ste 50.000 mensen werden dak
loos. De schade aan gebouwen
en infrastructuur is enorm.
ADVERTENTIES
VAN HUET
PARIJS De Franse re
gering heeft een ingrij
pend decentralisatieplan
bekend gemaakt. In het
kader van de 'revitalise
ring' van de regio's laat
premier Cresson het meest
elitaire opleidingsinstituut
van het land, de École Na
tionale d'Administration
(ENA) naar Straatsburg
verhuizen. De zetel van
het staatstabakbedrijf SEI-
TA gaat naar Angoulême,
terwijl Clermont-Ferrand
het Nationale Instituut
voor Agrarische Mechani
sering krijgt. Binnen twee
jaar zullen hiervoor 2300
ambtenaren naar de pro
vincie moeten verhuizen.
- Toch geven Olaf Larsen en Kees Touw de moed niet op.
ien der hoogste toppen van het rotsachtige eiland bouwen zij
I baken, in de hoop dat er wel eens een schip in de buurt zal
jien. Maanden verstrijken echter, zonder dat er iets gebeurt,
■mannen leiden een Robinson Crusoë-leven. Ze leren jagen
1 pijl en boog en hebben niet het minste gebrek. Maar hun
hele leven lang hier, op dit onbewoonde eiland, te slijten... Nee,
dat willen ze toch ook liever niet. Eindelijk wordt hun wens ver
vuld: op zekere dag verschijnt in de verte een zeilschip, dat ken
nelijk door de stromen tijdens een windstilte naar deze breedten
is afgedreven. Direct steken zij hun baken in brand. Die zwarte
rookkolom moet zeker opgemerkt worden.
Het decentralisatieplan van
Cresson moet Parijs binnen
acht jaar van 30.000 ambtena
ren ontlasten. Met de verhui
zing wil de regering de hoofd
stad leefbaarder maken, maar
vooral de leegloop en zelfs de
verwoestijning van afgelegen
regio's stoppen. Momenteel be
woont driekwart van de Fran
sen een kwart van het natio
nale grondgebied.
Het verkassen van de ENA
heeft een schok teweeg ge
bracht onder de Franse top-
■ambtenaren. De in 1946 opge
richte eliteschool wordt wel
het symbool van de arrogantie
van de Franse staat genoemd.
De beste leeringen krijgen au
tomatisch aanzienlijke funk-
ties bij prestigieuze staatslicha
men als de Raad van State of
de Inspektie van Financiën.
Enarques (zoals de afgestu
deerden worden genoemd)
vormen een kaste onder top
ambtenaren en helpen elkaar
aan de beste baantjes. Bij het
vooruitzicht al vanaf volgend
jaar naar Straatsburg te
moeten trok menig leerling
een vies gezicht.
„Waarom sturen ze de ENA
niet naar een schuur in de
Larzac?", klaagde een oud
leerling. Gemeten naar Neder
landse maatstaven betekent
dat zoiets als de. Drentse hei.
Praktisch bezwaar is dat de
EN A-docenten veelal topamb
tenaren zijn die in Parijs wer
ken. Zonder TGV zijn de ver
bindingen met het verre oos
ten van het land lang niet op
timaal.
De vergelijking met het afge
legen Larzac haalde de Elzas-
ser kranten en wakkerde zo
het oude vuur tussen Parijze-
naars en provincialen aan.
„Laat ze maar komen, dan le
ren ze eindelijk iets van het
echte leven", grinnikte een
Straatsburger. De socialistische
burgemeester van de stad, Ca
therine Trautmann, weet nog
niet of ze echt blij moet zijn
met het cadeau. Gefluisterd
wordt dat het om een compen
satie gaat om het toekomstig
verlies van het Europarlement
aan Brussel.
Bij het verplaatsen van de eer
ste twintig instanties heeft
premier Cresson, volgens re
publikeins gebruik, vooral so
cialistische steden bedeeld. Al
leen Angoulême heeft een
rechtse burgemeester. Maar
daar had de regering wat goed
te maken aangezien de vorige,
socialistische burgemeester,
zo'n wanbeleid voerde dat de
stad bijna failliet ging. De bur
gemeester van Clermont-Fer
rand is eveneens beloond voor
zijn inspanningen. Hij nam
dramatisch ontslag nadat Cres
son geen tijd voor" hem wilde
vrijmaken om de lokale pro
blemen te bespreken. Cler
mont had een zwarte toekomst
sinds de massa-ontslagen bij
Michelin, bijna de enige grote
werkgever.
In december zullen volgende
decentralisatie-plannen wor
den bekend gemaakt. Met het
oog op de regionale verkiezin
gen begin volgend jaar ver
wachten socialistische burge-
opnieuw de krenten
de pap.
Arrestatiebevel tegen Aristide
PORT-AU-PRINCE De Haitiaanse interim-regering heeft
een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de afgezette president
Jean-Bertrand Aristide en functionarissen die onder hem dien
den. Naast Aristide worden onder meer de voormalige premier
Rene Preval, en Pierre Cherubin, die hoofd was van de militaire
politie, gezocht. De arrestatiebevelen houden verband met de
moord op de leider van de christen-democratische partij, de
geestelijke Sylvio Claude, op 30 september, de dag van de mili
taire staatsgreep De mannen worden ook gezocht in verband
met de arrestatie van de echtgenote van een marineofficier, die
onrechtmatig zou zijn. Het echtpaar werd op 13 juli gearresteerd
omdat zij een staatsgreep zouden hebben voorbereid. Na de coup
werden zij vrijgelaten. Het arrestatiebevel is klaarblijkelijk be
doeld om een wettelijk obstakel tegen de terugkeer van Aristide
ADVERTENTIES
VAN INFORMATIEVERSTREKKING
