Afspraak met de dood Boeken laten gedetineerde buiten de muren reizen Geen vervolging bij zorgvuldige afweging INDIA £«idócSomatit BINNENLAND ^2 Üit ra KA er Kosto: Laatste deel van celstraf overdag uitzittef I ZATERDAG 9 NOVEMBER 1991 Vacaturebank voor werkloze ambtenaren DEN HAAG De Rijksover heid krijgt een vacaturebank voor de gezamenlijke ministe ries voor ambtenaren die hun functie zien opgeheven en voor wie binnen het eigen de partement geen andere plaats is. Herplaatsingskandidaten krijgen binnen de totale rijks overheid de positie van inter ne sollicitant. De ministeries zijn en blijven verantwoorde lijk voor hun eigen herplaat singskandidaten. Dat zijn zo wel wachtgeld- en uitkerings gerechtigden als degenen waarvan de functies volgens een departementaal perso- neelsplan worden opgeheven. )imi AMSTERDAM 'Appie' Baantjer is de best gelezen auteur in de Nederlandse gevangenissen. Hij wordt op de voet gevolgd door horrorspecialist Stephen King. Maar ook het boek over de ontvoering van Freddy Heine- ken, het boek van de Jack Mesrine over doden zonder wroeging en het Wetboek van Strafrecht staan in de bajes- top-tien. Zo bleek gisteren tij dens het symposium 'Misdaad boeit' in Amsterdam. De gevangenisbibliotheken be staan 150 jaar, vijftig jaar lan ger dan de openbare bibliothe ken. Vanwege het jubileum is geïnventariseerd wat er zoal gelezen wordt in de 7500 cel len die Nederland rijk is. Dat detectives, misdaadromans en thrillers het meest geliefd zijn, is geen verrassing. Lezen ach ter tralies komt uiteraard al langer voor dan 150 jaar. Wie kent niet het verhaal van rechtsgeleerde Hugo de Groot die in zijn boekenkist uit zijn gevangenis ontsnapte? Maar pas in 1841, toen bleek dat er opvallend veel lectuur uit de particuliere leesbibliotheken de gevangenissen werd bin nengesmokkeld, gaf de over heid toestemming tot het in richten van bibliotheken bin nen de gevangenis. En het gaat goed met de in middels 65 bajesbibliotheken. Stonden er in 1980 in totaal 80.000 banden op de boeken planken, nu is dat aantal in middels gegroeid tot ruim 300.000. Daarnaast zijn uitge breide collecties documentatie mappen, naslagwerken, strip boeken, tijdschriften, kranten, muziekcassettes en spelletjes voorhanden. Buitenlandse uit gaven krijgen de laatste jaren speciale aandacht, omdat der tig procent van de gedetineer den van niet-Nederlandse af komst is. Er zijn 40.000 boeken in ruim 40 verschillende talen. Ook in het Chinees, Grieks, Urdu, Hindi en Punjabi bj voorbeeld. Staatssecretaris A. Kosto van justitie gaf de gevangenisbi bliotheken gisteren een dikke pluim. Vergeleken met de er barmelijke toestand van de bi bliotheken in buitenlandse gevangenissen is Nederland een paradijs, zo merkte hij op. Hij vindt dat Nederland daar om het voortouw moet nemen bij samenwerking tussen de gevangenisbibliotheken in Eu ropa. „Een leven zonder boe ken is onleefbaar", eindigde hij zijn korte toespraak met een citaat van Erasmus. Een toepasselijk citaat, want ook de gedetineerden denken er zo over. Frances E. Kaiser, adviseur bibliotheekzaken van de directie delinquentenzorg en jeugdinrichtingen, verza melde hun meningen. „Boe ken laten mij buiten de muren reizen", is de waarde die een gedetineerde in het huis van bewaring van Leeuwarden er aan hecht. „Het is voor mij erg prettig dat ik nog steeds ple zier heb in lezen. Als je niet in slaap kunt komen, als je weer eens een paar uur moet vluch ten, als je niets kunt of mag doen, een boek biedt altijd uit komst in de gevangenis. Het zijn je eigen stille vrienden. Ze bekritiseren niet, maar nemen je zoals je bent. In welke ge vangenis je ook zit, de bieb is altijd een rustpunt, waar je on gestraft je eigen keuze kan maken en waar je het contact met de buitenwereld kan actu aliseren", schrijft een ai gedetineerde vanuit Norg-)] ven in Veenhuizen. Het huis van bewaring Koepel in Haarlem telt plaatsen. De bibliotht heeft een week lang ge hoeveel er uitgeleend Precies 167 gedetine^ brachten een bezoekje a;" bibliotheek. Uitgeleend den 65 Nederlandse romai informatieve boeken, 110 tenlandse werken, 27 schriften, 8 spellen en minder dan 205 strips. JFIA - lip Dir eeg 131 reau B achten 13 okt sten (v :un kre ■weginp inderht ianimuni eft rtrouw an ANESTHESIST PIET ADMIRAAL: „EUTHANASIE IS GEEN VERPLICHTING!" DELFT De vrouw, 36 jaar pas, was totaal ver lamd. Iedere keer als ze moest eten liep ze het ge vaar te stikken en er was geen enkele kans meer op genezing. Ze had wellicht nog maanden kunnen le ven, maar wist één ding heel zeker: zó wilde ze niet meer. De wens om uit haar lijden verlost te wor den werd gehonoreerd door een Delftse anesthe sist, dr. Piet Admiraal. In overleg met artsen, ver pleegkundigen, familie en vóór alles met de vrouw zelf, besloot Admiraal tot euthana sie. Door het toedienen van een medicijn sliep de vrouw rustig in. Admiraal deed er niet geheimzinnig over en werd prompt voor de recht bank gedaagd. Maar hij werd van alle rechtsvervolging ont slagen. We zijn inmiddels zes jaar ver der. Over euthanasie wordt veel openlijker gesproken en uit enquêtes blijkt dat 88 pro cent van de Nederlandse be volking voorstander van eu thanasie is. De Tweede Ka mer, vertegenwoordiger van diezelfde bevolking, vertaalde dat in een voorstel om eutha nasie uit het wetboek van strafrecht te halen. De 'milde dood' zou niet langer strafbaar moeten zijn, tenzij aantoon baar is dat de betrokken arts niet zorgvuldig heeft gehan deld. Het CDA dacht er evenwel ge heel anders over. Admiraal: „Van de CDA-stemmers is 66 procent voor euthanasie en 34 procent tegen. Dus het CDA bepaalt zijn standpunt op basis van wat een minderheid vindt. Dat is toch raar?" Het kabinet volgde deze week het CDA: euthanasie blijft strafbaar. Als de betrokken arts kan aanto nen zorgvuldig te hebben ge handeld, wordt hij echter niet vervolgd. Admiraal: „Het ziet er dus naar uit dat de praktijk hetzelfde blijft en daarmee kan ik wel leven. Maar zolang euthanasie niet is gelegali seerd, moet je er rekening mee houden dat veel artsen erover blijven zwijgen. Je houdt dan onvermijdelijk een zwart cir cuit. Ik vraag me echter wel af waarop het kabinet tegen woordig beslissingen baseert, als het zich niets aantrekt van de bevolking noch van het parlement noch van adviezen van vooraanstaande commis sies. Je ziet het ook bij het plan Simons voor een nieuwe basisverzekering tegen ziekte kosten. Iedereen zegt onder hand dat het niet deugt, maar het kabinet zet gewoon door. Waarom toch?" Luchtig bekeken Een blik in de boekenkast kan veel over iemand vertellen. In de werkkamer van Piet Admi raal staan boeken over humor; één draagt de titel 'Luchtig be keken'. Daarnaast een rij boe ken over pijn en daarboven veel over de dood, de milde dood vooral: 'Gesprekken te gen angst', 'Het recht te ster ven', 'Vrijwillige euthanasie' en 'Afspraak met de dood'. Eronder een kast die in een huiselijker omgeving zou fun geren als opslagplaats voor drank. Admiraal doet het deurtje open: „U ziet het, er staat niets in". Een stevige borrel zou geen overbodige luxe zijn bij de verhalen die Admiraal kan vertellen. „Als ik weer eens iemand hoor roepen dat we hier zomaar patiënten dood lo pen te maken, dan denk ik steeds: heb je wel eens iemand dood zien gaan? Mensen die langs de zijlijn staan weten vaak niet waarover ze praten. Denk je nou echt dat artsen die euthanasie plegen een stel letje criminelen zijn? Er zijn mensen die zeggen dat je nooit naar mijn ziekenhuis moet gaan omdat we dan euthanasie toepassen. Dat vind ik een vreselijke aantijging, echt vre selijk. Euthanasie is geen ver plichting!" „In ons ziekenhuis, het Rei- nier de Graaf Gasthuis, krij gen alle patënten die ten dode zijn opgeschreven, vrijwel al tijd kankerpatiënten, begelei ding in de laatste fase van hun leven. Tussen de 92 en 94 pro cent van hen slaapt daardoor rustig in, als gevolg van hun ziekte. In die gevallen wordt niet over euthanasie gepraat. Bij de overige zes a acht pro cent lukt het absoluut niet het lijden draaglijk te maken. Bij die mensen is de vraag naar euthanasie erg groot". „Als ik het heb over lijden, heb ik het altijd over iets gees telijks. Lijden is vrijwel nooit een gevolg van pijn. Met de huidige moderne pijnbestrij ding hoeft pijn bijna nooit een rol te spelen. Mensen vragen weliswaar vaak om euthanasie omdat ze bang zijn, bang dat ze dood zullen gaan met onge looflijk veel pijn, maar dat kunnen we ze vrijwel altijd uit het hoofd praten. Mensen die echt lijden, zijn altijd ongeloof lijk moe, vinden het leven uit zichtloos en hun toestand mensonwaardig. Ze zijn er ze ker van dat ze binnen korte tijd dood gaan en hebben zich onthecht van het leven. Ze zijn er los van. Die mensen hebben een nadrukkelijk ver langen naar de dood. Als je dan over euthanasie wil pra ten, dan kan dat hier". Simpel „Goed beschouwd is het hele vraagstuk van euthanasie sim pel, ongelooflijk simpel. Wij kunnen het stervensproces verkorten als een patiënt dat wil. Om te beginnen moet zo'n patiënt dat verzoek vrijwillig doen, duidelijk en meer dan één keer. Hij of zij moet dan een verklaring ondertekenen. Er is een team van artsen, ver- Admiraal: „Het CDA bepaalt zijn standpunt op basis van wat een minderheid vindt. Dat is toch raar?" pleegkundigen en geestelijke begeleiders pastor, dominee of humanistisch raads vrouw die zo'n verzoek be spreekt. Onderling, met de pa tiënt en met de familie. Waar bij ik nadrukkelijk zeg dat de familie nooit beslist over eu thanasie en het ook nooit kan tegenhouden. Als de beslissing is genomen een patiënt voortij dig te laten inslapen, gebeurt dat door middel van medicij nen. Dat is dus actieve eutha nasie. Passieve euthanasie be staat niet. Het enige dat je dan doet is dat je niks doet. Dat is passief, maar geen euthana- „Elk geval van euthanasie melden we bij de gemeentelij ke lijkschouwer. Die komt naar de dode kijken en naar de papieren of het allemaal klopt. Hij belt zijn bevindin gen door naar de officier van justitie. Vervolgens wordt het stoffelijk overschot vrijgege ven voor begrafenis of crema tie. Enkele maanden later krij gen we dan bericht dat de zaak gesponeerd is. Tenzij de officier twijfelt, dan komt er een onderzoek". Admiraal durft niet te zeggen of in elk ziekenhuis op deze manier met euthanasie wordt omgegaan, maar hij denkt van wel. „Er zijn altijd veel men sen bij betrokken; hoe meer hoe beter, want dat voorkomt misbruik. En hoe openener, hoe beter. Kijk, als ik wil kan ik natuurlijk best iemand do den zonder dat iemand het merkt. Maar als ik daarmee bezig blijf, gaat het wel opval len. De sociale controle is zo groot dat mensen gaan zeggen: joh, wat is er met die Admi- SUSKE ENWISKE "TAZUUR EN TAZIJN" Ultgeverlj/Wavery Productions raai, al z'n patiënten gaan dood. Dus die ene arts, als-ie al bestaat, die een wat criminele inslag heeft, valt ogenblikke lijk door de mand. Maar je denkt toch niet dat ik zomaar mensen dood maak? Wat zou ik er trouwens voor belang bij hebben!?" Economisch belang Er kan, in z'n algemeenheid, een economisch belang zijn. Door iemand die toch dood gaat wat eerder te laten ster ven, komt er plaats voor ie mand anders. In een verpleeg huis bijvoorbeeld. Admiraal: „Die discussie heeft een tijdje gewoed, maar dat is voorbij. In Nederland wordt geen eutha nasie toegepast om economi sche redenen. Het rapport van de commissie-Remmelink, die het kabinet adviseerde, heeft ook aangetoond dat er in ver pleeghuizen nauwelijks eutha nasie voorkomt. In de Vere nigde Staten daarentegen ben ik er niet gerust op. Ik vind het daarom ook helemaal geen slechte zaak dat daar deze week tegen legalisering van euthanasie is gestemd. Daar kunnen economische belangen wel degelijk een rol spelen. Meer dan dertig miljoen men sen zijn er bijvoorbeeld niet verzekerd. Maar je mag Ne derland niet met Amerika ver gelijken. Mensen van de stich ting Pro-Life doen dat wel. Er zijn artsen die principieel te gen euthanasie zijn, maar pa tiënten thuis laten stikken, let terlijk, en er niet bij zijn. Is dat Pro-Life? Die artsen horen te recht te staan!". Dat klinkt nogal cynisch. Ad miraal: „Ja, op dit punt wel, want ik kan me niet tegen dat soort opmerkingen verdedi gen. Zij zetten de cijfers op een onwaarachtige manier naar hun hand. Als je de gegevens over euthanasie analyseert, dan zie je dat er tien jaar gele den twee keer euthanasie is gepleegd bij mensen die nooit zo'n wens kenbaar hebben ge maakt. En daarover ontstaat de meeste rim-ram. In alle an dere gevallen is er óf ooit spra ke van een verzoek om eutha nasie geweest, soms een tijd voordat daadwerkelijk tot in grijpen werd besloten, óf ging het, in enkele tientallen geval len, om mensen die hun wens niet kenbaar konden maken, zoals demente bejaarden. En dan die naam: Pro-Life. Ben ik soms Anti-Life?" Controle Volgens Admiraal overlijden er in Nederland jaarlijks onge veer 35.000 mensen aan kan ker. Als je uitgaat van die zes t a acht procent die in ons zie kenhuis om euthanasie vraagt, kom je uit rond die 2300 eu- thanasie-gevallen die de com missie-Remmelink noemt. „Dat is niet veel en het aantal gevallen loopt terug. Maar niettemin kan ik me voorstel len dat sommige mensen bang zijn dat de zaak ontspoort. Daarom is het van enorm be lang dat euthanasie juridisch goed is geregeld en er een goe de controle is. Maar het is blijkbaar zo dat' als je tegen eu thanasie bent je ook altijd te gen blijft. Het verbaast me ook dat mijn tegenstanders nooit contact met me zoeken, ze zijn blijkbaar bang voor me, zien me als hun vijand. Dat vijand beeld deel ik niet. Op elk con gres waar ik moet spreken, eis ik dat er ook een tegenstander bij is. Ik respecteer ieders me ning, dus waarom zou de me ning van tegenstaders niet ge hoord mogen worden?" „Als iemand op grond van bij voorbeeld een geloofsovertui ging tegen euthanasie is, ga ik dat niet belachelijk maken. Ik zeg wel: volgens mij is de God van Liefde er niet om mensen zo te laten lijden. Maar dat vind ik, en daar handel ik naar. Dat hoeft niet iedereen te vinden. Aan het onderzoek van de commissie-Remmelink hebben twee mensen meege werkt die tegen euthanasie zijn, maar het zijn zeer intege re mensen. Op grond van hun bevindingen hebben ze gecon cludeerd dat de artsen zorg vuldig met de problematiek omgaan. Maar het is jammer dat door de halstarrigheid van veel tegenstanders een echte discussie onmogelijk is". „Voor mij staat altijd voorop dat iedere patiënt het recht heeft op zelfbeschikking. Daar moet je in de zuidelijke landen eens om komen; daar maakt de dokter wel uit wat goed voor je is. Daar zie je dus dat euthanasie stiekem gebeurt. Maar ook in Engeland, dat zo hoog van de toren blaast met zijn Hospice-beweging. Daar door zou euthanasie overbodig zijn; mensen worden dan im mers intensief begeleid in hun stervensproces. Natuurlijk, dat is een prachtig initiatief, maar ook die mensen geven inmid dels toe dat ze het lijden vaak niet kunnen stoppen. Hun overtuiging verbiedt hen ech ter euthanasie toe te passen. Ze geven de patiënten dan me dicijnen waardoor ze bewuste loos raken en dan uiteindelijk, zonder dat ze het merken, overlijden. Tja, akkoord, dan heb je geen euthanasie toege past Je intentie is dan iets anders, maar het effect is exact hetzelfde. Bovendien is in Engeland voor maar twintig procent van de terminale pa tiënten een Hospice-bed be-' schikbaar. Terwijl in Neder landse ziekenhuizen al deze patiënten intensieve begelei ding krijgen. En wat zie je in Engeland? Dat artsen wel de gelijk euthanasie plegen, maar heel goed uitkijken om dat hardop te zeggen, want dan zitten ze zo een jaar vast". (Vervolg van de voorpagina) DEN HAAG Het kabi netsbesluit inzake eutha nasie komt erop neer dat een arts die het leven van een doodzieke patiënt beëindigt niet strafrechte lijk wordt vervolgd als hij zich heeft gehouden aan een aantal zorgvuldig heidseisen. Deze eisen houden onder meer in dat er overleg moet zijn ge voerd met een collega-arts, dat er een schriftelijk verslag moet zijn gemaakt van de ge beurtenissen die tot de eutha nasie hebben geleid en dat dit alles gemeld moet worden bij de gemeentelijke lijkschouwer. De laatste kan bij twijfel een officier van justitie inschake len voor een nader onderzoek. Onder euthanasie verstaat het kabinet zowel het beëindigen van het leven op nadrukkelijk verzoek van een patiënt als het laten sterven van iemand die niet meer zijn wil kenbaar heeft kunnen maken. Wat de laatstgenoemde categorie be treft: het kabinet meent dat in bepaalde gevallen (bijvoor beeld wanneer iemand lang durig in coma ligt of wanneer het gaat om een doodzieke pa tiënt die geestelijk gestoord is) het levensbeëindigend hande len net zo gerechtvaardigd kan zijn als het 'doden op ver zoek'. Zoals bekend heeft het kabinet de euthanasie-regeling vastge steld in nauw overleg met de regeringsfracties in de Tweede Kamer. Het was dan ook geen verrassing dat de Kamerfrac ties van CDA en PvdA giste ren zeer positief op het kabi- netbesluit reageerden. Het CDA drong er echter wel op aan dat er een regeling komt voor verpleegkundigen die ge wetensbezwaren hebben tegen het meewerken aan euthana sie. De fracties van VVD, D66 en Groen Links zijn blij met de wettelijk geregelde mel dingsprocedure, maar betreu ren het dat euthanasie als mis drijf in het Wetboek van Strafrecht blijft staan. De VVD kan daar overigens wel begrip voor opbrengen. De kleine christelijke fracties, die zich altijd tegen euthanasie hebben uitgesproken, wijzen het kabinetsbesluit zonder meer af. Verwarrend De artsenorganisatie KNMG is grotendeels tevreden over de nieuwe euthanasie-regeling. „Het is positief dat de mel- dingsprocedure een wettelijke status krijgt. Er is nu voor art sen meer duidelijkheid en bo vendien bevordert het voorstel de toetsbaarheid van levens beëindigend handelen", aldus een woordvoerder van de KNMG. De organisatie is ech ter „niet gelukkig" met de ge handhaafde strafbaarstelling van euthanasie. De Neder landse Vereniging voor Vrij willige Euthanasie (NVVE) re ageerde aanmerkelijk negatie ver. De vereniging noemt de regeling „erg verwarrend dat de overheid met dd) hand iets toestaat wat zi de andere hand strafbaar stellen". Mevrouw M. Bakker, vo ter van de NVVE, veri dat veel artsen ervoor blijven terugdeinzen een van euthanasie officier®0'! melden. Minister Hirsch JU WIJI en staatssecretaris Simon er echter van overtuigt het aantal meldingen stei, toenemen. „Er is nu vo1' artsen een grote mate vai^ lent n ste delijkheid over de vraag vei zij bij euthanasie moeten vjetu: delen als zij van strafvi^ jn ging gevrijwaard willenv, ven", zei Simons. „Bove komt er nog een grote lichtingscampagne voor artsen in ons land. Ik dan ook vanuit dat het meldingen van euthanasi zal groeien. Ik hoorde or1} 1 een arts zeggen dat ieder 1 er een eer in zou moeter1 len een geval van euth<)ra"stj te rapporteren. Daar b Mi het helemaal mee eenj1 °P01 moet de praktijk wordenfKlarii eek k ihoude n" Stal erigen 1 van lige, Juwbai DEN HAAG Mensen die een lange gevangenisstraf nhen 0{ i ondergaan kunnen gedurende de laatste vijf maanden vatrnwap straf worden overgeplaatst naar een instelling buiten de glrnietip genis, waar' zij alleen overdag hoeven te verblijven, 's Aji en mogen zij naar huis. Staatssecretaris Kosto (justitie) heckVO r Tweede Kamer gisteren laten weten dat hij hiervoor een h| afzoi lijke regeling wil opstellen. de Tijdens de dagdetentie wordt de gedetineerde door middejiskou scholings- en arbeidsprojecten voorbereid op terugkeer irnwap maatschappij. Kosto komt met zijn voornemens tegemoet aliseren adviezen van drie werkgroepen die zich hebben gebogenprkorr mogelijke vernieuwingen in het gevangeniswezen. De stal de cretaris wil ook gehoor geven aan de wens van de werkgrivekte om in vrouwengevangenissen afdelingen in te richten voih esse verblijf van baby's en peuters. Tenslotte is Kosto van plahublie! deelten van bepaalde gevangenissen speciaal te bestemmerteten problematische gedetineerden, zoals agressieve personejordeli geestelijk gestoorden. Er bestaan al speciale afdelingenjnatioi drugsverslaafden die willen afkicken. j Sovj lat kaï ONVOORSTELBAAR VOORDELIGE 9-DAAGSE RONDREIS NAAR Vertrek:23 januari, 13 februari en 5 maart 1992 Sijthoff Pers reizen brengt een stukje "andere wereld" dichterbij. Dit keer met een droomaan- bieding naar fascinerend India waarmee we ongetwijfeld een heleboel lezers verrassen! Voor een reissom die echt niemand voor moge lijk houdt, vliegt u met de KLM van Amsterdam naar DELHI. Om vandaaruit te beginnen aan een rondreis waarin DELHI, de vroegere hoofd stad AGRA en de "roze stad" JAIPUR centraal staan. Drie plaatsen met een belangrijke plaats in India's rijke geschiedenis en daarom rijkelijk voorzien van prachtige bezienswaardigheden. Hoogtepunt voor velen zal zijn het bezoek aan de TAJ MAHAL, een der wereldwonderen en inderdaad buitenaardse schoonheid. Maar ook de bezienswaardigheden van Delhi en Japur (met daarin o.a. een tocht per olifant) in combi natie met het totaal andere dagelijks leven, maken van deze reis een onvergetelijk gebeu ren. Wij kunnen u tevens een 16-daagse rondrévoor aanbieden voor de prijs v.a. f. 2695,- met dl»-"* de verzorging als de 9-daagse reis. Echter f reisbegeleiding is dan niet van Sijthoff Per£ exclusief visumkosten ER IS EEN UITGEBREIDE REISBESCHRIJVING - VERKRIJGBAAR..

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 4